Các hóa chất trong quá trình nhuộm vải thun năm 2024

Trước khi tìm hiểu về các loại thuốc nhuộm vải được sử dụng phổ biến hiện nay, chúng ta sẽ đi tìm hiểu thuốc nhuộm vải là gì? Và nguồn gốc của thuốc nhuộm từ đâu mà có.

1.1. Khái niệm thuốc nhuộm vải

Thuốc nhuộm là một hỗn hợp màu giúp tạo nên màu sắc theo nhu cầu cho vật liệu và đồ dùng. Quần áo ngoài những màu sắc cơ bản thì ngày nay trang phục sắc màu cũng trở nên rất phổ biến và được nhiều người dùng cũng như các xưởng may quần áo ưa chuộng đón nhận.

Thuốc nhuộm vải hay còn được gọi là phẩm nhuộm vải, là những hợp chất có nguồn gốc từ hữu cơ hoặc vô cơ, từ tự nhiên hay nhân tạo. Những loại màu nhuộm vải có nguồn gốc từ thiên nhiên, cây rau, củ là thuốc nhuộm vô cơ. Thuốc nhuộm do con người tạo ra bằng các chất hóa học được gọi là thuốc nhuộm hữu cơ hay tổng hợp.

Thuốc nhuộm được sản xuất và chế tác theo một quy trình phức tạp với nhiều màu sắc khác nhau, cũng như có nhiều chủng loại khác nhau. Mỗi loại thuốc nhuộm sẽ có những tính năng và đặc điểm khác nhau, nhằm phù hợp với chất liệu vải sẽ được sử dụng để nhuộm màu.

1.2. Nguồn gốc của thuốc nhuộm vải

Nếu bạn cho rằng đến bây giờ con người mới biết sử dụng màu nhuộm để nhuộm quần áo, trang phục thì không đúng đâu nhé. Từ thời xa xưa, khi khoa học chưa phát triển, con người đã biết sử dụng các loại rau, củ, quả trong tự nhiên để chế tạo nên nhiều màu nhuộm khác nhau. Điển hình là sợi lanh nhuộm đã được tìm thấy ở Gruzia, và theo các nhà khảo cổ học thì nguyên liệu này đã tồn tại trong khoảng thời gian 36.000 năm trước.

Tại Trung Quốc, từ hơn 2000 năm trước, người dân đã dùng cây cỏ tím để tạo màu sắc cho trang phục. Tuy nhiên, vì đây là loại cỏ hiếm nên loại thuốc nhuộm có nguồn gốc từ loài cây này rất đắt đỏ. Ngoài loại cỏ tím này, thì để có màu thuốc nhuộm tự nhiên, người Phoenicia đã lặn sâu xuống biển để thu nhặt ốc biển. Và để có được 1 kg thuốc nhuộm, phải tiêu thụ hết 8000 con ốc.

William Henry Perkin là người đầu tiên đã phát minh ra thuốc nhuộm hữu cơ. Tuy nhiên, thuốc nhuộm hữu cơ lại được ra đời trong một hoàn cảnh khá đặc biệt: được ra đời trong quá trình tạo nên thuốc trị bệnh sốt rét. Và loại thuốc nhuộm vải hữu cơ đầu tiên ra đời có tên gọi là thuốc nhuộm tím Anilin. Tiếp nối sự ra đời thành công này, thuốc nhuộm màu chàm đã được sản xuất.

Ngày nay, với sự tiên tiến trong công nghệ sản xuất, sự phổ biến của các loại thuốc nhuộm hóa học đã được hình thành và phát triển mạnh hơn. Một trong những loại thuốc nhuộm vải được sử dụng nhiều nhất là thuốc nhuộm Azo. Thuốc nhuộm Azo ra đời với nhiều màu sắc khác nhau như đỏ, nâu, vàng, chàm, tím, lam… nhằm phục vụ nhu cầu tiêu dùng rộng rãi của con người.

Bên cạnh thuốc nhuộm vải Azo, thì Anthraquinon cũng là một cái tên nổi bật được sử dụng trong quá trình nhuộm vải. Trong Anthraquinon, thì Alizarin là hợp chất quan trọng nhất. Đây là một hợp chất có thể phát quang lấp lánh, có màu đỏ cam. Vào năm 1871, hợp chất được tổng hợp nhiều hơn và tạo ra một loại thuốc nhuộm màu xanh nổi tiếng có tên là xanh sĩ lâm. Vào năm 1901, loại thuốc nhuộm này đã hoàn toàn được ứng dụng nhiều hơn vì độ bền và khả năng bám màu rất cao.

Từ những phát minh vĩ đại đó mà đến ngày nay, đã có nhiều loại thuốc nhuộm vải được sản xuất và sử dụng nhiều hơn. Tuy nhiên, những loại thuốc nhuộm tổng hợp dường như tạo ra nhiều chất độc hại, gây ảnh hưởng xấu đến môi trường hoặc đôi khi có ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng. Vậy nên, những trang phục sử dụng thuốc nhuộm tự nhiên thường có giá thành rất cao. Nhưng vì con người cũng như các xưởng may thời trang đang đến hướng đến một nền thời trang bền vững, nên họ sẵn sàng bỏ ra một số tiền lớn hơn để có thể sử dụng những loại trang phục có tính an toàn cao.

Những loại thuốc nhuộm vải được sử dụng phổ biến hiện nay

2.1. Thuốc nhuộm Pigment

Đứng đầu danh sách là thuốc nhuộm Pigment. Đây là hợp chất nhuộm vải không tan trong nước, là thuốc nhuộm vải được sản xuất kết hợp cả hợp chất hữu cơ và vô cơ. Thuốc nhuộm Pigment bền với tia UV và mịn hơn so với thuốc nhuộm vải thông thường. Đây là loại thuốc nhuộm tiến tiến, được sử dụng trong ngành dệt may công nghiệp. Với loại thuốc nhuộm này, thì các loại vải không cần phải nhuộm trước. Các loại vải nhuộm từ thuốc nhuộm này cũng là sự lựa chọn hàng đầu của các xưởng may quần áo.

Trong quá trình sử dụng thuốc nhuộm Pigment, thì cần phải có sự trợ giúp của chất kết dính Cation. Đây là hợp chất giúp cho màu nhuộm tạo được sự liên kết, cũng như tăng khả năng bám màu của thuốc nhuộm lên vải thành công hơn. Pigment được sử dụng cho nhiều loại trang phục khác nhau như: Áo sơ mi, áo thun, áo hoodie và nhiều loại trang phục khác.

Để có thể nhuộm được màu nhuộm Pigment, tất cả các loại trang phục cần được may hoàn thiện, chỉnh chu, sau đó mới tiến hành nhuộm. Quần áo khi nhuộm với thuốc nhuộm này sẽ có màu sắc cổ điển, mang đến cảm giác sang trọng, trang nhã. Màu sẽ nhạt dần ở các phần đường chỉ may hoặc ở cạp quần. Việc thực hiện nhuộm quần áo theo cách này, sẽ giúp trang phúc tạo ra được nét đặc trưng riêng. Khiến cho xu hướng này dần được sử dụng nhiều hơn, và luôn được giới trẻ tìm kiếm, săn đón.

Thuốc nhuộm vải Pigment có khả năng bám dính rất cao, giúp cho trang phục luôn bền đẹp, và có màu sắc như mới. Thuốc nhuộm Pigment có thể nhuộm được trên nhiều loại vải khác nhau, kể cả những chất liệu vải khó bám màu nhất. Quy trình thực hiện việc nhuộm quần áo bằng Pigment có giá thành rẻ, và không thải ra quá nhiều chất có hại cho môi trường.

Không phải ngẫu nhiên mà Pigment lại là loại thuốc nhuộm được ưa chuộng hiện nay. Trong hợp chất có cấu trúc phân tử nhỏ, không hòa tan trong nước hay dung môi. Vậy nên, các phân tử dễ dàng bám vào lõi của các sợi vải, giúp vải nhanh chóng bám màu nhuộm cũng như có sự gắn kết bền chặt hơn. Ngoài ra, pigment có chứa nhóm Auxochrome, đây là hợp chất vô cơ giúp cho chất nhuộm không bị cháy và an toàn cho người sử dụng hơn. Các xưởng quần áo cũng vô cùng an tâm khi mang đến người dùng những bộ đồ nhuộm từ thuốc nhuộm Pigment.

2.2. Thuốc nhuộm hoạt tính

Loại thuốc nhuộm tiếp theo phải kể đến là thuốc nhuộm hoạt tính. Đây là thuốc nhuộm mà khi các phản ứng hóa học xảy ra, tạo thành liên kết cộng hóa trị giữa thuốc nhuộm và xơ vải. Ngoài ra, liên kết cộng hóa trị còn được hình thành giữa các phân tử thuốc nhuộm và nhóm Hydroxyl, để tạo nên màu sắc cho vật liệu được nhuộm. Thuốc nhuộm hoạt tính được sản xuất thành công vào năm 1950, bởi công ty Imperial Chemical Industries dựa trên nhóm Chlorotriazines và các nhóm mang màu.

Trong các loại thuốc nhuộm hoạt tính, thì Trichloro Triazine là loại thuốc nhuộm vải tiêu biểu và được sử dụng phổ biến. Đây là loại thuốc nhuộm được dùng để nhuộm cho vải cotton. Thuốc nhuộm giúp cho vải cotton có độ bền màu cao hơn, tạo nên một bề mặt vải thoáng mát, mềm mại, không độc hại, cũng như góp phần vào việc bảo vệ môi trường. Loại vải nhuộm từ loại thuốc nhuộm này cũng được các xưởng may ưa chuộng hơn.

Ngoài vải Cotton, thì thuốc nhuộm vải hoạt tính còn được dùng để nhuộm sợi Cellulose, Protein và Polyamide. Thuốc nhuộm hoạt tính tồn tại ở 3 dạng khác nhau bao gồm: Dạng lỏng, dạng bột và dạng nhão. Nhờ vào liên kết cộng hóa trị, mà thuốc nhuộm hoạt tính giúp chất liệu vải có độ bền màu rất cao. Tuy nhiên, thuốc nhuộm tan trong nước nên trong quá trình nhuộm vải, chất nhuộm không dễ bám màu vào các thớ vải.

Thuốc nhuộm hoạt tính có độ bền cao với ánh sáng, giúp cho chất liệu vải khó bị phai màu khi phải tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng. Nhưng đối với sự ma sát hay mồ hôi thì độ bền màu của vải chỉ ở mức trung bình. Phương pháp nhuộm vải khá dễ và tiết kiệm được nhiều thời gian. Thuốc nhuộm hoạt tính có màu sắc đa dạng, không tối màu, nên giúp trang phục luôn có màu sắc nổi bật, tươi trẻ.

Đối với các loại vải có nguồn gốc từ thiên nhiên, thì khả năng bám màu nhuộm rất kém. Vậy nên, vải cotton thường sử dụng những loại thuốc nhuộm có độc tính cao như lưu huỳnh, thuốc nhuộm băng… Để đảm bảo sức khỏe cho con người, màu nhuộm hoạt tính được dùng để thay thế cho các loại thuốc nhuộm độc hại này.

2.3.Thuốc nhuộm axit

Thuốc nhuộm Axit là loại thuốc nhuộm vải hòa tan trong nước. Nhóm axit được sử dụng trong thuốc nhuộm là muối Natri Sulfonat. Một số loại thuốc nhuộm khác lại có chứa nhóm Axit khác là muối Natri Carboxylat. Bên cạnh đó thuốc nhuộm Axit còn có các thành phần khác như: Triarylmethane, Pyridazine, Oxanthene, chàm, Quinoline và Phthalocyanine.

Trong các loại thuốc nhuộm Axit, thì Azo là loại thuốc nhuộm được sản xuất đa dạng và phổ biến nhất. Màu sắc chủ đạo của loại thuốc nhuộm Azo là vàng, đỏ, đen, xanh navy và màu cam. Còn loại Anthraquinones lại khá bền khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Đây cũng là loại thuốc nhuộm được đánh giá tạo màu tươi sáng cho trang phục, các gam màu chủ đạo của Anthraquinones là tím, xanh lục và xanh dương. Vải nhuộm từ Azo được khá nhiều xưởng quần áo ưu tiên sử dụng.

Ngoài hai loại thuốc nhuộm trên thì Triarylmethane cũng là thuốc nhuộm Axit được sử dụng phổ biến. Đây là loại thuốc nhuộm được sản xuất với các màu như đỏ, tím, xanh xương, xanh lục. Tuy nhiên Triarylmethane có độ bền với ánh sáng kém hơn.

Thuốc nhuộm Axit giúp cho vải nhuộm có màu sắc tươi sáng và sắc sảo, đem đến cảm giác mới mẻ, năng động. Đây là loại thuốc nhuộm được sử dụng chủ yếu cho các loại vải có nguồn gốc từ Polyamide. Ngoài để nhuộm vải, thuốc nhuộm Axit còn được sử dụng để nhuộm màu cho giấy, mỹ phẩm và để làm mực in. Thuốc nhuộm Axit phát huy tác dụng cao hơn khi được nhuộm cho vải len, lụa và nilon.

2.4. Thuốc nhuộm phân tán

Thuốc nhuộm phân tán hay còn được gọi là thuốc nhuộm Nonionic. Thuốc nhuộm phân tán là loại thuốc nhuộm có độ hòa tan thấp, có nghĩa là không tan hoặc tan rất ít và không có các nhóm ion hóa. Đây là loại thuốc nhuộm thích hợp sử dụng cho những chất liệu vải kỵ nước. Tuy nhiên, chúng có thể tan trong dung môi hữu cơ như Benzene hay Toluen…

Thuốc nhuộm phân tán được phân loại theo cấu trúc hóa học bao gồm: Thuốc nhuộm Amino Ketone, thuốc nhuộm chất Anthraquinonoid, thuốc nhuộm Nitro, thuốc nhuộm Di-azo, thuốc nhuộm Mono azo. Và nếu như được phân loại theo mức năng lượng hoạt động thì sẽ bao gồm: Nhóm thuốc nhuộm năng lượng thấp, nhóm thuốc nhuộm mức năng lượng trung bình và nhóm có năng lượng cao.

Thuốc nhuộm vải phân tán thích hợp cho các xơ Ester Cellulose nhân tạo. Ngoài ra, hợp chất còn được sử dụng để nhuộm các loại sợi vải tổng hợp như Acrylic, Polyester, Nylon… Thuốc nhuộm phân tán có độ bền với ánh sáng đạt mức 4 và 5, có nghĩa là có độ bền màu rất cao, hầu như không bị phai màu do tác động của ánh sáng. Tuy nhiên, đây là loại thuốc nhuộm gây ảnh hưởng xấu nhất đến môi trường. Vì vậy, loại vải được nhuộm từ nhóm thuốc nhuộm này được khá ít xưởng may chọn mặt gửi vàng.

Mục đích của việc nhuộm màu là để phục vụ nhu cầu về thời trang của con người, cũng như làm đa dạng hơn thế giới màu sắc của các loại vải. Để tạo ra được sự kết hợp hoàn hảo giữa thuốc nhuộm vải với chất liệu, nhà sản xuất đã đưa ra nhiều cấu trúc màu nhuộm khác nhau, nhằm tăng độ bền và khả năng bám màu của thuốc nhuộm trên chất liệu được nhuộm. Để nhuộm vải, ngoài màu nhuộm tự nhiên có nguồn gốc là rau, củ, quả thì hiện nay có 4 loại thuốc nhuộm vải nêu trên được sử dụng rộng rãi trong ngành dệt may.

Mong rằng qua bài viết trên sẽ giúp các bạn hiểu tường tận về những loại thuốc nhuộm vải được sử dụng phổ biến ngày nay. Hiện nay, tại cửa hàng của MVR có rất nhiều mẫu quần áo với nhiều màu sắc khác nhau, đem đến những sự lựa chọn tuyệt vời nhất cho quý khách. MVR luôn sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc của các bạn một cách nhanh chóng và đầy đủ nhất.

MVR luôn là shop thời trang uy tín, là xưởng may thời trang, xưởng in áo thun chất lượng. Còn chần chừ gì mà không đến ngay MVR để được tư vấn và có những trải nghiệm tốt nhất cho bản thân trong việc may mặc.