Nhìn lại năm 2021 vừa qua, thị trường ô tô nổi bật lên một số vấn đề: doanh số ô tô ảm đạm do ảnh hưởng của làn sóng bùng phát COVID thứ 3 và thứ 4 tại Việt Nam, nhưng nhanh chóng hồi phục trong các tháng cuối năm; Tình trạng thiếu hụt chip kéo dài có tác động bất ngờ đến ngành ô tô; Xe nhập khẩu tràn vào thị trường với cạnh tranh gia tăng từ các hãng Trung Quốc; Các hãng xe lớn mất thị phần do cạnh tranh khốc liệt từ Vinfast và xe Trung Quốc.
Mặc dù doanh số giảm, lợi nhuận ròng các công ty ô tô niêm yết vẫn tăng 6% so với cùng kỳ trong 2021, do tạm thời cắt giảm các chi phí hoạt động nhờ chuyển sang kênh bán hàng online và giảm mạnh chi phí lãi vay.
Trong 2021, Vinfast ra mắt mẫu xe điện e34 đầu tiên được lắp ráp trong nước và bắt đầu đầu tư mạnh vào trạm sạc điện với ước tính khoảng 2.000 trạm sạc điện [40.000 điểm sạc] trên khắp Việt Nam. Điều này mở ra xu hướng xe điện mới tại Việt Nam có thể thay đổi đáng kể thị trường ô tô trong thời gian tới nhờ tốc độ phát triển nhanh chóng và nhiều ưu đãi từ chính phủ ở thời điểm hiện tại.
Với việc mở cửa nền kinh tế cùng hoạt động sản xuất kinh doanh dần ổn định theo cách “bình thường mới”, nhiều chuyên gia trong ngành dự báo thị trường ô tô trong năm 2022 sẽ tiếp tục tăng trưởng đồng thời hình thành nên những xu hướng mua sắm ô tô mới.
Thị trường ô tô tiếp đà tăng trưởng
Thị trường ô tô Việt Nam vừa trải qua năm 2021 với nhiều biến động. Sự bùng phát của làn sóng dịch bệnh Covid-19 lần thứ 4 tại nhiều tỉnh, thành phố, cùng sự khởi phát của ô tô điện phần nào tác động đến thị hiếu, lựa chọn của người tiêu dùng, cùng với đó là hàng loạt đợt triệu hồi xe để khắc phục lỗi của các nhà sản xuất.
Không chỉ hoạt động bán hàng, các nhà máy sản xuất ô tô của một số hãng xe cũng bị ảnh hưởng vì thiếu chip, linh kiện lắp ráp do chuỗi cung ứng toàn cầu bị đứt gãy. Bên cạnh đó, sức mua sụt giảm đặc biệt trong tháng 6 đến tháng 9/2021 kéo doanh số bán ô tô tại Việt Nam giảm kỷ lục. Đáng chú ý, trong tháng 8/ 2021 tổng doanh số bán hàng của các thành viên thuộc Hiệp Hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam [VAMA] chỉ đạt chưa đến 9.000 xe, qua đó kéo dài đà sụt giảm doanh số sang tháng thứ 5 tháng liên tiếp
Trong bối cảnh khó khăn của ngành ô tô do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Đầu tháng 12/2021, Chính phủ đã ban hành chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ đối với ô tô lắp ráp, sản xuất trong nước và được áp dụng từ ngày 01/12/2021 đến 31/5/2022. Chính sách này giúp người mua ô tô giảm được hàng chục triệu đồng lệ phí tùy vào từng loại xe, đồng thời buộc các hãng xe nhập khẩu phải lao vào cuộc đua giảm giá phí trước bạ thông qua các mức ưu đãi dành cho khách hàng.
Theo báo cáo của VAMA, kết thúc năm 2021 đã có 304.149 ô tô các loại được bán ra tại Việt Nam, cao hơn 2,5% so với mức 296.634 xe của năm 2020. Điều này cho thấy thị trường "bốn bánh" đang từng bước phục hồi, vượt qua khó khăn từ các làn sóng lây nhiễm Covid-19 từng nhiều lần gây gián đoạn hoạt động kinh doanh trong năm vừa qua. Theo thống kê của VAMA, năm 2019 - thời điểm trước dịch, tiêu thụ ô tô nước ta đạt khoảng 322,3 nghìn xe.
Theo một số chuyên gia dự đoán, việc giảm việc giảm phí trước bạ được kéo dài tới hết tháng 5/2022, thị trường ô tô được nhiều chuyên gia dự đoán sẽ phục hồi mạnh mẽ trong năm 2022. Cùng với đó, chính sách này không chỉ giúp người tiêu dùng, doanh nghiệp mà ngay cả ngân sách nhà nước cũng được hưởng lợi như cuối năm 2020, số thu lệ phí trước bạ theo chính sách giảm 7.300 tỷ đồng, nhưng tổng số thu ngân sách nhà nước tăng hơn 14.100 tỷ đồng.
Một số ý kiến cũng cho rằng, làn sóng chuyển đổi xe thân thiện môi trường, điều kiện kinh tế cải thiện song song tâm lý tích cực của người tiêu dùng trong bối cảnh phục hồi kinh tế “chung sống an toàn với đại dịch”, nền kinh tế đang tăng trưởng trở lại… cũng là những động lực thúc đẩy sự phục hồi và phát triển của thị trường ô tô trong nước. Điều này được nhận định sẽ làm tăng nhu cầu của người tiêu dùng với thị trường ô tô.
Ô tô điện bứt tốc
Vinfast gần đây đã công bố sẽ dừng dần hoạt động sản xuất xe xăng đến cuối năm nay để tập trung vào xe điện. Hiện tại, xe xăng của Vinfast chiếm gần 11% thị phần ô tô trong nước, do đó tạo nhiều cơ hội cho các hãng xe khác phát triển và giành vị thế dẫn đầu. Ngoài ra, do Vinfast là một trong những công ty có khả năng cạnh tranh cao về giá, việc thương hiệu này rời thị trường có thể giúp giảm bớt đáng kể áp lực cạnh tranh giảm giá đối với các hãng xe khác.
Các chuyên gia dự đoán năm 2022 được xem là thời điểm ô tô điện dần trở thành quen thuộc với người tiêu dùng ô tô Việt Nam. Không còn “khan hiếm” như trước đây, từ năm 2022 nhiều mẫu mã ô tô điện sẽ được các nhà sản xuất, kinh doanh ô tô mở bán tại Việt Nam. Trong đó, cùng với việc sản xuất để kịp bàn giao mẫu VF e34 đến tay những khách hàng đã đặt mua, VinFast cũng sẽ nhận đặt cọc và mở bán bộ đôi VF8 và VF9 tại Việt Nam, còn các đại gia xe khác như Volkswagen, Mercedes, Thaco sẽ sớm gia nhập phân khúc này
Không chỉ hãng xe Việt, Trường Hải [THACO AUTO] cũng sẽ lấn sân sang mảng kinh doanh ô tô điện khi đã hé lộ kế hoạch đưa KIA EV6 về Việt Nam và sẽ mở bán trong năm 2022. Không chỉ vậy, hãng xe Trung Quốc Chery sắp gia nhập trở lại thị trường Việt Nam và xe điện chắc chắn sẽ nằm trong lộ trình kinh doanh của hãng này.
Ngoài ra, nhiều mẫu xe điện cũng liên tục được các công ty tư nhân nhập khẩu về Việt Nam với số lượng nhỏ nhưng cũng góp phần giúp thị trường ô tô thêm nhiều màu sắc. Cùng với đó, hàng loạt chính sách giảm thuế, phí mới được ban hành cũng hứa hẹn mang xu thế xe điện ngày càng mạnh mẽ trong tương lai gần cho người tiêu dùng trong nước.
Như vậy, năm 2022 có thể được xem là cột mốc đánh dấu cho sự phát triển của thị trường ô tô điện tại Việt Nam. Tuy nhiên, sự phát triển của xe điện tại Việt Nam nhanh hay chậm sẽ phụ thuộc khá nhiều vào chính sách của Nhà nước mà nhiều khả năng sẽ có những điều chỉnh trong năm 2022.
Xe gầm cao lên ngôi
Tại Việt Nam, phân khúc ô tô cỡ nhỏ hạng A, B dành cho đô thị được dự báo sẽ nở rộ trong năm 2022. Corolla Cross hay Kia Seltos là những cái tên tương đối mới trên thị trường xe Việt nhưng đã nhanh chóng có được chỗ đứng với doanh số năm 2021 lần lượt đạt 18.411 xe và 16.122 xe. Phân khúc này còn có thêm hàng loạt sản phẩm của đủ các thương hiệu như Mazda CX-3 và CX-30, MG ZS, Hyundai Kona, Ford EcoSport hay Peugeot 2008…
Bên cạnh đó bộ đôi KIA Sonet, Toyota Raize đã xuất hiện trong năm 2021, phân khúc SUV đô thị được dự báo sẽ có nhiều lựa chọn hơn trong năm 2022 khi Ford đã lên kế hoạch phân phối một mẫu SUV hoàn toàn mới. Hyundai cũng sẽ trình làng một mẫu xe mới để thay thế cho KONA. Bên cạnh đó, mẫu Volkswagen T-Cross sau khi lỡ hẹn trong năm 2021, dự báo sẽ gia nhập thị trường Việt Nam trong năm 2022.
Sự lên ngôi của dòng xe gầm cao đa dụng tại Việt Nam cũng phù hợp với xu thế trên toàn cầu. Phân khúc SUV cỡ nhỏ dành cho đô thị được dự báo sẽ có một năm bùng nổ về doanh số để trở thành một trong những phân khúc ô tô bán chạy nhất thị trường. Kéo theo đó, lượng xe sedan sẽ suy giảm, đặc biệt là phân khúc sedan hạng C.
| Xe điện Ford Mustang Mach-E đầu tiên về Việt Nam sở hữu công suất mạnh mẽ lên đến 480 mã lực cùng tầm hoạt động ... |
| Khi điều khiển xe với biển số không rõ chữ hoặc số, mức xử phạt cao nhất có thể thể lên tới 1 triệu đồng |
| Nghị định 123 tăng gấp đôi mức phạt với người sử dụng giấy phép lái xe hết hạn lên tới 12 triệu đồng |
Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam [VAMA] vừa công bố doanh số bán hàng toàn thị trường tháng 1/2022 của các đơn vị thành viên. Cụ thể, trong tháng đầu năm 2022, các thành viên thuộc VAMA bán được 30.742 xe ôtô các loại, giảm 34% so với tháng 12/2021. Tuy nhiên, so với tháng cùng kỳ năm 2021 lại tăng 16%.
Trong số đó bao gồm 25.279 xe du lịch, 5.177 xe thương mại và 286 xe chuyên dụng. Như vậy, so với tháng trước đó, doanh số xe du lịch giảm 31%, xe thương mại giảm 44% và xe chuyên dụng giảm 53%.
| Dù được trợ lực từ chính sách giảm 50% phí trước bạ, tuy nhiên doanh số bán hàng toàn thị trường ôtô trong tháng 01/2022 vẫn giảm. |
Báo cáo VAMA cũng cho biết, trong tháng 1/2022, doanh số bán hàng của xe lắp ráp trong nước đạt 17.782 xe, giảm 31% so với tháng trước và doanh số xe nhập khẩu nguyên chiếc là 12.960 xe, giảm 38% so với tháng trước. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm trước, doanh số bán hàng của xe lắp ráp trong nước tăng 23% trong khi xe nhập khẩu tăng 8%.
Có thể thấy rằng, dù trong tháng 1/2022 các mẫu xe sản xuất, lắp ráp trong nước tiếp tục được hưởng chính sách ưu đãi 50% lệ phí trước bạ. Tuy nhiên điều này không làm doanh số bán ôtô có sự bứt phá so với tháng 12/2021.
Nếu tính chung doanh số được công bố chính thức từ VAMA, TC MOTOR và VinFast, trong tháng 1/2022, toàn thị trường ôtô Việt Nam tiêu thụ 40.273 xe các loại. Ngoài ra, thị trường Việt còn có sự góp mặt của nhiều hãng xe khác như: Audi, Jaguar Land Rover, Mercedes-Benz, Nissan, Subaru, Volkswagen, Volvo… nhưng các hãng xe này không tiết lộ kết quả kinh doanh.
| Trong tháng 1/2022, toànthị trường Việt Namtiêu thụ 40.273 xe các loại. |
Dẫn đầu doanh số bán hàng của các thương hiệu ôtô tại Việt Nam trong tháng 1/2022 tiếp tục là Hyundai khi đạt doanh số đạt 7.428 xe. Tiếp đến là các thương hiệu xe Toyota với 6.582 xe, KIA [5.445 xe], Honda [3.771 xe], Mitsubishi [3.581 xe], Mazda [3.279 xe], VinFast [2.103 xe], Ford [1.023 xe]…
Dẫn đầu Top 10 mẫu xe bán chạy nhất thị trường ôtô Việt Nam trong tháng 1/2022 là Hyundai Accent với doanh số 2.398 xe, tiếp đến là Honda City với doanh số đạt 1.745 xe, doanh số bán Toyotda Corolla Cross đạt 1.715 xe, KIA Seltos 1.450 xe, Toyota Vios 1.446 xe…
Theo lý giải từ nhà sản xuất lắp ráp ôtô trong nước, nửa cuối tháng 1/2022 gần với tháng Tết Nguyên đán dẫn đến nhu cầu mua sắm xe giảm dần bởi khách hàng gặp khó khăn trong việc đăng kí xe cũng như các kế hoạch mua sắm khác. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm doanh số bán ôtô trong tháng 1/2022.
Thảo Nguyễn