Tại sao dùng valve 1 chiều thủy lực
|
Lựa chọn van 1 chiều sao cho phù hợp, đáp ứng các tiêu chí về chất lượng, năng suất, thông số, giá cả luôn là điều khách hàng quan tâm. Tuy nhiên, những thông tin liên quan đến van này như: cấu tạo, nguyên lý làm việc, cách phân loại… thì ít ai nắm được. Hiểu được những băn khoăn này, TKĐ quyết định dành toàn bộ bài viết này để chia sẻ rõ hơn về van để khách hàng có thể tự tin lựa chọn thiết bị khi có nhu cầu.
Show
 Nội dung bài viết
Tìm hiểu van một chiềuVan 1 chiều là gì?Van một chiều là loại van công nghiệp được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống thủy lực, khí nén, nước và hơi. Chức năng của các van 1 chiều đó là chỉ cho dòng chất đi qua theo 1 chiều duy nhất và ngăn chặn hiện tượng chảy ngược dòng. Van giúp tránh việc dầu, chất lỏng chảy về bơm khi hệ thống tụt áp đột ngột do sự cố. Từ đó, nó có thể bảo vệ bơm, bảo vệ các thiết bị trong hệ thống. Tùy theo cấu tạo, quy mô, đặc điểm hoạt động mà hệ thống sẽ có từ 1-2 hoặc nhiều hơn các van 1 chiều được bố trí tại các vị trí khác nhau. Cụ thể về cấu tạo cũng như cách phân loại, chúng tôi sẽ nói rõ hơn ở phần sau. Cấu tạo van 1 chiềuVan 1 chiều sẽ có cấu tạo được phân chia thành 6 phần: + Phần thân: Được làm từ các vật liệu tốt, bền như inox, đồng hoặc nhựa PP, PVC… + Đĩa van: Bộ phận này có thể được làm từ inox không gỉ, thép bọc cao su hoặc gang. + Phần kết nối với đường ống: Được thiết kế và đúc kiểu: rắc co, ren vặn hoặc mặt bích để người dùng lựa chọn. + Vòng đệm: Dạng hình tròn, được làm bằng cao su hoàn toàn để có tính dẻo, đàn hồi để giảm âm khi làm việc và làm kín van khi đóng. + Chốt định vị: Chốt có hình trụ tròn, được làm từ thép dùng để kết nối giữa đĩa lật và thân. + Đĩa lật, lá lật. Có 1 điều lưu ý với khách hàng là kích thước van càng lớn thì trọng lượng van càng nặng nên khi có nhu cầu lắp đặt, di chuyển cần cân nhắc. Nguyên lý van 1 chiều hoạt độngDo trọng lượng của cửa van hoặc do lực của lò xo mà cửa van đóng và lúc này dòng lưu chất không thể đi qua. Khi có dòng chảy đi đến van thì ngay lập tức các cửa xoay đóng vai trò là phần tử trượt di đẩy ra khỏi vị trí ban đầu dưới tác động của năng lượng dòng chảy. Dòng lưu chất lúc này sẽ đi qua van. Phần tử trượt xoay về vị trí đóng khi vận tốc của dòng chất bằng 0. Áp suất tại cửa ra của van sẽ giữ và tác động lên phần tử trượt ở vị trí đóng. Và nó se ngăn dòng chảy của chất chảy ngược lại về hướng của vào của van.
Khi nào cần dùng van một chiềuBạn cần dùng van 1 chiều khi: + Bạn muốn bảo vệ hệ thống đường ống dẫn lưu chất trong hệ thống bằng 1 giải pháp đơn giản, hiệu quả nhưng ít tốn kém. + Bạn muốn ngăn chặn hiệu quả hiện tượng sóng áp suất của búa nước có thể phá hủy bơm cũng như các loại van thủy lực dạng màng, tiếng ồn lớn khi làm việc. + Bạn muốn tìm cách để bảo vệ bơm khỏi dòng chảy ngược, tránh được việc dòng chảy ngược gây ô nhiễm dòng chảy đầu vào. + Nếu bạn muốn giữ lại dòng lưu chất trong hệ thống kiểu như là rọ bơm sẽ làm nhiệm vụ giữ lại nước mồi cho bơm hoạt động. + Bạn muốn tiết kiệm các chi phí vận hành thì van này là 1 đề cử khi nó hoàn toàn làm việc tự động. + Van có thể được lắp đặt tại nhiều vị trí khác nhau, không chỉ được sử dụng trong công nghiệp mà còn dùng nhiều tại các công trình dân dụng như lắp tại cống thoát nước dự phòng khi hệ thống cống bị tràn, ngập lụt khiến nước chảy ngược vào khu dân cư. Cách lắp đặt van một chiềuTương tự như với các thiết bị khác thì việc lắp đặt van một chiều khí nén, thủy lực cũng cần phải được thực hiện tuần tự với các bước: + Lựa chọn van một chiều sao cho phù hợp Xem xét hệ thống ống dẫn đang được lắp đứng hoặc lắp ngang và size của đường ống. Van phải có kích thước ren đáp ứng yêu cầu và loại van tương tích. Môi chất đó là gì, chất liệu của đường ống ra sao cũng là 1 căn cứ để xác định chất liệu van. Áp suất của van phải tương ứng với áp suất của dòng chất và vị trí, khoảng cách lắp phải hợp lý. + Sau khi đã có được van cần thì tiến hành lắp Trên thân van, bao giờ các hãng sản xuất cũng khắc mũi tên chỉ hướng và chiều lắp. Người dùng cần biết hướng của dòng lưu chất dịch chuyển và lắp cho đúng chiều. + Lắp các gioăng, phụ kiện đệm Giữa đường ống dẫn và van cần phải có gioăng cao su, miếng đệm có kích thước bằng với van để tránh sự rò rỉ, đảm bảo kín để tránh thất thoát lưu chất. + Công đoạn cuối cùng là xiết đai ốc, bu lông Xiết bu lông, đai ốc phải được thực hiện từ từ, tỉ mỉ trên mặt phẳng. Chúng ta nên xiết các ốc ở vị trí đối xứng nhau trước. Các loại van 1 chiềuVan 1 chiều lá lật (Cửa lật)Cấu trúc van 1 chiều lá lật sẽ có 1 lá van bị lật đi lật lại dưới tác động của áp suất dưới dòng lưu chất. Người dùng có thể lắp dạng đứng hoặc lắp dạng ngang để van có thể bảo vệ bơm, các thiết bị khác trong hệ thống. Với nắp van, đĩa van được treo ở đầu van, chúng sẽ lật theo chiều của dòng chảy được cấp. Nếu dòng chảy theo hướng ngược lại thì sẽ làm lá van đóng lại nhanh chóng nên van có thể đáp ứng yêu cầu của nhiều ứng dụng. Van thường được làm từ chất liệu inox, đồng, gang. Quý khách hàng có thể tham khảo van 302 lá lật của Zetkama hoặc van 380 của Mival, van lá lật 800 của Abo. Van 1 chiều cánh bướmCấu tạo của van 1 chiều cánh bướm gồm: 2 đĩa van được gắn vào trục đường kính thông qua bản lề. Chúng được giữ cố định, không xê dịch nhờ vào các lò xo. Ưu điểm của loại van này đó là: Đóng mở nhanh và dễ dàng mà không yêu cầu áp lực dòng chảy lớn. Khi thiết kế đĩa van thì kích thước không bị giới hạn. Lắp đặt van thuận tiện. Các van 1 chiều cánh bướm có kích thước lớn nhưng vẫn hoạt động hiệu quả. Áp suất tổn thất của van 1 chiều cánh bướm thấp hơn so với các loại van khác. Một số loại van tham khảo như: Model 2402 của Genebre hay model 407 của Zetkama. Van một chiều cốiVan 1 chiều cối là dạng có đĩa lò xo. Đặc điểm của van này đó là: + Có dạng nằm ngang và dạng thẳng đứng. + Kết nối với đường ống kiểu mặt bích với đường kính nhỏ nhất DN 15 cho đến lớn nhất là DN 200. + Chất liệu sản xuất: inox 316, ino 304, inox 201. + Khi dòng chất đi từ cửa vào để đến bên trong van, lực của lưu chất làm đĩa van trượt lên phía trên để dòng chất đi qua. + Khi ngắt dòng chảy, trọng lượng của đĩa van sẽ làm đĩa van trở về vị trí ban đầu. Nó ép đệm cao su và tạo nên 1 không gian kín có thể ngăn chặn dòng chảy ngược về. Van này được gia công và phân chia thành 3 loại đó theo áp lực: PN15, PN25, PN40 hoặc tham khảo van VYC. Van bi 1 chiềuTrong cấu tạo của van sẽ có 1 bi dạng hình cầu ở bên trong. Nó giúp kiểm soát và cho phép dòng chất đi theo 1 hướng nhất định. Loại van bi 1 chiều thường được sử dụng trong các ứng dụng bể bơi, hóa chất hay xử lý nước thải… Khách hàng có thể tham khảo các van của Wonil Hàn Quốc. Van một chiều cầu – Ball Loaded valveƯu điểm của van 1 chiều cầu đó là: Thiết kế biên thon nhỏ nên giảm được ma sát trong hệ thống, giúp giảm hao tổn năng lượng. Ưu điểm nổi bật của nó là tổn thất áp suất nhỏ. Model van thông dụng thuộc về Wonil của Hàn Quốc và KITZ của Nhật Bản hoặc van TOZEN với loại tay quay, tay gạt. Van 1 chiều lò xo (Spring Loaded In-Line valve)Đặc điểm của van 1 chiều lò xo đó là: Dùng lò xo gắn ở tâm đĩa để giữ đĩa chặn khiến dòng chất bị chặn và không chảy ngược lại. Hoạt động của van khá đơn giản: Lực đàn hồi của lò xo sẽ đóng vai trò chính trong việc đóng mở cửa áp suất của van. Lò xo được bố trí song song với trục của ống và dòng chảy. Dòng chảy của chất lỏng lớn và tạo lực đủ mạnh để tác động lên bề mặt đĩa van và thắng lực đàn hồi của lò xo thì van mở và dòng chất đi qua. Ngừng cung cấp dòng chảy thì lực lò xo lớn sẽ ép đĩa van và van đóng để ngăn dòng. Ưu điểm: Kiểm soát áp suất và đóng kín van 1 cách dễ dàng, lắp được ở nhiều vị trí. Nhược điểm: Van 1 chiều lò xo không dùng cho hệ thống có áp lực dòng chảy lớn. Ví dụ như: Van RT25 của Adca, van 275 của Zetkama hoặc van 3121 của Genere. Van một chiều dạng nâng hạ – Lift check valveĐặc điểm của van: Đĩa van ở dạng piston, lò xo. Nhìn bên ngoài khá giống với van cầu nhưng nó lại không có tay qua. Nguyên lý của van đó là: Van sẽ sự mở nếu áp lực của dòng lưu chất thuận thắng được lực của piston, lò xo. Van sẽ tự đóng nếu ngắt dòng chất. Khi cần mua van 1 chiều dạng nâng hạ, chúng ta có thể cân nhắc: Model van 337 của Mival hay van 227 của Zetkama. Van một chiều dạng màng – Diaphragm Loaded valveMàng cao su của thiết bị có thể giúp bịt kín và chặn cửa ống. Người ta dùng cao su bởi vì có tính đàn hồi. Khi áp lực dòng chất tăng dần thì sẽ thắng được lực đàn hồi màng thì van mở. Khi ngắt dòng, áp lực màng lớn nên van sẽ đóng để chặn dòng. Van màng Asahi: V14MHFTFI, 14MHUTF1 đều có thân PVC và màng làm từ PTFE. Van một chiều mỏ vịt – Duckbill check valveVan 1 chiều mỏ vịt có nhiều nét tương đồng với van màng bởi hoạt động phụ thuộc vào lớp cao su có tính đàn hồi ở bên trong. Quá trình đóng mở cửa van giống mỏ vịt nên tên gọi đó đã ra đời. Ở trạng thái bình thường, van có dạng nón tròn xoay và đỉnh nón lúc này sẽ đóng để dòng chất không đi qua van. Khi có dòng chảy đi qua, áp lực của dòng này tăng lên đủ mạnh để thắng được lực đàn hồi của lò xo nên van sẽ mở để dòng lưu chất đi qua. Van một chiều kiểu xoay – Swing check valveKiểu van khá giống với van 1 chiều dạng đĩa tuy nhiên điểm khác biệt của van 1 chiều kiểu xoay là tác động của áp lực dòng chất sẽ làm đĩa van xoay quanh bản lề. Các chất liệu làm van một chiềuNếu dựa trên yếu tố chất liệu chế tạo van thì người ta có thể chia van 1 chiều thành các loại sau đây: Van 1 chiều inox (thép không rỉ)Thép không gỉ hay còn gọi là inox, đây là chất liệu ưa thích hàng đầu để sản xuất các van một chiều thủy lực. Ưu điểm của các van inox đó là: chống ăn mòn cực tốt, rất thích hợp dùng cho môi trường nước biển, có tính thẩm mỹ khi không bị chuyển màu theo thời gian, cơ tính vật lý tốt. Thép thường được sử dụng là SUS316L, SUS 304, SUS316. Tuy nhiên, nhược điểm của nó là giá thành cao. Điều này khiến không ít người phải cân nhắc khi có nhu cầu. Ví dụ như các van của Genere với model: 2413, 2430 hay các van 1 chiều vi sinh của Genere với model 2935, 2934… Van 1 chiều làm bằng đồng thauTrong ngành công nghiệp sản xuất van thì đồng thay chính là một chất liệu quen thuộc. Van một chiều làm bằng đồng có giá thành rẻ, không bị gỉ trong các môi trường cơ bản như khí, nước, dầu. Van làm bằng đồng sẽ ưu tiên dùng cho những hệ thống có áp suất và nhiệt độ làm việc cao nhất là ở những nơi mà van pp, van pvc không đáp ứng được. Lưu ý, nếu như dùng cho hệ thống có môi chất là hơi nước biển hay nước biển thì khách hàng có thể cân nhắc sử dụng loại van làm bằng chất liệu khác.
Một số van 1 chiều lắp ngang của Genere làm bằng đồng thau rất bền như: model 3186, model 3180. Van 1 chiều nhựa PP (Polypropylen)Chất liệu nhựa Polypropylen cũng được con người ứng dụng để sản xuất van 1 chiều. Đặc điểm: Thích hợp với những hệ thống có áp suất thấp và nhiệt độ vận hành dưới 100 độ C. Đây là một loại van được người dùng ưu tiên cho những hệ thống có dòng chất là ba dơ, dung dịch ăn mòn kim loại, axit vô cơ. Có 1 điều lưu ý là van làm bằng PP sẽ không dùng cho lưu chất là tác nhân gây oxy hóa, axit đậm đặc và nhiệt độ tối đa khoảng 80 độ C. Ở Việt Nam, có thể tìm van 1 chiều nhựa pp của hãng Shieyu Đài Loan Van 1 chiều nhựa PVC (Polyvinyl Clorua)Nếu bạn cần van 1 chiều làm việc ở nhiệt độ, áp suất thấp hoặc trung bình thì có thể cân nhắc các van được làm từ Polyvinyl Clorua. Ưu điểm của loại van 1 chiều chất liệu PVC đó là: Chống ăn mòn tốt đối với các chất axit, dung môi hữu cơ, badzo, nước biển, dung dịch clorua. Tuy nhiên, van này chỉ hoạt động trong mức nhiệt khoảng dưới 60 độC, không thích hợp dùng cho môi chất là clo và hydrocarbon thơm. Mua van 1 chiều PVC có thể cân nhắc van TAIJAAN với kích thước phi: 21, 27, 34, 42, 49, 60. Xuất xứ van 1 chiềuNếu chọn phân chia van dựa trên nguồn gốc xuất xứ thì chúng ta sẽ có các loại van cơ bản sau đây. + Van một chiều Hàn quốc Khi có nhu cầu sử dụng van 1 chiều thủy lực thì khách hàng có thể cân nhắc các van của hãng Wonil. Van được nhập khẩu trực tiếp từ Hàn Quốc, có chất lượng cao, được sản xuất theo các tiêu chuẩn châu Âu ANSI, BS, DIN, JIS. Ngoài ra, khách có thể chọn van của: SJV, YDK, Samwoo… để sử dụng. + Van 1 chiều Đài Loan Shinyi là hãng chuyên cung cấp các loại van một chiều với các loại: WBCX, SCVX, RDCV được đánh giá cao về: thiết kế chuyên dùng cho PCCC, cấp thoát nước, sản xuất theo chuẩn ISO 9001-2000… + Van một chiều Malaysia Ở Việt Nam, các van một chiều có nguồn gốc từ Malaysia khá là mới mẻ. Với chất lượng và mức giá ổn định, van ARV, AMG, AUT, BST… của Malay đang ngày chứng tỏ được vị thế của mình. + Van 1 chiều Trung Quốc Trên thị trường, van 1 chiều Trung Quốc như LIBO có giá thành rất rẻ, nhiều size và kích cỡ nên được nhiều khách hàng lựa chọn. Tuy nhiên, độ bền và chất lượng van cần phải được kiểm tra. + Van một chiều Nhật Bản Xứ sở Hoa Anh Đào nổi tiếng với nhiều hãng sản xuất van 1 chiều khí nén như: KITZ, TOZEN, YOSHITAKE… Tuy giá thành cao hơn so với các van Trung Quốc nhưng nó có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật khắc khe, hoạt động hiệu quả, ít hỏng hóc và phù hợp với nhiều hệ thống khác nhau. + Van 1 chiều Đức Nếu bạn quan tâm đến loại van này thì hãy chọn ngay các model của hãng Midas hay KSB, có thể sử dụng với đa dạng môi chất khác nhau như: Dầu tải nhiệt, nước, hơi nước, khí, nước nóng… Các vấn đề thường gặp khi sử dụng van một chiềuTrong quá trình vận hành hệ thống có van một chiều, chắc chắn, khách hàng sẽ thỉnh thoảng sẽ gặp 2 vấn đề, đó là: + Hiện tượng búa nước Nó xảy ra trong hầu hết các hệ thống thủy lực. Đó là do van 1 chiều đóng quá chậm nên không thể ngăn chặn được các làn sóng xung kích của dòng chất tràn qua van và ảnh hưởng đến các thiết bị đằng trước. + Xuất hiện dòng chảy ngược lại Tại sao vậy trong khi nhiệm vụ của van là ngăn chặn dòng chảy ngược? Đó là bởi vì thời gian để van đóng cửa rất lớn. Một phần nhỏ của dòng chất sẽ chảy ngược lại cho đến khi van đóng hoàn toàn và nó gây nên hậu quả cho các thiết bị và hệ thống. Mỗi dòng van 1 chiều khác nhau sẽ thích hợp để ứng dụng trong hệ thống làm việc khác nhau. Hy vọng, thông qua bài viết này, người dùng có thể lựa chọn được 1 van đáp ứng yêu cầu cao về chất lượng, giá thành. |
