Soạn văn bài đêm nay bác không ngủ lớp 6 năm 2024
|
Câu 1: Bài thơ Đêm nay Bác không ngủ kế lại câu chuyện gì? Em hãy kể tóm tắt diễn biến câu chuyện đó? Show
Trả lời: Bài thơ kể lại câu chuyện Bác Hồ và anh đội viên trong một đêm Bác không ngủ trên đường ra chiến dịch ở lán nhỏ giữa rừng khuya. Bác đi đốt lửa, dém chăn, canh giấc ngủ cho bộ đội ngủ. Anh dội viên thức dậy, thấy thế, mời Bác đi ngủ, nhưng Bác vẫn thức. Đến lần thứ ba thức dậy, anh lại nằng nặc mời Bác đi ngủ vì trời sắp sáng rồi. Bác nói cho anh dội viên biết những trăn trở của mình. Anh hiểu được tình thương mênh mông của Bác nên đã vui sướng thức luôn cùng Bác. Câu 2: Hình tượng Bác Hồ trong bài thơ được miêu tả qua con mắt và cảm nghĩ của ai? Cách miêu tả đó có tác dụng gì đối với việc thế hiện tâm hồn cao đẹp của Bác Hồ và tấm lòng của anh bộ đội đối với lãnh tụ? Trả lời: Hình tượng Bác Hồ trong bài thơ được miêu tả qua con mắt và cảm nghĩ của anh đội viên. Cách miêu tả như vậy càng làm cho hình tượng Bác gần gũi, chân thật và cao đẹp vì đó là hình tượng Bác trong lòng nhân dân ta. Nó còn thể hiện được tấm lòng anh bộ đội với Bác và tâm hồn yêu thương mênh mông của Bác với con cháu mình trong kháng chiến. Câu 3: Bài thơ kể lại hai lần anh đội viên thức dậy nhìn thấy Bác không ngủ. Em hãy so sánh tâm trạng và cảm nghĩ của anh đội viên đối với Bác qua hai lần đó. * Vì sao trong bài thơ không kể lần thứ hai? Qua cảm nghĩ của anh đội viên, hình ảnh Bác Hồ và tấm lòng cùa Bác đã được khắc hoạ sâu đậm như thế nào? Trả lời: * Lần thứ nhất thức giấc, anh ngạc nhiên vì trời khuya lắm rồi mà Bác vẫn ngồi trầm ngâm bên bếp lửa. - Anh xúc động khi chứng kiến cảnh Bác đi dém chăn cho các chiến sĩ với những bước chân nhẹ nhàng để không làm họ giật mình. Hình ảnh Bác hiện ra qua cái nhìn đầy xúc động của anh chiến sĩ đang trong tâm trạng lâng lâng, mơ màng lớn lao, vĩ đại vừa gần gũi sưởi ấm lòng anh hơn cả ngọn lửa hồng. - Anh đội viên “ Thổn thức cả nổi lồng " và thốt lên những câu hỏi thầm thì lo lắng cho Bác: Bác có lạnh lắm không?. Anh tha thiết mời Bác đi ngủ. Anh bồn chồn, lo cho sức khoẻ của Bác. * Lần thứ ba thức dậy thì không còn là tâm trạng bồn chồn nữa, mà là một hốt hoảng thật sự, giật mình thật sự vì: Bác vần ngồi đinh ninh - Chòm râu im phăng phắc. Anh không còn thì thầm như trước nữa mà chuyển sang năn nỉ vội vàng nằng nặc” mời Bác đi nghỉ {Mời Bác ngủ Bác ơi!... Bác ơi! Mời Bác ngủ! } - Khi nghe câu trả lời của Bác: Bác ngủ không an lòng... Bác thương đoàn công... đã cho anh đội viên cảm nhận một lần nữa thật sâu xa thấm thía tấm là mênh mông của Bác đối với nhân dân. Anh chiến sĩ thấy mình như được lớn hơn về tâm hồn, tình cảm và được hưởng một niềm hạnh phúc thật sự lớn lao: Lòng vui sướng mênh mông Anh thức luôn cùng Bác. Bài thơ không kể về lần thứ hai anh đội viên thức dậy vì không cần thiết. Nếu kể sẽ kéo dài, thiếu cô đọng, nên tác giả đã thay bằng dấu... để người đọc biết lần ấy . Vả lại chỉ kể hai lần thì mới nối bật được sự thay đổi khác nhau trong tâm trạng anh chiến sĩ. Tinh cảm của anh chiến sĩ đối với Bác cũng là tình cảm chung cả bộ đội và người dân đối với Bác Hồ. Đó là lòng kính yêu và thiêng liêng, là lòng biết ơn và niềm hạnh phúc được nhận tình yêu thương, sự chăm sóc của Bác Hồ, là niềm tự hào vị lãnh tụ vĩ đại mà bình dị. Từ đó cho thấy hình ảnh Bác Hồ thật đẹp bởi tình thương lớn lao. Câu 4: Hãy cho biết vì sao trong đoạn kết nhà thơ lại viết: Đêm nay Bác không ngủ Vì một lẽ thường tình Bác là Hồ Chí Minh Trả lời: Bài thơ kết thúc bằng hình ảnh đêm nay Bác không ngủ với một lời giải thích “Vì một lẽ thường tình - Bác là Hồ Chí Minh”. Việc Bác không ngủ vì lo việc nước và thương bộ đội dân công đã là một lẽ thường tình của cuộc đời Bác, vì bác là Hồ Chí Minh - người cha thân yêu của quân đội, cuộc đời Người dành trọn cho nhân dân, Tổ quốc, Bác đã “Nâng niu tất cả chỉ quên mình'' Câu 5. Bài thơ được làm theo thể thơ gì? Thể thơ ấy có thích hợp với cách chuyện của bài thơ không? Trả lời: * Bài thơ được làm theo thể thơ năm chữ: - Số tiếng trong một dòng thơ: 5 tiếng - Số dòng trong một khổ thơ: 4 dòng - Cách gieo vần: gieo vần liền trong một khổ thơ và giữa hai khổ thơ ( trường hợp gieo vần cách như ở khổ 3 và khổ 15: Bác - Bác; Bác - Bác). * Thể thơ này phù hợp với cách kể chuyện của bài thơ. Câu 6: Tìm những từ láy trong bài thư và cho biết giá trị biểu cảm của một số từ láy mà em cho là đặc sắc. Trả lời: * Những từ láy trong bài thơ: Trầm ngâm, lâm thâm, xơ xác, nhẹ nhàng, mơ màng, lồng lộng, thổn thức, thầm thì, bồn chồn, bề bộn, hốt hoảng, đinh ninh, phăng phắc, nằng nặc, mênh mông. * Một số từ láy: mơ màng, thầm thì, nằng nặc làm tăng giá trị biểu cảm, diễn tả cụ thể các trạng thái tình cảm, cảm xúc của anh đội viên. VnDoc xin giới thiệu bài Lý thuyết Ngữ văn 6: Đêm nay Bác không ngủ được chúng tôi tổng hợp và giới thiệu nhằm giúp cho các bạn học sinh cùng quý thầy cô tham khảo để chuẩn bị cho bài giảng sắp tới và học tập tốt Ngữ văn lớp 6. Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết 1) Tìm hiểu chung bài Đêm nay Bác không ngủa/ Tác giả - Minh Huệ (1927 - 2003) - Tên khai sinh: Nguyễn Thái - Quê: Nghệ An - Làm thơ từ thời kháng chiến chống thực dân Pháp. b/ Tác phẩm - Hoàn cảnh + Bài thơ được viết năm 1951 + Dựa trên sự kiện có thực: Trong chiến dịch Biên giới cuối năm 1950, Bác Hồ trực tiếp ra mặt trận theo dõi và chỉ huy cuộc chiến đấu của bộ đội và nhân dân ta. - Thể loại: Thơ tự sự - Thể thơ: Thơ ngũ ngôn (5 chữ) - Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm - Ngôi kể: Ngôi thứ 3 - Nhân vật chính: Bác Hồ. Tóm tắt - Trong một đêm khuya, để chuẩn bị cho chiến dịch ngày mai, Bác Hồ ở cùng lán với bộ đội trong rừng. - Bên bếp lửa, Bác không ngủ vì thương đoàn dân công giờ này còn phải chịu rét mướt khổ sở ngoài rừng sâu mưa đêm rả rích. - Bác không ngủ nên Bác đi lại săn sóc giấc ngủ cho những người bộ đội để sáng hôm sau hành quân đi vào các trận đánh với quân thù. Các bạn tham khảo thêm 1 số bài như: Tóm tắt bài Đêm nay Bác không ngủ Bố cục: Gồm 2 phần - Phần 1 (từ đầu đến "cùng Bác"): Cái nhìn và tâm trạng của anh đội viên đối với Bác Hồ. Phần này chia làm hai đoạn nhỏ: + Đoạn 1 (từ đầu đến "Lấy sức đâu mà đi"): Tình cảm của anh đội viên lần thức dậy thứ nhất. + Đoạn 2 (tiếp đến "cùng Bác"): Tâm trạng của anh đội viên lần thứ ba - Phần 2 (còn lại): Hình tượng Bác Hồ 2) Đọc - hiểu văn bản Đêm nay Bác không ngủa/ Cái nhìn và tâm trạng của anh đội viên đối với Bác Hồ So sánh Lần thức dậy thứ 1 Lần thức dậy thứ 3 Tâm tư - Ngạc nhiên, băn khoăn: Trời khuya Bác vẫn ngồi trầm ngâm - Xúc động (nhìn, dõi theo cử chỉ, hành động của Bác) + Bác đốt lửa + Sưởi ấm Dém chăn + Mơ màng (như nằm trong giấc mộng): "Bóng Bác cao lồng lộng" → Yêu kính, xúc động trước tấm lòng của Bác - Thổn thức: Anh hỏi thì thầm - Lo lắng (mời Bác đi ngủ): Sợ Bác ốm → Tình cảm thân thiết, ngưỡng mộ, cảm phục trước tấm lòng của Bác \=> Sự xúc động cao độ, cảm nhận sự lớn lao và gần gũi của Bác trong tâm trạng lâng lâng - Lo lắng, hốt hoảng, giật mình - Vội vàng, nằng nặc mời Bác ngủ → Tình cảm lo lắng, chân thành của anh đội viên - Lòng vui sướng mênh mông, thức luôn cùng Bác → Tình cảm lo lắng, biết ơn của anh đội viên \=> Cảm nhận một lần nữa thật sâu xa, thấm thía tấm lòng cao cả và sự vĩ đại của Bác Nghệ thuật (Tiêu biểu) So sánh ... "Như nằm trong giấc mộng" Bóng Bác cao lồng lộng Ấm hơn ngọn lửa hồng Điệp ngữ: ..."càng nhìn"..."càng thương" Đảo trật tự ngôn từ, lập lại các cụm từ: "Mời Bác ngủ Bác ơi!" Sơ kết - Lòng biết ơn và niềm hạnh phúc được nhận tình yêu thương và sự chăm sóc thiêng liêng của Bác. - Niềm tự hào về vị lãnh tụ vĩ đại mà bình dị. b/ Hình tượng Bác Hồ * Thời gian, không gian - Trời khuya - Mưa lâm thâm - Mái lều xơ xác * Hình dáng, tư thế - Mái tóc bạc - Ngồi lặng yên - Mặt trầm ngâm - Ngồi đinh ninh - Chòm râu im phăng phắc - Nghệ thuật + Từ láy gợi hình: "Đinh ninh", "phăng phắc", "trầm ngâm" + So sánh ẩn dụ: Bóng Bác - ngọn lửa hồng → Thể hiện chiều sâu tâm trạng của Bác: Lo lắng và thương những người dân công. * Cử chỉ, hành động - Đốt lửa, sưởi ấm cho chiến sĩ - Đi dém chăn - Nhón chân nhẹ nhàng Rồi Bác đi dém chăn Từng người từng người một Sợ cháu mình giật thột Bác nhón chân thật khẽ. → Nhiều từ láy liên tiếp ⇒ Lo lắng, ân cần, giống hành động của người cha, người mẹ lo cho con. ⇒ Tình yêu thương sâu sắc và sự chăm sóc ân cần, tỉ mỉ của Bác Hồ đối với chiến sỹ. * Lời nói - Lần đầu, Bác chỉ nói vắn tắt: Cháu cứ việc ngủ ngon Chú cứ việc ngủ ngon Ngày mai đi đánh giặc. * Tâm tư - Lần sau: Không an lòng, thương đoàn dân công Bác thương đoàn dân công Mong trời sáng mau mau → Miêu tả kết hợp biểu cảm. ⇒ Bác hiện lên là một người giản dị, gần gũi, chân thực mà hết sức lớn lao, thiêng liêng. ⇒ Bác là vị lãnh tụ vĩ đại đáng kính. c/ Ý nghĩa khổ thơ cuối - Thể hiện chân lý đơn giản mà lớn lao Đêm nay Bác không ngủ Vì một lẽ thường tình Bác là Hồ Chí Minh. → Đêm không ngủ trong bài thơ là một đêm trong vô vàn đêm không ngủ của Bác. ⇒ Cuộc đời của Người dành trọn vẹn cho nhân dân, cho Tổ quốc. ⇒ Đó chính là lẽ sống “Nâng niu tất cả chỉ quên mình” của Bác mà mọi người đều thấu hiểu. * Tổng kết Nghệ thuật - Lựa chọn, sử dụng thể thơ năm chữ, kết hợp tự sự, miêu tả và biểu cảm. - Lựa chọn, sử dụng lời thơ giản dị, có nhiều hình ảnh thể hiện tình cảm tự nhiên, chân thành. - Sử dụng từ láy tạo giá trị gợi hình và biểu cảm, khắc họa hình ảnh cao đẹp về Bác Hồ kính yêu. Nội dung - Đêm nay Bác không ngủ thể hiện tấm lòng yêu thương bao la của Bác Hồ với bộ đội và nhân dân - Tình cảm kính yêu, cảm phục của bộ đội, của nhân dân ta đối với Bác. 3) Bài tập minh họa bài Đêm nay Bác không ngủĐề bài: Dựa vào văn bản "Đêm nay Bác không ngủ" (của Minh Huệ), em hãy tả lại hình ảnh người thân trong một đêm không ngủ. 1/ Mở bài: Giới thiệu về hình ảnh người thân sẽ miêu tả trong đêm không ngủ (mẹ em) 2/ Thân bài - Vì sao mẹ không ngủ? - Không gian trong đêm không ngủ. - Hình ảnh mẹ trong đêm không ngủ sau những lần thức giấc. - Hình ảnh mẹ trong lần thức giấc cuối cùng. 3/ Kết bài: Suy nghĩ về mẹ và bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ”. 4) Trắc nghiệm bài Đêm nay Bác không ngủCâu 1: Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào?
Câu 2: Trong lần thứ ba thức dậy, anh đội viên đã có phản ứng như thế nào khi nhìn thấy Bác vẫn thức?
Câu 3: Tại sao trong đêm ấy Bác Hồ không ngủ?
Câu 4: Ý nghĩa của ba câu thơ kết bài là gì? ...đêm nay Bác không ngủ Vỡ một lẽ thường tình Bác là Hồ Chí Minh.
Câu 5: Tác giả đã khái quát nguyên do Bác không ngủ bằng một câu thơ đặc sắc. Đó là câu thơ nào?
Câu 6: Bài thơ Đêm nay Bác không ngủ thể hiện điều gì ở Bác Hồ?
Câu 7: Bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của tác giả nào?
Câu 8: Bài thơ dùng phương pháp biểu đạt gì?
Câu 9: Bài thơ Đêm nay Bác không ngủ thể hiện điều gì ở tác giả?
Câu 10: Nhân vật trung tâm trong bài thơ là ai?
Câu 11: Hình ảnh bác Hồ được miêu tả thông qua các chi tiết nào?
Câu 12: Trong những từ sau ,từ nào không xuất hiện trong bài thơ trên?
Câu 13: Câu thơ nào dưới đây có sử dụng phép ẩn dụ?
Đáp án 1 - B2 - C3 - D4 - D5 - D6 - B7 - C8 - D9 - A10 - C11 - D12 - B13 - A ------- Với nội dung bài Đêm nay Bác không ngủ trên đây được VnDoc giới thiệu nhằm giúp các bạn học sinh cùng quý thầy cô cần nắm vững kiến thức về hoàn cảnh ra đời, giá trị nghệ thuật và nhân đạo của bài thơ Đêm nay Bác không ngủ... Trên đây VnDoc đã giới thiệu nội dung bài Lý thuyết Ngữ văn 6: Đêm nay Bác không ngủ. Ngoài ra các bạn có thể tham khảo thêm: Lý thuyết môn Ngữ Văn 6, Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 6, Soạn bài lớp 6, Văn mẫu lớp 6, Trắc nghiệm Ngữ văn 6, Tài liệu học tập lớp 6. Đêm nay Bác không ngủ là của ai?Minh Huệ cảm nhận được Bác, viết hay về Bác trong bài Ðêm nay Bác không ngủ khi ông ở Nghệ An và chưa từng được gặp Người. Ðó là một đêm sông Lam mùa đông năm 1950. Thông điệp của bài thơ Đêm nay Bác không ngủ là gì?- Ý nghĩa của việc điệp lại 3 lần là: Việc lặp lại nhằm nhấn mạnh sự lo lắng, yêu thương, chăn chở của Bác dành cho những người chiến sĩ, dân công. Đồng thời cũng thể hiện sự băn khoăn, lo lắng của anh đội viên dành cho Bác. Khó thơ này thể hiện tâm trạng của ai bài Đêm nay Bác không ngủ?Trả lời: Khổ thơ này thể hiện tâm trạng của anh đội viên đang lo lắng cho Bác Hồ. Câu hỏi trang 31 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Xác định cách gieo vần của hai khổ thơ cuối. Câu chuyện được kể trong bài thơ Đêm nay Bác không ngủ là gì?Bài thơ 'Đêm nay Bác không ngủ' của Minh Huệ kể về một đêm chiến dịch trong thời kì kháng chiến chống Pháp. Bác Hồ thức dậy suốt đêm để chăm sóc và động viên bộ đội. Những lời tâm sự, cảm xúc của người chiến sĩ khi thấy tấm lòng cao cả của Bác, tạo nên một câu chuyện đầy cảm hứng và ý nghĩa. |
