Song thị là nhìn thấy một vật thành hai, có dạng Song thị ngang [hai hình nằm cạnh nhau] và Song thị đứng [hai hình chồng lên nhau]. Bài viết sau sẽ đề cập đến một số nguyên nhân thường gặp gây chứng song thị
I. Song thị một mắt, song thị mất đi khi che mắt bệnh
- Do sẹo giác mạc, loạn thị, viêm giác mạc
- Do đứt chân mống mắt
- Do lệch thủy tinh thể, đục thủy tinh thể
- Tổn thương hoàng điểm
II. Song thị hai mắt
Thường do tổn thương dây thần kinh III,IV,VI hoặc liệt các cơ vận nhãn
1. Do chấn thương, gãy xương hốc mắt, kẹt cơ vào chỗ gãy xương chấn thương khe bướm phối hợp tổn thương dây thần kinh III,IV,VI, và V1
- Chấn thương đỉnh hốc mắt : tổn thương dây thần kinh IV,III,VI,V1,II
- Gãy khối xương mắt :
+ Tụ máu ngoài màng cứng
+ Xuất huyết não
+ Gãy mỏm xương đá [có tổn thương dây V1 1 bên ]
+ Rò động mạch cảnh xoang hang sau chấn thương
2. Tổn thương hệ thần kinh trung ương: một số liệt vận nhãn có liên quan đến khối u nền sọ: u tuyến yên, u sọ hầu, u màng não, u vòm họng ác tính di căn lên nền sọ.
3. Nguyên nhân mạch máu
- Phình động mạch cảnh yên
- Phình động mạch cảnh ở trong xoang hang
- Bệnh horton
- Xơ cứng động mạch cảnh và mạch sống nền: nhồi máu cuống não, nhồi máu cầu não…
4. Nguyên nhân do viêm
- Bệnh xơ cứng rải rác có thể gây song thị do tổn thương dây III, dây VI, IV
- Viêm đa rễ thần kinh Guillain – Barre
- Xơ cứng cột bên teo cơ
5. Nguyên nhân nhiễm trùng
- Viêm màng não và viêm não màng não
- Áp xe não
- Viêm tuỷ xám trước cấp trong các thể hành cầu não
6. Bệnh toàn thân
- Basedow
- Nhược cơ
- Migrain
BS. PHAN XUÂN HOÀNG
Chuyên khoa Mắt - Bệnh Viện Hoàn Mỹ Sài Gòn
Nhìn đôi [song thị], còn được gọi là Diplopia, có thể là triệu chứng của rối loạn thị giác hai mắt. Khi một người bị song thị, điều đó có nghĩa là cả hai mắt không hoạt động cùng nhau. Tầm nhìn đôi là kết quả của hai mắt không cùng hướng vào cùng một thời điểm.
Nhìn đôi, đặc biệt là khởi phát đột ngột, có thể là một dấu hiệu của một vấn đề y tế rất nghiêm trọng. Gặp bác sĩ ngay lập tức nếu bạn vấn đề nhìn đôi đột ngột.
Trải nghiệm về tầm nhìn đôi thường thấy hai hình ảnh khác biệt hoặc chồng chéo về những gì bạn đang nhìn, khi đúng ra bạn chỉ nhìn thấy một. Thuật ngữ “hình ảnh ma” có thể được sử dụng để mô tả hình ảnh ít chiếm ưu thế hơn khi nhìn đôi.
Có nhiều loại nhìn đôi khác nhau:
Ngang: hai hình ảnh trong đó hai hình ảnh chồng lên nhau hoặc nằm cạnh nhau.
Dọc: hai hình ảnh trong đó một hình ảnh xuất hiện cao hơn hoặc thấp hơn hình ảnh kia.
Một mắt: khi tầm nhìn đôi vẫn tồn tại ngay cả khi nhắm một mắt.
Nguyên nhân gây ra tầm nhìn đôi?
Tầm nhìn đôi có thể xảy ra tạm thời, không liên tục hoặc vĩnh viễn. Một số nguyên nhân tạm thời như uống quá nhiều rượu hoặc kiệt sức cực độ, việc này không gây lo ngại nghiêm trọng và sẽ hết khi nguyên nhân cơ bản của nó không còn ảnh hưởng đến cơ thể bạn.
Tuy nhiên, khi tầm nhìn đôi không biến mất, hoặc tiếp tục quay lại thường xuyên mà không có nguyên nhân rõ ràng, có thể là dấu hiệu của một điều gì đó nghiêm trọng hơn.
Đột quỵ, hoặc chấn thương sọ não khác [TBI]
Tổn thương não ảnh hưởng đến quá trình xử lý hình ảnh của bạn và có thể sẽ gây ra tầm nhìn đôi. Nhìn đôi kèm theo các triệu chứng thần kinh cơ khác như: đau, mất phương hướng hoặc suy yếu có thể là một dấu hiệu của tổn thương thần kinh.
Rối loạn mắt [Eye disorders]
Rối loạn hoặc tổn thương cho mắt [s] có thể gây ra tầm nhìn đôi. Các vấn đề về mắt phổ biến nhất có thể gây ra thị lực đôi là giác mạc hình chóp [keratoconus], đục thủy tinh thể hoặc khô mắt. Khi xảy ra vấn đề nhìn đôi chỉ trong một mắt, nó có thể được gây ra bởi một vấn đề với giác mạc hoặc ống kính của mắt. Tổn thương giác mạc hoặc ống kính có thể làm biến dạng hình ảnh đi qua mắt và vào não của bạn.
Đau thần kinh sọ [Cranial Nerve Palsy]
Chứng đau dây thần kinh sọ có thể dẫn đến tê liệt hoặc mất sự phối hợp của một hoặc nhiều cơ kiểm soát vị trí của mắt và cách chúng hoạt động cùng nhau. Có nhiều nguyên nhân cơ bản khác nhau của CNP, bao gồm tiểu đường, chấn thương não, nhiễm trùng hoặc huyết áp cao.
Phẫu thuật mắt [Eye surgery]
Nếu bạn đã phẫu thuật bằng laser, như LASIK, nhìn đôi có thể xảy ra như một tác dụng phụ đối với sự thay đổi hình dạng trong giác mạc của bạn. Và giác mạc không đều có thể gây ra sự biến dạng ánh sáng đi vào mắt bạn. Mặc dù điều này thường tự giải quyết trong vòng một vài tuần, nhưng nếu nó vẫn tồn tại, cần thiết phải một cuộc phẫu thuật chỉnh sửa lại để bù đắp.
Mỏi mắt [Eye Strain]
Đôi khi, khi phải vật lộn với công việc đòi hỏi phải tập trung mắt liên tục, như đọc sách, mọi người [đặc biệt là trẻ em] có thể bị nhìn đôi do hậu quả của sự mệt mỏi cơ bắp hoặc kiệt sức về tinh thần.
Khi mắt bạn hoạt động tốt, nó đòi hỏi sự phối hợp của các hệ thống thần kinh, cơ bắp, nhãn cầu và não của bạn. Thông thường, đôi mắt của bạn có thể tập trung, hướng và cố định vào mọi thứ trên thế giới và đồng bộ với nhau. Hai hình ảnh mà mỗi mắt nhìn thấy được hợp nhất với nhau trong não của bạn để thể hiện một cái nhìn ba chiều về thế giới.
Tuy nhiên, nếu vì bất kỳ lý do nào, một hoặc cả hai mắt không thể đồng bộ hóa, thì khả năng nhìn đôi có thể xảy ra, vì não đang nhận được hai hình ảnh rất khác nhau mà nó không thể hợp nhất thành một cảnh ba chiều.
Một trong những nguyên nhân chính của nhìn đôi là Lác [Strabismus], hoặc khi mắt không thẳng hàng với nhau, thường là vấn đề của sinh lý. Những người mắc bệnh lác thường bị một mắt ở quá xa hoặc hướng ra ngoài, lên hoặc xuống.
Thật thú vị, khi tầm nhìn đôi xảy ra do tình trạng dai dẳng như lác, não có thể tự động thích ứng bằng cách tắt hoặc bỏ qua thông tin từ một mắt, để có thông tin hình ảnh ít gây nhầm lẫn hơn. Điều này được gọi là đàn áp [ức chế- suppression]. Phẫu thuật và Liệu pháp Thị giác có thể giúp điều trị cho những người bị lác.
Tầm nhìn đôi có thể chữa được không?
Tùy thuộc vào nguyên nhân, tầm nhìn đôi có thể tự hết, hoặc có thể cần can thiệp và điều trị y tế. Phương pháp điều trị có thể bao gồm phẫu thuật, trị liệu thị lực, đeo kính có lăng kính hoặc thuốc.
Rất khó để gặp bác sĩ nếu bạn bị tầm nhìn đôi không liên quan rõ ràng đến tình trạng tạm thời như nhiễm độc hoặc mệt mỏi. Tầm nhìn đôi có thể là một trong những triệu chứng đáng chú ý nhất của một vấn đề y tế tiềm ẩn nghiêm trọng hơn cần được quan tâm ngay lập tức.
Tầm nhìn đôi dai dẳng không được điều trị, nhưng sau đó biến mất, có thể là dấu hiệu cho thấy não của bạn đã thích nghi bằng cách triệt tiêu hình ảnh từ một trong hai mắt của bạn [Nhược thị -Amblyopia]. Mặc dù điều này có vẻ là một sự cải thiện, nhưng điều đó không nhất thiết có nghĩa là vấn đề đã tự khắc phục. Thực sự, nó có thể chỉ đơn giản là một sự tiến hóa của một điều kiện mới, khác biệt. Ức chế có thể che giấu sự cần thiết phải điều trị nguyên nhân cơ bản. Ngoài ra, ức chế cũng dẫn đến mất tầm nhìn hai mắt và nhận thức chiều sâu. Để lấy lại nhận thức chiều sâu, nguyên nhân của sự ức chế mắt sẽ phải được giải quyết.
Các phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho bệnh Lác -Strabismus là phẫu thuật để điều chỉnh sai lệch mắt, và sau đó trị liệu thị lực để giải phóng thông tin thị giác từ mắt mà não quyết định Tắt. Điều quan trọng là sự liên kết vật lý của mắt đang hoạt động đúng trước khi điều trị thị lực được thực hiện, hoặc nhìn đôi có thể xuất hiện trở lại! Mục tiêu cuối cùng là lấy lại nhận thức và sự phối hợp chiều sâu bình thường của mắt trong khả năng chuyển động và khả năng tập trung của chúng.
Thật không may, một số nguyên nhân của tầm nhìn đôi là không thể đảo ngược, như đột quỵ, liệt dây thần kinh, khối u hoặc chấn thương não khác.
Nếu nguyên nhân cơ bản không thể được khắc phục, một số phương pháp điều trị, như kính lăng kính, có thể giúp bạn sống với các triệu chứng ở mức độ dễ chịu hơn.
Bạn nên làm gì nếu bạn bị gặp phải tầm nhìn đôi?
Hãy nhớ rằng: Tầm nhìn đôi [Diplopia], có thể là kết quả của một vấn đề đe dọa tính mạng đòi hỏi sự chú ý ngay lập tức.
Khi bạn gặp bác sĩ, hãy chuẩn bị để trả lời các câu hỏi về bối cảnh xung quanh triệu chứng khởi phát đầu tiên. Họ có thể tiến hành kiểm tra thể chất, xét nghiệm máu và xét nghiệm hình ảnh để xác định gốc rễ của vấn đề.
Nhìn đôi hay song thị là tình trạng mắt nhìn thấy một vật thành hai. Đây có thể là triệu chứng của một căn bệnh nghiêm trọng nào đó, chẳng hạn như khối u, cục máu đông hoặc chấn thương hay đơn giản chỉ là dấu hiệu của mỏi mắt hay đeo kính sai số. Trẻ em khuyết tật như hội chứng Down hoặc bại não có thể bị nhìn đôi do rối loạn chức năng hoặc sai lệch chi tiết ở cơ mắt. Các nguyên nhân khác bao gồm các bệnh về thần kinh và viêm. Song thị có thể xảy ra khi một mắt đã nhắm lại [song thị một bên] hay chỉ khi hai mắt đều mở ra [song thị hai bên].
Nhìn đôi hay song thị là tình trạng mắt nhìn thấy một vật thành hai.
Các bệnh lý có thể gây song thị bao gồm bệnh về tuyến giáp, bệnh đa xơ cứng, viêm màng não, đột quỵ và các bệnh thần kinh cơ nhược cơ. Theo Bressler, hai nguyên nhân phổ biến nhất của song thị ở người lớn trên 50 tuổi là bệnh về tuyến giáp và tổn thương thần kinh sọ não. Giảm lưu lượng máu do các bệnh như cao huyết áp hoặc tiểu đường không kiểm soát được có thể gây tổn hại các dây thần kinh sọ não.
Ngoài ra các bệnh lý về thần kinh như hội chứng Guillain-Barre đôi khi ảnh hưởng đến mắt gây mờ hoặc nhìn đôi. Hội chứng Guillain-Barre thường xảy ra sau nhiễm khuẩn nhẹ gây viêm và thiệt hại các bộ phận của dây thần kinh, nhược cơ là một bệnh tự miễn dịch khiến cơ mắt trở nên quá yếu để kiểm soát chuyển động của mắt. Bệnh nhân bị nhược cơ đồng thời cũng phát triển chứng rủ mí mắt.
Nhìn đôi có thể là triệu chứng của một căn bệnh nghiêm trọng nào đó, chẳng hạn như khối u, cục máu đông hoặc chấn thương hay đơn giản chỉ là dấu hiệu của mỏi mắt hay đeo kính sai số.
Đột nhiên nhìn đôi cũng có thể là dấu hiệu của một bệnh nghiêm trọng. Theo AllAboutVision.com, nhìn đôi có thể được gây ra bởi đột quỵ, chấn thương đầu, u não hoặc chứng phình mạch. Chứng đau nửa đầu không chỉ gây ra những cơn đau nhức đầu mà còn kéo theo những rối loạn về thị giác như nhìn đôi. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này có thể là do sự thay đổi trong dòng chảy của máu trong não. Chẩn đoán chính xác là rất quan trọng bởi vì các triệu chứng của chứng đau nửa đầu ở mắt có thể bị nhầm lẫn với bong võng mạc – một bệnh lý cần điều trị ngay lập tức để tránh biến chứng mù lòa.
Để biết thêm thông tin chi tiết hoặc có thắc mắc cần giải đáp về nguyên nhân gây nhìn đôi [song thị], xin vui lòng liên hệ với chúng tôi theo số điện thoại 0936 388 288 hoặc 1900 55 88 92.