Lạm dụng hóa chấtthuốcdiệt cỏ thuốc trứaau trong trồng trọt năm 2024

Thời điểm này, nông dân trên địa bàn tỉnh đang dọn dẹp đồng ruộng, cày ải đất để gieo sạ vụ Đông Xuân 2022- 2023. Tại một số địa phương, để tiết kiệm chi phí sản xuất, nông dân đã sử dụng thuốc diệt cỏ phun xịt trên đồng ruộng để diệt trừ cỏ dại. Cách làm này tuy giảm công lao động, song tiềm ẩn nhiều nguy cơ tổn hại đến chính sức khỏe người nông dân, gây ngộ độc cho gia súc, gia cầm và ảnh hưởng đến môi trường sinh thái.

Chai lọ thuốc diệt cỏ vứt bừa bãi ảnh hưởng đến môi trường sinh thái. Ảnh: N.Q

Thuốc trừ cỏ sau khi phun xịt diệt cỏ dại thì ngấm vào đất và nước, không chỉ làm ô nhiễm nguồn nước bề mặt mà cả nước ngầm. Đáng lo ngại nhất là với nhiều đám ruộng nằm gần khu dân cư, gần ao hồ nuôi thủy sản, vùng chăn nuôi gia súc, gia cầm, thuốc trừ cỏ sẽ làm ảnh hưởng đến sức khỏe con người và vật nuôi. Nguy hiểm hơn là sau khi phun, nhiều người vứt vỏ bao bì, chai đựng thuốc ra môi trường, trên các dòng kênh mương, bờ ruộng. Trong khi đó, hoạt chất trong thuốc diệt cỏ là loại cực độc, song chỉ hấp thụ qua cây trồng một tỷ lệ nhỏ, còn lại thấm vào đất, hòa vào nước gây ô nhiễm và làm mất cân bằng hệ sinh thái. Đây là một trong những nguyên nhân đe dọa sự phát triển bền vững của sản xuất nông nghiệp.

Để sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững, sản xuất theo hướng hữu cơ nhằm tạo sản phẩm nông sản sạch và an toàn, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở NN&PTNT) đã có hướng dẫn biện pháp trừ cỏ dại trước khi bước vào mùa vụ sản xuất. Theo đó, cách an toàn nhất là trước khi gieo sạ, nông dân cày lật đất, ngâm đất ít nhất 20 ngày để diệt cỏ dại. Sau đó, tiến hành vệ sinh đồng ruộng, thu dọn tàn dư cây trồng, cỏ dại, gốc rạ, lúa chét, cỏ bờ đem tiêu hủy. Tiến hành làm đất kỹ trước khi gieo trồng để tiêu diệt cỏ đã có trong ruộng… Để đảm bảo vệ sinh ATTP trong trồng trọt, chung tay bảo đảm an toàn thực phẩm vì một nền nông nghiệp bền vững, người tham gia sản xuất cần nâng cao ý thức, trách nhiệm chấp hành các quy định của nhà nước trong sản xuất, tránh tư tưởng trồng rau 2 luống, nuôi lợn 2 chuồng, lấy lợi ích kinh tế làm ảnh hưởng tới sức khỏe của người tiêu dùng và người tiêu dùng hãy là người tiêu dùng thông minh, nên lựa chọn các thực phẩm có rõ nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng và đảm bảo an toàn để sử dụng. - Bốn đúng: Đúng thuốc (sâu bệnh nào thuốc nấy, xác định đúng sâu, bệnh để sử dụng đúng thuốc); Đúng lúc (thuốc để trị sâu, bệnh chỉ đạt hiệu quả cao khi sử dụng đúng thời điểm); Đúng liều lượng, nồng độ (theo liều lượng, nồng độ ghi trên nhãn bao bì hoặc hướng dẫn của cán bộ chuyên môn); Đúng cách(sử dụng thuốc theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất, đảm bảo thời gian cách ly trước khi thu hoạch).

Theo rà soát của ngành nông nghiệp, hiện nay, trên địa bàn tỉnh có trên 400 cơ sở kinh doanh thuốc BVTV có đăng ký và được quản lý theo quy định với khoảng hơn 300 loại thuốc đang lưu thông, được người dân sử dụng rộng rãi.

Với hàng trăm nghìn héc - ta đất sản xuất nông lâm nghiệp, trung bình một năm nông dân sử dụng hàng chục tấn thuốc BVTV các loại. Do quá trình sử dụng không đúng quy trình, không theo khuyến cáo của các cơ quan chức năng nên một lượng lớn thuốc BVTV đã phát tán và tồn đọng trong môi trường đất, nước...

Đặc biệt, tại những cánh đồng lúa, thuốc BVTV được phun phòng, chống sâu bệnh trên đồng ruộng ở nhiều thời điểm khác nhau như: phun trừ cỏ, diệt trừ ốc bươu vàng trước khi cấy lúa; phun phòng chống sâu bệnh hại khi lúa mới cấy và phun khi lúa trổ đòng, khi lúa phơi màu... Mỗi vụ lúa, trung bình người nông dân phun thuốc BVTV từ 3 - 5 lần.

Không hiểu nhiều về phản ứng của các chất hóa học độc hại, nhiều hộ còn tự mua các loại thuốc khác nhau pha chế vào cùng một bình để phun phòng trừ sâu bệnh cho lúa. Cùng đó là tình trạng bao bì, chai lọ thuốc BVTV vứt tràn lan ngoài đồng ruộng và đây là loại rác thải nguy hại nhưng hầu hết không được xử lý.

Việc sử dụng thuốc BVTV không đúng cách, đúng liều lượng, sử dụng loại thuốc có độ độc cao đã bị cấm sử dụng trong sản xuất nông nghiệp đang làm phát sinh hàng nghìn tấn chất thải nguy hại ảnh hưởng đến môi trường. Điều đáng nói nhất hiện nay là, nông dân lạm dụng phân hóa học, không coi trọng các loại phân hữu cơ khiến hệ sinh vật trong đất giảm dần, đất bị chai cứng, kết cấu đất bị phá vỡ, giảm khả năng giữ nước, biến đổi dinh dưỡng, gây thoái hóa đất, giảm năng suất cây trồng.

Trao đổi về vấn đề này, theo ông Phạm Đình Vinh - Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh, hằng năm, Chi cục thường xuyên triển khai tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn người sản xuất, cơ sở buôn bán, đơn vị có chức năng liên quan... về các quy định của Nhà nước, các biện pháp sử dụng phân cân đối, nguyên tắc sử dụng hóa chất BVTV.

Tuy nhiên, qua kiểm tra, giám sát (KTGS) vẫn phát hiện tình trạng người nông dân sử dụng phân bón hoá học, hóa chất BVTV chưa đảm bảo theo quy định. Chủ yếu là việc lạm dụng phân bón vô cơ, hóa chất BVTV, dẫn tới tình trạng sử dụng thuốc BVTV thiếu hiệu quả, không an toàn, làm tăng chi phí sản xuất, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, môi trường sống bị ô nhiễm.

Bên cạnh đó, thời gian qua, Chi cục đã thực hiện đúng các chức năng quản lý nhà nước về thuốc BVTV như: quản lý sản xuất, buôn bán, sử dụng, bảo quản, vận chuyển, quảng cáo, tiếp nhận công bố hợp quy…

Tuy nhiên, việc quản lý và kiểm tra gặp nhiều khó khăn vì các cơ sở hoạt động kinh doanh phân bón, thuốc BVTV nằm rải rác tại các xã trên địa bàn 9 huyện, thị, thành phố (trong đó có nhiều xã vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn); dẫn tới việc đi lại, KTGS gặp nhiều khó khăn. Trong khi nhân lực mỏng, kinh phí hoạt động không nhiều.

Có nhiều công ty tham gia cung ứng thuốc BVTV; tình trạng một hoạt chất quá nhiều tên thương phẩm. Trong khi trình độ hiểu biết của người nông dân còn hạn chế, gây khó khăn cho người sử dụng cũng như khó khăn cho công tác KTGS.

Sản xuất theo hướng an toàn, xanh, sạch, bảo vệ tính cân bằng của đất là điều quan trọng để nâng cao giá trị sản xuất ngành nông nghiệp. Để làm được điều này, trước tiên, mỗi người nông dân cần tăng cường sử dụng các loại phân bón hữu cơ để cải tạo đất. Việc bổ sung các loại phân bón hữu cơ sẽ làm tăng các loại vi sinh vật có ích trong đất. Các loại vi sinh vật này sẽ tiêu diệt các nấm bệnh, đảm bảo độ phì nhiêu cho đất. Bên cạnh đó, các địa phương cần xây dựng, nhân rộng các mô hình sử dụng các loại phân bón hữu cơ vi sinh cải tạo đất; tích cực tuyên truyền về tác hại của việc lạm dụng phân bón hóa học, thuốc BVTV đối với đất trồng cây nông lâm nghiệp; đồng thời, tăng cường quản lý, KTGS việc kinh doanh, buôn bán phân bón, thuốc BVTV trên địa bàn...

Ngoài ra, nông dân cần chủ động tiếp thu những tiến bộ khoa học, kỹ thuật; tự giác nâng cao ý thức, nhận thức trong canh tác, sử dụng phân bón hóa học, thuốc BVTV theo nguyên tắc "4 đúng" (đúng nồng độ, đúng liều lượng, đúng cách, đúng lúc); không vứt bao bì thuốc BVTV ra đồng ruộng, sông suối...

Việc sử dụng nguyên tắc "4 đúng" trong chăm sóc, bảo vệ mùa màng, không chỉ giảm tối đa chi phí cho sản xuất, mà còn làm tăng năng suất, chất lượng sản phẩm và không gây ảnh hưởng đến môi trường. Đây cũng là yêu cầu sản xuất của một nền nông nghiệp sạch phát triển bền vững mà chúng ta đang hướng đến.

Sử dụng quá nhiều thuốc trừ sâu trong trồng trọt sẽ có hại gì?

+ Sử dụng quá nhiều thuốc BVTV sẽ làm thoái hóa đất, ô nhiễm không khí, ô nhiễm đất (làm tồn dư các hóa chất độc hại trong đất, rồi cây trồng lại hấp thụ các hóa chất độc hại đó, kết quả là nông sản không đảm bảo an toàn vệ sinh). + Việc vứt bừa bải vỏ, bao bì thuốc ở đồng ruộng, bờ mương, ao hồ gây ô nhiễm môi trường.

Cỏ dại có ảnh hưởng như thế nào đối với cây trồng?

Cỏ dại gây tác hại rất lớn đối với đất và cây trồng như: Cạnh tranh với cây trồng về không gian, dinh dưỡng, ánh sáng và độ ẩm trong đất, làm giảm năng suất cây trồng; Ảnh hưởng đến chất lượng nông sản, đến sức khỏe con người và gia súc; Gây ô nhiễm, cản trở nguồn nước; Một số loài cỏ dại là nơi cư trú hoặc ký chủ của ...

Glyphosate ammonium là chất gì?

Glufosinate-ammonium là một sản phẩm bảo vệ thực vật hoạt động bằng cách ức chế một enzyme trung tâm để chuyển hóa thực vật. Thực vật hấp thu chất này chủ yếu qua lá và các bộ phận màu xanh lá cây khác.

Thuốc diệt cỏ sinh học là gì?

Thuốc diệt cỏ sinh học là một phương pháp kiểm soát cỏ dại bền vững với chi phí thấp. Loại thuốc này có thành phần chủ yếu là vi sinh vật có tác dụng trong việc diệt trừ cỏ dại (chỉ yếu là nấm). Mỗi loại nấm sẽ có hiệu quả trong phòng trừ một loại nấm khác nhau.