Con tê tê là con gì

Bắt được con tê tê quý hiếm trong rẫy, người phụ nữ cất giấu rồi mang đi bán thì bị công an bắt giữ.

Bà N.T.H. cùng con tê tê quý hiếm bị lực lượng công an bắt giữ khi mang đi bán - Ảnh: AN BÌNH

Ngày 25-7, Công an thành phố Đồng Xoài (Bình Phước) cho hay đang tạm giữ hình sự một người phụ nữ mang tê tê quý hiếm đi bán.

Mang tê tê bắt được trong lúc làm rẫy đi bán, người phụ nữ bị tạm giữ hình sự

Theo đó, cơ quan cảnh sát điều tra đã ra quyết định tạm giữ hình sự bà N.T.H. (47 tuổi, ngụ xã Phú Lý, huyện Vĩnh Cửu, Đồng Nai) để điều tra hành vi "vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm".

Trước đó, ngày 24-7, lực lượng cảnh sát kinh tế Công an thành phố Đồng Xoài cùng Công an phường Tân Thiện phát hiện bà N.T.H. chạy xe máy trên đường Nguyễn Huệ (khu phố Bình Thiện, phường Tân Thiện) nên kiểm tra.

Thời điểm này, bà H. đang chở một con tê tê còn sống, nặng 7,7kg cất trong ba lô màu nâu. Sau đó, lực lượng chức năng đã đưa bà H. cùng tang vật, xe máy về trụ sở để xác minh.

Tại cơ quan công an, bà H. khai chiều 23-7, trong lúc làm rẫy bắt được con tê tê trên rồi mang về nhà cất giấu. Đến sáng hôm sau, bà H. bỏ con tê tê vào túi lưới, giấu trong ba lô rồi chạy xe máy đến thành phố Đồng Xoài để bán. Tuy nhiên, khi chưa bán được con tê tê thì bị công an phát hiện, bắt giữ.

Bước đầu, công an xác định bà H. có dấu hiệu của tội "vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm" nên đã ra quyết định tạm giữ hình sự bà H. để tiếp tục điều tra, xử lý.

Tê tê (còn gọi là trút hoặc xuyên sơn) là các loài động vật có vú thuộc bộ tê tê. Đây là loài động vật rừng quý hiếm thuộc nhóm IB, được ưu tiên bảo vệ và nghiêm cấm khai thác, sử dụng, mua bán, tiêu thụ dưới mọi hình thức.

Toàn thân tê tê có lớp vảy cứng bao bọc, chồng lên nhau, chỉ chừa phần phía bụng. Tê tê có móng dài và cứng. Móng hai chân trước được dùng để phá tổ côn trùng tìm thức ăn, đào hang vào các gò kiến, mối và để leo trèo. Tê tê sống về đêm. Còn ban ngày tê tê cuộn tròn thành quả bóng để ngủ.

Tháng 11-2010, tê tê đã được thêm vào danh sách các động vật có vú khác biệt về mặt di truyền và có nguy cơ tuyệt chủng của Hiệp hội Động vật học London.

Trên toàn thế giới có tám loài tê tê khác nhau, bốn loài phân bố ở châu Phi và bốn loài phân bố ở châu Á. Tê tê có đặc điểm khá độc đáo, toàn thân chúng có lớp vảy cứng keratin bao bọc, tạo thành một hàng rào giúp ngăn chặn kẻ thù. Đây là ví dụ duy nhất về kiểu phòng vệ này ở một loài động vật có vú.

Tại Việt Nam có hai loài tê tê sinh sống là tê tê Java (Manid javanica) và tê tê vàng (Manis pentadactyla). Hai loài này có phân bố tách biệt, tê tê Java sinh sống ở phía Nam và tê tê vàng ở phía Bắc, chúng thường được tìm thấy sinh sống trong rừng và những nơi kín đáo trong tự nhiên. Chính vì vậy, việc nghiên cứu số lượng loài này gặp nhiều khó khăn.

Cả hai loài tê tê Java và tê tê vàng đều nằm trong danh mục loài cực kỳ nguy cấp theo chuẩn của Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) do một số lượng đáng kể các loài này đã bị buôn bán trái pháp luật trong vòng hai thập kỷ qua. Mặc dù khó xác định số lượng, ước tính quần thể hai loài này đã giảm 80-90% trong ba thập kỷ gần đây.

Các mối đe dọa

Mối đe dọa lớn nhất đối với sự tồn tại của tê tê là nạn săn bắt và buôn bán trái phép tê tê và các sản phẩm của chúng. Năm 2016, Công ước về Buôn bán quốc tế các loài động, thực vật hoang dã, nguy cấp (CITES) đã quyết định đưa tê tê vào Phụ lục 1, mang đến mức độ bảo vệ cao nhất cho loài này, đồng nghĩa các hoạt động buôn bán tê tê là trái pháp luật nếu không có giấy phép phù hợp.

Tê tê chủ yếu bị săn bắt nhằm phục vụ các hoạt động kinh doanh thịt thú rừng và làm thuốc y học cổ truyền. Y học cổ truyền trước đây cho rằng vảy tê tê có thể điều trị các vấn đề về da, huyết áp thấp, kích thích tiết sữa ở phụ nữ cho con bú, hay chữa ung thư. Thịt tê tê được coi là món ăn cao cấp của những người có tiền, với giá thành rất cao cho mỗi kg thịt.

Tại Việt Nam, tê tê bị săn bắt phục vụ mục đích tiêu thụ trong nước và buôn bán quốc tế. Việt Nam đồng thời cũng là quốc gia trung chuyển hoạt động nhập khẩu tê tê giữa châu Á và châu Phi, sau đó tái xuất sang các quốc gia khác, như Trung Quốc.

Chúng tôi đang làm gì?

WCS Việt Nam làm việc với các cơ quan của chính phủ Việt Nam, hỗ trợ xây dựng năng lực và cung cấp thông tin về chính sách nhằm nâng cao hiệu quả giám sát các hoạt động buôn bán động vật hoang dã trái pháp luật. Chúng tôi nghiên cứu về các đường dây buôn bán, các địa điểm buôn bán/chế biến động vật hoang dã trái pháp luật, và chia sẻ với các cơ quan thực thi pháp luật để điều tra và ngăn chặn.

Chúng tôi phối hợp chặt chẽ với các cơ quan thực thi pháp luật ở cả cấp trung ương và địa phương, trong đó có cảnh sát và kiểm lâm, cũng như hỗ trợ kỹ thuật như cung cấp thông tin, kỹ năng giám định loài, tư vấn về pháp luật nhằm mục tiêu triệt phá các mạng lưới tội phạm buôn bán động vật hoang dã trái pháp luật.

Nguồn:

Challender, D., Nguyen Van, T., Shepherd, C., Krishnasamy, K., Wang, A., Lee, B., Panjang, E., Fletcher, L., Heng, S., Seah Han Ming, J., Olsson, A., Nguyen The Truong, A., Nguyen Van, Q. & Chung, Y. 2014. Manis javanica. The IUCN Red List of Threatened Species 2014.www.iucnredlist.org. Downloaded on 07 July 2017.

Challender, D., Baillie, J., Ades, G., Kaspal, P., Chan, B., Khatiwada, A., Xu, L., Chin, S., KC, R., Nash, H. & Hsieh, H. 2014. Manis pentadactyla. The IUCN Red List of Threatened Species 2014.www.iucnredlist.org. Downloaded on 07 July 2017.

Newton, P., Nguyen, T., Roberton, S., & Bell, D. (2008). Pangolins in peril: using local hunters’ knowledge to conserve elusive species in Vietnam. Endangered Species Research, 6, 41-53. doi:10.3354/esr006041