Trái phiếu nhà nước là gì

Phát hành trái phiếu chính phủ là phương thức để nhà nước vay vốn (tín dụng nhà nước). Do đó, trái phiếu ghi nhận nghĩa vụ trả nợ của Nhà nước và quyền lợi của người sở hữu trái phiếu. Hình thức ban đầu của trái phiếu chính phủ áp dụng phổ biến là hình thức chứng chỉ, sau đó xuất hiện thêm hình thức bút toán ghi sổ.

Trái phiếu chính phủ gốm các loại nào ?

Trái phiếu kho bạc: loại trái phiếu chính phủ được phát hành thông qua hệ thống kho bạc nhà nước;

Trái phiếu đầu tư: loại trái phiếu chính phủ phát hành theo phương thức đấu thầu qua thị trường giao dịch chứng khoán tập trung, bảo lãnh hoặc đại lí phát hành. Trái phiếu chính phủ được phát hành và thanh toán bằng đồng Việt Nam hoặc ngoại tệ. Người sở hữu trái phiếu chính phủ có các quyền lợi cơ bản: được Chính phủ bảo đảm thanh toán trái phiếu (gốc và lãi) khi đến hạn; được dùng trái phiếu để bán, tặng, cho, để lại thừa kế hoặc cầm cố; cá nhân được miễn thuế thu nhập đối với khoản thu nhập từ trái phiếu.

>>> xem thêm: Trái phiếu là gì

Chủ thể mua và phát hành trái phiếu chính phủ

Chủ thể mua trái phiếu chính phủ

Chủ thể mua trái phiếu chính phủ bao gồm các đối tượng cụ thể sau:

– Đối tượng mua trái phiếu là tổ chức, cá nhân Việt Nam và tổ chức, cá nhân nước ngoài.

– Tổ chức của Việt Nam không được sử dụng kinh phí do ngân sách nhà nước cấp để mua trái phiếu.

Chủ thể phát hành trái phiếu chính phủ

Chủ thể phát hành trái phiếu chính phủ bao gồm các đối tượng sau:

– Chủ thể phát hành trái phiếu chính phủ là Bộ tài chính.

– Bộ tài chính ủy quyền cho Kho bạc nhà nước tổ chức phát hành trái phiếu theo quy định của pháp luật.

Phương thức phát hành trái phiếu chính phủ

Trái phiếu chính phủ được phát hành dựa theo các phương thức như sau:

– Đấu thầu phát hành trái phiếu;

– Bảo lãnh phát hành trái phiếu;

– Đại lý phát hành trái phiếu tại Việt Nam; đầu tư trái phiếu chính phủ phải thông qua hình thức đầu tư gián tiếp tại các quỹ đầu tư;

– Quỹ này là quỹ đầu tư trái phiếu: Chỉ được mua trái phiếu và có tỷ lệ nhất định cho từng loại trái phiếu của các lĩnh vực khác nhau (bất động sản bao nhiêu %, ngân hàng bao nhiêu %…).

>>> xem thêm: https://caf-global.com/von-hoa-thi-truong-la-gi/

Quy trình phát hành trái phiếu chính phủ được thực hiện cụ thể như sau:

Bước 1: Nhà đầu tư mở tài khoản giao dịch đăng ký mua hứng chỉ quỹ cho đại lý ủy quyền phân phối (lần đầu hay lần tiếp theo đều phải mở tài khoản).

Bước 2: Thực hiện đặt lệnh mua bán theo quy định. Mỗi quỹ sẽ có mẫu biểu phiếu đặt lệnh khác nhau; nhưng có các nội dung cơ bản bắt buộc.

Bước 3: Nắm giữ và chuyển đổi hoặc mua bán lại khi có nhu cầu rút vốn/rút tiền khỏi quỹ.

Các quy trình đầu tư quỹ đầu tư trái phiếu được quản lý chặt chẽ bởi các quy định hoạt động theo văn bản pháp luật, tính minh bạch cao. Các bước thực hiện đều được công bố rõ ràng.

Dịch vụ kiểm toán CAF chúc quý doanh nghiệp kinh doanh nhiều thuận lợi. 

DỊCH VỤ KẾ TOÁN – TƯ VẤN THUẾ – DỊCH VỤ KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH

ĐC: 447/23 Bình Trị Đông, Bình Trị Đông A, Bình Tân, Hồ Chí Minh

Hotline: 098 225 4812 

HÃY GỌI NGAY CHO CHÚNG TÔI: 0867 004 821 ( 24/7 ) –  0971 373 146

CHÚNG TÔI LUÔN SẴN SÀNG ĐỂ HỖ TRỢ

Từ khoá: Trái phiếu là gì; trái phiếu chính phủ là gì; Đặc điểm của trái phiếu chính phủ là gì; những quy định về phát hành trái phiếu chính phủ; cổ phiếu; chứng khoán; đầu tư trái phiếu; phương pháp đầu tư trái phiếu hiệu quả nhất.

Trái phiếu chính phủ cũng là một trong những loại trái phiếu quan trọng mà nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán cần nắm được. Hiện nay, kênh đầu tư trái phiếu chính phủ là một kênh tiềm năng với mức độ ổn định cao cũng như phù hợp cho đối tượng là các nhà đầu tư có mong muốn nhận về khoản thu nhập cố định mỗi năm từ tiền lãi suất trái phiếu chính phủ. Vậy trái phiếu chính phủ là gì? Mua trái phiếu chính phủ ở đâu? Bài viết hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về thị trường trái phiếu chính phủ và trái phiếu chính phủ Việt Nam, để các nhà đầu tư có thể nắm rõ được loại trái phiếu này, ý nghĩa của nó cũng như tiềm năng khi đầu tư từ đó có quyết định đầu tư đúng đắn và phù hợp. 

Tìm hiểu về trái phiếu chính phủ

Trái phiếu chính phủ là gì? Các loại trái phiếu chính phủ? Cùng tìm hiểu về trái phiếu chính phủ ngay sau đây!

Trái phiếu chính phủ được định nghĩa theo Khoản 1 Điều 2 Nghị định 01/2011/NĐ-CP như sau:

Trái phiếu chính phủ là loại trái phiếu được phát hành bởi Bộ tài chính nhằm mục đích huy động vốn cho ngân sách Nhà nước hoặc huy động vốn phục vụ hoạt động của các chương trình, dự án đầu tư cụ thể nằm trong phạm vi đầu tư của Nhà nước. 

Bản chất của trái phiếu chính phủ là một phương thức Nhà nước sử dụng để vay vốn từ thị trường chứng khoán. Vì thế, trái phiếu chính phủ ghi nhận nghĩa vụ của nhà nước về việc trả nợ cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu. 

Ban đầu trái phiếu chính phủ phổ biến với hình thức chứng chỉ, sau đó hình thức bút toán ghi sổ xuất hiện và cũng được sử dụng nhiều trên thị trường. 

Các loại trái phiếu chính phủ bao gồm 3 loại chính đó là: tín phiếu kho bạc, trái phiếu kho bạc và công trái xây dựng Tổ quốc. 

• Tín phiếu kho bạc: Loại trái phiếu chính phủ này có kỳ hạn là 13 tuần, 26 tuần hoặc 52 tuần và được phát hành dưới dạng đồng Việt Nam. Tùy theo nhu cầu của Nhà nước về việc sử dụng vốn cũng như tình hình của thị trường thì Bộ tài chính sẽ quyết định các kỳ hạn khác của tín phiếu kho bạc, tuy nhiên cũng không vượt quá 52 tuần. 

• Trái phiếu kho bạc: Loại trái phiếu này có kỳ hạn từ 01 năm trở lên, cũng phát hành dưới dạng đồng Việt Nam hoặc ngoại tệ tự do chuyển đổi.

• Công trái xây dựng Tổ Quốc: Đây là loại trái phiếu chính phủ mà kỳ hạn kéo dài từ 01 năm trở lên, đồng tiền phát hành trái phiếu là đồng Việt Nam và mục đích phát hành là để huy động vốn cho đầu tư xây dựng những công trình quốc gia quan trọng hay các công trình mang tính thiết yếu khác nhằm phục vụ cho các nhu cầu của đất nước bao gồm: sản xuất, cơ sở vật chất, đời sống, kỹ thuật. 

• Trái phiếu đầu tư: Bằng hình thức đấu thầu thông qua các đại lý, thị trường giao dịch tập trung hoặc bảo lãnh thì trái phiếu đầu tư được ra đời. Đối với loại trái phiếu này, trái chủ được hưởng các quyền lợi bao gồm: hưởng lợi tức và gốc từ chính phủ khi trái phiếu đáo hạn, dễ dàng trong việc mua bán, trao đổi, tặng, hay thừa kế hoặc cầm cố,...Việc phát hành và thanh toán trái phiếu đầu tư có thể thực hiện bằng đồng Việt Nam hoặc ngoại tệ. 

Thị trường trái phiếu chính phủ

Thị trường trái phiếu chính phủ được xem là thị trường mang tính then chốt trên thị trường trái phiếu. Đây là nơi diễn ra hoạt động huy động vốn nhằm bù đắp cho sự thâm hụt của ngân sách đồng thời cũng là thị trường chuẩn cho thị trường tài chính. Để nắm rõ hơn về thị trường trái phiếu chính phủ chúng ta cùng tìm hiểu chủ thể phát hành cũng như đối tượng được mua trái phiếu chính phủ trên thị trường. 

Chủ thể phát hành

Chủ thể phát hành trái phiếu chính phủ theo quy định tại Nghị định 01 năm 2011 như sau:

• Bộ tài chính là chủ thể phát hành trái phiếu chính phủ.

• Các chủ thể phát hành trái phiếu được bảo lãnh bởi Chính phủ bao gồm: các doanh nghiệp, ngân hàng chính sách của nhà nước, các tổ chức tài chính, tín dụng nằm trong diện đối tượng được cấp bảo lãnh của Chính phủ. 

Đối tượng được mua trái phiếu chính phủ

Điều 7 Nghị định 01 năm 2011 quy định, đối tượng được mua trái phiếu chính phủ bao gồm: các tổ chức, cá nhân tại Việt Nam và nước ngoài. Ngoài ra, dưới đây là các đối tượng khác được mua trái phiếu chính phủ:

• Các tổ chức tín dụng, công ty tài chính, ngân hàng thương mại, quỹ bảo hiểm, công ty bảo hiểm, quỹ đầu tư và các doanh nghiệp tại Việt Nam hoạt động trong bất cứ lĩnh vực nào.

• Những công ty hoạt động tại Việt Nam nhưng có vốn đầu tư tại nước ngoài theo quy định tại Luật đầu tư nước ngoài cũng như Pháp lệnh ngân hàng khi được chấp nhận bởi Bộ tài chính.

• Đoàn thể quần chúng.

Bên cạnh đó, các tổ chức của Việt Nam không được mua trái phiếu bằng kinh phí do ngân sách nhà nước cấp. 

Phương thức phát hành trái phiếu chính phủ

Trái phiếu chính phủ được phát hành dựa theo một số các phương thức sau đây:

• Phương thức đấu thầu phát hành trái phiếu

• Phương thức bảo lãnh phát hành trái phiếu

• Phương thức đại lý phát hành trái phiếu tại Việt Nam thông qua đầu tư gián tiếp tại các quỹ đầu tư - Đây là các quỹ đầu tư chỉ mua trái phiếu theo tỷ lệ nhất định cho từng loại trái phiếu tuỳ lĩnh vực 

Ngoài ra, nhà đầu tư nên biết thêm về quy trình phát hành trái phiếu chính phủ, cụ thể như sau:

• Bước 1: Nhà đầu tư thực hiện mở tài khoản giao dịch để có thể đăng ký mua chứng chỉ quỹ cho đại lý được uỷ quyền phân phối.

• Bước 2: Tiến hành đặt lệnh mua hoặc lệnh bán theo đúng quy định. Đa số nội dung cơ bản của các quỹ sẽ đều giống nhau, tuy nhiên lại có sự khác nhau ở mẫu biểu phiếu đặt lệnh.

• Bước 3: Nếu có mong muốn rút vốn khỏi quỹ thì các nhà đầu tư có thể mua bán, chuyển đổi trái phiếu. 

Các điều khoản về trái phiếu chính phủ

Các điều khoản về trái phiếu chính phủ được quy định tại Điều 6 Nghị định 01 năm 2011 như sau:

Kỳ hạn trái phiếu

Ngoại trừ các loại tín phiếu kho bạc được phát hành bởi Bộ tài chính, các loại trái phiếu chính phủ khác, trái phiếu do Chính phủ bảo lãnh, trái phiếu chính quyền địa phương được quy định kỳ hạn trong thời gian 01 năm trở lên. Kỳ hạn trái phiếu được Bộ tài chính hướng dẫn cụ thể cũng như đảm bảo tính đa dạng đồng thời tiêu chuẩn hoá các kỳ hạn của trái phiếu để hướng tới mục tiêu phát triển thị trường trái phiếu chính phủ. 

Mệnh giá trái phiếu

Mệnh giá trái phiếu được chủ thể phát hành quyết định. Trong trường hợp trái phiếu được niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán thì chủ thể phát hành cần quy định mệnh giá phù hợp theo quy định về việc niêm yết và giao dịch chứng khoán. 

Đồng tiền phát hành, thanh toán trái phiếu

• Trái phiếu chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh và trái phiếu chính quyền địa phương đều được phát hành trong nước bằng đồng Việt Nam. Trường hợp phát hành trái phiếu chính phủ trong nước bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi thì phải được thực hiện theo đề án mà Thủ tướng Chính phủ đã thông qua. 

• Trái phiếu chính phủ và trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh khi được phát hành ra thị trường quốc tế bằng ngoại tệ thực hiện theo đề án được phê duyệt bởi cấp có thẩm quyền đúng theo quy định tại Nghị định 01 này.

• Đồng tiền được sử dụng để thanh toán các khoản gốc và lãi trái phiếu với đồng tiền khi phát hành trái phiếu chính phủ là cùng loại với nhau. 

• Khi muốn sử dụng đồng tiền ngoại tệ để phát hành, hay thanh toán trái phiếu thì cần đảm bảo tuân theo đúng quy định về quản lý ngoại hối của pháp luật. 

Hình thức trái phiếu

Có 3 hình thức của trái phiếu chính phủ bao gồm: chứng chỉ, bút toán ghi sổ và dữ liệu điện tử. Hình thức trái phiếu tại mỗi đợt phát hành sẽ được chủ thể phát hành quyết định cụ thể. 

Lãi suất trái phiếu chính phủ 

• Lãi suất trái phiếu chính phủ, trái phiếu được bảo lãnh bởi Chính phủ, và trái phiếu chính quyền địa phương được phát hành trong nước do quyết định của chủ thể phát hành dựa theo khung lãi suất của Bộ tài chính quy định.

• Các hình thức lãi suất phát hành trái phiếu chính phủ bao gồm: lãi suất cổ định, lãi suất thả nổi và cuối cùng là lãi suất chiết khấu tuỳ theo phương án phát hành được phê duyệt bởi cấp có thẩm quyền. 

Ngoài ra, để thống kê lãi suất trái phiếu chính phủ Việt Nam hiện nay có 3 loại:

• Lãi suất cố định: Là loại lãi suất được đơn vị phát hành ấn định và được thể hiện rõ ràng trên bề mặt của tờ trái phiếu dưới dạng tỷ lệ phần trăm. Từ lãi suất này các nhà đầu tư sẽ được nhận khoản lợi tức mỗi tháng hoặc mỗi năm tuỳ vào lịch trả lãi. 

• Lãi suất thả nổi: Loại lãi suất này được xác định và thay đổi phụ thuộc bởi thị trường trái phiếu. Để tính lãi suất thả nổi có thể dựa theo cách APR có thể điều chỉnh và APR tăng dần trong suốt thời gian được xác định. 

• Không có lãi suất: Đối với loại này, nhà đầu tư có thể mua được trái phiếu chính phủ với mức giá ưu đãi hơn nhiều so với mức giá gốc và đồng thời không được hưởng lợi tức. 

Theo đó có thể thấy trái phiếu có lãi suất cố định sẽ có mức độ an toàn cao hơn so với trái phiếu có lãi suất thả nổi, nhưng về lợi tức thì trái phiếu có lãi suất thả nổi lại cao hơn nhiều. 

Đầu tư trái phiếu chính phủ

Để bắt đầu đầu tư trái phiếu chính phủ, nhà đầu tư cần nắm được nơi để mua trái phiếu chính phủ cũng như các hình thức đầu tư trái phiếu chính phủ hiện nay để lựa chọn hình thức phù hợp cho mình. 

Mua trái phiếu chính phủ ở đâu?

Sở giao dịch chứng khoán là nơi diễn ra hoạt động mua bán trái phiếu chính phủ với hình thức thỏa thuận giữa bên mua và bên bán đối với các giao dịch trên hệ thống.

Các hình thức đầu tư trái phiếu chính phủ

Dưới đây là một số các hình thức đầu tư trái phiếu chính phủ mà các nhà đầu tư có thể lựa chọn:

• Hình thức giao dịch thỏa thuận thông thường: Đây là hình thức giao dịch truyền thống, diễn ra khi các bên mua và bán tự trao đổi và thoả thuận với nhau thông qua tin nhắn trên hệ thống hoặc các hình thức liên lạc khác ngoài hệ thống. Giao dịch theo hình thức này được xác lập bằng cách các bên báo cáo các điều khoản thỏa thuận cũng như kết quả giao dịch lên hệ thống. Đây là một hình thức đầu tư tương đối phức tạp.

• Hình thức giao dịch thỏa thuận điện tử: Hình thức giao dịch này được thực hiện ngay khi các lệnh giao dịch mua bán trái phiếu được chào với sự đảm bảo tuyệt đối đồng thời có đối tác lựa chọn mua/bán ngay. Hình thức giao dịch này không cần xác nhận lại. 

Lợi ích và rủi ro khi đầu tư trái phiếu chính phủ

Xét theo phương diện pháp lý, căn cứ theo Điều 8 Nghị định 01, quyền lợi của nhà đầu tư khi mua trái phiếu chính phủ được Chính phủ cam kết đảm bảo thanh toán đầy đủ và đúng hạn trả gốc lẫn lãi của trái phiếu. Ngoài ra, nhà đầu tư trái phiếu chính phủ còn được quyền cho, tặng, chiết khấu, thừa kế, cầm cố hoặc chuyển nhượng trái phiếu chính phủ. 

Bên cạnh đó, đầu tư trái phiếu chính phủ còn được đánh giá là kênh đầu tư có mức độ ổn định cao cũng như giúp nhà đầu tư dễ dàng bán lại cho các nhà đầu tư khác. Sau đây cùng chúng tôi tìm hiểu cụ thể những lợi ích cũng như rủi ro khi đầu tư loại trái phiếu này nhé!

Lợi ích khi đầu tư trái phiếu chính phủ

Khi đầu tư trái phiếu chính phủ, nhà đầu tư sẽ được hưởng những lợi ích sau đây:

Lợi ích đối với các tổ chức

• Trái phiếu chính phủ đối với các tổ chức có thể coi là công cụ an toàn có chức năng giúp đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu tối đa rủi ro nhờ phân bổ dòng tiền trong giai đoạn nền kinh tế bất ổn.

• Kênh đầu tư trái phiếu chính phủ là kênh quan trọng đối với các tổ chức tài chính có tiềm lực lớn về nguồn tiền, đồng thời cần sự đảm bảo về an toàn đầu tư ví dụ như quỹ đầu tư an toàn, các công ty bảo hiểm, quỹ hưu trí tự nguyện.

Lợi ích đối với các cá nhân

• Kênh đầu tư trái phiếu chính phủ là kênh đem lại mức lãi suất tốt hơn cho các nhà đầu tư yêu thích sự an toàn khi so với các kênh khác như gửi tiết kiệm tại các ngân hàng thương mại. 

• Khi lãi suất ngân hàng có chiều hướng giảm cùng với cơ chế nếu như ngân hàng phá sản thì người gửi tiền sẽ phải chịu rủi ro thì việc tham gia kênh đầu tư trái phiếu chính phủ trở nên hấp dẫn hơn với nhà đầu tư cá nhân, đặc biệt tại các đất nước phát triển. 

Rủi ro khi đầu tư trái phiếu chính phủ

• Về mức lãi suất: So với trái phiếu được phát hành bởi các chủ thể khác thì trái phiếu chính phủ có mức lãi suất thấp hơn. Điều này tạo nên hạn chế cho các nhà đầu tư trong việc thực hiện mục tiêu sinh lời. Bên cạnh đó, lãi suất trái phiếu chính phủ cũng có thể biến động tăng giảm khiến cho nhà đầu tư dễ bị suy giảm giá trị đầu tư nếu bán lại trái phiếu đó cho người khác.

• Về quy trình đầu tư: Quy trình đầu tư trái phiếu chính phủ được đánh giá là khá phức tạp, phải đảm bảo đúng theo quy định của Luật đồng thời đảm bảo không phải tất cả nhà đầu tư đều đáp ứng đủ điều kiện đầu tư trái phiếu chính phủ. 

Thực trạng thị trường trái phiếu chính phủ Việt Nam hiện nay

Tại Việt Nam, thị trường trái phiếu chính phủ là nơi diễn ra hoạt động huy động vốn phục vụ xây dựng các công trình, các dự án công cộng để nhằm mục đích cải thiện điều kiện cơ sở vật chất, cải tiến kỹ thuật đồng thời bù đắp cho sự thâm hụt của ngân sách. Bên cạnh đó, thị trường trái phiếu chính phủ Việt Nam còn là nơi để chính phủ có thể quản lý các dòng tiền, đảm bảo để không xảy ra tình trạng lạm phát. 

Hiện nay, thực trạng thị trường trái phiếu chính phủ tại Việt Nam cũng đối mặt với nhiều biến động, tuy nhiên vẫn được kiểm soát ở mức độ tốt. Mỗi năm Kho bạc nhà nước sẽ công bố kế hoạch phát hành trái phiếu chính phủ và Bộ tài chính sẽ đại diện cho chính phủ để thực hiện việc phát hành. Sau khi hoàn tất quyết định, Kho bạc nhà nước sẽ công bố các thông tin bao gồm: khối lượng phát hành dự kiến, kỳ hạn trái phiếu, lãi suất trái phiếu chính phủ,...Dựa trên những thông tin này, nhà đầu tư có thể chủ động xác định nguồn vốn để tham gia mua trái phiếu chính phủ trong những đợt phát hành. 

Một số hình thức phát hành trái phiếu phổ biến tại thị trường Việt Nam bao gồm: đấu thầu trái phiếu, bảo lãnh trái phiếu hoặc hình thức bán lẻ. Sau khi được phát hành, trái phiếu chính phủ sẽ được đăng ký, lưu ký và được niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội. Đối với các doanh nghiệp tham gia mua trái phiếu chính phủ sẽ bị kiểm tra về các hoạt động và tình hình tài chính khi tham gia 2 thị trường thứ cấp và sơ cấp bởi Bộ tài chính. 

Trên đây là những kiến thức quan trọng về trái phiếu chính phủ được chúng tôi tổng hợp để cung cấp cho các nhà đầu tư đang có mong muốn tìm hiểu về loại trái phiếu này. Mong rằng qua bài viết thì các nhà đầu tư đã nắm được trái phiếu chính phủ là gì cũng như những lợi ích và rủi ro khi đầu tư trái phiếu chính phủ. Với những kiến thức này chúc các nhà đầu tư sẽ áp dụng thành công trong hành trình đầu tư chứng khoán của mình và đạt được hiệu quả cũng như sinh lời tốt nhất. 

Nhà nước phát hành trái phiếu làm gì?

trái phiếu Chính phủ bao nhiêu năm?

Mua trái phiếu Chính phủ có lỗi gì?

Ai là người phát hành trái phiếu Chính phủ?