So sánh đặc điểm địa hình của khu vực Bắc Phi và Nam Phi
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây [2.62 MB, 28 trang ]
SO SÁNH KHU
VỰC BẮC PHI VÀ NAM PHI
Chính trị học so sánh
:
NHÓM 2
Châu Phi trên bản đồ thế giới
Bản đồ hành chính khu vực Châu Phi
54 quốc gia
NAM PHI
BẮC PHI
NỘI DUNG
A.
B.
C.
D.
TỔNG QUAN VỀ KHU VỰC CHÂU PHI
ĐẶC ĐIỂM GIỐNG NHAU CỦA HAI KHU VỰC
BẮC PHI VÀ NAM PHI
ĐIỂM KHÁC NHAU CỦA HAI KHU VỰC BẮC
PHI VÀ NAM PHI
MỘT SỐ ĐÁNH GIÁ CHUNG KHU VỰC CHÂU
PHI
A. TỔNG QUAN VỀ KHU VỰC CHÂU PHI
Châu Phi là Châu lục đứng
thứ ba trên thế giới về dân số và
diện tích sau châu Á và châu Mỹ.
Với diện tích khoảng 30.221.532
km², nó chiếm 20,4% tổng diện
tích đất đai của Trái Đất.
Bao gồm: Bắc Phi, Đông Phi,
Nam Phi, Tây Phi hoặc có thể
chia thành 3 khu vực là Bắc Trung - Nam Phi.
Theo yếu tố địa - chính trị và
địa - văn hóa chia thành 2 khu
vực là Bắc Phi và Nam Phi, trong
phần so sánh đề cập đến sự phân
chia theo yếu tố địa chính trị và
đại văn hóa
1. VỊ TRÍ ĐẠI LÝ
Châu Phi nằm phía nam
châu Âu và tây nam châu
Á
Bị ngăn cách khỏi châu Âu
bởi Địa Trung Hải, nó nối
liền với châu Á về phía tận
cùng đông bắc bằng eo đất
Suez [bị cắt ngang bởi
kênh đào Suez]
Châu Phi là con đường thông thương nối liền
ba châu lục: Á - Phi - Âu, có đường hằng hải
chiến lược, đặc biệt là con đường từ Ấn Độ
Dương đi vòng Mũi Hảo Vọng đến Đại Tây
Dương
2. T Ự NHIÊN
Địa hình
Địa hình châu Phi khá đơn
giản. Có thể coi toàn bộ lục địa
là một khối cao nguyên khổng
lồ, cao trung bình 750m; trên
đó chủ yếu là các sơn nguyên
xen các bồn địa thấp. Phần
đông của lục địa được nâng lên
mạnh, nền đá bị nứt vỡ và đổ
sụp, tạo thành nhiều thung lũng
sâu, nhiều hồ hẹp và dài. Châu
Phi có rất ít núi cao và đồng
bằng thấp.
Khoáng sản
Châu Phi có tài nguyên tự nhiên
rất phong phú với nhiều nguyên liệu
quan trọng có trữ lượng lớn. Trong
50 loại khoáng sản chủ yếu của thế
giới thì châu Phi có trữ lượng đứng
đầu thế giới đến 17 loại: 90% kim
cương, 87% cobalt, 67% vàng, hơn
70% mangan và photphat, 37%
uranium, 87% lithium, 54% crom,
21% đồng và boxit….
Ngoài ra, châu Phi còn có trữ
lượng lớn về dầu mỏ và khí đốt
Khí hậu
Châu Phi có khí hậu nóng,
nhiệt độ trung bình nằm
trên 20 °C, thời tiết ổn
định. Lượng mưa tương
đối ít và giảm dần về phía
hai chí tuyến, hình thành
những hoang mạc lớn, lan
sát ra biển. Xa-ha-ra là
hoạng mạc cát lớn nhất thế
giới.
3. KINH TẾ
Châu Phi là châu lục có
người sinh sống nghèo
khổ nhất thế giới, và sự
nghèo khổ này về trung
bình là tăng lên so với 25
năm trước.
Báo cáo phát triển con
người của Liên hiệp quốc
năm 2003 [về 175 quốc gia]
đã cho thấy các vị trí từ 151
tới 175 đã hoàn toàn thuộc
về các nước châu Phi.
4 dân cư - thành phần tôn giáo
Với hơn 818 triệu dân sinh sống ở
54 quốc gia, nó chiếm khoảng
1/7 dân số thế giới.
có nhiều tộc người sinh sống
phân bố không đều
tỷ lệ gia tăng tụ nhiên cao 2,4%
Kitô giáo và Hồi giáo là phổ
biến nhất. Khoảng 40% dân số
châu Phi là người theo Kitô giáo
và 40% theo Hồi giáo. Khoảng
20% còn lại chủ yếu theo các
tôn giáo châu Phi bản địa
B. ĐẶC ĐIỂM GIỐNG NHAU CỦA HAI KHU VỰC BẮC PHI VÀ NAM PHI
1. Điều kiên tự nhiên - xã hội
1.1. Điều kiện tự nhiên
+ Nhiều đồi núi và sa mạc lớn
[sa mạc Sahara], các thung
lũng cao nguyên bị chia cắt
+ Khí hậu nắng nóng quanh
năm, nhiệt độ cao của khí
hậu xích đạo
+ Khoáng sản phong phú,
vàng, dầu mỏ...
+ Có những hệ thống sông lớn,
như sông Nin
1.2. Điều kiện xã hội
khu vực có trình độ dân trí thấp, phân bố không điều, tỉ suất
gia tăng dân số cao, dân số chủ yếu tập trung ở nông thôn
dân cư theo thiều sắc tộc - tôn giáo, có nhiều ngôn ngữ khác
nhau
Dân cư có sự biến động nhiều do sự phân chia lãnh thổ từ thời
kì thực dân xâm chiếm
dân cư nhiều nước còn nghèo đói, lạc hậu, xã hội có nhiều tệ
nạn.
2. Đặc điểm chính trị
Văn hóa chính trị
Văn hóa chính trị hai khu vực khá phức tạp, Đều chịu sự ảnh
hưởng của tôn giáo như Thiên chúa giáo, Hồi giáo.
Vì chế độ thực dân xâm lược lâu dài nên đều chịu ảnh hưởng
văn hóa phương tây
Cả hai khu vực đều có truyền thống lịch sử và văn hóa lâu đời,
là nơi gìn giữ các nền văn hóa đầu tiên của nhân loại, nơi hình
thành nhà nước đầu tiên.
Thể chế chính trị
hai khu vực đều tồn tại thể chế cộng hòa trong đó nét chung nhất
là cộng hòa lưỡng tính [Cộng hòa Tuynidi, Mali..]
Đặc điểm quan hệ chính trị
Quan hệ chính trị trong khu vực
Tồn tại các xung đột và tranh chấp giữa các quốc gia
trong khu vực nhân dân Châu Phi đã đấu tranh bảo vệ độc lập
chủ quyền, chống chủ nghĩa thực dân
Đều có sự liên kết kinh tế chính trị và hợp tác, Tổ chức thống
nhất châu Phi OAU, sau này đổi thành Liên minh Châu Phi...
Quan hệ chính trị với các khu vực và nước khác
đều thiết lập quan hệ ngoại giao với EU, Mĩ , Trung Quốc
trong cũng cố nền chính trị và xây dựng nền kinh tế.
chịu sự chi phối khá lớn về mặt kinh tế của Trung Quốc, Mỹ
nên nền chính trị các quốc ga có sự lệ thuộc.
3. vị trí, vai trò hai khu vực
Khu vực Bắc và Nam phi
đều có vị trí vai trò chiến
lược trong nền chính trị
thế giới, 2 khu vực đều
đang trong quá trình phát
triển vì thế việc tranh
giành vị thế vai trò của
các khu vực, các quốc gia
tạo càng làm đại vị chính
trị khu vực ngày càng
quan trọng, đắc biệt là Mỹ
- Trung Quốc - EU
C. ĐIỂM KHÁC NHAU CỦA HAI KHU VỰC BẮC PHI VÀ
NAM PHI
Đặc
điểm
so
sánh
Điều
kiện
tự
nhiên
Tiêu
chí so
sanh
Địa
hình
Diện
tích
Khu vực Bắc Phi
Khu vực Nam Phi
nguyên khổng lồ cao
Núi trẻ Át lát, đồng bằng Cao
bình > 1000m, phía
ven biển Địa Trung Hải, trung
nam là dãy Đrê ken
hoang mạc lớn nhất thế đông
béc, trung tâm là bồn địa
giới
Ca ra ha ri
> 6 triệu K ㎡
> 24 triệu K ㎡
Nhỏ
Rộng lớn
cồn cát sa mạc vùng Sahel của
Niger, Bắc Phi
Núi Bàn ở ngoài khơi Cape
Town
[mỏm tận cùng của Nam Phi]
C. ĐIỂM KHÁC NHAU CỦA HAI KHU VỰC BẮC PHI VÀ NAM PHI
Đặc
điểm
so
sánh
Tiêu
chí so
sánh
khoáng
sản
điều
kiện
tự
nhiên
Khí
hậu
Khu vực Bắc Phi
Khu vực Nam Phi
Nhiều dầu mỏ khí đốt,
Phong phú, đa dạng, nhiều
loại quý hiếm nhưng trữ
lượng lớn như vàng kim
cương
các khoáng sản khác
trữ lượng ít
ít mưa - khô nóng
mưa nhiều hơn ở khu vực
một diện tích nhỏ phía phía nam, cây cối và rừn rậm
phát triển
bắc có khí hậu dễ chịu
C. ĐIỂM KHÁC NHAU CỦA HAI KHU VỰC BẮC PHI VÀ NAM PHI
Đặc
điểm so
sánh
Tiêu chí
so sánh
Khu vực Bắc Phi
Khu vực Nam Phi
Dân số
Ít hơn,
khoảng 150 triệu người
Đông hơn,
hơn 700 triệu người
Dân cư
Thành
phần
dân tộc
Phong phú, đa dạng, khó
phân biệt. Người Arập,
Becbe, người Châu Âu
Khá thuần khiết,
chủ yếu là người da
đen
Tôn
giáo
Hồi giáo Sunni, ít thiên
chúa giáo và do thái giao,
khá thuần nhất tôn giáo
Kito giáo, hồi giáo,
tôn giáo bản địa, có sự
phong phú đa dạng
và
xã hội
C. ĐIỂM KHÁC NHAU CỦA HAI KHU VỰC BẮC PHI VÀ NAM PHI
Đặc
Tiêu
điểm
chí so
so
sánh
sánh
Khu vực Bắc Phi
-
Đặc
Văn
điểm
hóa
chính chính
trị
-
trị
-
-
Bắc Phi là nơi Nhà nước ra
đời sớm nhất thế giới và có
truyền thống chính trị lâu
đời [thiên niên kỷ thứ IV
TCN]
đấu ấn nhất là văn hóa
chính trị Arập, cùng với đó
là văn hóa chính trị phương
tây
dân cư nông thôn chủ yếu
theo đạo hồi, dân cư thành
phố tiếp thu nền văn hóa
phương tây,
Nền chính trị Bắc Phi gắn
liền với các hoạt động nông
nghiệp và với các lễ nghi
tôn giáo.
Khu vực Nam Phi
-
-
-
-
truyền thống chính trị gắn chặt
với truyền thống yêu nước, hình
thành trong khuôn khổ các quốc
gia độc lập
Ảnh hưởng văn hóa phương tây,
nhưng không tiếp thu như bắc
phi mà có nhiều biến thái tiêu
cực, thành kiến dân tộc
Văn hóa chính trị khu vực có sự
xen lẫn và đa dạng, khuynh
hướng tư tưởng phát triễn cả
TBCN lẫn XHCN
Nền văn hóa chính trị của dân
trí còn thấp, nhiều quốc gia còn
nhiều lạc hậu
C. ĐIỂM KHÁC NHAU CỦA HAI KHU VỰC BẮC PHI VÀ NAM PHI
Đặc
điểm
so
sánh
Tiêu
chí so
sánh
Khu vực Bắc Phi
-
Đặc
điểm
chính
đặc
điểm
thể chế
chính
trị
trị
-
Khu vực Nam Phi
một nước giữ thể chế - Ngoài cộng hòa lưỡng
quân chủ đại nghị
tính và cộng hòa đại
[Vương Quốc Marốc]
nghị còn tồn tại mô
còn 4 nước là thể chế
hình cộng hòa tổng
cộng hòa lưỡng tính
thống
[Aicap,
Libi, [Awnggola,
Beenanh,
Tuynedi, Angiery]
Cônggô...]
Tây Sahara nằm trong - Vẫn còn ảnh hưởng của
danh sách lãnh thổ
thủ lĩnh bộ tộc
không tự chủ
C. ĐIỂM KHÁC NHAU CỦA HAI KHU VỰC BẮC PHI VÀ NAM PHI
Đặc
Tiêu chí
điểm
so sánh
so sánh
Khu vực Bắc Phi
- Nổi bật là tranh chấp giữa
Angiêri và Marốc xoay quanh
lãnh thổ Tây Sahara
quan hệ
chính trị - Trong khu vực Ai cập đóng
trong vai trò trụ cột và điều hòa các
khu vực mẫu thuẩn của các nước
Đặc
điểm
quan
hệ
chính
trị quan hệ
với các
khu vực
và nước
khác
Khu vực Nam Phi
- trong lịch sử và hiện nay các
nước Nam Phi vẫn còn Tồn tại
nhiều xung đột do mâu thuẩn
sắc tộc tôn giáo, [Moodambich,
Xomali]
- quá trình hòa hợp dân tộc có
nhiều bước tiến [Cộng hòa Nam
phi]
- ngoài những mối quan hệ với - quan hệ với Tây Âu, EU, Mĩ,
Tây Âu, EU, Mĩ, Trung Quốc Trung Quốc thì khu vực Nam
thì còn có quan hệ mật thiết với Phi thiết lập với Nhật Bản
khu vực Tây Á
C. ĐIỂM KHÁC NHAU CỦA HAI KHU VỰC BẮC PHI VÀ NAM PHI
Đặc Tiêu
điểm chí so
so
sánh
sánh
Khu vực Bắc Phi
Khu vực Nam Phi
vị trí vị trí
vai trò vai trò
trong
nền
chính
trị thế
giới
- Bắc Phi: do vị trí địa lý
thuận lợi nên Mỹ và các
nước lớn Tây Âu rất chú
ýđến Bắc Phi; cạnh tranh
nhau quyết liệt khi gây
ảnh hưởng đối với khu
vực này.
- Nam Phi là khu vực kinh tế
chậm phát triển và lànhững
nước vay nợ nhiều nhất trên
thế giới
- Mặc dù tồn tại nhiều vấn
đề nhưng Nam Phi ngày
càng cố gắng vươn lên phát
- có vai trò to lớn trong triển trước hết là sánh ngang
khu vực Châu Phi và ngày với các nước khu vực Bắc
càng khẳng định vị thế Phi
trên thế giới
Lý thuyết các khu vực châu Phi Địa lí 7
1. Khu vực Bắc Phi
a. Khái quát tự nhiên
Đặc điểm |
Phía Bắc Bắc Phi |
Phía Nam Bắc Phi |
Địa hình |
Núi trẻ Atlat, đồng bằng ven Địa Trung Hải. |
Hoang mạc Xahara lớn nhất thế giới. |
Khí hậu |
Địa Trung Hải [mưa nhiều]. |
Nhiệt đới rất khô, nóng, lượng mưa không quá 50 mm. |
Thảm thực vật |
Rừng lá rộng rậm rạp ở sườn đón gió, vào sâu trong nội địa là xavan, cây bụi. |
Rừng xavan cây bụi, thưa thớt, cằn cỗi. Trong ốc đảo cây cối xanh tốt, chủ yếu là chà là. |
=> Thiên nhiên phân hóa từ Bắc – Nam, lượng mưa và địa hình chi phối chủ yếu sự phân hóa thiên nhiên.
b. Khái quát kinh tế - xã hội
- Dân cư, tôn giáo: Bắc Phi chủ yếu là người Ả Rập và Béc be thuộc chủng tộc Ơ-rô-pê-ô-it theo đạo Hồi.
- Các nước Địa Trung Hải:
+ Lịch sử phát triển từ rất sớm: nền văn minh sông Nin, kinh tế chủ yếu dựa vào khai thác – xuất khẩu dầu mỏ, khí đốt, phốt phát và du lịch.
+ Trồng các loại cây: Lúa mì, ô liu, cây ăn quả cận nhiệt đới,...
- Các nước thuộc Xa-ha-ra:
+ Có nhiều đô thị mới với các công trình khai thác, chế biến dầu mỏ.
+ Trồng các loại cây: lạc, bông, ngô...
2. Khu vực Trung Phi
a. Khái quát tự nhiên
Có sự khác nhau giữa phía tây và phía đông
Đặc điểm |
Phía Tây Trung Phi |
Phía Đông Trung Phi |
|
Địa hình |
Chủ yếu là các bồn địa. |
Có các sơn nguyên và hồ kiến tạo. |
|
Khí hậu |
Xích đạo ẩm và nhiệt đới. |
Gió mùa xích đạo. |
|
Thảm thực vật |
Rừng rậm xanh quanh năm, rừng thưa và xa van. |
Rừng rậm trên sườn đón gió, xa van công viên trên cao nguyên. |
b. Khái quát kinh tế – xã hội
- Dân cư: khu vực đông dân nhất Châu Phi, chủ yếu là người Bantu chủng tộc Nêgrôit, tín ngưỡng đa dạng.
- Kinh tế: Chủ yếu dựa vào trồng trọt, chăn nuôi theo lối cổ truyền, khai thác lâm sản, trồng cây công nghiệp để xuất khẩu.
- Khó khăn: Đất đai thoái hoá, hạn hán, nạn châu chấu, giá nông sản và khoáng sản không ổn định.
3. Khu vực Nam Phi
a. Khái quát tự nhiên
- Địa hình: đại bộ phận là sơn nguyên cao trên 1000 m, nâng cao ở phía đông nam [cao nhất là dãy Đrê-ken-béc trên 3000 m], thấp trũng ở giữa [bồn địa Ca-la-ha-ri].
- Khí hậu:
+ Phần lớn Nam Phi có khí hậu nhiệt đới nhưng ấm và dịu hơn Bắc Phi.
+ Dải đất hẹp ở cực Nam có khí hậu Địa Trung Hải.
+ Lượng mưa giảm dần từ Đông – Tây.
- Thảm thực vật thay đổi từ Đông – Tây theo sự thay đổi của lượng mưa: rừng nhiệt đới sang rừng thưa và xavan.
b. Khái quát kinh tế- xã hội
- Dân cư gồm nhiều chủng tộc: Nê-grô-it, Môn-gô-lô-it, Ơ-rô-pê-ô-it và người lai.
- Tôn giáo chủ yếu: đạo Thiên Chúa.
- Trước đây, cộng hòa Nam Phi có chế độ phân biệt chủng tộc nặng nề bậc nhất thế giới.
- Kinh tế phát triển không đồng đều, phát triển nhất ở Cộng hòa Nam Phi.
- Kinh tế Nam Phi:
+ Công nghiệp: các ngành chủ đạo gồm khai thác khoáng sản, luyện kim màu, cơ khí, hóa chất....; mặt hàng xuất khẩu chủ yếu: vàng, uranium, kim cương, crôm,...;
+ Nông nghiệp: trồng các loại hoa quả cận nhiệt đới, ngô...
Loigiaihay.com
-
Bài 1 trang 104 sgk địa lí 7
Bài 1. Lập bảng so sánh sự khác biệt về tự nhiên giữa phần phía tây và phần phía đông của khu vực Trung Phi.
-
Giải bài 2 phần câu hỏi và bài tập trang 104 SGK Địa lí 7
Nêu sự khác biệt về kinh tế của khu vực Bắc Phi và khu vực Trung Phi.
-
Giải bài 1 phần câu hỏi và bài tập trang 104 SGK Địa lí 7
Lập bảng so sánh sự khác biệt về tự nhiên giữa phần phía tây và phần phía đông của khu vực Trung Phi.
-
Bài 2 trang 115 sgk địa lí 7
Bài 2. Trình bày sự phân hoá khí hậu Bắc Mĩ. Giải thích sự phân hoá đó.
Sự khác biệt giữa Nam Phi và Bắc Phi