Xét nghiệm máu axit uric là gì
Xét nghiệm acid uric được sử dụng để kiểm tra lượng acid uric bình thường trong máu. Xét nghiệm này thường được sử dụng để chẩn đoán hoặc quản lý bệnh gout và sỏi thận. Xét nghiệm axit uric trong máu còn được gọi là xét nghiệm urat huyết thanh (SU) hoặc là định lượng mức axit uric. Xét nghiệm này được thực hiện xác định mức độ acid uric mà cơ thể sản xuất và loại bỏ. Acid uric là một hóa chất hóa học được cơ thể tạo ra khi phân hủy thực phẩm có chứa các hợp chất purin. Purin có trong các mô của cơ thể và một số loại thực phẩm, chẳng hạn như:
Hầu hết lượng acid uric sẽ được hòa thân trong máu, lọc qua thận và được thải ra ngoài theo đường nước tiểu. Tuy nhiên, đôi khi cơ thể sản xuất quá nhiều acid uric, khiến cơ thể không thể lọc tất cả acid uric ra khỏi cơ thể. Nồng độ acid uric trong máu cao có thể dẫn đến bệnh gout. Bệnh gout là một dạng viêm khớp nghiêm trọng, gây sưng tấy các khớp và đau đớn dữ dội, đặc biệt là ở ngón chân cái. Ung thư và các phương pháp điều trị ung thư cũng có thể làm tăng nồng độ acid uric trong máu. Ngoài ra, quá ít acid uric trong máu có thể là dấu hiệu của bệnh gan hoặc thận. Tình trạng cũng có thể là một triệu chứng của hội chứng Fanconi, một chứng rối loạn ống thận ngăn cản sự hấp thụ của các chất như glucose và axit uric. Thay vào đó, các chất này sẽ được chuyển qua nước tiểu. Xét nghiệm acid uric không được thực hiện như một xét nghiệm máu thông thường. Tuy nhiên nếu người bệnh có các vấn đề sức khỏe dẫn đến nồng độ acid uric tăng cao, bác sĩ có thể đề nghị thực hiện xét nghiệm. Thông thường, xét nghiệm định lượng acid uric trong máu được thực hiện khi người bệnh có dấu hiệu bệnh gout hoặc khi người bệnh cần hạ thấp nồng độ acid uric vì lý do sức khỏe. Thông thường bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện xét nghiệm acid uric trong máu khi người bệnh có dấu hiệu tăng acid uric máu, chẳng hạn như:
Người bệnh có thể cần thực hiện xét nghiệm acid uric nếu có các triệu chứng như:
Ngoài việc xét nghiệm acid uric trong máu, bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm acid uric thông qua nước tiểu. Đôi khi bác sĩ có thể đề nghị người bệnh thực hiện cả hai xét nghiệm để đảm bảo hiệu quả chẩn đoán. Có hai phương pháp phổ biến được sử dụng để định lượng nồng độ acid uric trong máu, là xét nghiệm máu và nước tiểu. Mẫu máu được sử dụng để xét nghiệm nồng độ acid uric thường được lấy từ tĩnh mạch. Bác sĩ hoặc nhà chăm sóc sức khỏe có thể lấy một mẫu máu từ tĩnh mạch khuỷu tay hoặc mu bàn tay. Đầu tiên, bác sĩ sẽ khử trùng khu vực lấy mẫu. Sau đó, quấn một băng thun xung quanh cánh tay để máu lưu thông đến tĩnh mạch. Tiếp theo, bác sĩ sẽ đưa một cây kim vào tĩnh mạch để thu thập máu. Khi lấy máu xong, bác sĩ hoặc nhà cung cấp sức khỏe sẽ tháo băng quấn và rút kim ra khỏi tĩnh mạch. Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, bác sĩ có thể rạch một đường nhỏ ở cánh tay và sử dụng que thử để lấy một mẫu máu nhỏ. Sau đó khu vực lấy máu sẽ được làm sạch và băng lại. Mẫu máu sẽ khi được thu thập sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để tiến hành phân tích. Xét nghiệm acid uric thông qua nước tiểu là một thủ thuật an toàn, không đau và chỉ cần lấy mẫu nước tiểu. Các mẫu nước tiểu sẽ được thu thập trong vòng 24 giờ và đúng phương pháp. Quy trình lấy mẫu nước tiểu như sau:
Sau khi các mẫu nước tiểu đã được thu thập, nước tiểu sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích. Kết quả sẽ được sẽ được trả trong vòng vài ngày và bác sĩ sẽ trao đổi với người bệnh về các bệnh lý để có kế hoạch điều trị phù hợp. Quy trình thực hiện xét nghiệm nồng độ acid uric trong máu như sau: Thông thường trước khi xét nghiệm acid uric, người bệnh không cần có chuẩn bị gì đặc biệt. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh không ăn, uống bất cứ thứ gì trong suốt 4 giờ trở lên trước khi xét nghiệm. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu người bệnh ngừng sử dụng một số loại thuốc để tránh gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. Ngoài ra, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề có thể gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm, chẳng hạn như:
Để đảm bảo an toàn, người bệnh nên thông báo với bác sĩ về các loại thuốc đang sử dụng, bao gồm thuốc kê đơn, không kê đơn, thực phẩm chức năng hoặc thảo mộc bổ sung. Ngoài ra, để quá trình xét nghiệm diễn ra thoải mái, người bệnh nên mặc quần áo rộng rãi để các thao tác diễn ra dễ dàng. Để thực hiện xét nghiệm, bác sĩ hoặc chuyên gia chăm sóc sức khỏe sẽ lấy mẫu máu hoặc mẫu nước tiểu của người bệnh. Mẫu xét nghiệm sẽ được tiến hành kiểm tra, phân tích ở phòng thí nghiệm để xác định nồng độ acid uric trong máu. Trong hầu hết các trường hợp, người bệnh có thể quay trở lại hoạt động bình thường sau khi xét nghiệm acid uric trong máu. Tuy nhiên nếu bị chóng mặt sau khi lấy máu, người bệnh có thể cần ngồi yên để nghỉ ngơi hoặc ăn, uống để hồi phục năng lượng. Kết quả xét nghiệm có thể được trả lại nhanh chóng trong vòng một ngày. Kết quả xét nghiệm định lượng acid uric sẽ cho biết nồng độ axit uric của bạn quá cao, quá thấp hoặc nếu nằm trong giới hạn bình thường. Cụ thể, kết quả xét nghiệm theo từng phương pháp như sau: Nồng độ axit uric trong máu có thể thay đổi tùy theo giới tính. Nồng độ bình thường thường là:
Tuy nhiên, nồng độ acid uric có thể thay đổi theo nhiều nguyên nhân và yếu tố khách quan. Nồng độ axit uric thấp thường không phổ biến và nồng độ acid uric cao có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý. Nồng độ axit uric trong máu cao thường cho thấy rằng cơ thể đang sản xuất ra quá nhiều axit uric hoặc thận hoạt động không hiệu quả trong việc loại bỏ đủ axit uric ra khỏi cơ thể. Người bệnh ung thư hoặc đang điều trị ung thư cũng có thể có nồng độ axit uric trong máu cao. Nồng độ axit uric trong máu cao có thể là dấu hiệu của nhiều nguyên nhân khác, bao gồm:
Xét nghiệm acid uric không được coi là xét nghiệm tiêu chuẩn cho bệnh gout. Chỉ có xét nghiệm dịch khớp để xác định monosodium urate mới có thể chẩn đoán xác định bệnh gout. Tuy nhiên bác sĩ có thể phỏng đoán bệnh gout thông qua nồng độ acid uric trong máu cao. Ngoài ra, có nồng độ axit uric cao mà không có các triệu chứng của bệnh gout, điều này được gọi là tăng acid uric máu không triệu chứng. Mặc dù không phổ biến, tuy nhiên nồng độ acid uric trong máu thấp có thể liên quan đến một số nguyên nhân, chẳng hạn như:
Nồng độ axit uric trung bình trong nước tiểu là 250 – 750 miligam sau mỗi 24 giờ. Nồng độ axit uric trong nước tiểu cao hơn bình thường thường được xem là dấu hiệu của bệnh gout hoặc sỏi thận. Các nguyên nhân khác bao gồm:
Mặc dù không phổ biến, tuy nhiên trong một số trường hợp, xét nghiệm có thể cho thấy nồng độ axit uric trong nước tiểu thấp hơn bình thường. Điều này có thể liên quan đến một số nguyên nhân như:
Tùy thuộc vào kết quả xét nghiệm và các triệu chứng liên quan, bác sĩ có thể đề nghị người bệnh thực hiện các xét nghiệm bổ sung để tăng tính hiệu quả của chẩn đoán. Xét nghiệm acid uric thường an toàn và ít rủi ro. Tuy nhiên, xét nghiệm máu là một xét nghiệm xâm lấn và có thể dẫn đến một số rủi ro, chẳng hạn như:
Nếu người bệnh bị chảy máu không ngừng sau khi xét nghiệm máu, hãy liên hệ điều trị y tế khẩn cấp. Tuy nhiên, điều này thường rất hiếm khi xảy ra. Ngoài ra, xét nghiệm định lượng acid uric trong máu thông qua nước tiểu thường an toàn và hiếm khi dẫn đến các rủi ro không mong muốn. Đối với xét nghiệm máu:
Đối với xét nghiệm nước tiểu: Trước khi tiến hành xét nghiệm nước tiểu, người bệnh cần uống nhiều nước để có thể lấy đủ mẫu nước tiểu. Tuy nhiên uống quá nhiều nước có thể dẫn đến kết quả không chính xác. Do đó, người bệnh nên uống nước theo nhu cầu của cơ thể. Người bệnh có thể tiêu thụ một hoặc hai ly nước bổ sung, chẳng hạn như nước trái cây hoặc sữa. Người bệnh không cần phải nhịn ăn hoặc thay đổi chế độ ăn uống khi thực hiện xét nghiệm nước tiểu. Ngoài ra, người bệnh cần trao đổi với bác sĩ nếu đang sử dụng các chất bổ sung có thể gây ảnh hưởng đến kết quả phân tích nước tiểu, chẳng hạn như:
Xét nghiệm axit uric trong máu là một xét nghiệm y tế được sử dụng để kiểm tra lượng acid uric bình thường trong máu. Tăng axit uric máu có thể liên quan đến nhiều nguyên nhân khác nhau, chẳng hạn như bệnh thận, một số bệnh ung thư máu, suy giáp, bệnh vẩy nến, thiếu máu tán huyết, bệnh gout hoặc do chế độ ăn giàu purin. Do đó, định lượng nồng độ acid uric trong máu có thể hỗ trợ chẩn đoán nhiều bệnh lý khác nhau để có kế hoạch điều trị phù hợp. Tại Hà Nội: + Bệnh viện Việt Đức – Khoa Chi Dưới: Địa chỉ: Số 16 – 18 Phủ Doãn, Hoàn Kiếm, Hà Nội Thời gian làm việc:
+ Bệnh viện Đại học Y Hà Nội: Địa chỉ: Số 01 Tôn Thất Tùng, Đống Đa, Hà Nội Thời gian làm việc:
+ Bệnh viện Bạch Mai: Địa chỉ: Số 78 Giải Phóng, Đống Đa, Hà Nội Thời gian làm việc:
Tại Thành phố Hồ Chí Minh: + Đại học Y dược TP. HCM:
+ Bệnh viện Chợ Rẫy:
+ Bệnh viện Chấn Thương Chỉnh Hình TP.HCM:
Xét nghiệm nồng độ acid uric trong máu có thể cung cấp các thông tin cần thiết để chẩn đoán và hỗ trợ điều trị một số bệnh lý. Tuy nhiên, xét nghiệm này thường chỉ được thực hiện khi người bệnh có các triệu chứng liên quan hoặc khi người bệnh cần hạ nồng độ acid uric máu vì lý do sức khỏe. Trao đổi với bác sĩ để được tư vấn và hướng dẫn cụ thể.
|