Nổi hạch nói chung và nổi hạch ở sau tai nói riêng đều là những hiện tượng không bình thường của cơ thể, được xem như tín hiệu của cơ thể phát ra nhằm cảnh báo cơ thể đang gặp rắc rối về sức khỏe. Vậy hiện tượng nổi hạch sau tai vì sao mà có và chúng có nguy hiểm hay không?
1. Nổi hạch sau tai là hiện tượng gì ?
Hình ảnh nổi hạch ở sau tai
Với một cơ thể khỏe mạnh, chúng ta sẽ không thể nhìn thấy những hạch nhỏ nổi lên bề mặt da. Vì vậy hiện tượng nổi hạch nói chung đều cho biết bạn đang gặp vấn đề về sức khỏe.
Hạch nói chung là những tổ chức nhỏ li ti, được biết đến với tên gọi đầy đủ là hạch bạch huyết. Trong hạch chứa rất nhiều tế bào bạch cầu có nhiệm vụ tiêu diệt các tác nhân có hại bằng cách nào đó xâm nhập trái phép vào cơ thể như virus, vi khuẩn, Các hạch này có vai trò giống như trạm kiểm soát các hoạt động của cơ thể tại các vị trí xung yếu như sau tai, cổ, nách, bẹn,… Xét về bản chất, các hạch bạch huyết là một phần quan trọng trong hệ thống miễn dịch bảo vệ cơ thể.
Khi có tác nhân gây hại xâm nhập, hạch bạch huyết bắt giữ và tiêu diệu các virus, vi khuẩn này. Đồng thời, khi các xác các vi sinh vật bị tiêu diệt, chúng được tích tụ tại hạch bạch huyết. Trong trường hợp lượng xác virus, vi khuẩn quá nhiều sẽ khiến hạch sưng lên gây nên hiện tượng nổi hạch. Đồng thời, thông qua đó, chúng ta cũng biết được cơ thể đang bị tấn công và cần tìm ra nguyên nhân để xử lý, điều trị càng sớm càng tốt.
Hiện tượng nổi hạch sau tai là hiện tượng một hoặc nhiều hạch thuộc chuỗi hạch dẫn lưu từ tai xuống cổ bị sưng lên, liên quan trực tiếp tới việc tiêu diệt vi sinh vật gây hại xâm nhập vùng đầu cổ, tai. Các hạch này có kích thước rất khác nhau, từ nhỏ như hạt gạo đến lớn như đầu ngón tay.
1.1. Nổi hạch ở sau tai lành tính
Tình trạng nổi hạch lành tính là cơ chế tiêu diệt vi khuẩn bình thường của cơ thể. Hạch thường chỉ có kích thước dưới 1cm và kích thước nhỏ dần rồi biến mất. Thời gian nổi hạch không kéo dài, thường chỉ tối đa 3 – 4 ngày, hạch có thể di chuyển. Trong nhiều trường hợp bạn có thể nhầm lẫn hạch với các tình trạng khác: mụn trứng cá sau tai với nổi hạch hay các u mỡ thông thường.
1.2. Nổi hạch ở sau tai ác tính
Tình trạng nổi hạch sau tai kèm theo các cơn đau , hạch to dần và không di chuyển được cần nhanh chóng thăm khám tìm ra nguyên nhân
Bên cạnh tình trạng nổi hạch sau tai bình thường thì nổi hạch sau tai ác tính khi có những đặc điểm như: nổi hạch kéo dài không biến mất, thay vì giảm kích thước thì hạch có xu hướng lớn dần và khó di chuyển.
2. Các triệu chứng đi kèm cần lưu ý của hiện tượng nổi hạch ở sau tai
Trong một số trường hợp rất ít, hiện tượng nổi hạch sau tai không đáng lo ngại. Phần lớn các hạch này không đau, mềm và thường biến mất sau một thời gian. Tuy nhiên, nếu tình trạng nổi hạch kèm theo các triệu chứng sau đây thì bạn cần cảnh giác:
– Hạch có cảm giác cứng, có nhân khi sờ vào;
– Hạch sưng và đau khi cử động vùng cơ tại vị trí xung quanh hạch hoặc khi chạm vào;
– Nổi hạch kèm theo tình trạng sốt;
– Nuốt vướng, nuốt khó và kèm cảm giác đau;
– Khu vực da xung quanh nóng và tấy đỏ;
– Nổi hạch kèm theo tình trạng khó thở, ho có đờm, đau rát cổ họng;
– Nổi hạch kèm theo sụt cân trong thời gian gần đây.
Lời khuyên cho mọi người khi thấy nổi hạch sau tai và có một trong các triệu chứng trên là hãy nhanh chóng tới cơ sở y tế uy tín thăm khám và tìm ra nguyên nhân bởi đây là những dấu hiệu của các bệnh lý nguy hiểm với cơ thể.
3. Nổi hạch sau tai, cẩn trọng mối đe dọa sức khỏe nghiêm trọng
Như đã trình bày ở trên, nổi hạch sau tai đi kèm những dấu hiệu bất thường là tín hiệu nguy hiểm về sức khỏe.
3.1. Cảnh báo nguy cơ ung thư
Ung thư là nỗi sợ của không ít người bởi bệnh thường tiến triển âm thầm, khó phát hiện và ở giai đoạn cuối thì gần như việc điều trị là vô cùng khó khăn.
Nổi hạch sau tai có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư tuyến giáp nguy hiểm và được liệt vào dạng hạch ác tính. Giai đoạn đầu, các hạch này tỏ ra rất “hiền tính” không gây đau. Song, theo thời gian, các hạch này to dần, và mất đi khả năng di động, bám chặt vào sau tai.
Khi có dấu hiệu này, bạn hãy nhanh chóng tới thăm khám và thực hiện các xét nghiệm cần thiết nhé!
Hãy tới thăm khám bác sĩ khi tình trạng hạch sau tai không mất sau 3 – 4 ngày
3.2. Cảnh báo nguy cơ nhiễm trùng
Như đã đề cập ở phần trên, hạch là nơi bắt giữ các vi khuẩn, virus xâm nhập. Chính vì thế khi hạch bị sưng là dấu hiệu cho biết cơ thể đang bị nhiễm trùng. Điều này lý giải vì sao khi mắc các bệnh vùng họng [viêm họng, viêm amidan, …], bệnh sởi, thủy đậu,… có thể gây nên tình trạng sưng hạch sau tai. Ngược lại, khi đang mắc các bệnh này bạn xuất hiện tình trạng sưng hạch hãy cẩn trọng bởi điều đó cho thấy tình trạng bệnh đang trở nên nghiêm trọng, cần tới cơ sở y tế thăm khám và điều trị ngay. Nếu trình trạng bệnh không được điều trị dứt điểm sẽ dẫn tới nhiễm trùng và các biến chứng nguy hiểm. Tình trạng hạch này phần lớn sẽ biến mất nếu bệnh lý gây viêm được điều trị triệt để.
3.3. Cảnh báo các bệnh bạch huyết
Hạch sau tai và các mạch bạch huyết thuộc hệ bạch huyết vùng cổ tai. Trong quá trình lọc độc tố, loại bỏ vi khuẩn ra khỏi cơ thể nếu mạch bạch huyết bị vỡ sẽ dẫn đến tình trạng hạch cũng bị sưng lên và bị viêm. Trong trường hợp này, hạch thương to, sưng đau và rất khó di chuyển, chính vì thế, hãy nhanh chóng tới gặp bác sĩ để thăm khám và điều trị kịp thời.
Ngoài ra, người mắc các bệnh lý liên quan tới u bã nhờ cũng sẽ gây nên tình trạng sưng hạch sau cổ.
Tóm lại hiện tượng nổi hạch ở sau tai có thể là dấu hiệu cảnh báo rất nhiều bệnh lý nguy hiểm. Khi xuất hiện tình trạng này, bạn tuyệt đối không nên chủ quan, nhất là khi sau từ 3 – 4 này tình trạng nổi hạch không biến mất hoặc thường xuyên bị nổi hạch. Cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe là tới thăm khám chi tiết và luôn duy trì thăm khám sức khỏe định kỳ để theo dõi sức khỏe một cách tốt nhất.
Tuy nhiên, ở những người gầy yếu, sức khỏe kém..., hạch hay xuất hiện mà không cần phải có bệnh. Hạch ở mỗi vùng cơ thể có liên quan đến các bệnh khác nhau.
Nguyên nhân gây nổi hạch
Một số bệnh nhiễm trùng cấp tính như viêm amidan, sang chấn phần mềm nhiễm trùng, thường có hạch xuất hiện gần vùng tổn thương. Kèm theo hạch sưng to là sốt nhưng khi điều trị hết hiện tượng nhiễm trùng thì hạch cũng trở về trạng thái bình thường như ban đầu. Ở vùng cổ và vùng trên xương đòn có nhiều loại bệnh mà có sự kích thích làm cho hạch sưng lên như:
Lao hạch: Hạch trong lao hạch thường nhỏ nhưng nhiều, xuất hiện từ từ, hạch thường không đau [người bệnh không cảm nhận thấy hoặc thầy thuốc sờ nắn nhưng người bệnh không thấy đau]. Các hạch lao thương xếp thành chuỗi dọc theo hai bên cơ ức đòn chũm. Mật độ của các hạch cũng rất khác nhau, có cái mềm, có cái rắn chắc. Nếu theo dõi, quan sát thường xuyên thì thấy lúc đầu các hạch di động dễ dàng nhưng do viêm nhiễm lâu ngày nên dần dần các hạch dính lại với nhau, khó di động. Một điểm nổi bật là hạch lao rất dễ bị rò, chảy ra một chất giống bã đậu. Lúc này, bờ của vết rò nham nhở [có thể nhìn bằng mắt thường hoặc bằng kính lúp]. Khi hạch rò chảy ra hết chất bã đậu thì có thể lành nhưng thường để lại sẹo răn rúm dọc hai bên cơ ức đòn chũm mà người ta thường gọi là chuỗi “tràng nhạc”. Liên quan đến nổi hạch, người bệnh thường có sốt về chiều, ăn kém, gầy sút nhanh chóng, hay ra mồ hôi lúc ngủ.
Một số bệnh nhiễm trùng cấp tính thường có hạch xuất hiện gần vùng tổn thương.
Bệnh Hodgkin: Trong bệnh Hodgkin người ta thường thấy hạch nổi ở hố thượng đòn bên trái lúc mới bị bệnh, dần dần cả hai hố thượng đòn đều có hạch nổi. Kèm theo hạch ở hố thượng đòn, hạch nách và hạch ở trung thất cũng xuất hiện. Đặc tính của hạch trung thất thường không gây đau nên người bệnh không cảm nhận được, không hóa mủ nên không bị rò ra như trong hạch lao. Người bệnh cũng có sốt. Tính chất của sốt trong bệnh Hodgkin là sốt từng đợt và mỗi một lần sốt như vậy hạch cũ cũng to dần lện và xuất hiện thêm các hạch mới. Kèm theo còn có một số dấu hiệu đặc trưng khác như lách sưng to, rắn [có thể sờ nắn thấy hoặc siêu âm sẽ cho kết quả về kích thước của lách to ra so với lách bình thường].
Vùng bẹn sưng, đau: Vùng bẹn hạch thường sưng to, đau có thể do một số bệnh nhiễm trùng thuộc bộ phân sinh dục - tiết niệu như bệnh do vi khuẩn họ Chlamidia như bệnh sốt viêm hạch hoa liễu; bệnh giang mai do vi khuẩn giang mai gây ra. Bệnh giang mai thường có 3 thời kỳ nhưng thời kỳ đầu [giang mai I] có vết loét ở bộ phận sinh dục ngoài. Vết loét này không đau, không ngứa, không hóa mủ và đặc biệt là tự khỏi [tự khỏi vết loét chứ không phải tự khỏi bệnh giang mai] không cần can thiệp gì nhưng bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn 2 [giang mai II] nguy hiểm hơn.
Hạch vùng bẹn trong các loại bệnh này thường sưng to, đau, không hóa mủ, rắn, di động dễ dàng. Ngoài ra, nếu người bệnh bị tổn thương nhiễm trùng [vết xây xước, áp-xe, mụn nhọt...] ở vùng chi dưới, vùng quanh hố chậu thì hạch bẹn cũng sưng to và đau.
Một số hạch đặc biệt như ung thư hạch: Hạch sưng to ở nhiều vị trí trên cơ thể như hạch thượng đòn, hạch nách, hạch mạc treo, hạch trung thất... Hạch phát triển nhanh và dính lại với nhau; ấn vào đau, mật độ rắn, rất khó di động [vì chúng dính lại với nhau và dính vào tổ chức lân cận]. Một số bệnh về máu cũng có hạch to như bệnh bạch cầu cấp. Hạch thường to, mềm, di động xuất hiện nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể mà bình thường vẫn có hạch như hố thượng đòn, nách, bẹn, trung thất, mạc treo. Kèm theo hạch to là sốt cao, lách to nhanh, xuất huyết. Trong bệnh bạch cầu mạn tính thể lympho thì nhiều hạch nhưng bé, phát triển nhanh, lâu dần [vài ba tháng] hạch to ra, mềm và di động được. Ngoài ra hạch có thể bị sưng to trong một số bệnh về máu, bệnh truyền nhiễm khác.
Lời khuyên của thầy thuốc
Hạch sưng to đau hoặc không có nhiều lý do mà đã được trình bày một số nguyên nhân ở phần trên. Hạch sưng to có thể nguy hiểm hoặc không, vì vậy khi thấy có hiện tượng bất thường trong cơ thể và kèm theo hạch sưng to, đau [hoặc không], cần phải hết sức bình tĩnh, không nên lo lắng quá mà nên đi khám ngay, nhất là hạch to kèm theo có sốt hoặc sốt nhẹ về chiều hoặc sốt từng đợt hoặc thay đổi bất thường về một số sinh lý... Không nên tự mua thuốc để điều trị sẽ để lại nhiều bất cập khó lường. Không nên tự nguyện xin xét nghiệm hạch ở một số cơ sở không đầy đủ tiện nghi làm hoang mang thêm khi xét nghiệm viên giải thích về tình trạng của hạch không đúng với bệnh cảnh của nó.