Tài liệu hướng dẫn học tập chủ nghĩa xã hội khoa học
Chủ Nghĩa Mác – Lênin Về Dân Tộc Xây Dựng Gia Đình Việt Nam Trong Thời Kỳ Quá Độ Lên Chủ Nghĩa Xã Hội Cơ Sở Xây Dựng Gia Đình Trong Thời Kỳ Quá Độ Lên Chủ Nghĩa Xã Hội Khái Niệm, Vị Trí, Chức Năng Của Gia Đình Cơ Cấu Xã Hội – Giai Cấp Và Liên Minh Giai Cấp, Tầng Lớp Trong Thời Kỳ Quá Độ Lên Chủ Nghĩa Xã Hội Ở Việt Nam Liên Minh Giai Cấp, Tầng Lớp Trong Thời Kỳ Quá Độ Lên Chủ Nghĩa Xã Hội Cơ Cấu Xã Hội – Giai Cấp Trong Thời Kỳ Quá Độ Lên Chủ Nghĩa Xã Hội Dân Chủ Xã Hội Chủ Nghĩa Dân Chủ Và Sự Ra Đời, Phát Triển Của Dân Chủ Quá Độ Lên Cnxh Bỏ Qua Chế Độ Tbcn Ở Việt Nam Thời Kỳ Quá Độ Lên Chủ Nghĩa Xã Hội Chủ Nghĩa Xã Hội (Socialism) Sứ Mệnh Lịch Sử Của Giai Cấp Công Nhân Việt Nam Hiện Nay Giai Cấp Công Nhân Và Thực Hiện Sứ Mệnh Lịch Sử Của Giai Cấp Công Nhân Trong Thời Đại Ngày Nay Quan Điểm Cơ Bản Của Chủ Nghĩa Mác - Lênin Về Giai Cấp Công Nhân Và Sứ Mệnh Lịch Sử Thế Giới Của Giai Cấp Công Nhân. 3. 3. Ý Nghĩa Của Việc Nghiên Cứu Cnxhkh. 3.2. Phương Pháp Nghiên Cứu Của Cnxh 3.1. Đối Tượng Nghiên Cứu Của Cnxh Kh. 1.3. Vai Trò Của C.Mác Và Ph.Ăngghen. 1.2. Hoàn Cảnh Lịch Sử Ra Đời Chủ Nghĩa Xã Hội Khoa Học. 1.1. Quan Niệm Chung Về “chủ Nghĩa Xã Hội” Và “chủ Nghĩa Xã Hội Khoa Học”. Câu Hỏi Trắc Nghiệm Chủ Nghĩa Xã Hội Khoa Học Mẫu Đề Thi Thử Trắc Nghiệm Chủ Nghĩa Xã Hội Khoa Học Câu 7 Bản Chất, Nguồn Gốc Và Tính Chất Của Tôn Giáo Câu 6 Khái Niệm Dân Tộc Và Cương Lĩnh Dân Tộc Của Chủ Nghĩa Mác – Lênin Câu 5 Những Đặc Trưng Cơ Bản Của Cnxh Theo Quan Điểm Của Chủ Nghĩa Mác- Lênin Câu 4 Những Điều Kiện Khách Quan Và Chủ Quan Quy Định Sứ Mệnh Lịch Sử Của Giai Cấp Công Nhân Câu 3 Khái Niệm Giai Cấp Công Nhân Và Nội Dung Sứ Mệnh Lịch Sử Của Giai Cấp Công Nhân Vai Trò Của C.Mác Và Ph.Ăngghen Đối Với Sự Ra Đời Của Chủ Nghĩa Xã Hội Khoa Học Cnxkhk Là Gì? Hoàn Cảnh Lịch Sử Ra Đời Chủ Nghĩa Xã Hội Khoa Học? 103 Câu Chủ Nghĩa Xã Hội Khoa Học Bản Chất, Nguồn Gốc Và Tính Chất Của Tôn Giáo Khái Niệm Dân Tộc Và Cương Lĩnh Dân Tộc Của Chủ Nghĩa Mác-Lênin Những Đặc Trưng Cơ Bản Của Cnxhkh Theo Quan Điểm Của Chủ Nghĩa Mác-Lênin Những Điều Kiện Khách Quan Và Chủ Quan Quy Định Smls Của Gccn Khái Niệm Giai Cấp Công Nhân Và Nội Dung Sứ Mệnh Lịch Sử Của Giai Cấp Công Nhân Vai Trò Của C.Mác Và Ph. Ăngghen Đối Với Sự Ra Đời Của Chủ Nghĩa Xã Hội Khoa Học Hoàn Cảnh Lịch Sử Ra Đời Của Chủ Nghĩa Xã Hội Khoa Học
Trang web này phụ thuộc vào doanh thu từ số lần hiển thị quảng cáo để tồn tại. Vui lòng tắt trình chặn quảng cáo của bạn hoặc tạm dừng tính năng chặn quảng cáo cho trang web này.
Hướng dẫn học môn chủ nghĩa xã hội khoa học dùng cho sinh viên đại học quốc gia hà nội
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.26 MB, 90 trang ) TRƯỚNG DẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VÃN - ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHẢN VĂN KHOA TRIẾT HỌC $ ỉ {ỉ ì ỉ ỉ ỉ {ỉ :ỉ : ì |ỉ ỉ | ỉ ỉ ì ỉ Bộ mơn Chả nghĩa xã hội khoa học HƯỚNG DẪN HỌC MÔN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC (D ù n g cho sin h viên Đ ai hoc Quốc g ia H à Nội) NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI - 2001 ■ ■ • TẬP THẾ BIÊN SOẠN 1. TS. TRỊNH TRÍ THỨC (CHỦ BIÊN) 2. TS. DƯƠNG VĂN DUYÊN 3. THS. NGUYỄN VĂN THIỆN 4 THS NGÔ THỊ PHƯỢNG 5. TS. HOẢNG QUANG ĐẠT 6. CN. TRẦN TRỌNG CAO 7. CN. HOÀNG XƯÂN PHÚ MỤC LỤC * Lờ nói đầu 7 1. Vị trí của CNXHKH trong hệ thông lý luận của chủ nghĩa IVác-Lênin 9 2. Si giống nhau và khác nhau cơ bản giữa CNXHKH và GNXHKT 10 3. Gá trị tích cực,và hạn chế của CNXHKT 12 4. Miững điều kiện, tiền đề khách quan cho sự ra địi 14 CNXHKH 5. Đơi tượng của CNXHKH 16 6. Vai trò C.Mác và Ph. Ăngghenđốivối sự ra đòi của 18 CNXHKH 7. Gai cấp công nhân. Nội dung, đặc điểm, sứ mệnh của giai Cí-P cơng nhân. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam 19 8. Đic điểm giai cấp công nhân Việt Nam và ảnh hưởng của n) đến việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công mân nước ta 23 9. Những điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử cia giai cấp công nhân 26 10. Quy luật ra đời của ĐCS. Sự ra đòi của ĐCS Việt Nam 29 11. Quan hệ giữa ĐCS với giai cấp công nhân và dân tộc. 30 12. Vai trò ĐCS với việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cíp cơng nhân. Vai trị của ĐCS Việt Nam đối với cách nạng Việt Nam 32 13. Nguyên nhân và điều kiện của cách mạng XHCN 34 14. Lý luận cách mạng khơng ngừng của chủ nghía Mác-Lênin 36 15. Tính tất yếu, đặc điểm, thực chất của thòi kỳ quá độ lên , CNXH 40 5 16. Cơ sở của sự lựa chọn con đường XHCN ở Việt Nam 17. Quan điểm của Mác, Aiìgghen, Lênin, Hồ Chí Minh và ĐCS Việt Nam về đặc trưng củaCNXH 18. Mục tiêu tổng quát và phương hướng cơ bản của thòi kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam 19. Cơ cấu xã hội - giai cấp trong thời kỳ quá độ lên CNXH. Đặc điếm, xu hướng biến đôi của cơ cấu xã hội —giai cấp ở nước ta hiện nay 20. Vị trí, tính tất yếu liên minh công nhân - nông dân - trí thức trong thịi kỳ q độ lên CNXH và ở nước ta hiện nay 21. Bản chất dân chủ XHCN 22. Bản chất hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa 23. Đối mới hệ thơng chính trị xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay 24. Những nhiệm vụ cần thực hiện để tiếp tục đổi mới hệ thống chính trị và dân chủ hố địi sống xã hội ở nước ta 25. Cơ sở của cương lĩnh dân tộc của chủ nghĩa Mác-Lênin 26. Nội dung của cương lĩnh dân tộc của chủ nghĩa MácLênin 27. Tơn giáo dưới CNXH và chính sách tơn giáo của Đảng và Nhà nưỏc ta 28. Quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin trong việc giải quyết vấn đề tôn giáo dưỏi CNXH 29. Vị trí, mối quan hệ giữa gia đình và xã hội 30. Chứ£ năng cơ bản của gia đình 31. Chế độ hơn nhân dưới CNXH 32. Nhân t() con người và phát huy nhân tôxcon người trong sự nghiệp xây dựng CNXH 33. Nội dung cơ bản của thòi đại ngày nay 34. Những đặc điểm, xu hướng của thời đại trong giai đoạn hiện nay * Tài liệu tham khảo 6 4 4. 5( 5í 51 6C 62 64 66 68 70 73 77 78 80 83 83 85 87 9] Lời nói đầu Để đáp ứng yêu cầu dạy và học môn Chú nghĩa xã hội khoa họ( năm học 2001 — 2002, trong khi chờ giáo trinh quốc gia củìg như giáo trình của Bộ giáo dục và Đào tạo về mơn học nà\ Bộ môn Chủ nghĩa xã hội khoa học, Khoa Triết học, Trtờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc giũ Hà Nội tổ chức biên soạn cuốn “H ướng d ẫ n hoc m ô n C hủ n g iĩa xã hôi kh o a h o c” cho sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nộ năm học 2001 2002. Trong quá trình biên soạn, chúng tôi đả th ể hiện được nhtng nội dung cơ bản trong cuốn “C hủ nghĩa x ã hội k h o a ho: đê cương bài g iả n g d ù n g trong các Trường Đ a i hoc và Cao d ẳ n g từ năm hoc 1991 - 1992” của Bộ giáo dục và Đà) tạo; đồng thời đã cố gắng quán triệt và đưa vào trong nội durg những quan điểm mới trong các văn kiện của Đảng, đặc biệi là Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng trêi các vấn đề có liên quan đến mơn học. - Mặc dù đã có nhiều cơ'gắng, song chắc chắn khơng tránh khả thiếu sóty hạn chế. Chúng tơi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến xây dựng của bạn đọc đ ể làm cơ sở cho việc bổ sung, hoờí chính nội dung mơn học này. BỘ MƠN CNXHKH Khoa Triết học - Trường ĐHKHXH&NV Đại học Quốc gia Hà Nội. 7 NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT CNXHKH: Chủ nghĩa xã hội khoa học CNCSKH: Chủ nghĩa cộng sản khoa học Khoa học xã hội KHXH: KHXH - NV: Khoa học xã hội - nhân văn CNXHKT: Chủ nghĩa xã hội không tưởng CNXH: Chủ nghĩa xã hội Chủ nghĩa cộng sản CNCS: CSCN: Cộng sản chủ nghĩa CNTB: Chủ nghĩa tư bản TBCN: Tư bản chủ nghĩa XHCN: Xã hội chủ nghĩa PTSX: Phương thức sản xuất KHTN: Khoa học tự nhiên KHXH: Khoa học xã hội XH-CT: Xã hội —chính trị Chủ nghĩa duy vật lịch sử CNDVLS: DVBC: Duy vật biện chứng Đảng Cộng sản ĐCS: TLSX: Tư liệu sản xuất DTDCND: Dân tộc dân chủ nhân dân CMXHCN: Cách mạng xã hội chủ nghĩa TKQĐ: Thời kỳ q độ HTCT: Hệ thơng chính trị CNĐQ: Chủ nghĩa đế quốc KT-XH: Kinh tế-xã hội 8 1. M TRÍ CỦA CNXHKH (CNCSKH) TRONG HỆ THốNG LÝ LUẬN CƯA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN VÀ VAI TRÒ CỦA NĨ ĐƠÌ VĨI CÁC MƠN KHXH- NV CHUN NGÀNH Chủ nghĩa Mác-Lênin gồm ba bộ phận hợp thành, đó là triêt học Mác-Lênin, KTCT học Mác-Lênin và CNXHKH CN3SKH). CNXHKH được hiểu theo hai nghĩa: nghĩa rộng và nghĩa hẹp Theo nghĩa rộng, CNXHKH đồng nghĩa với chủ nghĩa MácLêrin. Theo nghĩa hẹp, CNXHKH là một trong ba bộ phận hợp thàih chủ nghĩa Mác-Lênin. Í.VỊ trí của CNXHKH trong hệ thống lý luận của chủ nghĩa Mác Lênin. - CNXHKH được hiểu theo nghĩa hẹp, với tư cách là một troig ba bộ phận hợp thành chủ nghĩa Mác-Lênin. - Chủ nghĩa Mác-Lênin là một học thuyết thống nhất, hoàn chỉnh. Điều này thể hiện ở chỗ cả ba bộ phận hợp thành (triết học Mác-Lênin, KTCT học Mác-Lênin, và CNXHKH) đều có (hung một mục đích; chung th ế giói quan và phương pháp luậi khoa học; chung bản chất giai cấp công nhân. - Mỗi bộ phận hợp thành chủ nghĩa Mác-Lênin, ngồi nhíng điểm chung, thống nhất, cịn có những điểm riêng, có vị trí ìh ất định trong hệ thống. 1/ Triết học, KTCT học mác —xít là cơ sở lý luận vàt ỊpthhihhươnỊ pháp luận của CNXHKH. 2/ CNXHKH là kết luận hợp logic được rút ra từ họic ttl h-hhuyêi triết học và KTCT học mác —xít ; sự ra đời của nó có t á c ‘ (đ ( dụn£ hồn tất các học thuyết triết học, kinh tế chính trị học, làirm nm chc chủ nghĩa Mác trở thành một học thuyết mang t ín h b 1 hồn chỉnh, thơng nhất, cân đối, không chỉ giúp giai cấp công in Tinhân nhận thức th ế giới một cách đúng đắn mà còn chỉ ra icheO) 0 y giai cấp công nhân con đường, biện pháp nhằm cải tạo thê giổỉi 1 1 theo những quy luật khách quan, bằng hoạt động thực tiễ n c c cách mạng; CNXHKH là biểu hiện rõ nhất, trực tiếp nhất mụcc d ( đích chính trị —thực tiễn của tồn bộ chủ nghĩa Mác-Lênin. b.Vai trị của CNXHKH đơi vói các môn KHXH □ N V cihiu uuyẻn ngành CNXHKH nghiên cứu những tính quy luật xã hội - ccHúhliính trị chung, phổ biến của quá trình chuyển biến cách ìnạrn^gg? từ CNTB lên CNXH và CNCS. Do đó, nó đóng vai trị là cơ s&àở lý luận và phương pháp luận cho những môn KHXH —NV chiuiytyyên ngành nghiên cứu từng mặt của quá trình chuyển từ CNTIB 1 ] lên CNXH va CNCS. 2. CNXHKT. SỰGIỐNG VÀ KHÁC NHAU c ơ BẢN GIỮA CNXIHHKKT VÀCNXHKH a. CNXHKT CNXHKT là tổng hợp các học thuyết xã hội trước Mác biéiẽểu hiện dưới dạng chưa chín muồi nguyện vọng muốn thiết lấậập một xã hội kiểu mới trong đó khơng cịn tình trạng người bócc ldđột người và tất cả các hình thức bất bình đẳng khác về mặt xã hộội)i. 10 >. Sư giống nhau giừa CNXHKH và CNXHKT - Phê phán CNTB, đứng về phía những người lao động, bêrh vực họ trước tình trạng bị đối xử bất cơng, bị áp bức, bóc lột trong xã hội. - Mong mn xây dựng một xã hội mới mà trong đó khơng cịr tình trạng phân chia giai cấp, tình trạng người bóc lột ngtịi, mọi người đều bình đẳng. Những điểm khác nhau cơ bản giữa CNXHKT và CNXHKH - CNXHKT đặt ra những kế hoạch cải tạo xã hội rộng lớn nhưng khơng tính đến địi sơng hiện thực của xã hội. Nó chỉ là sự phản ánh nguyện vọng chủ quan, mà chưa có điều kiện kh?,ch quan dể thực hiện. Trái lại, CNXHKH là sự phản ánh đúng quy luật của hiện thực, chứng minh một cách khoa học sự sựỊ đổ tấ t yếu của CNTB và sự ra đòi tất yếu của CNXH, CNCS cũng như điều kiện, con đường để xây dựng xã hội CSCN cơrg bằng, bình đẳng. - CNXHKT chưa giải thích được một cách khoa học bản chết của CNTB, cũng như những quy luật và xu hướng vận độrg tất yếu khách quan của nó. Trái lại, CNXHKH (với học thuyết giá trị thặng dư) đã chứng minh được một cách khoa học rằrg bản chất của CNTB là bóc lột và nó bóc lột những ngươi lao động làm thuê bằng hình thức giá trị thặng dư, và đồng thời cũrg chứng minh một cách khoa học rằng sự vận động của n hù ig mâu thuẫn trong lòng XHTB sẽ dẫn đến một kết cục là nó }hải nhường chỗ cho CNXH và CNCS. - CNXHKT khơng tìm ra được những lực lượng xã hội có kh í năng lãnh đạo xã hội để thực hiện bưóc chuyển cách mạng từ ONTB lên CNXH và CNCS. Trái lại, CNXHKH đã tìm ra lực 11 lượng xã hội đó chính là giai cấp cơng nhân. V.I.Lenin: CNXHKT “Khơng giải thích được b ản c.hiâấâtât củ chế độ nô lệ làm thuê trong chế độ tư bản chủ n g h la i,, <> cũn không phát hiện ra được những quy luật phát triển c ủ a |