Nhịp tim nhanh xoang là gì

Nhip xoang nhanh là gì – câu hỏi thường gặp nhất của những người tim đập nhanh trên 100 nhịp/phút, kèm theo triệu chứng hồi hộp, đánh trống ngực, mệt mỏi, thậm chí choáng, ngất; nhưng đi khám lại ít khi phát hiện được tổn thương thực thể tại tim. Hãy lắng nghe giải đáp của chuyên gia về chứng bệnh này cũng như cách điều trị hiệu quả.

Câu hỏi: Tim em thường đập rất nhanh, có khi đo đươc 120 – 130 lần/phút, đi khám thì bác sỹ bảo tim bình thường, kết luận nhịp xoang nhanh và cho thuốc betaloc. Xin hỏi nhịp xoang nhanh là gì? cách điều trị nhịp xoang nhanh gồm những gì?

Đau ngực trái, hồi hộp đánh trống ngực là triệu chứng thường gặp của nhịp xoang nhanh

Giải đáp của chuyên gia:

Nhịp xoang nhanh là tình trạng nhịp tim tăng nhanh nhưng ổn định, do nút xoang [máy tạo nhịp tự nhiên của tim] gửi tín hiệu điện với tốc độ nhanh hơn bình thường, khoảng trên 100 nhịp mỗi phút khi nghỉ ngơi.

Nhịp tim nhanh xảy ra khi có một yếu tố nào đó làm gián đoạn quá trình dẫn truyền điện bình thường tại tim, ảnh hưởng đến tốc độ bơm máu của tim. Nhịp nhanh xoang có thể là phản ứng của cơ thể với các điều kiện khác nhau như sốt, lo lắng, căng thẳng tâm lý, tập thể dục gắng sức, sợ hãi hoặc do tác dụng phụ của một số loại thuốc [cảm cúm, thuốc lợi tiểu, thuốc giảm nhịp tim]. Người mắc một số bệnh lý sau cũng có thể gặp phải tình trạng nhịp xoang nhanh như cường giáp, thiếu máu, rối loạn lo âu, rối loạn thần kinh thực vật, tổn thương cơ tim sau nhồi máu cơ tim, hoặc mất máu trầm trọng.

Sự xuất hiện độc lập của nhịp xoang nhanh do phản ứng với điều kiện kể trên có thể không cần điều trị, nhưng nếu tim bạn thường xuyên đập nhanh, bạn cần điều trị để tránh ảnh hưởng đến chức năng tim sau này. Các lựa chọn điều trị bao gồm:

- Thuốc: thường dùng nhất là nhóm chẹn beta giao cảm hoặc chẹn kênh canxi. Đôi khi các thuốc an thần, giảm lo lắng cũng được chỉ định.

- Đốt điện tim: Được chỉ định khi thuốc uống không có đáp ứng, tuy phương pháp này có tỷ lệ thành công cao nhưng không giảm được nguy cơ tái phát cơn nhịp nhanh.

- Dùng thảo dược giảm nhịp xoang nhanh: Khổ sâm có tác dụng thư giãn mạch máu, ức chế sản sinh hoạt chất gây co mạch adrenalin, giảm tính kích thích cơ tim, ổn định hoạt động điện tại tim nên có tác dụng tương tự nhóm chẹn beta giao cảm, mà không gây hạ nhịp quá mức. Đây hứa hẹn sẽ là giải pháp đặc hiệu cho nhiều trường hợp nhịp xoang nhanh, rối loạn nhịp tim dùng đơn độc hoặc kết hợp với thuốc tây y nếu có.

Đắp khăn lạnh vào gáy giúp giảm nhịp xoang nhanh

- Xây dựng lối sống tích cực: Một biện pháp quan trọng nhất trong điều trị nhịp xoang nhanh chính là điều chỉnh lối sống, bao gồm: giảm lo lắng căng thẳng, giữ tinh thần thư thái, dành thời gian thư giãn, tập thể thao bằng các môn như đi bộ, ngồi thiền, yoga hoặc thái cực dưỡng sinh, tập hít vào thật sâu - thở ra từ từ sẽ giúp bạn ổn định tâm trạng và từ đó giảm dần nhịp tim.

Khi gặp phải cơn nhịp nhanh, bạn có thể giảm nhanh nhịp tim bằng cách tắm nước lạnh, rửa mặt nước lạnh hoặc hoặc đắp khăn lạnh vào sau gáy. Nước lạnh giúp làm chậm nhịp tim, đặc biệt là khi bạn đang bị stress.

Cuối cùng, bạn nên loại bỏ các chất kích thích như cà phê, thuốc lá, rượu bia, trà đặc, đi ngủ đúng giờ và ngủ đủ 6-8 tiếng mỗi ngày.

Biên tập viên sức khỏe Đông Tây

Nguồn //www.okheart.com/about-us/ohh-news/what-is-sinus-tachycardia

BTV Lan Anh

Nhịp nhanh xoang không thích hợp được định nghĩa khi nhịp xoang nhanh [> 100 lần/phút] lúc nghỉ ngơi hoặc hoạt động nhẹ nhàng nhưng lại bị căng thẳng về thể chất, cảm xúc, bệnh lý hoặc căng thẳng do thuốc.
Nhịp tim nhanh có xu hướng kéo dài, thường gặp ở người bệnh trẻ tuổi và là nữ.

Cơ chế có thể do: Tăng tự động tính các tế bào phát xung nút xoang, mất cân bằng hệ thần kinh nút xoang hoặc mất cân bằng hệ thần kinh tự chủ hoặc cả hai.
Dịch tễ học và biểu hiện lâm sàng

• Nhịp nhanh xoang không thích hợp thường xảy ra ở phụ nữ, trẻ tuổi.
• Nhịp tim lúc nghỉ thường trên 100 lần/phút.
• Nhịp tim tăng lên quá mức so với người bình thường khi hoạt động thể lực từ 30 – 40  nhịp/phút [ví dụ: Người bình thường đi bộ tần số tim khoảng 90 lần/phút, còn người bị nhịp nhanh xoang không thích hợp, nhịp tim có thể tới 120 – 130 lần/phút].
• Trong suốt cơn nhịp nhanh, thể tích nhát bóp [stroke volume] vẫn được duy trì do có sự can thiệp của phản xạ thần kinh – thể dịch và thay đổi sức cản ngoại biên.
• Nhiều loại nhịp tim nhanh kéo dài có thể gây ra bệnh cơ tim giãn nở, nhưng nhịp nhanh xoang không thích hợp không gây ra bệnh cơ tim giãn nở.
• Triệu chứng lâm sàng: Nếu nhịp nhanh xoang kéo dài sẽ làm người bệnh hồi hộp, khó thở, mệt mỏi hoặc choáng váng muốn ngất.
• Một dạng khác của nhịp nhanh xoang không thích hợp được gọi là hội chứng nhịp nhanh tư thế đứng [postural orthostatic tachycardia syndrome: POTS] do rối loạn điều hòa hệ thần kinh tự chủ làm cho người bệnh biểu hiện triệu chứng nhịp tim nhanh khi đứng: Hồi hộp, yếu ớt, quay cuồng, các dấu hiệu này sẽ giảm khi người bệnh ngồi hoặc nằm. Ở những người này, khả năng gắng sức kém.

Chẩn đoán
Chẩn đoán nhip nhanh xoang không thích hợp dựa vào 4 tiêu chuẩn sau:

1. Nhịp tim > 100 lần/phút khi nghỉ hoặc khi vận động rất nhẹ [Ví dụ: Thay tư thế ngồi sang đứng hoặc đi bộ chậm].
2. Hình dạng và trục sóng P hoàn toàn bình thường lúc nhịp nhanh ở 12 chuyển đạo [tức nhịp nhanh xoang].
3. Không tìm thấy nguyên nhân thứ phát gây nhịp nhanh [sốt, cường giáp, thiếu máu, nhiễm trùng, mất nước, hạ huyết áp…].
4. Kèm theo các triệu chứng: Hồi hộp đánh trống ngực, chóng mặt, gần ngất,... Các biểu hiện trên được chứng minh là có liên quan đến nhịp nhanh xoang lúc nghỉ, tốt nhất là theo dõi bằng Holter điện tim 24 giờ.

Thăm dò điện sinh lý cũng có ích cho chẩn đoán:

• Nhịp nhanh xoang không thích hợp không thể kích hoạt hoặc chấm dứt bằng phương pháp tạo nhịp buồng nhĩ.
• Lập bản đồ buồng nhĩ cho thấy ổ phát nhịp nhanh từ vùng nút xoang.

Điều trị

• Duy trì chế độ ăn uống, luyện tập như tập gắng sức, tăng cường thể tích [tăng cường lượng nước và muối ăn vào: Uống 2 – 3 lít nước/ngày, 10 - 12 gram muối/ngày] và tránh các chất kích thích tim nên được thực hiện trước khi điều trị bằng thuốc.
• Thuốc lựa chọn đầu tiên là ức chế Beta, cũng có thể dùng Ivabradin.
• Trường hợp đơn trị liệu không thành công thì phối hợp 2 loại thuốc trên.

Đánh giá tác dụng điều trị nhịp nhanh xoang không thích hợp phải bằng đo điện tâm đồ 24 giờ [Holter] và điều quan trọng là trước khi điều trị cần phải xem xét kỹ để loại trừ những nguyên nhân thứ phát gây nhịp nhanh xoang.
Tại Bệnh viện Quốc tế Vinh, Đơn vị Tim mạch đã và đang tiếp nhận các trường hợp người bệnh nhịp nhanh xoang không thích hợp đến thăm khám, điều trị thành công. 

-------------

Để được hỗ trợ cung cấp thông tin và tư vấn chi tiết, vui lòng liên hệ:

•    Bệnh viện Quốc tế Vinh

•    Số 99, đường Phạm Đình Toái, xã Nghi Phú, TP Vinh, Nghệ An

•    Số điện thoại 02383.968.888/0901.74.71.73

Nhịp nhanh xoang xảy ra khi nút xoang bị kích thích làm tim đập nhanh bất thường, kèm theo hồi hộp, trống ngực, khó thở. Nhịp nhanh xoang khó chữa nhưng có thể kiểm soát được bằng cách kết hợp nhiều biện pháp.

Nhịp nhanh xoang làm tim đập nhanh trên 100 nhịp/phút do nút xoang hoạt động bất thường

Nhịp xoang là gì?

Nhịp xoang hay còn gọi là nhịp tim, được điều khiển bởi nút xoang [nằm ở thành của tâm nhĩ phải - buồng tim phía trên bên phải]. Nút xoang được xem là máy phát nhịp tự nhiên của cơ thể, nó khởi tạo nhịp tim bằng cách phát tín hiệu điện và lan truyền đến hệ thống điện trong cơ tim, làm tim co bóp đều đặn với tần số 60 - 100 nhịp/phút.

Vì thế, nhịp xoang bình thường nằm trong khoảng từ 60 - 100 nhịp/phút. Một số trường hợp nhịp xoang trong khoảng này như: nhịp xoang 66, 70, 75 hay 80, đa số những trường hợp này đều là nhịp xoang bình thường.

Vậy nhịp nhanh xoang là gì? Nhịp xoang nhanh là tình trạng xảy ra khi tốc độ phát nhịp của nút xoang tim tăng lên 100 lần/phút nhanh hơn so với nhịp xoang bình thường kèm theo các triệu chứng bất thường khác.

Nguyên nhân gây nhịp xoang nhanh là gì?

Có nhiều nguyên nhân có thể gây nên tình trạng nhip xoang nhanh liên quan đến vấn đề bệnh lý hay sinh lý. Về mặt sinh lý, nhịp xoang nhanh có thể liên quan đến một số yếu tố kích hoạt catecholaminergic như căng thẳng, lo lắng, đau đớn hay vận động mạnh. Các nguyên nhân liên quan đến mặt bệnh lý có thể kể đến như:

Nguyên nhân do tim

• Nhịp nhanh trên thất: được chẩn đoán bằng phức bộ QRS hẹp trên điện tâm đồ, là một dạng rối loạn nhịp tim bắt nguồn từ trên tâm thất.

• Nhịp nhanh thất: được chẩn đoán bằng QRS rộng trên điện tâm đồ, là một dạng rối loạn nhịp tim bắt nguồn từ tâm thất.

• Xoắn đỉnh: là dạng đặc trưng của nhịp nhanh thất đa hình, nguyên nhân do khoảng QT kéo dài bẩm sinh hoặc mắc phải.

• Viêm cơ tim: quá trình viêm liên quan đến các tế bào cơ tim, nguyên nhân thường xuất phát do virus.

• Chèn ép tim: là sự gia tăng áp lực trong khoang màng ngoài tim và thường thể hiện qua các triệu chứng như: căng giãn tĩnh mạch, hạ huyết áp, cảm giảm như tim bị bóp nghẹt…

• Hội chứng mạch vành cấp: có biểu hiện cảm giác ngực đau thắt, nhồi máu cơ tim không đoạn ST chênh lên [NSTEMI] hay nhồi máu cơ tim đoạn ST [STEMI]. Đây là những triệu chứng bắt đầu xuất hiện sau bệnh tim thiếu máu cục bộ.

Một số nguyên nhân bệnh lý khác ngoài tim

• Hô hấp: thuyên tắc phổi, thiếu oxy.

• Tiêu hoá/ điện giải/ thận: hạ đường huyết, mất nước, nồng độ kali trong máu tăng, nồng độ magie trong máu giảm, hạ canxi trong máu.

• Bệnh truyền nhiễm: nhiễm trùng máu.

• Mạch máu: sốc, tình trạng suy tuần hoàn cấp tính, không cung cấp đủ máu cho các cơ quan dẫn đến thiếu oxy.

• Huyết học: xuất huyết, thiếu máu.

• Độc chất học: một số loại thuốc phổ biến có thể gây ra tình trạng nhịp xoang nhanh như: thuốc dị ứng, thuốc kháng cholinergic, Amphetamine, Caffeine, Thuốc chống trầm cảm ba vòng, Cocain, Dopamine…

• Nội tiết: mang thai, cường giáp, Pheochromocytomas và paragangliomas

Xem thêm:  Loạn nhịp xoang là gì? Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Dấu hiệu nhận biết nhịp xoang nhanh 

Ngoài nhịp tim nhanh trên 100 lần/phút thì bệnh nhịp xoang nhanh còn được nhận biết thông qua một số dấu hiệu đi kèm như:

• Hồi hộp: cảm giác khó chịu, bồi hồi trong lòng ngực.

• Đánh trống ngực: cảm giác rung trong lồng ngực, tim đập thình thịch như muốn lao ra khỏi lồng ngực.

• Khó thở: người bệnh cảm thấy ngộp thở, khó khăn khi thở ra hoặc không dám thở ra vì có cảm giác như bị thiếu oxy hoặc bị nhốt trong một không gian kín.

• Đau tức ngực: khi lượng máu tới cơ tim bị giảm, người bệnh sẽ xuất hiện cảm giác tức, đau nhói ở vùng tim.

• Mệt mỏi và không có sức lực: Cơ thể yếu ớt, chân tay rã rời, thiếu sức lực, bước đi không vững và có thể dẫn đến ngất xỉu, mất đi ý thức. Trong một số trường hợp, người bệnh còn muốn buồn nôn và da dẻ xanh xao.

• Choáng váng: tim hoạt động không hiệu quả dẫn đến thiếu máu lên máu, người bệnh có cảm giác xây xẩm mặt mày, choáng váng, thậm chí ngất xỉu. Người bệnh thường nhầm lẫn triệu chứng này của nhịp xoang nhanh với rối loạn tiền đình hoặc tụt huyết áp.

Đau tức ngực là một trong những dấu hiệu dễ nhận biết nhất của nhịp xoang nhanh

Khi nào cần điều trị nhịp nhanh xoang?

Nhịp xoang nhanh xảy ra khi bạn vận động, căng thẳng, lo lắng, sợ hãi, buồn phiền, dùng cà phê, thuốc lá hay khi bạn giận dữ hoặc khi bị sốt cao, nhưng sau đó sẽ trở về bình thường khi loại bỏ được nguyên nhân gây tăng nhịp tim được gọi là nhịp nhanh xoang sinh lý, không cần điều trị.

Điều trị nhịp nhanh xoang khi bạn đang cùng lúc mắc các bệnh tim mạch khác như tăng huyết áp, thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim, suy tim, bệnh van tim, hay rối loạn thần kinh tim, bệnh cường giáp, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính... và kèm theo các triệu chứng sau thì bạn nên tới bệnh viện càng sớm càng tốt để được điều trị:

• Hồi hộp, đánh trống ngực

• Mệt mỏi, khó thở, bồn chồn, lo lắng

• Đau tức ngực

• Chóng mặt, choáng ngất

Đau ngực, đánh trống ngực, hồi hộp là dấu hiệu cảnh báo nhịp nhanh xoang cần điều trị

Nhịp nhanh xoang có chữa được không?

Nhịp xoang bình thường nằm trong giới hạn 60 - 100 nhịp/phút khi hệ thần kinh thực vật cân bằng. Trong khi đó, hệ thần kinh thực vật lại dễ bị chi phối bởi yếu tố cảm xúc môi trường, tuổi tác và bệnh tật… đặc biệt là cảm xúc rất khó kiểm soát. Cho nên khả năng chữa được bệnh nhịp xoang nhanh hay không phụ thuộc vào khả năng kiểm soát tâm lý của mỗi người, và nguyên nhân gây ra nó:

• Ở người bị nhịp xoang sinh lý chỉ cần nghỉ ngơi, giữ tâm trạng thoải mái, tránh lo lắng quá mức thì bệnh sẽ tự hết.

• Những người nhịp xoang nhanh do bệnh hay do các loại thuốc điều trị gây ra có thể chữa được khi chữa được bệnh hay đổi loại thuốc khác phù hợp.

• Với các trường hợp nhịp nhanh xoang không rõ nguyên nhân [còn gọi là nhịp nhanh xoang không phù hợp], nhịp tim rất dễ bị kích hoạt khi gặp yếu tố thuận lợi hoặc có thể tự tăng đột ngột cho dù không có bất cứ kích thích nào. Do vậy, với dạng nhịp nhanh xoang không phù hợp, điều trị khá khó khăn, do người bệnh phải kiểm soát toàn bộ các yếu tố nguy cơ từ bên ngoài gây rối loạn chức năng nút xoang.

Giữ tâm trạng thoải mái, thư giãn sẽ giúp nhịp xoang được ổn định

Nhịp nhanh xoang có nguy hiểm không?

Nếu nhịp nhanh xoang xảy ra trong thời gian ngắn, là phản ứng sinh lý bình thường khi cơ thể căng thẳng hoặc lo lắng thì không gây nguy hiểm tới sức khỏe.

Nhịp nhanh xoang kéo dài, xảy ra cả khi nghỉ ngơi hoặc do nguyên nhân bệnh lý nếu không điều trị có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như:

• Thiếu máu cục bộ cơ tim.

• Rối loạn chức năng tâm trương [giảm thời gian đổ đầy tâm thất], dẫn đến giảm cung lượng tim, suy hệ thống nội tạng, bệnh cơ tim, suy tim.

• Ngừng tim đột ngột.

• Tử vong.

Cách phương pháp điều trị và giảm nhẹ bệnh nhịp nhanh xoang

Điều trị nhịp nhanh xoang không đơn thuần là dùng thuốc hay can thiệp phẫu thuật. Điều quan trọng nhất trong điều trị là người bệnh phải thay đổi lối sống theo hướng tích cực để quản lý căng thẳng để giảm thiểu tối đa sự kích hoạt nhịp tim từ yếu tố bên trong cơ thể và cả các tác động đến từ bên ngoài.

Điều trị nhịp nhanh xoang bằng thuốc

Bác sĩ có thể điều trị nhịp nhanh xoang cho bạn bằng cách sử dụng thuốc chống loạn nhịp tim như thuốc: chẹn beta, chẹn canxi, Ivabradin hoặc Amiodaron . Trong đó, phổ biến nhất là thuốc chẹn beta, giúp thư giãn mạch máu và ức chế giải phóng chất làm tăng nhịp tim nên phù hợp cho những người bị nhịp nhanh xoang hay bị căng thẳng, cảm xúc không ổn định. 

Thuốc Ivabradin phù hợp cho người bị nhịp xoang nhanh không rõ nguyên nhân. Tuy nhiên việc sử dụng thuốc điều trị rối loạn nhịp, sử dụng không đúng, không đủ hay dừng thuốc đột ngột theo hướng dẫn của bác sĩ, có thể làm rối loạn nhịp trầm trọng hơn.

Trong trường hợp dùng thuốc mà vẫn không kiểm soát được nhịp tim thì phương pháp đốt điện tim sẽ được cân nhắc nhưng sau khi đốt có thể làm tim đập chậm và có thể phải đặt máy tạo nhịp sau can thiệp.

Thuốc Ivabradin thường được chỉ định cho những trường hợp nhịp nhanh xoang không rõ nguyên nhân

Thay đổi lối sống, giảm lo lắng

Bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa và ngăn bệnh tiến triển nếu có 1 chế độ ăn uống, tập luyện hợp lý:

• Không dùng chất kích thích làm tăng nhịp tim như: caffeine, rượu, bia, không hút thuốc lá

• Ăn nhiều thực phẩm tốt cho tim: bạn nên ăn nhiều trái cây, rau, các loại ngũ cốc, sữa tách béo, ăn cá ít nhất 2 lần/tuần vì cá chứa nhiều omega 3 rất tốt cho tim, ăn thịt gia cầm nhưng chỉ ăn nạc, bỏ phần da. Hạn chế ăn thịt đỏ, thực phẩm và đồ uống có đường.

• Tập thể dục: người bệnh nên bắt đầu bằng những bài tập vừa sức sau đó tăng dần cường độ hoặc tập yoga, thái cực quyền 30-60 phút mỗi ngày. Tránh tập quá sức có thể gây tăng nhịp tim quá mức

Bổ sung các dưỡng chất thiết yếu chính là cách để bảo vệ một trái tim khỏe mạnh

Sử dụng thảo dược Khổ sâm hỗ trợ điều trị nhịp nhanh xoang

Khoảng vài thập niên trở lại đây, đã có nhiều nghiên cứu trên thế giới nói đến và chứng minh lợi ích của thảo dược Khổ sâm với chứng rối loạn nhịp tim. Kết quả nghiên cứu cho thấy các hoạt chất Matrine, Oxymatrine, Kurarinone, Sophocarpine trong Khổ sâm tác động lên chứng rối loạn nhịp tim, nhịp xoang nhanh thông qua nhiều cách khác nhau như:

• Ổn định điện thế trong tim nhờ điều hòa nồng độ các chất điện giải [ion Canxi, Kali, Natri]

• Giảm cơn nhịp nhanh xuất phát từ buồng trên của tim [ nhịp nhanh nhĩ] nhờ ức chế trực tiếp các kích thích từ cơ tim nhĩ.

• Làm thư giãn mạch máu thông qua việc ức chế phóng thích các hormone [Adrenaline, catecholamine] nên giúp làm giảm nhịp tim ở những người thường xuyên căng thẳng, rối loạn lo âu. Tác dụng này gần tương tự như tác động của nhóm chẹn beta giao cảm, nhưng không gây hạ nhịp tim quá mức hay gây co thắt phế quản nên người bị bệnh phổi tắc nghẽn vẫn có thể sử dụng được.

Khổ sâm mang lại nhiều lợi ích trong điều trị rối loạn nhịp tim

Nhịp nhanh xoang dù là sinh lý hay bệnh lý đều cần ngăn chặn từ sớm bằng việc dùng thuốc, kết hợp lối sống khoa học, lành mạnh  để cải thiện triệu chứng và tránh ảnh hưởng đến chức năng tim.

Chuyên gia tư vấn cách điều trị nhịp nhanh xoang

Xem thêm: 

Thông tin nguồn:

• symptoma
• healthline.com
• ecgwaves.com
• slideshare.net
• verywellhealth.com
• vnha.org.vn
• ucsfbenioffchildrens.org
• emedicine.medscape.com
• mayoclinic.org
• aafp.org