Vì sao kiểm toán ngày một vô dụng

Vì sao kiểm toán Big 4 ngày càng trở nên ... vô dụng?

13 năm sau sự kiện Enron, các công ty kiểm toán vẫn không thể ngăn chặn công ty “chế biến lại” sổ sách.

Khi nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett tăng cổ phần của mình tại Tesco vào năm 2012, giới đầu tư nhận được một thông điệp mạnh mẽ của ông: Hãng bán lẻ khổng lồ của Anh sẽ hồi sinh và trở thành đối trọng với các doanh nghiệp Mỹ.

Nội dung chính Show

• Vì sao kiểm toán Big 4 ngày càng trở nên ... vô dụng?
• 13 năm sau sự kiện Enron, các công ty kiểm toán vẫn không thể ngăn chặn công ty “chế biến lại” sổ sách.
• Vì sao kiểm toán Big 4 ngày càng trở nên ... vô dụng? (P2)
• Mặc dù PCAOB mang lại những hiệu quả nhất định, nó cũng khiến người ta nhận ra một sự thật: Các kiểm toán viên không bao giờ có thể trở thành một đồng minh tuyệt vời với nhà đầu tư.
• Muôn màu chuyện kiểm toán
• Trên thị trường hiện có khoảng 100 công ty kiểm toán, tuy nhiên thị phần lớn nhất chủ yếu nằm trong tay bốn công ty kiểm toán nước ngoài. Trong hai phần còn lại, phần lớn thuộc về hai doanh nghiệp có nguồn gốc từ nhà nước nắm giữ, hơn 90 doanh nghiệp kiểm toán nhỏ giành giật với nhau phần rất bé. Thực tế, có rất nhiều tình huống phát sinh trong quá trình kiểm toán tại doanh nghiệp. Câu chuyện dưới đây là một ví dụ sinh động về vấn đề này.
• Tin nổi bật
• BIG4 – Hãng kiểm toán lớn hàng đầu thế giới
• Dịch vụ kiểm toán “phiên bản” Trung Quốc
• [CHIA SẺ KINH NGHIỆM] Làm sao để được thực tập tại Big4?
• Học ACCA để làm gì?
• Điều không ai muốn nói về ACCA
• Video liên quan

Tuy nhiên, ngay cả “Hiền triết xứ Omaha” cũng có thể trở thành nạn nhân của những gian lận kế toán. Ngày 22/9 vừa qua, Tesco cho biết lợi nhuận nửa đầu năm 2014 mà hãng công bố (408 triệu USD) là cao bất thường. Nguyên nhân đến từ việc nhà bán lẻ này đã phóng đại quá trớn khoản chiết khấu sẽ thu về từ phía các nhà cung cấp. Ủy ban điều tra gian lận của Anh đã tiến hành điều tra sai sót nghiêm trọng này. Tới 9/12 mới đây, Tesco tiếp tục giảm lợi nhuận dự báo 30%.

Khoản đầu tư của Buffett vào Tesco đã mất tới 750 triệu USD, và ông gọi thương vụ này là một “sai lầm lớn”.

PwC là hãng kiểm toán cho Tesco. Tesco đã phải trả cho một trong Big 4 tới 10,4 triệu bảng Anh cho báo cáo kiểm toán 2013 của mình. Mặc dù vậy, điều duy nhất mà hãng kiểm toán PwC làm đó là nhận xét rằng khoản chiết khấu là một điểm cần lưu ý trong báo cáo.

Việc PwC bỏ qua sai sót không phải là trường hợp cá biệt. Ngày nay, những scandal về báo cáo kiểm toán sai sót hiếm khi được đưa lên trang nhất của các tờ báo, không phải vì những sai sót này hiếm có, mà trái lại, nó đã trở nên quá thường xuyên. Vụ việc HP “giấu” tới 80% trong khoản tiên 10,3 triệu USD mua lại Autonomy năm 2012, hay Olympus, nhà sản xuất thiết bị quang học của Nhật Bản, bị cáo buộc che dấu hàng tỉ USD thiệt hại là một ví dụ. Tất cả những công ty trên đều thuê các nhà kiểm toán của Big 4.

Cho dù các công ty kiểm toán không bị quy trách nhiệm cho khủng hoảng kinh tế diễn ra vào năm 2008, chí ít thì họ cũng đã thất bại trong việc đưa ra các cảnh báo. Bảo hiểm tiền gửi Liên bang Mỹ đang kiện PwC đòi 1 tỉ USD vì đã không tìm thấy gian lận tại Colonial Bank, ngân hàng đã phá sản vào năm 2009. PwC thì phủi tay và cho rằng chính ngân hàng mới là người lừa dối công ty bảo hiểm.

Tháng 6 vừa qua, 2 kiểm toán tại KPMG đã bị đình chỉ vì không xem xét kỹ khoản dự trữ tiền mặt tại Tier One, một ngân hàng phá sản khác. Thậm chí, 8 tháng trước khi Lehman Brothers’ sụp đổ, các nhà kiểm toán EY vẫn chưa tìm thấy vấn đề gì.

Tại các thị trường mới nổi, tình hình cũng không khả quan hơn.

Trong vài năm qua, sàn giao dịch Bắc Mỹ đã hủy niêm yết hơn 100 công ty Trung Quốc vì vấn đề kiểm toán.

Năm 2010, người ta phát hiện ra nhà máy của China Integrated Energy (khách hàng của KPMG) đã ngừng hoạt động cả tháng, dù trước đó báo cáo vẫn ghi là đang hoạt động “hết công suất”.

Năm 2011, công ty nghiên cứu Muddy Waters tiếp tục phát hiện ra phần lớn tài sản Sino Forest (khách hàng của EY) sở hữu thực ra không tồn tại. Cả hai công ty trên sau đó đã mất tới 95% giá trị.

Không ai mong chờ cảnh sát có thể thực thi công lý mọi lúc mọi nơi. Thế nhưng, việc các scandal cứ xuất hiện liên tục khiến mọi người đặt câu hỏi: Thực sự thì Big 4 có thể làm gì? Họ có xứng để bỏ túi 50 tỉ USD phí kiểm toán mỗi năm không?

Trong tưởng tượng của nhiều người, kiểm toán viên là những người có thể nhìn thấy những lỗ hổng hay sai phạm của công ty. Tuy nhiên, thực tế không hẳn vậy. Những thay đổi trong lịch sử của ngành kiểm toán đã biến các kiểm toán viên ngày nay trở thành một công cụ bắt buộc để đánh giá các báo cáo tài chính có phù hợp với tiêu chuẩn kế toán hay không.

Việc nhà đầu tư mất niềm tin vào báo cáo kiểm toán có thể dẫn đến nhiều hệ lụy với các công ty làm ăn chân chính. Chẳng hạn, các công ty trung thực có chi phí vốn vay tương đương với các công ty dối trá, bị cắt giảm tiền đầu tư và gặp khó khi tăng trưởng.

Tại sao lại có tình trạng này?

Trước đây, ngành kiểm toán đã từng được giới đầu tư đánh giá cao bởi tính trung thực. Kiểm toán đóng một vai trò quan trọng trong thế giới hiện đại. Khi công ty cổ phần ra đời, các cổ đông luôn gặp khó khăn trong việc phân biệt giữa lợi ích của chủ sở hữu công ty và người điều hành công ty. Bởi một quản lý luôn hiểu rõ hoạt động của công ty hơn nhiều so với các nhà đầu tư, họ luôn có hàng tá cách để che giấu tình trạng thực sự của công ty. Về phía các nhà đầu tư, họ cũng sẽ từ chối đổ tiền vào những công ty mà họ cảm thấy người điều hành không đáng tin. Kiểm toán phát sinh từ điểm này để giải quyết nhu cầu “công bằng về thông tin”.

Vào khoảng giữa nhưng năm 1800, người Anh cho các công ty đường sắt Mỹ vay vốn đã yêu cầu được kiểm toán để kiểm tra mọi khía cạnh liên quan đến việc kinh doanh đường sắt. Đó là đại diện đầu tiên của những kiểm toán viên hiện đại. Cộng đồng này vẫn phát triển bền vững tới tận ngày nay. Bằng chứng là 150 năm sau, hệ thống của các công ty thuộc Big 4 vẫn được điều hành bởi các chi nhánh tại Anh và Mỹ. Tất cả người lãnh đạo hiện tại của công ty đều là người Mỹ.

Sự xuất hiện của các kiểm toán viên đem lại lợi ích cho cả công ty lẫn nhà đầu tư. Các công ty vừa tiết kiệm được chi phí tài chính, còn các kiểm toán viên luôn được khuyến khích đưa ra nhận xét công bằng nhất để tạo niềm tin cho thị trường. Khoảng những năm 1920, 80% các công ty tại sàn giao dịch New York thuê kiểm toán, dù điều này không bắt buộc.

Tuy nhiên, mọi việc thay đổi sau cuộc Đại Suy Thoái, khi Chính phủ Mỹ ra luật bắt buộc các công ty đại chúng phải thuê kiểm toán, cũng như công bố báo cáo tài chính qua kiểm toán. Một luật tương tự cũng được thông qua tại Anh. Quyết định tưởng chừng như mang lại lợi ích cho doanh nghiệp này lại chính là nguyên nhân lớn khiến ngành kiểm toán đi xuống và các báo cáo kiểm toán vô nghĩa tràn lan trên thị trường ngày nay.

Khi kiểm toán trở thành một yêu cầu bắt buộc, vấn đề bắt đầu nảy sinh. Các công ty kiểm toán không cần phấn đấu để đem lại sự tin tưởng và lợi ích cho nhà đầu tư mà vẫn có khách hàng. Và họ dần tỏ ra thiếu trách nhiệm. Nếu trước khi, các kiểm toán viên đưa ra đánh giá “bảo đảm” báo cáo kiểm toán là chính xác, nay họ chỉ đánh giá đó là “ý kiến” của công ty kiểm toán.

Các công ty kiểm toán hiện đại còn không đánh giá mức độ chính xác của báo cáo. Kiểm toán viên chỉ tóm tắt trong một trang giấy với nội dung rất chung chung, đại loại như “báo cáo phản ánh trung thực hợp lý, phù hợp với chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán và các quy định pháp lý,…”

Cho dù các báo cáo kiểm toán có chất lượng ngày càng kém, hầu hết các công ty, kể cả không phải công ty đại chúng, cũng phải thuê kiểm toán để đạt tiêu chuẩn vay vốn của ngân hàng. Tại những quốc gia có tiêu chuẩn kế toán lỏng lẻo, tính trạng này càng diễn biến phức tạp hơn.

Dù niềm tin đã xuống rất thấp, nhưng sẽ rất khó để ngành công nghiệp kiểm toán tiến hành những cải cách thay đổi mô hình. Có quá nhiều xung đột về lợi ích khiến giữa lợi ích các công ty kiểm toán với nhà đầu tư.

>> Phần 2: Liệu ngành kiểm toán có thay đổi được không?

Trang Lam

Quốc Dũng

Theo The Economist

Big4 như một mục tiêu mà hầu như dân Kế - Kiểm nào cũng muốn thử một lần trong đời. Không chỉ vì một nơi thực tập, làm việc tốt, mà thực sự môi trường ở Big4 có thể giúp con người trưởng thành lên rất nhiều, từ đó làm bàn đạp đến với thành công.

*Lưu ý: Trong bài viết có sử dụng khá nhiều Anh-Việt trộn lẫn, Mẹ Kế và S.O.C chỉ Re-up bài và không dịch sang nghĩa tiếng Việt để tôn trọng tác giả. Cân nhắc khi đọc bạn nhé!

1.Vòng CV:

Vòng CV của Big4 mình cảm nhận dễ pass, trừ khi CV quá sơ sài thôi - nói chứ mình pass 3 firms vòng này thôi, fail EY chưa kịp gửi xe ở "Bi-téc-cô" :’)) haha. Nếu GPA bạn thấp cũng đừng lo, nhưng không phải thế mà để thấp tè te luôn nha, phải cố gắng nâng GPA lên, học tốt các môn chuyên ngành và tham gia các hoạt động ở trường nữa, ít nhất cũng phải có 2-3 hoạt động để các bạn ghi vào CV và cũng có experiences khi đi interview.

2.Vòng Test:

- PwC: là verbal test (cụ thể True False Not Given question) 20 phút – 3 câu hỏi/ đoạn, mình không nhớ rõ bao nhiêu đoạn, chỉ nhớ nhiều muốn xỉu, cái này còn áp lực hơn thi “Ai eo”. (Nhớ zoom màn hình lên vì chữ nhỏ như con kiến mà phải căng não ra suy nghĩ nữa nha các bạn ;)). Nói chứ trước ngày test chính thức, PwC sẽ gửi link practice cho các bạn làm quen luyện tập trước. Numerical test năm 2018 về Data Interpretation (lên mạng search từ khóa này sẽ ra rất nhiều bài tập cho các bạn luyện tập). Năm nay 2018 thi tập trung test ở GEM Center chia thành nhiều ca, 1 ca gần 200 bạn, à không có essay!

- Deloitte: 40 câu kiến thức kế toán, kiểm toán, tài chính, IQ, 1 essay 120s. Tổng cộng thời gian làm bài: 60s (bao gồm luôn essay). Đề không dễ thở, tốc độ làm bài phải cực nhanh và chính xác vì không có time để quay lại suy nghĩ đâu các bạn ;((( essay 2018 về nền Công nghiệp 4.0 (vừa mới có hội thảo tổ chức ở Hà Nội là mấy ngày sau vô Deloitte test liền ;))) nên các bạn nhớ đọc báo và nắm bắt các vấn đề hot hiện nay nha, Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, đề của mình là những giá trị mà auditing mang lại cho doanh nghiệp và xã hội.

- KPMG: Đề siêu siêu dễ nhưng mà dễ quá cũng khiến mình suy nghĩ nhiều ;))) cho phức tạp lên, khoảng 3 câu audit, còn lại là basic kế toán, thuế khoảng 3 câu, tổng cộng 45 phút cho 25 câu + 1 essay. Thiệt sự là rất dễ, mình ví dụ 1 câu: Giảm bên Nợ là những tài khoản nào essay về CVs tiếp, giống y chang câu hỏi lúc application.

3.Vòng Group Interview:

Recommend cho vòng này là các bạn nên tìm members trong nhóm và gặp nhau 1-2 ngày để find out the best way (nhanh nhất và hiệu quả nhất) cho từng loại đề mình có thể gặp trong vòng group (Đề social hay technique). Mình đã quan sát, trải nghiệm, và nhận được chia sẻ từ nhóm khác. Điều này giúp các bạn không bỡ ngỡ khi vào GI, ít nhất các bạn biết nhau, tập nhớ tên nhau, và biết cách làm. Vô là quất thôi chứ không suy nghĩ nữa, cơ hội cả team pass cao!! Tìm bạn trên FB: trong page “Luyện thi Big 4 kì internship 2018-2019” rất hữu ích!!

- PwC: Đề social, 1 group khoảng 7-8-9 members, đừng im lặng nha, nói nhiều lên nhưng nhẹ nhàng nha chứ không phải aggressive, support teammates, tự tin, dù tiếng anh không phát âm hay or trôi chảy, nhưng ý hay và nói nhiều vẫn pass nha các bạn. Không được giành nói, đến phần mình sẽ có time để nói. Quan trọng: Control time, Không có leader hay thư kí, mọi người tự note lại ý của mình và các bạn khác, xong present. 5 phút đọc đề, 30 phút discuss, 10 phút present, 5 phút Q&A.

Deloitte: 1 case play role thực sự đổ mồ hôi mẹ, mồ hôi cha, mồ hôi con. Bạn đóng vai là Audit assistant, sẽ có information về các khoản mục kế toán của client ví dụ: Short term investment có kì hạn gốc x tháng (x cụ thể mà mình ko nhớ số mấy nữa :’)) chuyển thành cash equivalent -> đọc lại chuẩn mực Tiền mới biết ngta hạch toán đúng hay sai. Rồi tiền lương, chi phí quản lý doanh nghiệp (trong đây sẽ mix tùm lum expense, bạn phải biết classify từng loại chi phí, cái nào đúng, cái nào sai).

À, về Account Receivable và các khoản lập dự phòng => đọc lại tiếp VAS về AR nha ;’)))

Nhìn chung, vững VAS thì mới solve tốt được. Không thuyết trình, roleplay và debate với interview (nhóm mình là 1 chị VN và 1 chú người nước ngoài).

Khá căng thẳng và nghẹt thở, đã gặp team trước đó rồi, cùng thảo luận phương án giải quyết topic mà ngày official vẫn còn lúng túng. Ví dụ: 1 case đề dài quá, nếu mỗi người tự đọc đề sẽ tốn rất nhiều thời gian, nên chia đều ra khoảng 2-3 đoạn hợp lý, 2 bạn đọc 1 đoạn, sau 3 phút, 3 nhóm nhỏ đó sẽ tóm tắt lại cả đề bài cho cả nhóm, đọc thành tiếng nha, như vậy vừa save time vừa efficient. Đó là cách làm nhóm mình!! Tất cả thành viên đều debate và inquiry client, đừng aggressive quá là fail đó cho dù bạn nói hay cỡ nào. Lúc nào cũng phải support teammates!

- KPMG: Nghẹt thở không kém, vòng test dễ lọt thì vòng này loại nhiều nhất. Có 2 vòng nhỏ trong GI. 1 Group 9 bạn, chia thành 3 group nhỏ interview với HR khoảng 10 phút. xong phần này thì đến Work simulation gồm 9 members, được cho 1 case về tính NRV của Inventory, 5 phút đọc đề, 15 phút discuss, 10 phút present. Rất căng nha các bạn, phần này phải nắm được cách tính NRV và Revalution của Inventory, phải hiểu được những chi phí nào tính vào giá cost Inventory. Nhóm mình bị miss là inventory gồm có WIP, Raw Material, FG. Mà lúc đó chỉ focus on FG thôi nên ignore 2 cái kia, xong cuối cùng bị hỏi -> đứng hình vỡ lẽ. Nhóm mình 9 bạn, vô FI 3 ngừoi, mình không nói nhiều lúc present, nhưng support rất nhiều, và không được AGGRESSIVE nha!! Lúc các bạn discuss là các anh chị đi vòng vòng xem, hôm mình là 2 Senior Audit, 1 Manager. Mà các anh chị dễ thương lắm nên tinh thần cũng thoải mái.

4. Vòng Final: KPMG FINAL INTERVIEW – full English:

1. Giới thiệu về bản thân (phần này tất cả firm đều hỏi nên chuẩn bị trước ở nhà trôi chảy, khoảng 3-4 câu).

2. Tại sao bạn chọn auditing (chuyên ngành hay trái ngành đều hỏi)?

3. Bạn có bao giờ bị stress chưa và cách bạn vượt qua stress?

4. Bạn có bao giờ gặp conflict khi làm việc nhóm chưa và cách bạn solve problem như thế nào?

5. Nếu bạn thi KPMG thì học thuộc lòng 7 core values (CVs) và kể 1 trải nghiệm của bản thân ứng với 1 trong 7 CVs. Vì CVs sẽ xuất hiện từ vòng application đến Final Interview. (Tuy nhiên mỗi năm sẽ thay đổi nhưng chắc chắn Core values sẽđược hỏi).

6. Tại sao em chọn KPMG? Điều em thích nhất ở KPMG là gì?

7. Interviewer sẽ nhìn sơ về bảng điểm (KPMG có xem thêm University transcript khi final interview), môn nào điểm thấp người ta sẽ xoáy vào (mình bị “tỏa sáng””lúc này =)))). Honestly, mình biết GPA của mình rất thấp, có môn rớt nữa (môn trái ngành) và mình rất sợ bị soi, nhưng điểm chuyên ngành lại cao có lẽ vớt vát lại nên các bạn đừng sợ nha, cố gắng học chuyên ngành accounting, auditing là tốt rồi.

8. Technique: Firstly, nên ôn các phần hành này: Inventory, PPE, AR, AP, Revenue, Prepaid exp., sau đó còn time thì đọc thêm Borrowing cost, Investment property, bla bla bla... đọc VAS, IFRS, IAS.

(Technique rất quan trọng vì Big4, NonBig hay local firms đều focus on these knowledge, cho dù PwC không test chuyên ngành nhưng khi FI, các bạn học accounting và auditing đều có khả năng bị hỏi (bạn mình thi FI PwC đc hỏi technique). Sau này khi On board rồi, các bạn tốt chuyên ngành sẽ catch up nhanh hơn nên mình rất recommend các bạn dành thời gian ôn tập lại kiến thức kế kiểm).

Làm sao kiểm hàng tồn kho (câu mình được hỏi khi FI)

Có thể nói theo flow ví dụ: 1. Objective, Assertion, Evidence, Audit procedures.

Hoặc học theo sơ đồ, đa số các chuẩn mực đều có thể học theo map này: Definition, Recognition, Measurement và Disclosure.

Vì khi các bạn hết ý nói về kiểm khoản mục này, thì cứ expand những thứ liên quan (ví dụ: 4 tiêu chí mình liệt kê trên), bạn phải show được cho interviewer thấy bản thân mình thật sự hiểu và biết về khoản mục đó. Đừng im lặng.

Cuối cùng thì Interviewer (mình được Audit Director interview) sẽ hỏi bạn có câu hỏi gì thêm không? mình cảm thấy chị director chia sẻ nhiều hơn là interview mình nữa =)))

5. Kết luận

Conclusion: Một số bạn thắc mắc học ACCA rồi mới thi vô Big 4 tốt được. Đương nhiên học là tốt rồi, nhưng chưa học cũng đừng sợ, vì mình học F3 rồi thấy không gặp nhiều trong bài test (PwC không test chuyên ngành, Deloitte về VAS, KPMG có một vài kiến thức F3 ở level rất basic, không khó nha) còn thuế thì các bạn đọc SCT, CIT, PIT, VAT là được rồi, Deloitte và KPMG hỏi cũng rất ít. Nhưng đam mê audit và định hướng dài lâu thì ACCA là rất rất nên học nha các bạn. Mình nghĩ là bắt buộc phải có luôn đó!

Chúc các bạn luôn vui vẻ, hạnh phúc, và vững tin trên con đường mình theo đuổi!!!

Nguồn: Bộ môn Kế toán Tài chính - Đại học Hoa Sen