Tính đa hiệu của gen là gì
TƯƠNG TÁC GEN VÀ TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU CỦA GEN Show I. TƯƠNG TÁC GEN1. Khái niệm- Tương tác gen là sự tác động qua lại giữa các gen trong quá trình hình thành một kiểu hình. Ở đây chủ yếu nói đến sự tương tác giữa các gen không alen (các gen thuộc các locut gen khác nhau). - Thực chất, các gen không tương tác trực tiếp với nhau mà chỉ có sản phẩm của các gen tác động qua lại với nhau để tạo nên kiểu hình. 2. Các dạng tương tác gena. Tương tác bổ sung - Khái niệm:Tương tác bổ sung là trường hợp 2 hay nhiều gen cùng tác động qua lại theo kiểu bổ sung cho nhau để quy định loại kiểu hình mới so với lúc nó đứng riêng. Tướng tác bổ sung làm tăng xuất hiện biến dị tổ hợp. - Thí nghiệm:Lai 2 dòng đậu thơm thuần chủng đều có hoa màu trắng
- Nhận xét:
- Giải thích:
- Về mặt sinh hoá:
- Sơ đồ lai: Ptc: AAbb x aaBB Gp: Ab - aB F1: AaBb (100% hoa đỏ) F1 x F1: AaBb x AaBb GF1 : AB, Ab, aB, ab - AB, Ab, aB, ab F2: - Kết luận:
Ví dụ 1: Tương tác với tỷ lệ 9:6:1 - Hình dạng quả bí Pt/c: AABB (Bí dẹt) ´ aabb (Bí dài) F1: AaBb (100% Bí tròn) F1tự thụ phấn: AaBb xAaBb GF1: AB, Ab, aB, ab F2: 9 Bí dẹt (A-B-) : 6 Bí tròn (3A-bb : 3aaB-) :1 Bí dài (aabb) Ví dụ 2: Tương tác với tỷ lệ 9: 7: Màu sắc hạt ngô Pt/c: AAbb (hạt vàng) x aaBB (hạt vàng) F1: AaBb (100% hạt tím) F1tự thụ phấn: AaBb xAaBb GF1: AB, Ab, aB, ab F2: 9 hạt tím (A-B-) : 7 hạt vàng (3A-bb : 3aaB : 1aabb) Ví dụ 3: Tương tác với tỷ lệ 9:3:3:1: Hình dạng mào gà Pt/c: AAbb (Mào hạt đậu) x aaBB (Mào hoa hồng) F1: AaBb (100% Mào hạt óc chó) F1 xF1: AaBb xAaBb GF1: AB, Ab, aB, ab F2: 9 Mào hạt óc chó (A-B-) : 3 Mào hạt đậu (A-bb) : 3 Mào hoa hồng (aaB-) :1 Mào đơn (aabb) b. Tương tác át chế - Khái niệm: Là trường hợp gen này có vai trò át chế không cho gen kia biểu hiện ra kiểu hình của nó. Tương tác át chế làm giảm xuất hiện biến dị tổ hợp. - Thí nghiệm: Màu lông chuột
- Giải thích:Quy ước: B_C_ : đen ; bbC_ : nâu;B_cc và bbcc: bạch tạng
=> Kết quả là B_C_ có kiểu hình lông đen và bbC_ có kiểu hình lông nâu - Sơ đồ lai: Ptc: Chuột nâu (bbCC) x Chuột bạch tạng (BBcc) F1: 100% chuột đen(BbCc) F1 x F1: BbCc x BbCc = (Bb x Bb) (Cc x Cc) => F2 : (3B_ : 1bb)(3C_ : 1cc) = 9 B_C_ : 3bbC_ : (3 B_cc + 1 bbcc)= 9 đen : 3 nâu : 4 bạch tạng - Nhận xét:
c. Tương tác cộng gộp - Khái niệm: Tương tác cộng gộp là trường hợp 2 hay nhiều gen cùng quy định sự phát triển của 1 tính trạng. Mỗi gen trội (hay lặn) có vai trò tương đương nhau là làm tăng hoặc giảm cường độ biểu hiện tính trạng với 1 đơn vị nhất định và theo chiều hướng cộng gộp (tích lũy). Tương tác cộng gộp làm tăng xuất hiện biến dị tổ hợp. - Tính trạng số lượng là những tính trạng do nhiều gen cùng quy định theo kiểu tương tác cộng gộp và chịu ảnh hưởng nhiều bởi môi trường.(tính trạng năng suất: sản lượng sữa, số lượng trứng gà, khối lượng gia súc, gia cầm). - Thí nghiệm:Ở lúa mì
- Nhận xét:
- Giải thích:
- Sơ đồ lai: Pt/c: (Hạt đỏ) AABB x (Hạt trắng) aabb F1: AaBb (100% đỏ) F1 tự thụ phấn:AaBb xAaBb F2: (9 A_B_ : 3 A_bb : 3 aaB_ ) : 1 aabb=15 Hạt đỏ : 1 Hạt trắng - Kết luận:
F2: là khai triển của nhị thức Newton: (a+b)2n, trong đó: số alen trội, b: số alen lặn có mặt trong kiểu gen. a+b=2n. - Ví dụ: màu da của người do ít nhất 3 gen (A, B,C) quy định theo kiểu tương tác cộng gộp. Ba gen nằm trên các cặp NST tương đồng khác nhau nhưng cùng quy định sự tổng hợp sắc tố melanin trong tế bào da. => Nhận xét:
- Sơ đồ lai: P: AABBCC (da đen) x aabbcc (da trắng) F1: AaBbCc (da nâu đen) F1 x F1: AaBbCc (da nâu đen)xAaBbCc (da nâu đen) F2 : 1/64 (0 alen trội) : 6/64 (1 alen trội) : 15/64 (2 alen trội) : 20/64 (3 alen trội) : 15/64 (4 alen trội) : 6/64 (5 alen trội) : 1/64 (6 alen trội) II. TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU CỦA GEN.- Khái niệm:Trường hợp một gen tác động đến sự biểu hiện của nhiều tính trạng khác nhau gọi là tính đa hiệu của - Trong tế bào có nhiều gen, trong cơ thể có nhiều tế bào. Các gen trong cùng tế bào không hoạt động độc lập mà sản phẩm của chúng sau khi được tạo thành sẽ tương tác với nhiều sản phẩm của các gen khác trong cơ thể. Các tế bào trong một cơ thể cũng có tác dụng qua lại với nhau vì cơ thể là một bộ máy thống nhất. - Ví dụ:
|