Tim có cấu tạo và hoạt động như thế nào năm 2024
Tim người có 4 buồng, 2 buồng nhỏ thu nhận máu từ tĩnh mạch gọi là tâm nhĩ, hai buồng lớn hơn bơm máu ra khỏi tim gọi là tâm thất. Show
Tim hoạt động như thế nào? Tính tự động của tim:
Chu kì hoạt động của tim (chu kì tim): Tim co và dãn nhịp nhàng theo chu kỳ. Pha co của tim gọi là tâm thu, pha dãn của tim gọi là tâm trương. Tư vấn chuyên môn bài viết Chức Vụ: Trợ lý Giám đốc Y khoa Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cứ ba người tử vong tại Việt Nam lại có một người qua đời vì bệnh tim mạch. Vì thế, tích cực nâng cao nhận thức và hiểu biết về tim, đặc biệt là về chức năng và cấu tạo của tim, sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cơ chế hoạt động của cơ quan này; từ đó, xây dựng được một kế hoạch bảo vệ sức khỏe tim mạch hiệu quả. Vậy, chức năng của tim là gì? Cấu tạo của tim ra sao? Bạn cần làm gì để ngăn ngừa bệnh tim mạch từ sớm? Tất cả sẽ được Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome giải đáp ngay trong bài viết sau. Chức năng của tim là gì? Cấu tạo của tim ra sao? Quả tim là gì?Quả tim là một cơ quan không thể thiếu của hệ tuần hoàn ở các nhóm động vật có xương sống, bao gồm cả con người. Tim có hình dạng giống quả chuông úp ngược, nằm lệch về phía bên trái ngực và được bảo vệ bởi xương ức lồng ngực. Kích thước và trọng lượng của tim thường phụ thuộc vào giới tính và độ tuổi sinh học. Trung bình, tim nặng khoảng 0.45% khối lượng của cơ thể (233 – 383 gam) và to tương đương 1 nắm tay (đối với trẻ em) hoặc 2 nắm tay (đối với người lớn). Vai trò và chức năng của tim là gì?Trái tim là một cơ quan thiết yếu trong cơ thể con người, có chức năng chính là bơm máu đi khắp cơ thể để cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cần thiết cho việc nuôi sống tế bào; đồng thời, giúp vận chuyển máu chứa CO2 và các chất thải khác đến phổi để cơ thể đào thải ra ngoài. Tim cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì huyết áp ổn định và điều chỉnh lưu lượng máu theo nhu cầu của cơ thể. Cấu tạo của timCấu tạo của tim bao gồm 5 phần, bao gồm thành tim, buồng tim, van tim, mạch máu và hệ thống dẫn truyền điện tim. Cụ thể như sau: 1. Thành timTrong cấu tạo của tim, thành tim (heart walls) là lớp vỏ ngoài của tim. Đây là bộ phận chứa nhiều mô cơ, có khả năng co giãn định kỳ theo nhịp để giúp tim bơm máu đi khắp cơ thể. Thành tim được vách ngăn tim (septum) chia đôi ở giữa, tạo nên thành tim trái và thành tim phải. Song, dù ở bên trái hoặc phải, thành tim đều được cấu tạo từ 3 lớp màng xếp chồng lên nhau, bao gồm: Lớp màng ngoài tim (epicardium)Còn được gọi là thượng tâm mạc (pericardium) hoặc ngoại tâm mạc. Đây là một lớp mỏng, trong suốt, bao bọc phía ngoài cùng của quả tim và các dây dẫn truyền tín hiệu điện tim.
Lớp cơ tim (myocardium)Là lớp dày nhất và chiếm phần lớn thể tích của tim. Chúng chứa nhiều sợi cơ (muscular fibre) có khả năng co giãn linh hoạt, giúp tim bơm máu đi khắp cơ thể. Lớp nội tâm mạc (endocardium)Là lớp niêm mạc nằm phía trong cùng của thành tim:
Minh họa cấu tạo của thành tim 2. Buồng timTrong cấu tạo của tim, buồng tim (heart chambers) là những khoang trống nằm bên trong thành tim. Mỗi quả tim có 4 buồng tim riêng biệt, bao gồm 2 buồng nhận máu (nằm phía bên trên), được gọi là tâm nhĩ; cùng 2 buồng bơm máu (nằm phía bên dưới), được gọi là tâm thất. Chi tiết hơn, tâm nhĩ được vách ngăn tim chia thành 2 phần, gọi là tâm nhĩ trái và tâm nhĩ phải. Tương tự, tâm thất cũng bao gồm tâm thất trái và tâm thất phải. Cùng với nhau, 4 buồng tim này tạo thành 4 “trạm trung chuyển” giúp tim nhận máu và bơm máu hiệu quả. 3. Van timTrong cấu tạo của tim, van tim được xem là những “cánh cổng” một chiều, thường xuyên đóng mở để giúp máu di chuyển qua các buồng tim theo một hướng cố định. Tim người có 4 loại van tim chính, bao gồm:
Minh họa mặt cắt ngang của 4 loại van tim 4. Hệ thống tuần hoàn (mạch máu)Tim bơm và nhận máu thông qua một hệ thống mạch, bao gồm: động mạch, tĩnh mạch và mao mạch. Trong đó:
Chi tiết hơn, trong cấu tạo của tim, hệ thống động mạch và tĩnh mạch giúp tim bơm và nhận máu bao gồm: Loại mạch Đặc điểm và vai tròĐộng mạch phổi (pulmonary artery)Xuất phát từ tâm thất phải để mang máu thiếu oxy đến hai phổi. Sau đó, động mạch phổi chia thành hai nhánh, mỗi nhánh dẫn vào một bên phổi.Động mạch chủ (aorta)Đây là mạch máu nhất trong cơ thể, mang máu giàu oxy từ tâm thất trái đến toàn bộ cơ thể.Tĩnh mạch phổi (pulmonary veins)Là mạch mang máu đã được bổ sung oxy từ phổi trở lại tim. Có bốn tĩnh mạch phổi, hai từ mỗi phổi, và chúng cùng đổ máu vào tâm nhĩ trái.Tĩnh mạch chủ (superior và inferior vena cava)Là hai tĩnh mạch lớn nhất trong cơ thể, chịu trách nhiệm mang máu đã sử dụng oxy và chất dinh dưỡng từ phần trên (superior) và phần dưới (inferior) của cơ thể trở lại tim. Máu từ cả hai tĩnh mạch chủ này chảy vào tâm nhĩ phải. Bên cạnh đó, tim cũng thực hiện động trao đổi chất với cơ thể thông qua hệ thống mạch sau: Loại mạch Phân nhánh Vai trò Động mạch vành trái (left main coronary artery – LMCA) được chia thành 2 nhánh, bao gồm: Nhánh động mạch mũ trái (left circumflex artery) Cung cấp máu cho tâm nhĩ trái, mặt bên và mặt sau của tâm thất trái. Nhánh trước xuống trái, còn được gọi là động mạch LAD (left anterior descending) hay động mạch liên thất trước Cung cấp máu cho mặt trước và mặt dưới của tâm thất trái và mặt trước của vách ngăn tim. Động mạch vành phải (right coronary artery – RCA) Cung cấp máu cho tâm nhĩ phải, tâm thất phải, phần dưới của tâm thất trái và mặt sau của vách ngăn. Minh họa cấu tạo hệ mạch của tim 5. Hệ thống dẫn truyền timTrong cấu tạo của tim, hệ thống dẫn truyền tim (electrical conduction system – ECS) còn được xem là “máy phát điện” của tim. Đây là một mạng lưới tự sản xuất và dẫn truyền các tín hiệu điện sinh học để kích thích tim co bóp. Nhờ đó, ECS đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và điều chỉnh nhịp đập tim. Hệ thống ECS bao gồm các thành phần chính sau:
Minh họa cấu tạo hệ thống dẫn truyền tim Hoạt động của tim như thế nào?Tim có khả năng tự co bóp nhờ hệ thống sản xuất và dẫn truyền tín hiệu điện sinh học tự động của nó. Đầu tiên, nút xoang (SA node) sẽ phát ra xung điện, kích thích hai tâm nhĩ co bóp. Xung điện sau đó được truyền đến nút nhĩ thất (AV node), bó sợi nhĩ thất và mạng lưới purkinje để kích thích sự co bóp đồng bộ của hai tâm thất. Mỗi ngày, tim của bạn phải đập hơn 100.000 lần để bơm khoảng 7.000 lít máu đi khắp cơ thể. Trong suốt quá trình này, ngoài hệ thống ECS, nhịp đập của tim còn chịu sự chi phối của hệ thần kinh và nội tiết tố. Cụ thể như sau: 1. Hệ thần kinhĐiều chỉnh nhịp đập của tim thông qua hệ thần kinh tự chủ, bao gồm hệ thần kinh giao cảm và hệ thần kinh phó giao cảm:
2. Hệ thống nội tiếtHóc-môn adrenaline (epinephrine) và noradrenaline (norepinephrine) cũng có ảnh hưởng đến nhịp đập tim. Chúng được giải phóng từ tuyến giáp, có thể làm tăng nhịp đập của tim bằng cách tác động vào nút xoang. Hóc-môn này thường được giải phóng trong tình huống căng thẳng hoặc khi cơ thể cần tăng cường hoạt động. Chu trình bơm máu của tim qua cơ thể con người như thế nào?Chu trình bơm máu của tim qua cơ thể con người bao gồm hai pha, đó là pha tâm thu và pha tâm trương. Cụ thể: 1. Pha tâm thuTrong giai đoạn này, tim bắt đầu co lại:
2. Pha tâm trươngTrong giai đoạn này, cơ tim bắt đầu thả lỏng:
Quá trình này được lặp đi lặp lại đến suốt đời, đảm bảo rằng cơ thể luôn được cung cấp đủ lượng oxy, chất dinh dưỡng, cũng như loại bỏ được các chất thải sinh học ra khỏi máu. Mỗi ngày, tim phải đập hơn 100.000 lần để cung cấp đủ máu cho cơ thể hoạt động Những bệnh lý thường gặp ở timCấu tạo của tim chứa nhiều van tim và hệ thống mạch máu phức tạp. Hoạt động của tim có diễn ra thuận lợi hay không phụ thuộc nhiều vào sức khỏe của van tim và các mạch máu xung quanh. Do đó, hầu hết những bệnh lý thường gặp ở tim đều có liên quan ít nhiều đến mạch máu và van tim, trong đó bao gồm:
Bệnh tim mạch vành có thể gây nên những cơn đau thắt ngực dữ dội Nguyên nhân dẫn đến bệnh timCó nhiều nguyên nhân khác nhau có thể dẫn đến bệnh tim, trong đó bao gồm:
Chế độ ăn thiếu khoa học là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến bệnh tim Khi nào nên khám, kiểm tra chức năng tim?Bạn nên khám và kiểm tra chức năng định kỳ 6 tháng / lần khi:
Bên cạnh đó, bạn cũng cần đến cơ sở y tế gần nhất để khám và kiểm tra chức năng tim ngay khi cảm thấy:
Các xét nghiệm kiểm tra chức năng timĐể xét nghiệm kiểm tra chức năng tim, các bác sĩ thường thực hiện:
Rối loạn, suy giảm chức năng tim có chữa được không?Rối loạn và suy giảm chức năng tim KHÔNG THỂ ĐƯỢC CHỮA KHỎI. Tuy nhiên, điều trị đúng cách có thể giúp kiểm soát bệnh, cải thiện sức khỏe và ngăn ngừa được các biến chứng nguy hiểm như: mất trí nhớ, suy tim, bệnh thận, phù nề / yếu / liệt tay chân, suy nhược thể chất, rối loạn nội tiết tố và khả năng hấp thu dinh dưỡng,… Điều trị kịp thời giúp kiểm soát bệnh tim và ngăn ngừa biến chứng Có thể sống mà không có tim không?Bạn KHÔNG THỂ SỐNG mà không có tim. Bởi lẽ, tim là cơ quan quan trọng nhất trong hệ tuần hoàn, chịu trách nhiệm bơm máu đi nuôi dưỡng tất cả các tế bào trong cơ thể. Trong trường hợp suy tim nặng, một máy trợ tim nhân tạo vẫn có thể hỗ trợ tim thực hiện chức năng một cách tạm thời; nhưng chúng không thể thay thế hoàn toàn chức năng tim trong dài hạn. Lúc này, cấy ghép quả tim mới từ người hiến tặng phù hợp sẽ là lựa chọn tốt nhất giúp bạn kéo dài sự sống. Làm thế nào để có một quả tim khỏe mạnh?Để có một trái tim khỏe mạnh, bạn hãy tích cực điều chỉnh thói quen ăn uống, sinh hoạt và vận động theo các nguyên tắc sau:
Kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp ngăn ngừa sớm các bệnh lý tim mạch Trên đây là những thông tin quan trọng về cấu tạo và vị trí của tim. Hiểu rõ về vị trí và cấu tạo của tim là điều cần thiết để nắm bắt được cách thức hoạt động của cơ quan quan trọng này. Hy vọng rằng, qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn sâu sắc hơn về chức năng của tim, cũng như tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe tim mạch để có thể tự bảo vệ mình trước những tác nhân nguy hiểm gây bệnh. |