Tìm các từ cùng trường từ vựng chỉ bộ phận cơ thể con người trong đoạn trích Trong lòng mẹ
|
TRƯỜNG TỪ VựNG KIẾN THỨC Cơ BẢN Trường từ vựng là tập hợp của những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa. HƯỚNG DẪN TÌM HlỂU CÂU HỎI PHAN bài học Thế nào là trường từ vựng? Đọc đoạn văn ta thấy các từ: mắt, mặt, da, gò má, đùi, đầu, cánh tay, miệng đều có chung một nét nghĩa là chỉ các bộ phận của cơ thể con người. Lưu ý (có 4 trường hựp) + Một trường từ vựng có thể bao gồm nhiều từ vựng nhỏ hơn. + Một trường từ vựng có thể bao gồm những từ khác biệt nhau về loại. + Một từ có thể thuộc nhiều trường từ vựng khác nhau. + Chuyển trường từ vựng để tăng thêm tính nghệ thuật của ngôn từ và khả năng diễn đạt. HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP Câu 1. Đọc văn bản “Trong lòng mẹ” của nhà văn Nguyên Hồng, tìm các từ thuộc trường tù vựng “người ruột thịt”. Những từ thuộc trường từ vựng người ruột thịt trong văn bản Trong lòng mẹ của nhà văn Nguyên Hồng: Mẹ tôi, thầy tôi, em tôi, mợ mày, mợ, cô tôi, mợ, con. Câu 2. Hãy đặt tên trường từ vựng cho mỗi dãy từ dưới đây: + Nhóm từ thuộc trường từ vựng nói về dụng cụ đánh bắt cá: lưới, nơm, câu vó. + Nhóm từ thuộc trường từ vựng nói về đồ dùng trong gia đình: tủ, rương, hòm, va li, chai, lọ. + Nhóm từ thuộc trường từ vựng chỉ hành động: đá, đạp, giẫm, xéo. + Nhóm từ thuộc trường từ vựng chỉ trạng thái của con người: buồn, vui, phấn khởi, sợ hãi. + Nhóm từ thuộc trường từ vựng chỉ tính cách của con người: hiển lành, độc ác, cởi mở. + Nhóm từ thuộc trường từ vựng chỉ dụng cụ học tập: bút máy, bút bi, phấn, bút chì. Câu 3. Các từ in đậm trong đoạn văn sau đây thuộc trường từ vựng nào? “Vì tôi biết rõ, nhắc đến mẹ tôi, cô tôi chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tôi những hoài nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tôi, một người đàn bà đã bị cái tội là góa chồng, nợ nần cùng túng quá, phải bỏ con cái đi tha hương cầu thực. Nhưng đời nào tình thương yêu và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến....” (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu) Các từ in đậm trong đoạn văn trên đềụ thuộc trường từ vựng chỉ thái độ, tình cảm của con người. Câu 4. Xếp các tù: “mủi, nghe, tai, thính, điếc, thơm, rõ” vào đúng trường từ vựng của nó theo bảng sau: (Lưu ý có những từ có thể thuộc cả hai loại trường từ vựng) Khứu giác Thính giác Mũi, thơm, rõ, . thính, điếc Điếc, rõ, thính, nghe, tai Câu 5. Tìm các irường từ vựng của mỗi từ sau đây: “lưới, lạnh, tấn công”. /Lạnh //^-Thời tiết (nóng lạnh) Lạnh Thân nhiệt của cơ thế (mát, lạnh, ấm) X. Tính tình của con người (cái đầu lạnh, lạnh lùng) Cảm xúc tình cảm (nghe mà lạph cả ngưỡi) /'Hành động (tấn công vào kẻ thù) Tấn C0ng<\“ Tình cảm yêu thương (anh ta đang tấn công cô nàng) \ Hoạt động xã hội (chúng ta tấn công đế diệt giặc dôt) Dụng cụ đánh bắt động vật (nơm, câu, vó, bẫy, lưới) Các tồ chức xã hội (mạng,.lưới cán bộ xã) Câu 6. Trong đoạn tho' sau, tác giả dã chuyển các từ ỉn đậm từ trường từ vựng nào sang trường từ vựng nào? Ruộng rẫy là chiến trường Cuốc cày là vũ khí Nhà nông là chiến sĩ Ilậu phương thi đua với tiền phương. (Hồ Chí Minh) Các từ: Chiến trường, vũ khí, chiến đấu tác giả đã chuyển từ trường từ vựng chiền đấu sang trường từ vựng sản xuất. Câu 7. Viết một doạn văn có ít nhất năm từ cùng trường từ vựng “trường học” hoặc trường từ vựng “môn bóng dá”. + Yêu cầu: Đoạn văn phải có nội dung trọn vẹn, và hành văn mạch lạc, trong đó có ít nhát 5 từ cùng trường nghĩa, số câu không hạn chế. + Đoạn văn tham khảo • Đoạn 1: Trường em nằm cạnh bờ sông Hậu. Ngôi trường mới được xây dựng xong rất khang trang sạch sẽ, gồm ba dãy lầu xếp theo hình chữ u. Mỗi dãy có tới ba chục phòng học. Ở mỗi lớp học đều được trang bị bàn ghế, bảng, hệ thống đèu chiếu sáng mới tinh. Chính giữa sân trường là cột cờ cao vút. Trước cửa phòng học vụ là một chiếc đồng hồ to tướng nhắc nhở mọi người vào học, vào làm việc đúng giờ. Em rất thích ngôi trường mới này. • Đoạn 2: Bóng đá là bộ môn thể thao mà tôi vô cùng yêu thích. Tôi từng mo ước mình trở thành cầu thủ xuất sắc nhưng chưa định hình được vị trí nào: lúc thì ước mơ làm thủ môn, trấn giữ cả khung thành vững chắc để cho đồng đội yên tâm tấn công; lúc lại ước mơ làm tiền đạo dẫn dắt quả bóng, tung lưới đối phương cho hả hê; lúc thì lại muốn làm tiền vệ cánh trái lướt luôn cả cánh phải để thả sức tung hoành... Theo bạn thỉ tôi nên ở vị trí nào thì hợp lí? I. THẾ NÀO LÀ TRƯỜNG TỪ VỰNG? 1. Các từ in đậm trong đoạn trích sau có nét chung nào về nghĩa? Mẹ tôi lấy vạt áo nâu thấm nước mắt cho tôi rồi xốc nách tôi lên xe. Đến bấy giờ tôi mới kịp nhận ra mẹ tôi không còm cõi xơ xác quá như cô tôi nhắc lại lời người họ nội của tôi. Gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và nước da mịn, làm nổi bật màu hồng của hai gò má. Hay tại sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mình mà mẹ tôi lại tươi đẹp như thuở còn sung túc? Tôi ngồi trên đệm xe, đùi áp đùi mẹ tôi, đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi, tôi thấy những cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt. Hơi quần áo mẹ tôi và những hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thường. (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu) Trả lời: - Các từ i đậm: mặt, mắt, đầu, gò má, đùi, đầu, cánh, tay để chỉ bộ phận cơ thể con người. ⟹ Trường từ vựng là tập hợp của những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa 2. Lưu ý Đặc điểm của trường từ vựng - Một trường từ vựng có thể bao gồm nhiều trường từ vựng nhỏ hơn. - Một trường từ vựng có thể bao gồm những từ khác biệt nhau về từ loại - Do hiện tượng từ nhiều nghĩa, một từ có thể thuộc nhiều trường từ vựng khác nhau II. LUYỆN TẬP Câu 1. Đọc văn bản Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng, tìm các từ thuộc trường từ vựng "người ruột thịt". Trả lời: Các từ thuộc trường từ vựng "người ruột thịt" trong văn bản Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng. Thầy (tôi), mẹ (tôi), em (tôi), cô (tôi), mợ (cháu, con, mày), anh em (tôi)... Câu 2. Đặt tên trường từ vựng cho mỗi dãy từ dưới đây: a) lưới, nơm, câu b) tủ, rương, hòm, va-li, chai, lọ c) đá, đạp, giẫm, xéo d) buồn vui, phấn khởi, sợ hãi e) hiền lành, độc ác, cởi mở g) bút máy, bút bi, phẩn, bút chì Trả lời: a) Lưới, nơm, câu : dụng cụ đánh bắt cá b) Tủ, rương, hòm, va-li, chai, lọ: dụng cụ đề đựng c) Đá, đạp, giẫm, xéo: hoạt động của chân d) Buồn vui, phấn khởi, sợ hãi: trạng thái tâm lí e) Hiền lành, độc ác, cởi mở: tính cách g) Bút máy, bút bi, phẩn, bút chì: dụng cụ đế viết Câu 3. Các từ in đậm trong đoạn văn sau đây thuộc trường từ vựng nào? Vì tôi biết rõ, nhắc đến mẹ tôi, cô tôi chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tôi những hoài nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tôi, một người đàn bà bị cái tội là góa chống, nợ nần túng quá, phải bỏ con cái đi tha hương cầu thực. Nhưng đời nào tình thương yêu và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến… (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu) Trả lời: Các từ in đậm: hoài nghi, khinh miệt, ruồng rẫy, thương yêu, kính mến, rắp tâm thuộc trường từ vựng thái độ, tình cảm. Câu 4. Xếp các từ mũi, nghe, tai, thính, điếc, thơm, rõ vào đúng trường từ vựng trong bảng sau. Trả lời: Khứu giác Thính giác mũi, thính, điếc, thơm tai, nghe, thính, điếc, rõ Câu 5. Tìm các trường từ vựng của mỗi từ sau đây: lưới, lạnh, tấn công. Trả lời: - Từ " lưới" thuộc trường từ vựng: + Trường "dụng cụ đánh bắt cá + Trường " phương án bao vây bắt người": giăng lưới bắt tội phạm, lưới trời, lưới phục kích, lưới mật thám. - Từ "lạnh" thuộc trường từ vựng: + Trường "nhiệt độ" + Trường tính cách, thái độ + Trường "màu sắc" - Từ "tấn công" thuộc trường: + Trường "hành động bạo lực" + Trường từ vựng về " hoạt động thể thao" Câu 6. Trong đoạn thơ sau, tác giả đã chuyển các từ in đậm từ trường vựng nào sang trường từ vựng nào? Ruộng rẫy là chiến trường, Cuốc cày là vũ khí, Nhà nông là chiến sĩ, Hậu phương thi đua với tiền phương Trả lời: Trong đoạn thơ trên, tác giả đã chuyển những từ in đậm từ trường “quân sự” sang trường “nông nghiệp". Câu 7. Viết một đoạn văn ít nhất có năm từ có cùng trường từ vựng "trường học" hoặc trường từ vựng "môn bóng đa". Trả lời: Bóng đá là bộ môn thể thao mà tôi vô cùng yêu thích. Tôi từng mơ ước mình trở thành cầu thủ xuất sắc nhưng chưa định hình được vị trí nào: lúc thì ước mơ làm thủ môn, trấn giữ cả khung thành vững chắc để cho đồng đội yên tâm tấn công; lúc lại ước mơ làm tiền đạo dẫn dắt quả bóng, tung lưới đối phương cho hả hê; lúc thì lại muốn làm tiền vệ cánh trái lướt luôn cả cánh phải để thả sức tung hoành... Theo bạn thì tôi nên ở vị trí nào thì hợp lí?
Soạn bài Trường từ vựng trang 21 môn Ngữ văn lớp 8 (ngắn gọn). Đọc văn bản Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng, tìm các từ thuộc trường từ vựng “người ruột thịt”. Các từ thuộc trường từ vựng “người ruột thịt” trong văn bản Trong lòng mẹ : Thầy, mẹ, cô, mợ, con, cháu, anh em….
I. THẾ NÀO LÀ TRƯỜNG TỪ VỰNG Câu 1. Các từ in đậm: “mặt, mắt, da, gò má, đùi, đầu, cánh tay, miệng” cùng là các bộ phận trên cơ thể con người. II. LUYỆN TẬP Câu 1: Các từ thuộc trường từ vựng “người ruột thịt” trong văn bản Trong lòng mẹ : Thầy, mẹ, cô, mợ, con, cháu, anh em. Câu 2: Đặt tên trường từ vựng: a. Dụng cụ đánh bắt thủy sản. b. Vật dụng để chứa. c. Hoạt động của chân. d. Trạng thái tâm lý, tình cảm. e. Tính cách. g. Dụng cụ để viết. Câu 3: Các từ in đậm trong đoạn văn thuộc trường từ vựng: Thái độ tình cảm. Câu 4: Khứu giác: Mũi, thính, điếc, thơm, rõ Thính giác: nghe, tai, thính, điếc, rõ. Câu 5: – Lưới: + Trường đồ dùng bắt cá: vó, chài. + Trường dụng cụ, máy móc: rào lưới sắt, túi lưới, mạng lưới điện… – Lạnh: + Trường thời tiết: rét, buốt, cóng… + Trường tình cảm: lạnh nhạt, giọng nói lạnh lùng, mặt lạnh như tiền.. + Trường màu sắc: màu xám lạnh, màu xanh ngắt. Câu 6: Tác giả đã chuyển trường từ vựng “quân sự” sang trường từ vựng “nông nghiệp”. Câu 7: – Đoạn văn có trường từ vựng “môn bóng đá”: Bóng đá được biết đến là một môn thể thao đồng đội, chơi giữa hai đội, mỗi đội có 11 cầu thủ. Mục tiêu của trò chơi là ghi điểm bằng cách đưa bóng vào khung thành đối thủ. Ngoài thủ môn, các cầu thủ không được cố ý dùng tay hoặc cánh tay để chơi bóng. Đội chiến thắng là đội ghi được nhiều điểm hơn khi kết thúc trận đấu. |
