Thái độ của Uy-lít-xơ trước cách cư xử lạ lùng của người vợ và sự nóng nảy của người con trai
Nội dung chính bài Uy-lít-xơ trở vềTâm trạng Uy-lít-xơ khi trở về gặp vợ biểu hiện như thế nào? Cách ứng xử của chàng bộc lộ phẩm chất gì?Dàn ý 1:Diễn biến tâm trạng của Pê-nê-lốp Show I. Mở Bài Giới thiệu về tác giả tác phẩm, đôi nét về sử thi Hô-me-rơ và đoạn trích. Diễn biến tâm trạng của Pê-nê-lốp từ khi được báo tin cho đến khi nhận ra chồng rất phong phú: Từ nghi ngờ đến hạnh phúc. II. Thân Bài * Tâm trạng của nàng trước sự tác động của nhũ mẫu Ơ-ri-cle - Nhũ mẫu gọi nàng dậy, báo tin chàng trở về, giết chết bọn cầu hôn -> Nàng không tin, cho rằng chàng đã chết - Nhũ mẫu thuyết phục đưa ra "vết sẹo" -> Nàng chưa tin nhưng bắt đầu phân vân, không biết đứng xa hỏi chuyện hay lại gần => Tâm trạng trái ngang, ngổn ngang bao ý nghĩ * Tâm trạng của nàng trước sự tác động của Tê-lê-mác - Bị người con trách cứ là tàn nhẫn độc ác (người con yêu cha mẹ sâu sắc) - Nàng nói với con nhưng ý muốn nói với chàng và hé mở thử thách * Cuộc đấu trí giữa hai người vợ chồng: - Bị chồng trách là người sắt đá, nhờ nhũ mẫu kê cho một chiếc giường để ngủ => Nàng muốn kê chiếc giường do chính chồng tạo ra để thử thách - Chàng giật mình vì thái độ của vợ nên đã nói ra bí mật - Pê-nê-lốp xúc động ôm lấy chồng - Cảnh đoàn tụ của một gia đình hạnh phúc. => Nàng là một người phụ nữ chung thủy giàu lý trí, thận trọng, khôn ngoan và biết cách ứng xử trong mọi tình huống. * Nghệ thuật: - Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc. - Cách tạo tình huống hấp dẫn đầy kịch tính, sử dụng nghệ thuật so sánh đuôi dài. III. Kết Bài Kết luận lại vẻ đẹp của nàng qua những diễn biến tâm trạng: chung thủy, thận trọng, khôn ngoan: Ca ngợi vẻ đẹp của con người Hy Lạp. Giáo án Ngữ văn 10 tuần 5: Uy Li Xơ trở vềBạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (104.03 KB, 13 trang ) Giáo án Ngữ văn 10 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS Yêu cầu hs đọc phần Tiểu dẫn-sgk. YÊU CẦU CẦN ĐẠT I. Tìm hiểu chung: ? có hiểu biết gì về tác giả Hô-me- 1. Tác giả Hô-me-rơ: rơ? - Là con của một gia đình nghèo, được sinh ra bên dòng sông Mê-lét vào khoảng thế kỉ IXVIII trước công nguyên. - Là một nhà thơ mù tài hoa, một ca sĩ hát rong đuợc mọi người dân Hi Lạp yêu mến. Hiện nay có 11 thành phố Hi Lạp đều tự nhận là quê hương của ông. 2. Sử thi Ô-đi-xê: a. Dung luợng: ? Dựa vào sgk, em hãy tóm tắt sử thi Ô-đi-xê? Gồm 12 110 câu thơ, chia thành XXIV khúc ca. Gv cung cấp thêm cho hs một vài b. Tóm tắt: chi tiết: - Phần 1: Khúc ca I- XII: + Ca-líp-xô dâng linh đan để Uy-lítCâu chuyện được kể từ thời điểm Uy-lít-xơ xơ trường sinh bất tử, cùng chung sau 10 năm rời thành Tơ-roa vẫn chưa thể đặt sống với nàng. Nhưng suốt 7 năm bị chân lên mảnh đất quê hương và đang bị nữ nàng cầm giữ ngày nào chàng cũng thần Ca-líp-xô cầm giữ. Các thần linh cầu xin ra bờ biển hướng nhìn về quê thần Dớt cho Uy-lít-xơ được đồn tụ với gia hương, khóc thương... 2 Giáo án Ngữ văn 10 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT + Pê-nê-lốp đưa ra điều kiện: nàng đình. Dớt đồng ý. chấp nhận tái giá khi dệt xong tấm Trong khi đó tại quê nhà, Pê-nê-lốp, vợ vải nhưng nàng dệt mãi ko xong vì chàng phải đối mặt với 108 kẻ quyền quý đến nàng cứ ngày dệt, đêm lại tháo ra. ở cầu hôn. Tê-lê-mác, con trai của Uy-lít-xơ, phần 2, nàng còn thách 108 tên cầu phải đương đầu với bọn chúng để bảo vệ gia hôn giương cung của Uy-lít-xơ và đình. bắn xuyên qua 12 cái vòng của 12 chiếc rìu để trì hỗn, chờ đợi chồng. Tuân lệnh Dớt, nữ thần Ca-líp –xô buộc phải để Uy-lít-xơ rời đảo. Sau vài ngày Uy-lít-xơ + Chiếc bè của Uy-lít-xơ bị đánh và các bạn đồng hành gặp bão lớn, chiếc bè bị đắm do thần biển Pô-zê-i-đông trả đánh tan tác, chàng may mắn dạt vào xứ sở thù do chàng đã đâm thủng mắt Xi- của vua An-ki-nô-ốt. Chàng đã kể lại hành clốp Pô-li-phem , con trai của thần. trình phiêu lưu mạo hiểm trong suốt 10 năm + Uy-lít-xơ và đồng đội đi qua đảo qua các miền đất lạ cho nhà vua. của các nàng tiên cá Xi-ren có giọng - Phần 2: Khúc ca XIII- XXIV. hát mê hồn nhưng vô cùng nguy Được vua An-ki-nô-ốt giúp đỡ, Uy-lít-xơ đã hiểm... trở về quê hương, sau 20 năm xa cách, nơi + Uy-lít-xơ bị thử thách tình cảm chàng sẽ phải đối mặt với một nguy hiểm nhiều lần: phù thủy Xiếc-xê, Ca- mới. Đó là 108 tên cầu hôn xảo quyệt rắp tâm líp-xô, công chúa Nô-di-ca,... chiếm đoạt hạnh phúc, tài sản của gia đình chàng. Uy-lít-xơ cùng con trai và gia nhân trung thành lập mưu trừng trị bọn chúng. Nữ thần A-tê-na xuống trần báo tin cho Uy-lít-xơ được Dớt cho phép đồn tụ và trừng trị những kẻ phá hoại gia đình mình. Cuộc sống mới bắt 3 Giáo án Ngữ văn 10 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT đầu trên xứ sở I-tác, quê hương của chàng. c. Chủ đề: - Quá trình chinh phục thiên nhiên, biển cả, di ? Em hãy nêu chủ đề của sử thi Ô- dân mở đất Ca ngợi ý chí, lòng dũng cảm, trí tuệ của người Hi Lạp cổ đại. đi-xê ? - Cuộc đấu tranh để bảo vệ hạnh phúc gia đình của người Hi Lạp thời cổ Ca ngợi giá trị tình cảm gia đình gắn bó, thủy chung. 3. Đoạn trích Uy-lít-xơ trở về: Vị trí: Thuộc phần 2, khúc ca thứ XXIII. II. Đọc- hiểu văn bản: ? Nêu vị trí của đoạn trích Uy-lítxơ trở về? Yêu cầu hs đọc phân vai văn bản. ? Tìm bố cục của đoạn trích? 1. Đọc. 2. Bố cục: 2 phần. + Phần 1: Từ đầu “kém gan dạ” : Tác động của nhũ mẫu và Tê-lê-mác lên Pê-nê-lốp. Uylít-xơ chấp nhận thử thách của Pê-nê-lốp, hướng con trai đến việc đối phó với bọn cầu hôn. + Phần 2: Còn lại: Cuộc đấu trí giữa Pê-nêlốp và Uy-lít-xơ để nhận ra nhau bằng phép thử bí mật của chiếc giường cưới. 3. Tìm hiểu văn bản: 4 Giáo án Ngữ văn 10 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT a. Tin Uy-lít-xơ trở về với Pê-nê-lốp: - Người đưa tin: nhũ mẫu một người thân tín, rất đáng tin cậy. - Nội dung tin: + Uy-lít-xơ đã trở về. ? Ai là người báo tin cho Pê-nê-lốp + Dấu hiệu đáng tin cậy:(dấu hiệu riêng của Uy-lít-xơ) vết sẹo do răng nanh trắng của một biết Uy-lít-xơ đã trở về? ? Nội dung tin thông báo của nhũ con lợn lòi húc. + Nhũ mẫu lại đem cả tính mệnh của mình ra mẫu? để đánh cuộc, quả quyết khẳng định tin tức Uy-lít-xơ đã trở về. - Thái độ và suy nghĩ của Pê-nê-lốp trước những lời báo tin của nhũ mẫu: + Thái độ: Bình tĩnh, trấn an nhũ mẫu cũng là tự trấn an mình, hồi nghi lời nhũ mẫu. + Suy nghĩ, lí giải: ? Thái độ và suy nghĩ của Pê-nê-lốp Nàng cho rằng đó là vị thần “bất bình vì thể hiện ntn trước lời nhũ mẫu báo sự láo xược bất kham và những hành động tin Uy-lít-xơ, chồng nàng, đã trở nhuốc nhơ” của bọn cầu hôn. Vì hai lẽ: ko về? một người trần nào có thể giết chết hết 108 kẻ cầu hôn ngang ngược và hung tợn đó; hơn ? Tại sao rất nhớ chồng, mong 5 nữa người giết chúng mới hôm qua nói chuyện với nàng về những tin tức liên quan Giáo án Ngữ văn 10 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT chồng trở về mà khi được báo tin đến Uy-lít-xơ như một người chứng kiến. Uy-lít-xơ đã trở về, Pê-nê-lốp lại rất Nàng sợ bị lừa gạt. đỗi phân vân, ko tin những lời của Về phần Uy-lít-xơ, sau 20 năm bặt vô âm nhũ mẫu, ko tin người hành khất tín, nàng đã hết hi vọng chàng sẽ trở về: “ vừa chiến thắng bọn cầu hôn, giải Còn về phần Uy-lít-xơ thì ở nơi đất khách thốt cho nàng chính là Uy-lít-xơ? quê người chàng cũng đã hết hi vọng trở lại Hs thảo luận, phát biểu. đất A-cai, chính chàng cũng đã chết rồi”. Gv nhận xét, bổ sung. Sự tỉnh táo, khôn ngoan, thận trọng của Pênê-lốp. - Khi nhũ mẫu đưa ra bằng chứng thuyết phục, lại dùng cả tính mệnh của mình ra để đánh cuộc, quả quyết khẳng định tin tức Uylít-xơ đã trở về, thái độ của Pê-nê-lốp: + Ko cương quyết bác bỏ mà thần bí hóa mọi việc. + Quyết định xuống lầu “để xem xác chết của bọn cầu hôn” và đặc biệt là “người giết ? Khi nhũ mẫu đưa ra bằng chứng chúng”. thuyết phục (dấu hiệu riêng của Uy- Pê-nê-lốp đã nửa tin nửa ngờ. lít-xơ: vết sẹo do răng nanh trắng b. Cuộc gặp gỡ- đồn tụ: của một con lợn lòi húc), lại dùng cả tính mệnh của mình ra để đánh Bước 1: Gặp mặt. cuộc, quả quyết khẳng định tin tức - Tâm trạng của Pê-nê-lốp khi bước xuống 6 Giáo án Ngữ văn 10 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT Uy-lít-xơ đã trở về, thái độ của Pê- lầu: nê-lốp ntn? + Rất đỗi “phân vân”, lúng túng tìm cách ứng xử. + Dò xét, suy nghĩ, tính tốn mông lung nhưng cũng ko giấu được sự bàng hồng, xúc động(...nàng đến trước mặt Uy-lít-xơ, dưới ánh lửa hồng, dựa vào bức tường đối diện... ? Khi bước xuống lầu, đối diện với ngồi lặng thinh trên ghế hồi lâu, lòng sửng người hành khất, tâm trạng của Pê- sốt, khi thì đăm đăm âu yếm nhìn chồng, khi nê-lốp ntn? lại ko nhận ra chồng dưới bộ quần áo rách mướp). - Thái độ của Tê-lê-mác: trách mẹ gay gắt sự nóng nảy, bộc trực của một chàng trai trẻ rất thương yêu cha mẹ. - Trước lời trách móc của con trai, Pê-nê-lốp: + Giải thích cho con hiểu tâm trạng “kinh ngạc”, phân vân, xúc động nhưng vẫn hết sức tỉnh táo của mình hành động giữ khoảng cách với Uy-lít-xơ. + Nói với con nhưng lại hướng tới Uy-lít-xơ ? Thấy thái độ lạnh lùng của mẹ, ngầm đưa ra thử thách (Nếu quả thực... ko ai thái độ của Tê-lê-mác biểu hiện ntn? biết hết) khôn ngoan, thận trọng. 7 Giáo án Ngữ văn 10 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT Điều đó cho thấy chàng là người - Tác giả dùng 3 lần từ “thận trọng” để khắc ntn? họa đặc điểm con người của Pê-nê-lốp định ngữ thể hiện vẻ đẹp trong phẩm chất nhân vật. ?Trước lời trách móc của con trai, Pê-nê-lốp bày tỏ tâm trạng, suy nghĩ Đây cũng là biện pháp nghệ thuật thường dùng của thể loại sử thi. gì? - Thái độ của Uy-lít-xơ trước cách cư xử lạ lùng của người vợ và sự nóng nảy của người con trai: nhẫn nại mỉm cười. thấu hiểu Pê-nê-lốp. Bởi nếu khẳng định mình là Uy-lít-xơ, chồng nàng Pê-nê-lốp, người mà nàng chờ đợi mỏi mòn bấy lâu trong khi chàng đang trong bộ dạng hành khất tiều tụy và hơn nữa Pê-nê-lốp vốn thận trọng, khôn ngoan sẽ ko tin lời chàng. Chàng đồng tình chấp nhận thử thách của người vợ và tin vào trí tuệ của mình. Bước 2: Đấu trí. - Sau khi tắm, trở lại đúng dáng hình của ?Thái độ của Uy-lít-xơ trước cách cư xử lạ lùng của người vợ và sự nóng nảy của người con trai? mình, “đẹp như một vị thần” nhưng vẫn bị Pê-nê-lốp nghi ngờ thái độ của Uy-lít-xơ: + Hờn dỗi, trách móc Pê-nê-lốp (Hẳn...xứ sở). 8 Giáo án Ngữ văn 10 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT + Thanh minh cho lòng chung thuỷ của mình (Thôi,...nay) Tạo cớ cho Pê-nê-lốp đưa ra thử thách. - Tâm trạng và cách xử trí của Pê-nê-lốp trước những lời trách móc của Uy-lít-xơ: + Thận trọng, tỉnh táo. + Khéo léo đưa ra thử thách về bí mật của chiếc giường cưới một cách như là tình cờ, rất tự nhiên, hợp lí. Mục đích:- Xác định rõ chân tướng của vị ? Sau khi tắm xong, dáng hình Uy- khách. lít xơ thay đổi hẳn nhưng vẫn bị - Nếu là Uy-lít-xơ thực thì nàng sẽ biết được nghi ngờ. Chàng đã tỏ thái độ gì tình cảm thực của chàng đối với mình giờ ntn. trong câu nói với Pê-nê-lốp và nhũ mẫu? ? Cách đưa ra thử thách về bí mật chiếc giường cưới của Pê-nê-lốp - Những phản ứng của Uy-lít-xơ khi nghe Pênê-lốp sai nhũ mẫu dịch chuyển chiếc giường 9 Giáo án Ngữ văn 10 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS ntn? YÊU CẦU CẦN ĐẠT cưới chứa bí mật riêng tư : Gv khắc sâu: Pê-nê-lốp thận trọng, + Giật mình, chột dạ, sợ Pê-nê-lốp đã thay tỉnh táo, khôn ngoan hướng theo câu lòng đổi dạ nếu như chiếc giường đã bị dịch nói có vẻ giận dỗi, trách móc của chuyển. Uy-lít-xơ để đưa ra lệnh dịch + Nói rõ bí mật của chiếc giường giải đáp chuyển chiếc giường cưới kỉ niệm thử thách của Pê-nê-lốp và chứng tỏ lòng riêng ẩn chứa bí mật rất riêng của chung thủy của mình. hai người. Nếu ko phải là Uy-lít-xơ Bước 3: Đồn tụ thì ko biết được bí mật Nàng sẽ - Khi Uy-lít-xơ nói rõ bí mật về chiếc giường nhận rõ chân tướng của vị khách. Nếu là Uy-lít-xơ nhưng cũng có thể chàng đã quên bí mật đó vì đã 20 năm xa cách hoặc đã cố quên do thay lòng đổi dạ Nàng sẽ biết được cưới Pê-nê-lốp hồn tồn tin đó chính thực là Uy-lít-xơ, chồng nàng, người yêu thươngvà thuỷ chung với nàng thái độ của nàng hồn tồn thay đổi: tình cảm thực của chàng đối với + Xúc động cực điểm (Nàng chạy ngay lại, mình. ?Những phản ứng của Uy-lít-xơ khi nc mắt chan hồ, ôm lấy cổ chồng, hôn lên trán chồng). nghe Pê-nê-lốp sai nhũ mẫu dịch + Cầu xin Uy-lít-xơ tha thứ. chuyển chiếc giường ? cưới chứa bí + Giải thích nguyên nhân của thái độ lạnh mật riêng tư của họ? lùng, thận trọng đưa ra thử thách của mình (Nàng tin vào trí tuệ của Uy-lít-xơ và lo sợ bị lừa dối). + Oán trách thần linh gây nên sự mất mát lớn của 2 người (Ôi! Thần linh...đầu bạc.) 10 Giáo án Ngữ văn 10 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT + Khẳng định Uy-lít-xơ đã thuyết phục được sự hồi nghi, cảnh giác thường trực của nàng ? Nghe những lời nói của Uy-lít-xơ rõ ràng về bí mật của chiếc giường bằng việc chàng đã hóa giải được phép thử bí mật của chiếc giường cưới. cưới, thái độ của Pê-nê-lốp thay đổi + Bộc lộ niềm vui sướng, hạnh phúc tột cùng. ra sao? Qua đây, có thể nối nàng Pê-nê-lốp ko hề vô cảm, tàn nhẫn mà sự quá tàn nhẫn hay ko? thận trọng, hồi nghi của nàng cho thấy tính chất phức tạp của thời đại- những nguy hiểm ? Để miêu tả niềm hạnh phúc, vui luôn rình rập, đe dọa họ. sướng tột cùng của Pê-nê-lốp, tác - Khi hiểu rõ tình cảm của Pê-nê-lốp, trước sự giả đã dùng biện pháp nghệ thuật xúc động mãnh liệt của nàng, Uy-lít-xơ nào trong câu văn dài cuối đoạn “khóc dầm dề”. Đó là nước mắt của sự cảm động, niềm vui, niềm hạnh phúc. trích? Vẻ đẹp của nhân vật Pê-nê-lốp: Thông minh, nghị lực, thận trọng và khôn ngoan, thủy chung, kiên trinh bảo vệ phẩm giá của mình và hạnh phúc gia đình. Vẻ đẹp của nhân vật Uy-lít-xơ: Cao quý, nhẫn nại, thông minh, thủy chung và hết lòng vì vợ con. III. Tổng kết bài học: 1. Nội dung: - Đề cao vẻ đẹp tâm hồn và trí tuệ của con 11 Giáo án Ngữ văn 10 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT người Hi Lạp thời cổ đại. - Khẳng định giá trị hạnh phúc gia đình khi người Hi Lạp chuyển từ chế độ thị tộc sang chế độ chiếm hữu nô lệ, hôn nhân một vợ một chồng. 2. Nghệ thuật: - Cách kể chậm rãi, tỉ mỉ (lối trì hỗn sử thi). ? Trước sự xúc động mãnh liệt của Pê-nê-lốp khi nàng nhận ra mình, tâm trạng của Uy-lit-xơ ntn? - Sử dụng đối thoại để khắc hoạ nội tâm. - So sánh mở rộng. - Dùng định ngữ khẳng định vẻ đẹp của nhân ? Em hãy nhận xét khái quát về vẻ đẹp của Pê-nê-lốp cũng như của người phụ nữ Hi Lạp cổ đại qua đoạn trích? ? Qua đoạn trích này, em nhận thấy những vẻ đẹp nào của nhân vật Uylít-xơ? ?Nêu nhận xét, đánh giá về đặc sắc nội dung và nghệ thuật của tác phẩm? 12 vật. Giáo án Ngữ văn 10 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT 3.Củng cố - Phẩm chất cao đẹp của Uy – Lít – xơ và Pê-nê-lốp - Tài năng cuả Hô-me-rơ trong đoạn trích. 4. Hướng dẫn học học sinh bài ở nhà - Học bài và làm bài tập trong SGK. - Nắm được nội dung đoạn trích phân tích được nhân vật Pê-nê-lốp, cảnh sum họp của gia đình - Lập dàn ý bài viết số 1, tiết sau trat bài. 13 |