Công nghệ:ĐIỀU KIỆN PHÁT SINH, PHÁT TRIỂNCỦA SÂU, BỆNH HẠI CÂY TRỒNGPHÒNG TRỪ TỔNG HỢP DỊCH HẠI CÂYTRỒNGI/ MỤC TIÊU:1. Kiến thức:- Học sinh hiểu được điều kiện phát sinh ,phát triển của sâu, bệnh hại cây trồng .- Học sinh hiểu được thế nào là phòng trừ tổng hợp dịch hại cây trồng .- Hiểu được nguyên lí cơ bản và các biện pháp chủ yếu sử dụng trong phòng trừ tổng hợp dịch hại cây trồng .2. Kỹ năng: Rèn luyện kỹ năng quan sát, phân tích, so sánh……3. Thái độ:- Có ý thức bảo vệ cây trồng.- Có ý thức phòng trừ dịch hại cây trồng kết hợp bảo vệ môi trường sinh thái theo hướng nông nghiệp bền vững.II/ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:+ Giáo viên :-Tranh ảnh một số sâu bệnh cây trồng .- Mẫu sâu và bộ phận cây trồng bị sâu hại.- Mẫu bọ phận cây trồng bị bệnh.- Phiếu học tập:+ Học sinh :- Đọc trước bài mới ở nhà.III/ TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:Nội Dung* Hoạt động 1:+ Ổn định tổ chức lớp:+ Kiểm tra bài cũ:I/NGUỒN SÂU, BỆNH HẠI:- Có sẵn trên đồng ruộng:+Trứng, nhộng côn trùng gâyhại.+Bào tử của nhiều loại bệnhtiềm ẩn trong đất , trong các bụicây cỏ, ở bờ ruộng.- Sử dụng hạt giống cây connhiễm bệnh, sâu là nguyên nhândẫn đến sâu, bệnh xuất hiện trênđồng ruộng.- Biện pháp ngăn ngừa sâu, bệnhphát triển :+ Cày, bừa, ngâm đất ,phátquang bờ ruộng, làm vệ sinhđồng ruộng.Hoạt động của GV- Đặt vấn đề : Trong sản xuất nôngnghiệp ,sâu bệnh là một trongnhững yếu tố làm giảm năng suấtvà chất lượng nông sản .Vì vậyphòng trừ sâu bệnh là việc làm hếtsức cần thiết .Muốn phòng trừ sâubệnh có hiệu quả cần phải hiểu cáclọai sâu bệnh và điều kiện phát sinhphát triển của chúng? .- Theo em sự phát sinh phát triểncủa sâu bệnh phụ thuộc những yếutố nào.- GV hướng dẫn HS tìm hiểu nguồnsâu bệnh hại .- Giới thiệu một số tranh ảnh vềcây trồng bị sâu bệnh gây hại vàvấn đáp.- Em hãy cho biết loài sâu bệnh nàothường gây gây hại trên đồng ruộngViệt Nam?- Các loài sâu đó tiềm ẩn ở đâu?- Theo em muốn ngăn chặn nguồnsâu bệnh hại trên đồng ruộng cầnphải làm gì?GV gợi ý để HS giải thích tác dụngcủa từng biện pháp ngăn ngừa sâubệnh?.Hoạt động của HS- HS chú ý nghe GV nêu vấn đề của bàihọc ,mục tiêu phải đạt được sau khi học.- HS đọc SGK và liên hệ thực tế trả lời:- Nguồn sâu, bệnh.- Điều kiện khí hậu, đát đai.- Giống cây trồng và chế độ chăm sóc.- HS quan sát tranh ảnhđọc phần I SGK tham gia thảo luận trả lờicâu hỏi của GV- Có hai nguồn chính :+ Cây trồng ,các tàn dư thực vật ,đấttiềm ẩn nguồn sâu bệnh+ Hạt giống ,cây con giống bị nhiễm sâubệnh- Biện pháp ngăn chặn là :+ Biện pháp canh tác.+ Dùng giống sạch bệnh .- Đọc SGK thống kê các yếu tố như: Khíhậu ,nhiệt độ ,độ ẩm .....- Trao đổi nhóm về tác động của từng yếutố lưu ý yếu tố độ ẩm và lượng mưa.- Thảo luận cả lớp bổ sung:+ Xử lí và sử dụng giống câytrồng sạch bệnh.II/ ĐIỀU KIỆN KHÍ HẬU,ĐẤT ĐAI:1-Nhiệt độ môi trường:-Ảnh hưởng đến sự phát sinh,phát triển của sâu, bệnh: mỗiloài sâu haị sinh trưởng, pháttriển tốt trong một giới hạn nhiệtđộ nhất định.- Ảnh hưởng đến quá trình xâmnhập và lây lan bệnh hại.2-Độ ẩm không khí và lượngmưa:-Ảnh hưởng đến phát dục và sinhtrưởng côn trùng: Lượng nướctrong cơ thể côn trùng biến đổitheo độ ẩm không khí và lượngmưa.Nếu độ ẩm không khí thấp,lượng mưa giảm côn trùng sẽchết.-Ảnh hưởng gián tiếp đến phátsinh, phát triển của sâu, bệnhthông qua ảnh hưởng đến nguồnthức ăn của sâu, bệnh: nhiệt độ,độ ẩm thích hợp cây trồng sinhtrưởng, phát triển tốt tạo nênnguồn thức ăn phong phú chochúng.3-Điều kiện đất đai:Đất thiếu hoặc thừa chất dinhdưỡng , cây trồng phát triểnkhông bình thường nên rất dễ bịsâu, bệnh phá hoại.-Trên đất giàu mùn , cây trồngdễ mắc bệnh đạo ôn, bạclá.-Trên đất chua, cây trồng kémphát triển và dễ bị bệnh tiêm lửa.III/ĐIỀU KIỆN VỀ GIỐNGCÂY TRỒNG VÀ CHẾ ĐỘCHĂM SÓC:-Sử dụng hạt giống , cây con bịnhiễm sâu, bệnh là điều kiệnthuận lợi để sâu, bệnh phát triểntrên đồng ruộng.-Chế độ chăm sóc mất cân đốigiữa nước và phân bón làm chosâu, bệnh phát triển mạnh.-Bón nhiều phân [đạm] tăngtính nhiễm bệnh của cây trồng .-Ngập úng và những vết thươngcơ giới tạo điều kiện thuận lợicho vi sinh vật xâm nhập vào cây- Hãy nêu những yếu tố của môitrường ảnh hưởng đến sự phát sinhphát triển của nguồn bệnh ?- Tác động của từng yếu tố ?- Vì sao độ ẩm không khí và mưacó ảnh hưởng đến sự phát sinh phấttriển của sâu bệnh?- Khi gặp điều kiện to ,độ ẩm cao,chúng ta cần làm gì để hạn chế sựphát triển của sâu bệnh?- Những loại đất nào dễ phát sinhsâu bệnh ? Cho ví dụ cụ thể?Sâu hại là động vật biến nhiệt [nhiệt độcơ thể phụ thuộc vào nhiệt độ môitrường] to môi trường quyết định hoạtđộng sống của sâu.- Sâu cắn gié ,đẻ trứng ở t o thích hợp là19 – 23 oC ,ở 30 oC sức đẻ kém, 35 oCkhông đẻ được.- Ngoài hai yếu tố trên điều kiện đất đaicũng là một yếu tố ảnh hưởng đến sự pháttriển của sâu bệnh.- Tăng cường kiểm tra đồng ruộng sớmphát hiện và có biện pháp phòng trừ.- Ngoài những điều kiện nêu trêntheo em còn có điều kiện nào khácảnh hưởmg đến phát sinh và pháttriển của sâu hại trên đồng ruộng ?- Phân tích những việc làm nào củanông dân dễ tạo điều kiện cho sâubệnh phát sinh ,phát triển ?- Cần làm gì để khắc phục và hạnchế sự phát sinh phát triển của sâuhại?- Đọc SGK tham gia thảo luận các câuhỏi GV đưa ra.+ Bón nhiều phân [đạm] tăng tínhnhiễm bệnh của cây trồng .+ Ngập úng và những vết thương cơ giớitạo điều kiện thuận lợi cho vi sinh vậtxâm nhập vào cây trồng .trồng .* Hoạt động 2:IV/ ĐIỀU KIỆN ĐỂ SÂU, - GV cho HS đọc sách , liên hệ - Bắt đầu bằng ổ dịch.BỆNH PHÁT TRIỂN THÀNH thực tế và trả lời câu hỏi:DỊCH:- Thế nào là ổ dịch?- Điều kiện; đủ thức ăn ; nhiệt độ , độ ẩm-Bắt đầu bằng ổ dịch.- Khi nào thì sâu, bệnh phát triển thích hợp, sâu, bệnh sẽ sinh sản mạnh, ổ-Điều kiện; đủ thức ăn ; nhiệt thành dịch?dịch sẽ lan nhanh khắp ruộng sau vàiđộ , độ ẩm thích hợp, sâu, bệnh - Để ngăn chặn sâu bệnh phát triển ngày.sẽ sinh sản mạnh, ổ dịch sẽ lan thành dịch cần áp dụng những biện diệt trừ kịp thời thì ổ dịch sẽ được dậpnhanh khắp ruộng sau vài ngày.pháp gì?tắt. diệt trừ kịp thời thì ổ dịch sẽđược dập tắt.- Chúng ta đã nghiên cứu các yếu - Chú ý nghe Gv nêu vấn đề và giới thiệuV/ KHÁI NIỆM VỀ PHÒNG tố ảnh hưởng đến sâu bệnh hại phần tiếp theo.TRỪTỔNGHỢP .Nắm được những yếu tố ảnhDỊCHHẠICÂY hưởng đến sự phát triển của sâuTRỒNG:bệnh chúng ta có thể xây dựng một1-Khái niệm: Là sử dụng phối hệ thống các phương pháp phòng - Mỗi biện pháp phòng trù dịch hại cóhợp các biện pháp phòng trừ .Hệ thống đó gồm nhữnh biệnnhững ưu điểm và hạn chế nhấttrừ dịch hại cây trồng một pháp nào?định. Vì vậy cần phải sử dụngcách hợp lí.phối hợp các biện pháp phòng trừ2-Lí do: Mỗi biện pháp phòngđể phát huy ưu điểm và khắc phụctrù dịch hại có những ưunhược điểm.điểm và hạn chế nhấtđịnh. Vì vậy cần phải sửdụng phối hợp các biệnpháp phòng trừ để phát - GV cho HS thảo luận các câu Nghiên cứu SGK và trả lời.huy ưu điểm và khắc hỏi :+ Trồng cây khỏe.phục nhược điểm.+ Thế nào là phòng trừ tổng hợp + Bảo tồn thiên địch để chúng khống chếVI/ NGUYÊN LÍ CƠ BẢN dịch hại?sâu , bệnh.PHÒNG TRƯ TỔNG+Thăm đồng thường xuyên, phát hiệnHỢP DỊCH HẠI CÂY+ Vì sao phải áp dụng phòng trừ sâu, bệnh để kịp thời có biện pháp phòngTRỒNG : [3ph]tổng hợp dịch hại?trừ nhằm hạn chế sự gây hại của chúng.1-Trồng cây khỏe.+ Em hãy nêu nguyên lý cơ bản + Nông dân trở thành chuyên gia: Bồi2-Bảo tồn thiên địch để chúng của phòng trừ tổng hợp dịch hại dưỡng kiến thức bảo vệ thực vật chokhống chế sâu , bệnh.cây trồng ?người nông dân để họ không những nắm3-Thăm đồng thường xuyên,+ Vì sao phải bảo tồn thiên địch kiến thức, vận dụng vào thực tiễn sảnphát hiện sâu, bệnh để kịp thời để khống chế sâu bệnh phát triển ?xuất m còn có khả năng phổ biến chocó biện pháp phòng trừ nhằm+ Cho biết các biện pháp chủ yếu người khác cùng áp dụng.hạn chế sự gây hại của chúng.của phòng trừ tổng hợp dịch hại4-Nông dân trở thành chuyên cây trồng?gia: Bồi dưỡng kiến thức bảo vệthực vật cho người nông dân đểhọ không những nắm kiến thức,vận dụng vào thực tiễn sản xuấtm còn có khả năng phổ biến chongười khác cùng áp dụng.* Hoạt động 3:VII/ BIỆN PHÁP CHỦ YẾU CỦA- Đọc SGk và trả lời: Có 6 biện phápPHÒNG TRỪ TỔNG HỢP DỊCHchủ yếu:HẠI CÂY TRỒNG :- Biện pháp kỹ thuật .1-Biện pháp kỹ thuật [ chủ yếu]:- GV cho HS ngiên cứu SGK và- Sinh học-Nội dung: Cày, bừa,tiêu hủy tàn hoàn thành phiếu học tập:- Hoá học ,dư cây trồng , tưới tiêu, bón phân- Sử dụng giống chống sâu bệnhhợp lí, luân canh cây trồng , gieo- Cơ giới vật lý ,trồng đúng thời vụ...- Nêu tác dụng của các biện pháp kỹ - Biện pháp điều hoà.-Ưu điểm: Đơn giản ,dễ thực hiện ,ít tốn công, có nhiều hiệu quả.-Nhược: Sâu, bệnh thành dịch íttác dụng.thuật trong phòng bệnh:HS thảo luận nhóm và hoàn thànhphiếu học tập.Biện phápBiện phápTác dụngCày bừaVệ sinh đồngruộng.Tưới tiêu ,bónphân hợp lýLuân canhGieo trồng đúngthời vụ2-Biện pháp sinh học [ tiên tiếnnhất]:-Nội dung: sử dụng sinh vật hoặcsản phẩm của chúng để ngăn chặn,làm giảm thiệt hại do sâu bệnh gâyra.-Ưu điểm: Hiệu qủa cao, khônggây ô nhiễm môi trường .3-Sử dụng giống chống sâu, bệnh:-Nội dung: sử dụng giống câytrồng mang gen chống chịu hoặc hạnchế, ngăn ngừa sự phát triển củadịch hại.-Ưu điểm: Hiệu quả triệt để4-Biện pháp hóa học[ quan trọngnhất]-Nội dung: sử dụng thuốc hóa họcđể trừ dịch hại cây trồng , chỉ sửdụng khi dịch hại tới ngưỡng gâynhại, mà các biện pháp khác tỏ rakhông có hiệu quả .-Ưu điểm: Hiệu quả cao, dập tắtdịch nhanh.-Nhược: ô nhiễm môi trường , ngộđộc cho người và gia súc, gây hiệntượng quen thuốc và phá vỡ sự cân- Vì sao nói biện pháp sinh học làtiên tiến nhất đang được nghiên cứuvà sử dụng rộng rãi?- Thế nào là biện pháp sinh học?- Nêu một số ví dụ ?GV có thể cho HS quan sát tranh ảnhhoặc băng hình.- Để góp phần thực hiện tốt biệnpháp sinh học chúng ta cần phải làmgì?- Ưu ,nhược điểm của biện pháp sinhhọc?GV cho HS thảo luận các câu hỏi:- Thế nào là biện pháp hoá học?- Sử dụng thuốc hoá học vừa có tácdụng tốt vừa không tốt ,điều đó đúngkhông? Vì sao?CàybừaVệ sinhđồngruộng.Tướitiêu,bónphânhợp lýLuâncanhGieotrồngđúngthời vụTác dụngDiệt trừ sâu bệnh hạicây trồng tồn tại trongđất.Phá huỷ nơi ẩn nấpcủa sâu bệnhGiúp cây trồng sinhtrưởng phát triển tốtnâng cao khả năngkháng bệnh.Cách li cô lập nguồnthức ăn của sâu bệnh.Tránh thời kỳ sâu bệnhphát sinh mạnh.- Thảo luận nghiên cứu SGK để trảlời các câu hỏi GV nêu ra.Ví dụ : Ong mắt đỏ diệt trứng sâuđục thân ,bọ rùa diệt rệp sáp hạicam....- Bảo vệ các loài thiên địch gây nuôivà bảo vệ các loài côn trùng có ích.HS thảo luận và trả lờinhững em khác lắng nghe và bổsung:Khi sâu bệnh xâm nhập vào câytrồng ,nhiều cây trồng thường có cácphản ứng tự vệ như tiết ra chất xuađuổi hoặc gây ngứa ,ngăn chặn hoặchạn chế sự phát triển của sâu hại cácgiống lúa : N203, P6 ,CH15 hoặcngô lai LVN4...- Sử dụng thuốc hóa học để trừ dịchhại cây trồng , chỉ sử dụng khi dịchhại tới ngưỡng gâyn hại, mà các biệnpháp khác tỏ ra không có hiệu quả .bằng sinh thái.5-Biện pháp cơ giới, vật lí:[[ quantrọng]-Nội dung: Bẫy ánh sáng, mùivị...;bắt bằng vợt, bằng tay...-Ưu điểm: Đơn giản, dễ thực hiện,không gây ô nhiễm môi trường-Nhược: Hiệu quả chậm, tốn công.6-Biện pháp điều hòa: Là sự phốihợp các biện pháp phòng trừ mộtcách hợp lý giữ cho dịch hại chỉphát triển ở mức độ nhất định câytrồng .* Tóm lại :Muốn phòng trừ sâu bệnhcó hiệu quả cần phối hợp các biệnpháp một cách hợp lý ,trong đó cầnquan tâm phát triển và bảo vệ cácthiên địch.- Thế nào là biện pháp cơ giới vật lý- Nêu ưu nhược điểm của biện phápnầy?- Thế nào là biện pháp điều hoà?- Vì sao phải sử dụng phối hợp cácbiện pháp phòng trừ dịch hại mộtcách hợp lý ?- Bẫy ánh sáng, mùi vị...;bắt bằngvợt, bằng tay...- Đơn giản, dễ thực hiện, không gâyô nhiễm môi trường.- Hiệu quả chậm, tốn công.- Là sự phối hợp các biện phápphòng trừ một cách hợp lý giữ chodịch hại chỉ phát triển ở mức độ nhấtđịnh cây trồng .HS đọc SGK suy nghĩ và trả lời:- Khai thác những ưu điểm của từngphương pháp và hạn chế tác hại củachúng.- Phòng trừ được toàn diên ,triệt để.- Hiệu quả cao ,chi phí ít.* Hoạt động 4:IV/ Củng cố và luyện tập:Cho HS làm các bài tập sau:1/ Giải thích câu:“ Trồng lúa mà hoá ra năn.Trồng cây hoá cỏ em ăn bằng gì? “2/Chọn câu trả lời đúng nhất :Câu 1: Sâu bệnh phát sinh trên đồng ruộng thường tiềm ẩn ở:A/ Trong đất ,trong các bụi cây ,trong cỏ rác.B/ Trong bụi cây cỏ ven bờ ruộng .C/ Trên hạt giống cây con.D/ Kết quả khác.Câu 2: Những điều kiện thuận lợi cho sâu bệnh phát triển ngoài độ ẩm cao ,nhiệt độ thích hợp còn có :A/Đất thiếu hoặc thừa dinh dưỡng ,ngậpúng .B/ Đất thiếu hoặc thừa dinh dưỡng ,chăm sóc không hợp lý.C/ Đất chua hoặc thừa đạm ,ngập úng ,chăm sóc không hợp lý ,hạt giống mang mầm bệnh ,cây trồng bị xây xước.D/ Cây trồng bị xây xước ,hạt giống mang nhiều mầm bệnh ,bón quá nhiều phân đạm,Câu 3: Ổ dịch là :A/ Nơi xuất phát của sâu bệnh để phát triển ra đồng ruộng.B/ Nơi có nhiều sâu bệnh hại.C/ Nơi cư trú của sâu bệnh .D/ Cả A, B và C.Câu 4:Nội dung nào thuộc biện pháp sinh học phòng trừ sâu , bệnh?A. Dùng bả độc.B. Dùng ánh sángC. Cả A và B.D.Dùng chế phẩm BTCâu5: Biện pháp phòng trừ sâu, bệnh hại nào gây ô nhiễm môi trường?A. Biện pháp kỹ thuật.B. Biện pháp sinh học.C. Biện pháp Hóa học.D. Biện pháp cơ giới, vật lí .V Dặn dò:- Trả lời câu hỏi cuối bài.- Xem trước bài 16, 18 chuẩn bị thực hành.