Chứng đau tại vùng gót gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Tùy vào vị trí đau có thể chia đau gót chân thành hai nhóm chính: đau vùng dưới gót và đau phía sau gót. Đau gót chân khiến cho cuộc sống, sinh hoạt của bệnh nhân gặp nhiều khó khăn, do đó, cần phải biết nguyên nhân đau do đâu và điều trị sớm để giúp bệnh nhân tránh khỏi phiền toái do bệnh gây nên.
Vì sao bị đau gót chân?
Như thường lệ, chị Tr.T.H. chọn đôi giày cao 5cm để đi. Nhưng hôm ấy, chị xỏ chân vào giày xong, khi đứng lên thấy đau nhói ở vùng sau gót chân, không thể bước đi được. Chị vội bỏ giày ra, tập thử vài động tác mới thấy rõ gót chân mình bị đau nhiều hơn khi đưa bàn chân cao lên hoặc đưa mũi chân chúc xuống. Tình trạng đó tăng dần lên, sau vài ngày thì chị đi khám bệnh, bác sĩ chẩn đoán chị bị viêm bao hoạt dịch gân gót.
Trường hợp viêm bao hoạt dịch gân gót chị H. mắc phải chỉ là một trong số rất nhiều bệnh liên quan đến đau gót chân mà nguyên nhân gây bệnh lại cũng rất nhiều. Thường gặp nhất của đau vùng sau gót chân bao gồm viêm gân gót [viêm gân Achille] và viêm bao hoạt dịch gân gót. Viêm cân gan chân là nguyên nhân hay gặp nhất của đau mặt dưới gan chân. Cân gan chân là dải cân chạy từ mặt dưới các ngón chân đến tận cùng phía dưới của gót chân. Khi hoạt động, các động tác dồn lực nhiều lên gan chân như chạy nhảy, leo trèo, thậm chí đứng nhiều sẽ tác động lên cân gan chân, ban đầu gây kích thích cơ học, về lâu dài sẽ dẫn đến tình trạng viêm. Ở những người có bề mặt gan chân bất thường, ví dụ quá phẳng hoặc quá lõm hoặc béo phì, làm nghề phải đi bộ lâu hay đứng lâu... là những yếu tố thuận lợi gây ra chứng đau gan chân.
|
Vị trí đau gót chân. |
Dấu hiệu nào cho biết bị bệnh?
Khi bạn thấy đau ở vùng mặt dưới gót chân, đau tăng lên khi thay đổi động tác từ nằm hay ngồi lâu sang động tác đứng, đặc biệt đau nhiều vào buổi sáng khi mới ngủ dậy bước chân xuống giường, sau khi đi lại vận động một lúc thì triệu chứng đau sẽ giảm dần đi thì đó chính là dấu hiệu bị bệnh ở gót chân. Lúc này, bạn cần đi khám để biết được mình bị đau do nguyên nhân gì để được điều trị kịp thời.
Điều trị bệnh như thế nào?
Hiện nay có rất nhiều phương pháp để điều trị bệnh. Biện pháp đầu tiên bao giờ cũng phải nghĩ tới đó là nghỉ ngơi, nẹp bất động bàn chân ở tư thế trung gian vào buổi tối, chườm túi đá vào vùng gót chân, tránh đi chân đất, tập các bài tập duỗi cơ cẳng chân như kéo các ngón chân về phía mặt trước cẳng chân nhiều lần vào buổi sáng; đi giày dép có lót đế mềm hoặc giày dép chỉnh hình khi có bất thường xương bàn chân. Khi bị đau quá thì có thể dùng thuốc chống viêm giảm đau không steroid như aspirin, diclofenac, meloxicam hoặc tiêm corticoid tại chỗ theo chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp. Nếu đau gót chân thông thường mà không được điều trị kịp thời có thể có diễn biến xấu hơn, dưới đây xin nêu ra một số hậu quả của bệnh đau gót chân và phương pháp điều trị:
Gai xương gót là hậu quả của tình trạng viêm cân gan chân kéo dài dẫn đến mọc xương tân tạo tại vùng gót chân. Gai xương gót thường không phải là nguyên nhân trực tiếp gây đau ở gót chân vì nhiều người đau gót mà không có gai xương, ngược lại nhiều người hiện tại có gai xương mà lại không đau gót. Chính vì vậy, điều trị gai xương gót cũng tương tự như điều trị viêm cân gan chân và hiếm khi cần phải mổ cắt bỏ gai.
Hội chứng đường hầm cổ chân mắc phải do chèn ép dây thần kinh chầy sau dẫn đến đau hay rối loạn cảm giác như tê rát, tê cóng, căng chặt vùng bàn chân hay gót chân. Về điều trị phải tùy theo nguyên nhân, nhưng có thể dùng các loại thuốc bao gồm thuốc chống viêm giảm đau không steroid, tiêm corticoid tại chỗ hay các biện pháp phẫu thuật giải phóng chèn ép.
Đau vùng mặt sau gót chân hay gặp nhất là viêm gân gót hoặc viêm bao hoạt dịch gân gót. Viêm gân gót hay gặp ở những người vận động với cường độ cao hoặc gặp ở lứa tuổi trung niên, đặc biệt những người trước kia là vận động viên. Khi đó gân gót bị kéo căng quá mức do vận động quá tải, cộng với những chấn thương lặp đi lặp lại mà không được xử trí đúng cách làm gân gót mất tính mềm dẻo, trở nên thoái hóa, có những tổn thương rách nhỏ do đó dễ bị viêm, thậm chí đứt gân. Những yếu tố thuận lợi khác dễ gây viêm gân gót như thay đổi giày đi, thay đổi chế độ luyện tập, ví dụ tăng lượng vận động. Về điều trị: ngưng những hoạt động gây đau, chườm đá tại chỗ, tập bài kéo giãn cơ bắp chân và mắt cá, đi giày dép có tác dụng nâng gót ở cả hai chân và có phần cứng bảo vệ gót chân, vật lý trị liệu như nhiệt nóng bằng paraffin, túi chườm, hồng ngoại, sóng ngắn.
Một trong những nguyên nhân khác gây đau gót chân là do chấn thương trực tiếp tại vùng gan chân do đi trên nền cứng không bằng phẳng, dẫm phải sỏi đá... làm tổn thương trực tiếp lên mô mỡ đệm ở gan chân. Thường chỉ cần nghỉ ngơi vài ngày là hết, thuốc giảm đau thông thường hay chống viêm giảm đau cũng có tác dụng tốt.
Tóm lại, đau gót chân là triệu chứng rất thường gặp và có nhiều nguyên nhân gây nên. Do đó, khi bị đau, bạn nên đi khám ở cơ sở y tế chuyên khoa để tìm ra nguyên nhân gây bệnh và điều trị kịp thời.
Chứng đau tại vùng gót chân là triệu chứng của nhiều bệnh lý khác nhau. Người bệnh thường than phiền đau xảy ra sau khi ngủ dậy, phải đi lại một lúc mới hết. Nó luôn gây khó chịu, phiền toái trong sinh hoạt và công việc hằng ngày của người bệnh. Vậy đau gót chân thường do những nguyên nhân gì gây ra? Khi nào bạn cần đi khám bác sĩ? Bài viết sau đây sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc trên.
1. Nguyên nhân
Nguyên nhân hay gặp nhất gây đau vùng gót chân là do tổn thương phần mềm vùng gót chân. Có thể gặp ở những nguyên nhân như sau:
1.1. Viêm gân gót [Gân Achille]
Bạn sẽ cảm thấy đau khi bước đi. Cảm giác đau sẽ đỡ hoặc không còn thấy đau khi nghỉ ngơi. Khi thử ấn vào một điểm cuối gân gót [gần gót chân] sẽ có cảm giác đau chói. Viêm gân gót thường hay tái phát, nếu không được điều trị sớm và dứt điểm sẽ luôn có nguy cơ đứt từng phần hoặc đứt hoàn toàn gân gót.
1.2. Viêm gân ở bàn chân
Thường gặp viêm những gân bám tận trên xương gót.
1.3. Viêm cân gan chân [hoặc “gai xương gót”]
Cân gan chân giống như là một tấm “dây chằng” che phủ cơ, mạch máu, thần kinh. Đây là nguyên nhân gây đau ở gót chân mà nhiều người gặp phải nhất.
Đau do viêm cân gan chân thường bị nhầm lẫn là do “gai xương gót”. Thực chất, “gai xương gót” không phải là nguyên nhân trực tiếp gây đau ở gót chân. Nó là hậu quả của tình trạng viêm cân gan chân kéo dài, dẫn đến canxi hóa tại điểm bám cân gan chân ở gót chân.
Nhiều người bệnh đau gót chân mà không có gai xương. Ngược lại, nhiều người có gai xương nhưng lại không thấy đau, hoặc có gai xương cả 2 bên nhưng chỉ đau 1 bên.
1.4. Bệnh Haglund
Bệnh gây nên do sự cọ xát giữa giày dép và xương gót. Bệnh biểu hiện bằng đau phía sau gót, gặp chủ yếu ở phụ nữ trẻ tuổi. Đôi khi, bệnh còn kèm theo phì đại lồi củ sau xương gót.
Ngoài các nguyên nhân trên thì đau ở gót chân còn có thể do:
- Chấn thương vùng gót gây tổn thương bầm dập, đứt rách phần mềm, viêm nhiễm khuẩn.
- Bệnh mạch máu chi dưới do vữa xơ, suy tĩnh mạch gây cản trở lưu thông máu, thiểu dưỡng dẫn đến cảm giác đau.
- Tổn thương thần kinh như: Chèn ép thần kinh chày sau [trong hội chứng đường hầm cổ chân]; kẹt thần kinh cơ dạng ngón út [thường có đau gót, bàn chân kèm theo rối loạn cảm giác như tê bì, nóng rát…].
- Tổn thương xương: Viêm màng xương, viêm xương gót, gãy xương do chấn thương… Những nguyên nhân này ít gặp.
2. Ai dễ bị đau vùng gót chân?
Tình trạng này thường hay gặp ở những đối tượng:
- Thường xuyên phải mang vác nặng.
- Đi bộ đường trường.
- Người hay phải đứng lâu.
- Người thừa cân.
- Người bị dị dạng bàn chân.
- Vận động viên thể thao có các động tác tác động mạnh, thường xuyên lên phần gan chân như: Bóng rổ, bóng chuyền, điền kinh…
Nếu lực tác động mạnh có thể gây bầm dập, đứt rách phần mềm, nặng nề có thể gây gãy xương gót. Trong trường hợp lực tác động nhẹ nhưng kéo dài sẽ tạo nên những vết rách rất nhỏ [vi chấn thương] ở phần mềm, từ đó kích hoạt viêm tại chỗ, gây đau gót. Chính vì đau do viêm nên bạn sẽ có những cảm nhận đau nhiều về đêm và sáng sớm, đồng thời sẽ thuyên giảm sau 8 giờ sáng hằng ngày.
>> Ngoài đau gót, gãy xương cũng là trường hợp thường gặp phải. Tìm hiểu những kiến thức cơ bản: Gãy xương bàn chân: Những kiến thức cơ bản cần biết
3. Khi nào bạn cần đi khám chuyên khoa?
Trường hợp đau gót chân xuất hiện ngay sau những chấn thương nhẹ [do chơi thể thao, đi giày mới quá chật, đi trên nền cứng không bằng phẳng, dẫm phải sỏi đá…] làm tổn thương trực tiếp đến mô mỡ đệm ở gót chân: Bạn thường chỉ cần nghỉ ngơi vài ngày là hết, có thể dùng thuốc giảm đau bôi tại chỗ.
Nếu thuộc các trường hợp sau, bạn cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp:
- Chấn thương nặng gây đau gót chân kèm sưng nề, bầm dập nhiều phần mềm, không đi lại được…
- Đau khởi phát không rõ yếu tố chấn thương.
- Đau kéo dài, hay xảy ra về đêm và sáng.
Trong các trường hợp trên, bạn cần đi gặp bác sĩ chuyên khoa Thần kinh – Cơ xương khớp để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
4. Điều trị như thế nào?
Bác sĩ sẽ có phương pháp điều trị đau gót chân tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra triệu chứng đau của bạn. Bác sĩ có thể kết hợp điều trị triệu chứng bằng các biện pháp bảo tồn, can thiệp phẫu thuật nếu có chỉ định.
4.1. Điều trị bảo tồn
Áp dụng với chấn thương nhẹ, tổn thương viêm các gân, cân cơ không nhiễm khuẩn. Đa số bệnh nhân sẽ cải thiện triệu chứng rõ rệt nếu điều trị đúng cách. Các biện pháp điều trị bảo tồn bao gồm:
- Chống viêm tại chỗ: Thuốc giảm đau dùng đường toàn thân [đường uống] thường kém hiệu quả. Vì vậy cần thiết sử dụng thuốc chống viêm tác động tại chỗ.
- Vật lý trị liệu – phục hồi chức năng.
- Thay đổi thói quen sinh hoạt – nghề nghiệp.
4.2. Phẫu thuật
Điều trị phẫu thuật là phương án cuối cùng. Bác sĩ chỉ định trong trường hợp điều trị bảo tồn đúng mà vẫn không giảm đau, hoặc trong trường hợp chấn thương đứt rách phần mềm, dây chằng, cân cơ, gãy xương…
Tóm lại, có nhiều nguyên nhân gây nên đau vùng gót chân. Nguyên nhân thường hay gặp là do tổn thương phần mềm vùng gót chân, nhất là viêm cân bàn chân. “Gai xương gót” không phải là nguyên nhân trực tiếp gây đau gót chân như nhiều người vẫn lầm tưởng. Khi bị đau gót chân kéo dài hoặc ảnh hưởng tới sinh hoạt và công việc, bạn nên đi khám chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.