Quan hệ ngoại giao giữa Mĩ và Cu-ba sau chiến tranh như thế nào?
A. Mĩ thực hiện chính sách bao vây, cấm vận Cu-ba.
B. Mĩ không quan hệ ngoại giao với Cu-ba.
C. Nhanh chóng bình thường hóa quan hệ.
D. Thiết lập quan hệ ngoại giao.
Fidel Castro phát biểu trước các ủng hộ viên hồi cuối thập niên 1950
Hiện ở độ tuổi 70, Elio Garcia nhớ chính xác địa điểm nơi ông có mặt vào ngày 16/4/1961.
“Ở góc phố giao nhau giữa hai đại lộ số 23 và số 12,” ông nói, và bắt đầu đi từ cổng nhà mình đến quận Vedado của thành phố Havana.
“Tôi đứng phía cuối của đám đông nhưng vẫn nhớ rất rõ những gì diễn ra”.
Chỉ hai năm sau khi Fidel Castro và những người ủng hộ lật đổ chế độ độc tài quân sự của Fulgencio Batista, cuộc Cách mạng Cuba non trẻ đã phải đối mặt với thách thức lớn nhất lúc bấy giờ: cuộc xâm nhập vào Vịnh Con lợn của những người Cuba lưu vong được CIA huấn luyện.
Dự đám tang những người hy sinh trong trận không kích đầu tiên của chiến dịch xâm lược này, ông Castro đã có một trong những bài phát biểu quan trọng nhất của mình.
Việc Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson tuyên bố Washington có thể đóng cửa đại sứ quán tại Cuba sau một loạt vụ "tấn công sức khỏe" bí ẩn nhằm vào các nhân viên ngoại giao Mỹ đang làm việc tại La Habana đang khiến dư luận hết sức lo ngại và đặt ra nhiều câu hỏi về sự tồn tại của mối quan hệ giữa hai cựu thù này.
Tranh cãi nảy sinh sau khi 21 nhân viên ngoại giao Mỹ được xác nhận bị ảnh hưởng bởi vụ việc tại La Habana. Hôm 15-9, 5 nghị sĩ đảng Cộng hòa đã viết một bức thư ngỏ yêu cầu Ngoại trưởng Tillerson phải nhắc nhở Cuba về trách nhiệm bảo vệ các nhà ngoại giao trong lãnh thổ của mình trong vụ việc được giả định là “tấn công sóng âm” nhằm vào các nhà ngoại giao Mỹ.
Mặc dù sự việc này bắt đầu được báo cáo từ năm 2016 và trong tháng 2 vừa qua phía Mỹ đã gửi những cảnh báo tới chính quyền Cuba cũng như lặng lẽ trục xuất 2 nhà ngoại giao Cuba làm việc tại Washington từ hồi tháng 5 để trả đũa cho sự việc này nhưng "sự cố" này được ghi nhận là vẫn tiếp tục xảy ra ngày 21-8 vừa qua.
| Tòa nhà Đại sứ quán Mỹ ở Havana. |
Trong số những nhân viên ngoại giao Mỹ bị ảnh hưởng, một vài người đã được chuyển về Florida, số còn lại vẫn đang được điều trị tại Cuba. Trong khi mọi chuyện chưa sáng tỏ, nguyên nhân và thủ phạm vẫn chưa được xác định, ông Tillerson bất ngờ đưa ra tuyên bố Mỹ đang xem xét việc đóng cửa Đại sứ quán Cuba tại Washington trong bối cảnh La Habana vẫn khẳng định không tiến hành bất cứ hành động nào gây tổn thương thể chất tới các nhà ngoại giao nước ngoài và sẵn sàng hợp tác điều tra.
Hiện cơ quan đại diện ngoại giao của Mỹ ở La Habana vẫn hoạt động. Mặc dù không trực tiếp đưa ra lời buộc tội nào nhưng các quan chức ngoại giao Mỹ vẫn cảnh báo rằng chính quyền La Habana cần phải có trách nhiệm về sự an toàn của các nhân viên ngoại giao nước ngoài đang sinh sống và làm việc trên lãnh thổ Cuba.
Trong khi số lượng nạn nhân là cán bộ ngoại giao ngày càng tăng và vẫn chưa có lời giải thích thỏa đáng nào cho cái mà chính quyền Washington gọi là "sự cố chưa có tiền lệ", một số nhà lập pháp Mỹ đã kêu gọi tái đóng cửa đại sứ quán nước này tại Cuba.
Sau tuyên bố của Ngoại trưởng Tillerson, rằng Mỹ đang trong quá trình đánh giá sự việc vì đây là một vấn đề thực sự nghiêm trọng ảnh hưởng tới những cá nhân cụ thể, một số quan chức Mỹ lại tiết lộ với báo giới rằng một số thiết bị tạo sóng âm đã được sử dụng lén lút để tấn công các nhân viên ngoại giao nước này và các vấn đề về sức khỏe của họ đã bắt đầu được báo cáo về nước từ năm 2016. Phía Mỹ thậm chí còn cho biết 10 người đang điều trị đều được chẩn đoán là bị tổn thương não nhẹ và mất thính lực vĩnh viễn.
Giới phân tích cho rằng mặc dù quan hệ ngoại giao giữa Mỹ và Cuba được cựu Tổng thống Barrack Obama và Chủ tịch Raul Castro nối lại từ năm 2015 sau nửa thập kỷ đóng băng. Song trên thực tế, quan hệ giữa hai nước đã căng thẳng trở lại sau khi ông Donald Trump đắc cử Tổng thống Mỹ với nhiều lá phiếu ủng hộ đến từ cử tri người Mỹ gốc Cuba cùng lời hứa hẹn rằng Washington sẽ áp dụng trở lại những chính sách hà khắc với đảo quốc Caribe này.
Ngay từ tháng 6-2017, chỉ vài tháng sau khi nhậm chức, Tổng thống Donald Trump đã thắt chặt các quy định đối với người Mỹ sang Cuba du lịch, cấm mọi quan hệ với các công ty lữ hành của Cuba vốn do lực lượng quân đội điều hành, cũng như tái khẳng định hiệu lực của lệnh cấm vận thương mại nhằm vào La Habana. Thay thế cách tiếp cận của ông Obama, chuyển sang việc thúc đẩy các lợi ích và giá trị của Mỹ, trở lại áp dụng các yêu cầu trong Đạo luật Helms-Burton năm 1996 như là điều kiện tiên quyết cho bất kỳ cuộc đàm phán mới nào.
Mặc dù mới chỉ là những lời lẽ lớn tiếng bên ngoài nhưng bước thụt lùi ngoại giao này có tác động tiêu cực “vô hình” đối với đảo quốc Caribe ở thời điểm quan trọng. Nhiều người dân Cuba thậm chí cho rằng, chính sách mới của Mỹ đang đẩy mối quan hệ hai nước quay lại thời kì Chiến tranh lạnh. Rõ ràng đây là một bước thụt lùi trong quan hệ Mỹ - Cuba bởi lẽ ông Donald Trump đã xóa bỏ nhiều bước đi mà cựu Tổng thống Barack Obama đã thiết lập và là rào cản lớn trong mối quan hệ song phương suốt nhiều thập kỷ.
Nhiều nhà phân tích cho rằng nhà lãnh đạo Mỹ Donald Trump đang chọn đi theo “vết xe đổ” của nhiều người tiền nhiệm khác khi tỏ ra cứng rắn với Cuba. Đặc biệt những chính sách cấm vận trước đây của Mỹ, cụ thể là với Cuba đã không phát huy tác dụng trong nhiều thập kỷ và khó tạo ra bước đột biến trong tương lai. Động thái mới nhất vừa qua của người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ sau chặng đường gần 3 năm phát triển quan hệ song phương, càng cho thấy quan hệ Mỹ - Cuba đang ngày càng tụt lùi và có nguy cơ trở lại điểm xuất phát.
Mỹ đóng cửa đại sứ quán tại Cuba từ năm 1961 sau khi Washington và chính quyền cách mạng của cố Chủ tịch Fidel Castro cắt đứt quan hệ ngoại giao trong bối cảnh Chiến tranh lạnh đang ở giai đoạn cao trào. Sau đó, vào năm 1977, Tổng thống Mỹ khi đó là Jimmy Carter và Chủ tịch Cuba khi đó là Fidel Castro đã ký một thỏa thuận mở văn phòng "lợi ích đặc biệt" tại La Habana và một văn phòng tương tự của Cuba ở Washington.
Mặc dù các nhân viên ngoại giao Mỹ và Cuba tại Washington và La Habana đều thường xuyên phàn nàn về việc liên tục bị quấy rầy cũng như bị giám sát chặt chẽ nhưng chưa bao giờ bị tấn công bởi "sóng âm" và cũng chưa bao giờ bị đẩy lên cao trào như lần này.
Đăng ngày: 19/12/2014 - 16:39
Nhận lời mời của Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cộng hòa Cuba Miguel Díaz-Canel, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Đảng và Nhà nước Việt Nam thăm chính thức nước Cộng hòa Cuba từ ngày 18 - 20/9.
Chuyến thăm chính thức Cuba của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn đại biểu Cấp cao Đảng, Nhà nước ta thể hiện Việt Nam thực sự coi trọng, quyết tâm tiếp tục tăng cường, làm sâu sắc hơn nữa truyền thống quan hệ đoàn kết anh em, hợp tác toàn diện và hoàn toàn tin cậy lẫn nhau giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân hai nước cũng như tái khẳng định mạnh mẽ tình đoàn kết, sự ủng hộ nhất quán của Việt Nam đối với sự nghiệp Cách mạng chính nghĩa của nhân dân Cuba anh em.
Chuyến thăm chính thức Cuba của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn đại biểu Cấp cao Đảng, Nhà nước ta có ý nghĩa hết sức đặc biệt khi Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc là nguyên thủ nước ngoài đầu tiên thăm chính thức Cuba kể từ khi xảy ra đại dịch COVID-19 từ đầu năm 2020; là chuyến thăm cấp cao song phương đầu tiên của nhiệm kỳ mới ở hai nước, sau khi Đại hội lần thứ XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đại hội lần thứ VIII của Đảng Cộng sản Cuba lần lượt được tổ chức thành công đầu năm 2021.
Quan hệ đoàn kết, anh em giữa Việt Nam và Cuba do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Fidel Castro đặt nền móng trong hơn 60 năm qua được thúc đẩy ngày càng phát triển lớn mạnh không ngừng. "Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu mình", câu nói bất hủ của Chủ tịch Cuba Fidel Castro đã in sâu vào trái tim các thế hệ người Việt Nam, thể hiện sâu sắc tình anh em, tình đồng chí keo sơn giữa Việt Nam-Cuba trong những năm tháng chiến tranh ác liệt và trong công cuộc xây dựng, đổi mới đất nước hiện nay.
Ngay sau ngày cách mạng Cuba thành công [1/1/1959], Cộng hòa Cuba là quốc gia Mỹ Latin đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ với Việt Nam [2/12/1960], đồng thời công nhận Phái đoàn đại diện thường trú của Mặt trận [7/1962] và thành lập Ủy ban toàn quốc đoàn kết với miền Nam Việt Nam [25/9/1963]; công nhận về mặt ngoại giao Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam [20/12/1965] và cũng là nước đầu tiên cử Đại sứ bên cạnh Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng [3/1969]. Những năm thập niên 1970 của thế kỷ trước, trong thời kỳ gian khổ nhất cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của Việt Nam, dù cuộc sống còn khó khăn, song Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba luôn đồng hành, chắt chiu dành cho Việt Nam sự ủng hộ lớn nhất cả về vật chất lẫn tinh thần; đã bán hàng vạn tấn đường lấy ngoại tệ gửi cho Mặt trận giải phóng miền Nam Việt Nam đánh Mỹ; gửi nhiều kỹ sư, công nhân, bác sĩ và nhân viên y tế cùng thuốc men, dụng cụ y tế giúp chữa trị cho người dân Việt Nam.
Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam lần đầu tiên vào tháng 9/1973, bất chấp tình hình nguy hiểm, Chủ tịch Fidel Castro đã đến tận khu giải phóng Quảng Trị. Thay mặt nhân dân Cuba, Chủ tịch Fidel Castro tặng Việt Nam 5 công trình kinh tế-xã hội với tổng giá trị khoảng 80 triệu USD, gồm: Khách sạn Thắng Lợi, Trại bò giống Ba Vì, tuyến đường Sơn Tây-Xuân Mai [Hà Nội], Bệnh viện Việt Nam-Cuba [Đồng Hới, Quảng Bình], Xí nghiệp gà Lương Mỹ. Cũng trong chuyến thăm này, Chính phủ Cuba cũng quyết định chi hơn 6 triệu USD để mua thiết bị hiện đại và cử một số chuyên gia về cầu đường sang Việt Nam tham gia cùng bộ đội Trường Sơn mở rộng đường mòn Hồ Chí Minh… Cuba cũng là nước có vai trò rất quan trọng trong việc vận động các nước Mỹ Latinh ủng hộ Việt Nam gia nhập Liên hợp quốc tại Khóa họp 32 Đại hội đồng Liên hợp quốc năm 1977. Trong suốt thập niên 1980-1990, dù phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, đặc biệt là chống lại chính sách bao vây, cấm vận của Mỹ, Cuba tiếp tục viện trợ thuốc men, vacxin, lương thực cho Việt Nam.
Đáp lại tình cảm to lớn của nhân dân Cuba đã dành cho Việt Nam, khi Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Ðông Âu sụp đổ, Mỹ siết chặt cấm vận, Cuba đã phải đương đầu với muôn vàn khó khăn, trong hoàn cảnh đó, Việt Nam đã dành cho đất nước anh em Cuba sự ủng hộ hết lòng, đã gửi gạo, quần áo, đồ dùng học tập và nhiều mặt hàng tiêu dùng thiết yếu sang giúp nhân dân Cuba. Từ đó đến nay, Việt Nam tiếp tục viện trợ lương thực, thực phẩm, máy móc và trang thiết bị giúp nước bạn, đồng thời tích cực vận động các quốc gia trên thế giới kêu gọi Mỹ bỏ bao vây cấm vận Cuba.
Vào những năm 90 của thế kỷ trước, khi Cuba phải đương đầu với “thời kỳ đặc biệt” với nhiều thách thức, khó khăn về kinh tế - xã hội và khi Cuba tiến hành đường lối “cập nhật hóa mô hình phát triển kinh tế-xã hội”, Việt Nam đã chân thành chia sẻ với Cuba về kinh nghiệm Đổi mới. Thông qua Ủy ban Liên Chính phủ hai nước, Việt Nam duy trì cung cấp gạo ổn định cho Cuba, triển khai một số dự án hỗ trợ Cuba phát triển sản xuất lương thực và thủy sản tại chỗ, cùng một số chương trình hỗ trợ và hợp tác thiết thực khác.
Nhân dân Việt Nam, với đạo lý uống nước nhớ nguồn và tình cảm xuất phát từ trái tim dành cho Cuba, đã nhiều lần bày tỏ tình đoàn kết, ủng hộ nhiệt tình đối với nhân dân Cuba anh em, thể hiện qua các phong trào đoàn kết, ủng hộ Cuba và các đợt quyên góp do các tổ chức chính trị - xã hội Việt Nam phát động. Hai nước luôn phối hợp chặt chẽ trên các diễn đàn quốc tế. Việt Nam luôn bày tỏ lập trường nhất quán ủng hộ Cuba, yêu cầu Mỹ chấm dứt lệnh cấm vận kinh tế và tài chính chống Cuba; tích cực tham gia hoặc đăng cai tổ chức các Hội nghị khu vực Châu Á - Thái Bình Dương đoàn kết với Cuba. Trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam đã cùng với các nước thành viên ASEAN ủng hộ Cuba tham gia, ký kết Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á [TAC] ngày 10/11/2020.
Cuba tiếp tục là đối tác quan trọng và tin cậy của Việt Nam. Hai bên đã xây dựng mối quan hệ hữu nghị mật thiết và hợp tác sâu rộng giữa hai Đảng, Chính phủ, Quốc hội và ở tất cả các cấp độ từ trung ương đến địa phương, giữa các đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội.
Hai nước thường xuyên trao đổi đoàn, bao gồm các đoàn Cấp cao, các đoàn Đảng, Chính phủ, Quốc hội, Bộ, ngành, địa phương và các tổ chức chính trị - xã hội; duy trì trao đổi, hợp tác thực chất thông qua các cơ chế hiện có gồm Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam – Cuba về hợp tác kinh tế và khoa học - kỹ thuật [UBLCP], Hội thảo lý luận giữa hai Đảng, Tham khảo chính trị giữa hai Bộ Ngoại giao, Đối thoại Chính sách Quốc phòng. Trong suốt 38 kỳ họp UBLCP, Việt Nam luôn tham gia tích cực, phối hợp thúc đẩy hiệu quả nhiều chương trình, dự án hợp tác song phương Việt Nam – Cuba về kinh tế, thương mại, đầu tư, nông nghiệp, khoa học - công nghệ, văn hóa… Quan hệ đầu tư song phương còn rất nhiều tiềm năng, hiện đã có 03 dự án đầu tư của Việt Nam ở Cuba đi vào hoạt động.
Trước tình hình dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, tình đoàn kết và ủng hộ lẫn nhau Việt Nam - Cuba cũng đã được thể hiện mạnh mẽ, cụ thể, thiết thực. Cuba đã sớm quyết định cử chuyên gia sang Việt Nam để trao đổi kinh nghiệm ứng phó với dịch bệnh và dành tặng Việt Nam hàng ngàn liều thuốc hỗ trợ điều trị COVID-19; Việt Nam cũng tặng Cuba 5.000 tấn gạo với danh nghĩa “Quà tặng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam gửi nhân dân Cuba” cùng một số trang thiết bị y tế khác. Lãnh đạo Cấp cao và các Bộ, ngành hai nước tiếp tục duy trì trao đổi qua hình thức trực tuyến, gần đây nhất là Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và Bí thư Thứ nhất Ra-un Cát-xtơ-rô [9/2/2021]; Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Mi-ghen Đi-át Ca-nen [5/5 và 27/7/2021]; Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Đ. Ca-nen [23/8]; Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Thủ tướng Ma-nu-ên Ma-rê-rô Cờ-rút [1/7/2021]; Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh với Bộ trưởng Ngoại giao Cuba Bru-nô Rô-đri-ghết Pa-ri-da [16/3]; Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn và Ngoại trưởng Cuba B. R. Pa-ri-da [7/5/2021]; Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Lê Hoài Trung và Trưởng Ban Khoa học, Giáo dục, Thể thao Trung ương Cuba Hô-rơ-hê Lu-ít Brô-chê nhằm thông báo kết quả Đại hội XIII của Đảng ta và Đại hội VIII Đảng Cộng sản Cuba [28/5/2021]; Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long với Bộ trưởng Y tế Cuba Hô-xê An-gên Pôn-tan trao đổi về cung ứng vắc-xin phòng COVID-19 do Cuba sản xuất [16/6]; Bộ trưởng Công an Tô Lâm với Bộ trưởng Nội vụ La-xa-rô An-béc-tô An-va-rết [23/6].
Quan hệ đoàn kết, hữu nghị giữa Việt Nam và Cuba do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Fidel Castro đặt nền móng mãi mãi là biểu tượng bất diệt của chủ nghĩa quốc tế trong sáng, vô tư và thủy chung, là niềm tự hào của các thế hệ sau này của nhân dân hai nước. Được xây dựng, vun đắp từ tình cảm, trí tuệ và sức lực của hai dân tộc, được thử thách qua những năm tháng khó khăn nhất của lịch sử, quan hệ Việt Nam-Cuba trở thành tài sản vô giá và nguồn cổ vũ lớn lao cho sự nghiệp cách mạng ở mỗi nước; là nhân tố quan trọng góp phần thực hiện thắng lợi công cuộc xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở hai nước, thực sự là mối quan hệ hữu nghị, đoàn kết anh em, trước sau như một, mối quan hệ đã trở thành biểu tượng của thời đại, là tài sản vô giá mà hai Đảng và nhân dân hai nước Việt Nam - Cuba luôn giữ gìn, bảo vệ, vun đắp và truyền tiếp cho các thế hệ mai sau./.