Phương tiện so sánh là gì
Soạn bài So sánhI - So sánh là gì ? 1.Tìm những tập hợp từ chứa hình ảnh so sánh trong các câu sau : a) Trẻ em như búp trên cành Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan. (Hồ Chí Minh) b)[...] trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận. (Đoàn Giỏi) 2.Trong mỗi phép so sánh trên, những sự vật, sự việc nào được so sánh với nhau ? Vì sao có thể so sánh như vậy ? So sánh các sự vật, sự việc với nhau như vậy để làm gì ? 3.Sự so sánh trong những câu trên có gì khác với sự so sánh trong câu sau ? Con mèo vằn vào tranh, to hơn cả con hổ nhưng nét mặt lại vô cùng dễ mến. (Tạ Duy Anh) II - Cấu tạo của phép so sánh 1.Điền những tập hợp từ chứa hình ảnh so sánh trong các câu đã dẫn ở phần I vào mô hình phép so sánh theo mẫu dưới đây :
2. Nêu thêm các từ so sánh mà em biết. 3.Cấu tạo của phép so sánh trong những câu dưới đây có gì đặc biệt ? a) Trường Sơn : chí lớn ông cha Cửu Long : lòng mẹ bao la sóng trào. (Lê Anh Xuân) b)Như tre mỏng thẳng, con người không chịu khuất. (Thép Mới) III - Luyện tập 1.Với mỗi mãu so sánh gợi ý dưới đây, em hãy tìm thêm một ví dụ : a)So sánh đồng loại - So sánh người với người : Lúc ở nhà, mẹ cũng là cô giáo Khi đến trường, cô giáo như mẹ hiền (Lời bài hát) - So sánh vật với vật : Từ xa nhìn lại, cây gạo sừng sững như một tháp đèn khổng lồ [...] (Vũ Tú Nam) b)So sánh khác loại - So sánh vật với người : Ngôi nhà như trẻ nhỏ Lớn lên với trời xanh. (Đồng Xuân Lan) Bà như quả đã chín rồi Càng thêm tuổi tác, càng tươi lòng vàng. (Võ Thanh An) - So sánh cái cụ thể với cái trừu tượng : Trường Sơn : chí lớn ông cha Cửu Long : lòng mẹ bao la sóng trào. (Lê Anh Xuân) Công cha như núi Thái Sơn Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra. (Ca dao) 2.Dựa vào những thành ngữ đã biết, hãy viết tiếp vế B vào những chỗ trống dưới đây để tạo thành phép so sánh : - khỏe như ... - đen như ... - trắng như ... - cao như ... 3.Hãy tìm những câu văn có sử dụng phép so sánh trong các bài Bài học đường đời đầu tiên và Sông nước Cà Mau. 4.Chính tả (nghe - viết) : Sông nước Cà Mau (từ Dòng sông Năm Căn mênh mông đến khói sóng ban mai). Lời giải: I - So sánh là gì ? Câu 1 :Tìm những tập hợp từ chứa hình ảnh so sánh trong các câu sau : a) Trẻ em như búp trên cành Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan. (Hồ Chí Minh) b)[...] trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận. (Đoàn Giỏi) Những tập hợp từ chứa hình ánh so sánh là : a)búp trên cành b)hai dãy trường thành vô tận Câu 2 :Trong mỗi phép so sánh trên, những sự vật, sự việc nào được so sánh với nhau ? Vì sao có thể so sánh như vậy ? So sánh các sự vật, sự việc với nhau như vậy để làm gì? - Các sự vật, sự việc được so sánh với nhau: +Trẻ em so sánh với búp trên cành +Rừng đước dựng lên cao ngất so sánh với hai dãy trường thành vô tận. - Sở dĩ có thể so sánh được như vậy bởi vì giữa hai vế có những nét tương đồng. - Mục đích so sánh là để: + Tạo ra hình ảnh mới mẻ cho sự vật, sự việc quen thuộc. + Gợi cảm giác cụ thể, thích thú, hấp dẫn khi nghe, nói, đọc, viết. + Khả năng diễn đạt phong phú, sinh động của tiếng Việt. Câu 3 :Sự so sánh trong những câu trên có gì khác với sự so sánh trong câu sau ? Con mèo vằn vào tranh, to hơn cả con hổ nhưng nét mặt lại vô cùng dễ mến. (Tạ Duy Anh) Sự so sánh trong câu văn của Tạ Duy Anh là so sánh hơn kém (to hơn), không giống như sự so sánh ngang bằng (như) trong các ví dụ trên.
II - Cấu tạo của phép so sánh Câu 1 :Điền những tập hợp từ chứa hình ảnh so sánh trong các câu đã dẫn ở phần I vào mô hình phép so sánh theo mẫu dưới đây :
Câu 2 :Nêu thêm các từ so sánh mà em biết. Một số từ so sánh khác : là, như là, giống như, tựa như là, bao nhiêu... bấy nhiêu,... Câu 3 :Cấu tạo của phép so sánh trong những câu dưới đây có gì đặc biệt ? a) Trường Sơn : chí lớn ông cha Cửu Long : lòng mẹ bao la sóng trào. (Lê Anh Xuân) b)Như tre mỏng thẳng, con người không chịu khuất. (Thép Mới) Cấu tạo của phép so sánh ở những câu dưới đặc biệt ở chỗ : a)Dùng dấu hai chấm để thay cho từ so sánh b)Đảo vị trị của hai vế. Đáng lẽ viết là : "Con người không chịu khuất phục như tre mọc thẳng".
III - Luyện tập Câu 1 :Với mỗi mãu so sánh gợi ý dưới đây, em hãy tìm thêm một ví dụ : a)So sánh đồng loại - So sánh người với người : Người là Cha, là Bác, là Anh Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ (Tố Hữu) - So sánh vật với vật : Tiếng suối trong như tiếng hát xa (Hồ Chí Minh) b)So sánh khác loại - So sánh vật với người : Cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa đầu sóng trắng. (Đoàn Giỏi) - So sánh cái cụ thể với cái trừu tượng : Công cha như núi ngất trời Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông. (Ca dao) Câu 2 :Dựa vào những thành ngữ đã biết, hãy viết tiếp vế B vào những chỗ trống dưới đây để tạo thành phép so sánh : - khỏe như ... - đen như ... - trắng như ... - cao như ... Trả lời : Những thành ngữ hoàn chỉnh : - khỏe nhưvoi - đen nhưthan - trắng nhưtuyết - cao nhưnúi Câu 3 :Hãy tìm những câu văn có sử dụng phép so sánh trong các bài Bài học đường đời đầu tiên và Sông nước Cà Mau. - Bài học đường đời đầu tiên : + Những ngọn cỏ ... vừa lia qua. + Hai cái răng đen nhánh ... máy làm vieejv. + Cái chàng Dế Choắt ... nghiện thuốc phiện. + Đã thanh niên rồi ... áo gi-lê. + Chú mày ... chịu được. + Đến khi định thần ... đánh nhau. + Mỏ Cốc ... xuyên cả đất. + Như đã hả cơn tức ... vừa gây ra. - Sông nước Cà Mau : + Càng đổ dần về ... như mạng nhện. + [...] gọi là kênh Bọ Mắt ... như những đám mây nhỏ, [...]. + Dòng sông Năm Căn ... những đầu sóng trắng. + [...] trông hai bên bờ ... tường thành vô tận. + [...] những đống gỗ cao như núi chất dựa bờ, [...] + [...] những ngôi nhà bè ... những khu phố nổ, [...] + [...] đã điểm tô ... vùng rừng Cà Mau. Câu 4 :Chính tả (nghe - viết) : Sông nước Cà Mau (từ Dòng sông Năm Căn mênh mông đến khói sóng ban mai). Học sinh tự thực hiện Giải các bài tập Bài 19 SGK Ngữ văn 6 Sông nước Cà Mau So sánh Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả Bài trước Bài sau
|