Hợp chất là gì cho ví dụ năm 2024

- Phân tử là hạt đại diện cho chất, gồm một số nguyên tử gắn kết với nhau bằng liên kết hoá học và thể hiện đầy đủ tính chất hoá học của chất.

- Các phân tử của một chất giống nhau về thành phần và hình dạng.

Ví dụ 1: Nước được hợp thành từ các phân tử có hai nguyên tử H, một nguyên tử O và có dạng gấp khúc.

Hình 1: Mô hình phân tử của nước

- Mỗi phân tử gồm nhiều nguyên tử liên kết với nhau.

- Trong một phân tử, các nguyên tử có thể giống hoặc khác nhau.

Ví dụ 2:

- Phân tử đường ăn gồm 12 nguyên tử C, 22 nguyên tử H và 11 nguyên tử O liên kết với nhau.

- Phân tử iodine gồm hai nguyên tử I liên kết với nhau.

2. Khối lượng phân tử

- Khối lượng phân tử (kí hiệu là M) bằng tổng khối lượng các nguyên tử có trong phân tử. Đơn vị của khối lượng phân tử là amu.

Ví dụ 3: Cách xác định khối lượng phân tử nước.

Bước 1: Xác định số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố. Phân tử nước gồm 2 nguyên tử H và 1 nguyên tử O.

Bước 2: Có khối lượng của từng nguyên tử (H: 1 amu, O: 16 amu), khối lượng phân tử nước là:

Mnước = 2x1 + 1x16 = 18 (amu)

II. Đơn chất

- Đơn chất là những chất được tạo thành từ một nguyên tố hoá học.

Hình 2: Mô hình phân tử một số đơn chất

Ví dụ 4: Mỗi chất trong hình 2 đều do một nguyên tố hoá học tạo nên, do đó khí hydrogen, khí nitrogen và kim loại copper đều là các đơn chất.

- Ở điều kiện thường, trừ mercury ở thể lỏng, các đơn chất kim loại khác đều ở thể rắn.

- Tên của các đơn chất thường trùng với tên của các nguyên tố tạo nên chất đó, trừ một số nguyên tố tạo ra được hai hay nhiều đơn chất.

Các nhà khoa học đã nghiên cứu và tìm thấy hàng triệu chất khác nhau xung quanh chúng ta. Dựa vào những đặc điểm và tính chất của chúng mà sẽ phân thành đơn chất và hợp chất. Trong bài viết sau, hãy cùng Vietchem tìm hiểu kỹ hơn về khái niệm này nhé

Mục lục

1. Đơn chất là gì?

Đơn chất là những chất tạo nên từ một nguyên tố hóa học.

Khí hidro, lưu huỳnh và các kim loại natri, nhôm,... đều được tạo nên từ các nguyên tố hóa học tương ứng là H, S và Na, Al,... chúng được gọi là đơn chất. Thường tên của đơn chất trùng với tên của nguyên tố, trừ một số rất ít trường hợp. Một số nguyên tố có thể tạo nên 2, 3... dạng đơn chất, thí dụ từ nguyên tố cacbon tạo nên than (than chì, than muội, than gỗ...) và cả kim cương.

Hình 1: Đơn chất là gì?

Ngoài ra, các kim loại như nhôm, đồng, sắt... đều có ánh kim, dẫn được điện và nhiệt. Đó là những tính chất vật lí chung của các đơn chất kim loại.

Còn những đơn chất khác như khí hidro, lưu huỳnh, than... không có tính chất như thế (trừ than chì dẫn được điện...). Chúng được gọi là đơn chất phi kim.

1.1. Đặc điểm và tính chất

Đặc điểm cấu tạo của đơn chất có sự khác nhau giữa các loại, vì thế chúng ta sẽ đi chi tiết từng loại để biết cấu tạo của nó như thế nào.

Đơn chất kim loại: có đặc điểm các nguyên tử sắp xếp vô cùng khít nhau, không có kẽ hở và theo một trật tự nhất định.

Đơn chất phi kim: các đơn chất của phi kim liên kết với nhau theo một trật tự nhất định và thường là 2. Ví dụ khí oxi, nó có cấu tạo từ 2 nguyên tử O kết hợp với nhau, hay khí hiđro cũng vậy.

1.2. Phân loại đơn chất

Đơn chất chia làm hai loại:

Đơn chất kim loại: Dẫn điện, dẫn nhiệt, có ánh kim. Trong đơn chất kim loại các nguyên tử xếp khít nhau và theo một trật tự xác định.

Ví dụ: Nhôm, đồng, sắt,… là đơn chất kim loại.

Đơn chất phi kim: Không dẫn điện, dẫn nhiệt, không có ánh kim (trừ than chì). Trong đơn chất phi kim các nguyên tử thường liên kết với nhau theo một số nhất định và thường là 2.

Ví dụ: Khí hiđro, than, lưu huỳnh,… là đơn chất phi kim.

1.3. Các ví dụ về đơn chất

Một số ví dụ về đơn chất:

• Khí oxi tạo nên từ nguyên tố O
• Kim loại Natri tạo nên từ nguyên tố Na
• Kim loại nhôm tạo nên từ nguyên tố Al

Vì vậy, ta sẽ gọi khí oxi, kim loại Na, Al là đơn chất.

2. Hợp chất là gì?

Hợp chất là những chất tạo nên từ hai nguyên tố hóa học trở lên.

Diễn giải: Nước được tạo nên từ hai nguyên tố hóa học là H và O, muối ăn (natri clorua) từ hai nguyên tố là Na và Cl, axit sunfuric từ ba nguyên tố H, S và O,..., người ta gọi những chất tạo nên từ hai nguyên tố trở lên là hợp chất.

Hình 2: Hợp chất là gì?

2.1. Đặc điểm và tính chất

Trong một hợp chất các nguyên tử liên kết với nhau theo một trật tự nhất định và theo một tỷ lệ cố định. Điều này chúng ta có thể hiểu là trong một phân tử thì số nguyên tử là cố định, không thể thay đổi được.

Về trật tự liên kết trong phân tử nước có góc liên kết là 104,45 độ và góc liên kết này sẽ không thay đổi nhiều tạo nên đặc điểm cấu tạo của nước mà chúng ta có thể so sánh với những chất khác.

2.2. Phân loại hợp chất

Chúng ta phân chia hợp chất thành 2 loại đó là hợp chất hữu cơ và hợp chất vô cơ.

• Hợp chất vô cơ là những hợp chất hóa học không có mặt nguyên tử cacbon, ngoại trừ khí CO, khí CO2, axit H2CO3 và các muối cacbonat, hiđrocacbonat và các carbide kim loại. Chúng thường được xem là kết quả của sự tổng hợp từ quá trình địa chất.
• Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon (trừ CO, CO2, muối cacbonat, xianua, cacbua,... không phải là hợp chất hữu cơ). Những chất như khí metan (tạo bởi hai nguyên tố là C và H), đường (tạo bởi ba nguyên tố là C, H và O)... là hợp chất hữu cơ.

Hình 3: Có 2 loại hợp chất chính là vô cơ và hữu cơ

2.3. Các ví dụ về hợp chất

Một số ví dụ về hợp chất như:

• Nước (H2O) gồm 2 nguyên tố là H và O.
• Muối ăn: NaCl gồm 2 nguyên tố là Na và Cl.
• Axit sunfuric: H2SO4 gồm 3 nguyên tố là H, S và O

Hợp chất vô cơ: H2O, KOH, NaCl, HNO3, ...

Hợp chất hữu cơ: CH4 (mêtan), C2H4 (êtilen), ...

Như vậy là bạn vừa tìm hiểu xong về khái niệm đơn chất là gì. Đây là kiến thức nền tảng để có thể nghiên cứu các tổ hợp chất và phản ứng hóa học. Chúc bạn học tập thật tốt và gặt hái được nhiều thành công.