Giải thưởng toán học fields năm 1936 trao cho ai năm 2024

Huy chương Fields là một giải thưởng được trao cho tối đa bốn nhà toán học không quá 40 tuổi tại mỗi kỳ Đại hội Toán học Thế giới của Hiệp hội toán học quốc tế (IMU). Đại hội này được tổ chức 4 năm một lần. Nhà toán học Canada John Charles Fields là người sáng lập giải thưởng. Nó được trao lần đầu vào năm 1936 và từ năm 1950 được trao đều đặn.

Đại hội toán học năm nay diễn ra từ ngày 19đến 27/8 tại Hyderabat, Ấn Độ. Hiện có 6 người được dự đoán là có cơ được trao Huy chương Fields, trong đó có hai người được mời đọc báo cáo trong phiên toàn thể. Một trong số này là Ngô Bảo Châu.

Mục đích của giải thưởng là công nhận và hỗ trợ cho các nhà toán học trẻ đã có những đóng góp quan trọng cho toán học. Huy chương Fields được làm bằng vàng, mặt trước khắc hình nhà bác học thiên tài Hy Lạp cổ đại Archimedes, còn tên người nhận giải khắc ở rìa của huy chương.

Nhiều người gọi huy chương Fields là "Giải Nobel Toán học" vì nó là giải thưởng được đánh giá cao nhất trong lĩnh vực toán học. Tuy nhiên, sự so sánh này không thật sự chính xác, bởi giới hạn tuổi của giải Fields được áp dụng nghiêm ngặt. Vì thế, nhiều nhà toán học hàng đầu thế giới không được nhận giải vì những công trình vĩ đại của họ ra đời sau tuổi 40. Hơn nữa, huy chương Fields thường được trao cho các nhà toán học có nhiều công trình nghiên cứu, trong khi người nhận giải Nobel được lựa chọn dựa theo một công trình. Giải Fields được trao 4 năm một lần, còn giải Nobel được trao thường niên. Khoản tiền thưởng của giải Fields (15.000 USD) thấp hơn nhiều so với phần thưởng 1,5 triệu USD kèm theo giải Nobel.

Cho đến nay trên thế giới có 48 nhà toán học nhận huy chương Fields. Trong đó, Mỹ dẫn đầu với 13 người. Điều đáng chú ý là trong suốt 74 năm qua, Nhật Bản là quốc gia châu Á duy nhất có công dân được nhận giải này. Các nhà toán học của xứ sở hoa anh đào nhận huy chương Fields vào các năm 1954, 1970 và 1990. Nếu giáo sư Ngô Bảo Châu được trao huy chương Fields 2010 thì Việt Nam sẽ trở thành nước châu Á thứ hai sau Nhật Bản có vinh dự nhận giải.

Sau hơn 7 thập kỷ tồn tại, giải Fields đã trải qua nhiều sự kiện đặc biệt.

Năm 1954, nhà toán học Jean-Pierre Serre (Pháp) trở thành người trẻ nhất từng đạt huy chương Fields, ở tuổi 28. Đến nay, ông vẫn giữ kỷ lục này.

Alexander Grothendieck (Đức) - một trong những nhà toán học có ảnh hưởng lớn nhất trong thế kỷ 20 - tẩy chay lễ trao giải Fields vào năm 1966. Nhà toán học này không từ chối giải, nhưng đã không đến Matxcơva để nhận huy chương Fields.

Nhà toán học Sergei Petrovich Novikov (Nga), không thể tới thành phố Nice, Pháp để nhận giải vào năm 1970 vì sự quản thúc của chính phủ Liên Xô cũ.

Gregori Margulis không thể tới tham gia đại hội tại Helsinki để nhận giải thưởng vào năm 1978 do bị chính phủ Liên Xô cũ hạn chế di chuyển.

Năm 1982, Đại hội Toán học Thế giới được tổ chức tại Ba Lan nhưng IMU quyết định chuyển sang năm sau vì tình hình chính trị không ổn định. Giải Fields được công bố vào kỳ họp thứ 9 của IMU vào đầu năm và được trao vào năm 1983 tại Ba Lan.

Tại Đại hội Toán học Thế giới năm 1998, nhà toán học Andrew Wiles (Anh) được chủ tịch hội đồng giám khảo giải Fields, Yuri Manin, trao tấm thẻ bạc IMU đầu tiên để công nhận thành quả của ông trong việc chứng minh định lý Fermat cuối cùng. Nhưng vào năm thời điểm nhận tấm thẻ bạc, Wiles đã bước sang tuổi 43.

Grigori Perelman, nhà toán học người Nga, từ chối giải Fields vào năm 2006 và cũng không tham dự đại hội toán học. Ông này cũng không nhận giải thưởng trị giá 1 triệu USD của Viện Clay.

Bà Maryam Mirzakhani là người phụ nữ gốc Á đầu tiên trên thế giới được nhận giải thưởng toán học danh giá Fields. Giải thưởng được khởi xướng từ năm 1936 vẫn được coi như là « giải Nobel toán học », được trao 4 năm một lần cho những nhà toán học ở độ tuổi dưới 40 có những công trình nghiên cứu lớn và những phát hiện quan trọng trong lĩnh vực toán học.

Bốn năm sau hai nhà toán học Ngô Bảo Châu và Cédric Villani, năm nay nước Pháp lại có thêm nhà toán học nữa được nhận giải thưởng cao quý. Lễ lễ trao giải diễn ra tại Seoul, Hàn Quốc ngày hôm nay. Thông tín viên Frédéric Ojardias tại Seoul tường trình :

Tại Seoul, bà Maryam Mirzakhani, 37 tuổi, người Iran, Giáo sư tại Đại học Mỹ Stanford, đã trở thành người phụ nữ đầu tiên nhận giải thưởng toán học Fields.

Bà là chuyên gia về hình học và các mặt phẳng dị dạng. Bà đã phát hiện phương pháp mới để tính toán thể tích các vật thể trừu tượng có các mặt cong hyperbol, hình yên ngựa. Công trình nghiên cứu của bà, chủ yếu về lý thuyết, có thể được áp dụng vào các lĩnh vực vật lý và thuyết lượng tử.

Trong lễ trao giải lần này tại Seoul, một nhà toán học người Pháp gốc Brazil cũng được nhận giải thưởng cao quý Fields. Đó là ông Arthur Avila, 35 tuổi, Giám đốc khoa học Trung tâm nghiên cứu khoa học quốc gia Pháp (CNRS) được trao giải vì các công trình phân tích hệ thống động lực. Như vậy ông cũng là nhà toán học gốc Nam Mỹ đầu tiên được trao giải « Nobel toán học ».

Với phần thưởng mới này, Pháp cùng với Hoa Kỳ là hai quốc gia có nhiều giải thưởng toán học nhất với số lượng 12 giải mỗi nước.

Giải thưởng toán học Fields 1936 trao cho ai?

Huy chương đầu tiên được trao năm 1936 tại Oslo, Na Uy. Huy chương Fields thiết kế bằng vàng, in hình đầu của nhà toán học Archimedes với dòng trích dẫn của ông: "Transire suum pectus mundoque potiri" (Hãy vươn ra ngoài giới hạn của bản thân và làm chủ thế giới).

Giải thưởng Fields khắc họa ai?

Mục đích của giải thưởng là công nhận và hỗ trợ cho các nhà toán học trẻ đã có những đóng góp quan trọng cho toán học. Huy chương Fields được làm bằng vàng, mặt trước khắc hình nhà bác học thiên tài Hy Lạp cổ đại Archimedes, còn tên người nhận giải khắc ở rìa của huy chương.

Nhà toán học Việt Nam nhận giải Fields đầu tiên là ai?

Tổng thống Ấn Độ Pratibha Patil trao huy chương Fields - giải thưởng toán học cao quý nhất thế giới - cho Ngô Bảo Châu lúc 12:55 hôm nay (giờ Hà Nội). Giáo sư Bảo Châu là nhà toán học đầu tiên của Việt Nam giành được giải thưởng danh giá này.

Field là giải gì?

Huy chương Fields là một giải thưởng được trao cho tối đa bốn nhà toán học không quá 40 tuổi tại mỗi kỳ Đại hội Toán học Thế giới của Hiệp hội toán học quốc tế (IMU). Đại hội này được tổ chức 4 năm một lần. Nhà toán học Canada John Charles Fields là người sáng lập giải thưởng.