Dòng điện kích từ trong máy đồng bộ là gì năm 2024

Máy phát điện muốn hoạt động tốt, chúng cần phải có dòng điện kích từ máy phát điện. Cấu tạo máy phát điện cơ bản bao gồm 1 roto chuyển động trong từ trường. Từ trường được tạo ra nhờ vào nam châm hay cuộn dây điện từ.

1.1 Nguyên lý khuếch đại từ trường

Loại máy phát điện sử dụng nam châm vĩnh cửu hiện đã không còn thịnh hành. Đa số máy phát điện hiện điều sử dụng nam châm điện. Ở những loại máy phát điện này, điện áp nơi đầu phát sẽ tỷ lệ thuận với cường độ dòng kích từ máy phát điện.

Nếu dòng điện kích từ nhỏ thì điện áp đầu ra sẽ nhỏ và ngược lại. Bởi vì lí do này mà dòng điện kích từ được dùng để kiểm soát điệp áp đầu ra của máy phát điện.

Trong trường hợp điện áp đầu ra yếu thì ta có thể tăng điện áp dòng kích từ. Nếu như điện áp đầu ra quá cao thì ta có thể giảm áp dòng điện kích từ xuống.

Để tránh tình trạng thay đổi điện áp đột ngột dẫn đến hư hỏng cho máy, người ta thường kết hợp thêm bộ tạo sóng răng cưa bên trong máy phát điện. Do đó, máy phát điện có thể coi như một bộ khuếch đại.

1.2 Hệ thống kích từ một chiều

Hệ thống tạo ra và kiểm soát dòng điện 1 chiều này được gọi là bộ kích từ.

Dòng điện dùng kích từ là dòng điện một chiều được đưa vào hệ thống rotor nhằm kích phát từ trường của máy phát điện. Ngoài tác dụng kích từ, dòng điện này còn được sử dụng để điều chỉnh điện áp cho máy phát điện.

Các chỉ số của dòng điện kích từ hoàn toàn có thể thay đổi nhờ vào bộ điều khiển. Bộ điều khiển sử dụng hệ thống mạch điện nhằm kiểm soát dòng điện kích từ và có tên gọi khác là bộ điều áp.

1.3 Hệ thống kích từ xoay chiều

Hệ thống này thường được dùng kết hợp một bộ chỉnh lưu dòng điện và loại máy phát đồng bộ.

Máy phát đồng bộ còn có tên gọi khác là máy kích thích xoay chiều. Hệ thống này bao gồm phần tĩnh ( máy phát điện ) và phần quay (rotor). Chúng được kết hợp cùng nhau với một bộ chỉnh lưu dạng quay và lắp ngang trên trục đỡ.

Khi hoạt động, dòng kích từ sẽ di chuyển qua phần ứng của máy kích từ, rồi qua bộ chỉnh lưu và vào rotor. Trong quá trình di chuyển, dòng điện không cần thiết có sự tiếp xúc với chổi than. Vì vậy, hệ thống này còn có tên gọi khác là hệ thống kích từ không chổi than.

1.4 Hệ thống kích từ dạng tĩnh

Kiểu kích từ này sử dụng phối hợp các loại biến áp và chỉnh lưu để kích từ. Các dòng máy này sử dụng Thyristor cho bộ mạch chỉnh lưu.

Những vấn đề về hệ thống kích từ cùng nguyên lý hoạt động của hệ thống kích từ máy phát điện là gì? đang được khá nhiều khách hàng quan tâm, thắc mắc.

Trong giới hạn bài viết hôm nay, Hiệp Phát Power sẽ chia sẻ đến các bạn những thông tin về vấn đề này. Mời các bạn cùng tham khảo.

Dòng điện kích từ trong máy đồng bộ là gì năm 2024

Kích từ máy phát điện

Máy phát điện muốn phát ra điện được, ngoài việc phải có động cơ sơ cấp kéo, còn phải có dòng điện kích từ. Dòng điện kích từ là một dòng điện một chiều, được đưa vào rotor (Rô to) của máy phát để kích thích từ trường của rotor máy phát.

a) Kích từ máy phát điện là gì?

Hệ thống kích từ của máy phát điện là hệ thống tạo ra dòng điện một chiều. Dòng điện này kích thích từ trường của Rô to máy phát điện, tạo ra dòng điện kích từ - một trong những yếu tố giúp máy phát điện phát ra dòng điện. Ngoài ra, dòng điện kích từ còn giúp điều chỉnh điện áp, công suất phản kháng của máy phát điện.

Hiện nay có đa dạng kích từ phù hợp với từng loại máy phát điện như: Kích từ xoay chiều, kích từ một chiều, kích từ tĩnh.

b) Vai trò của hệ thống kích từ trong máy phát điện

Máy phát điện là loại máy động cơ điện sử dụng cuộn dây điện từ. Do đó cần phải cấp dòng điện kích từ cho máy, nếu không máy phát điện sẽ không hoạt động được.

Hệ thống kích từ có vai trò cung cấp dòng điện một chiều cho các cuộn dây kích thích của máy phát điện đồng bộ.

Trong chế độ làm việc bình thường, điều chỉnh kích từ sẽ điều chỉnh được điện áp đầu cực máy phát điện và thay đổi lượng công suất phản kháng phát vào lưới.

c) Nguyên lý kích từ máy phát điện

Khi hoạt động, các động cơ thông qua các thiết bị kích thích của máy phát để kích từ đặc biệt. Cuộn dây phụ của stato máy phát được sử dụng làm dòng kích từ sau khi chỉnh lưu. AC được kích thích bởi bộ kích từ được chỉnh lưu thành DC, thông qua bộ cộng quay và đưa vào máy phát làm dòng kích từ.

2. Các loại kích từ máy phát điện

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều kích từ cho máy phát điện khác nhau.

3.1 Kích từ máy phát điện 1 chiều

Hệ thống kích từ được sử dụng máy phát điện một chiều. Dòng điện kích từ được điều khiển bằng cách thay đổi điện áp ra của máy kích thích một chiều. Máy phát điện một chiều được kéo trực tiếp cùng trục với hệ thống Tua bin – máy phát, hoặc qua bộ giảm tốc đối với các máy có dung lượng nhỏ và trung bình. Đối với các máy lớn hơn, sẽ được kéo bằng một động cơ riêng biệt.

Dòng điện kích từ trong máy đồng bộ là gì năm 2024
Hệ thống kích từ máy phát điện 1 chiều

3.2 Kích từ máy phát điện xoay chiều ( hệ thống không tiếp xúc, hệ thống không chổi than)

Đây là mạch kích từ kết hợp giữa một máy phát đồng bộ và hệ thống chỉnh lưu. Máy phát đồng bộ dùng để kích từ gọi là máy kích từ xoay chiều, bao gồm một máy phát điện đồng bộ có phần cảm là phần tĩnh (stator), phần ứng là phần quay (roto), kết hợp với bộ chỉnh lưu quay lắp đặt ngay trên trục.

Do đó, dòng điện kích từ sẽ đi trực tiếp từ phần ứng của máy kích từ, qua bộ chỉnh lưu, vào thẳng Rotor, mà không qua bất kỳ mối tiếp xúc của vòng nhận điện với chổi than nào. Do đó, hệ thống này thường được gọi là hệ thống kích từ không chổi than.

Dòng điện kích từ trong máy đồng bộ là gì năm 2024
Hệ thống kích từ máy phát điện xoay chiều

3.3 Hệ thống kích thích từ tĩnh

Hệ thống này nói đến loại máy kích từ có sử dụng phối hợp biến áp để kích từ và bộ chỉnh lưu. Đối với loại máy kích thích có sử dụng Thyristor cho mạch chỉnh lưu .

3. Bảo vệ chống mất kích từ như thế nào?

Trong quá trình hoạt động máy phát điện có thể xảy ra mất kích từ do hư hỏng trong mạch kích thích, trong hệ thống tự động điều chỉnh điện áp, thao tác sai của nhân viên vận hành... Nếu hở mạch kích thích có thể gây quá điện áp trên cuộn rotor nguy hiểm cho cách điện cuộn dây.

Một số dấu hiệu máy phát điện mất kích từ:

  • Dòng điện kích từ giảm đột ngột bằng không, công suất vô công âm, công suất hữu công tăng.
  • Máy phát điện mất đồng bộ ở stato và roto dẫn đến máy phát điện quá tải.

Làm như thế nào để khắc phục tình trạng mất kích từ?

  • Trường hợp cắt nhầm áp tô mát diệt từ thì chỉ cần đóng lại kích từ
  • Đối với các trường hợp chưa rõ nguyên nhân thì phải chấm dứt hoạt động của máy. Sau đó tìm điểm đứt mạch, ngắn mạch và khắc phục hoàn toàn thì mới hoạt động máy phát điện lại.

Để có thể khắc phục tình trạng chống mất kích từ một cách an toàn, các bạn có thể nhờ đến dịch vụ sửa chữa máy phát điện, để được các kỹ sư khắc phục sự cố một cách nhanh nhất.