Đèn kéo quân quay được là nhờ hiện tượng gì năm 2024
|
Gói VIP thi online tại VietJack (chỉ 200k/1 năm học), luyện tập hơn 1 triệu câu hỏi có đáp án chi tiết. Nâng cấp VIP Khi đèn kéo quân được thắp lên, bên trong đèn xuất hiện các dòng đối lưu của không khí. Nhưng dòng đối lưu này làm quay tán của đèn kéo quân. Quảng cáo CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ Câu 1: Trong các sự truyền nhiệt dưới đây, sự truyền nhiệt nào không phải là bức xạ nhiệt?
Câu 2: Khi hiện tượng đối lưu đang xảy ra trong chất lỏng thì
Câu 3: Một ống nghiệm đựng đầy nước. Hỏi khi đốt nóng ở miệng ống, ở giữa hay đáy ống thì tất cả nước trong ống sôi nhanh hơn? Tại sao? Trước vô vàn những loại đồ chơi hiện đại, thú chơi đèn kéo quân mỗi mùa Trung thu tưởng như đã vắng bóng. Thế nhưng, ở xã Cao Viên (Thanh Oai, Hà Nội), nghệ nhân Nguyễn Văn Quyền nay đã bước sang tuổi "xưa nay hiếm" vẫn gắng sức giữ lại những món đồ chơi giản dị, đam mê làm đèn kéo quân và lan tỏa tình yêu trò chơi dân gian tới với các em nhỏ mỗi độ Tết Trung thu. Nghệ nhân Nguyễn Văn Quyền là 1 trong 2 nghệ nhân cuối cùng của Cao Viên còn làm đèn kéo quân. Ông Quyền kể: ''Đèn này trước tôi bé, cứ đến Tết hay Rằm tháng 8 là ông nội và bố làm cho chơi. Về sau lớn lên, các cụ bận không làm được thì mình làm lấy. Sướng nhất là làm được đèn là đi khoe''. Đèn kéo quân bắt nguồn từ câu chuyện truyền thuyết về một chàng trai hiếu thảo. Mồ côi cha, chàng sống với mẹ nhưng khi lớn lên chàng phải đi làm xa nhà. Thương mẹ già ở nhà một mình cô quạnh, chàng đã làm ra chiếc đèn kéo quân, mô phỏng trò rối bóng, giúp mẹ già cảm thấy nguôi ngoai nỗi nhớ con. Không cần pin, cũng không cần quạt, những con giống trong đèn kéo quân di chuyển được nhờ một nguồn năng lượng đặc biệt. Khi ta thắp ngọn nến vào trong này, không khí được đốt nóng, bốc lên tạo thành luồng gió làm cho tán quay. Trình độ các cụ ABC ngày xưa không biết, thế mà áp dụng 2 nguyên lý vật lý chuẩn xác'', nghệ nhân Nguyễn Văn Quyền nói. Chiếc đèn kéo quân không chỉ là cách những thế hệ đi trước truyền lại cho tuổi thơ thời nay tình yêu với nét văn hóa truyền thống, chứa đựng nhiều thông điệp nhân văn của cha ông. * Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo! Đèn kéo quân (hay còn gọi là đèn cù), là một loại đồ chơi bằng giấy thường xuất hiện trong các dịp lễ Tết, đặc biệt là Tết trung thu. Điểm nổi bật của đèn kéo quân là khi thắp nến, những hình ảnh bên trong đèn sẽ hiện ra và chuyển động xoay vòng trên mặt đèn. Bạn có thể thấy được nhiều hình ảnh phong phú như người, động vật, cây cỏ,… với nhiều màu sắc sinh động và bắt mắt. Vì vậy mà việc đèn kéo quân sẽ mang đến bạn một màn diễn rối bóng tự động vô cùng thú vị. “Chuyện kể rằng, một năm nọ, gần đến dịp Tết Trung thu, nhà vua ra lệnh cho dân chúng phải dâng lên một chiếc đèn kỳ lạ. Những người dân thi nhau chế tạo, nhưng vẫn chưa có chiếc đèn nào làm cho vua vừa ý… Có một nông dân nghèo khó tên là Lục Đức, vốn mồ côi cha, ăn ở với mẹ rất hiếu thảo, một đêm nằm mơ thấy một vị thần râu tóc bạc phơ hiện ra, phán rằng: “Ta là Thái thượng Lão quân, thấy nhà ngươi nghèo khó nhưng ăn ở hiếu thảo với mẹ, vậy ta bày cho ngươi cách làm chiếc đèn dâng vua”. Hôm sau, theo lời dặn của vị thần, Lục Đức cùng mẹ lấy những thân trúc trắng cùng giấy màu để làm chiếc đèn. Thời gian qua mau, khi chiếc đèn làm xong là ngày rằm tháng 8 cũng vừa đến. Chàng vui mừng cùng mẹ đem chiếc đèn vào kinh thành dâng vua. Nhà vua xem, thấy chiếc đèn vừa lạ, vừa nhiều màu sắc, lại biết chuyển động nên rất hài lòng. Khi vua hỏi ý nghĩa của chiếc đèn, Lục Đức theo lời Thần tâu rằng: “Thưa bệ hạ, thân trúc ở giữa đèn là biểu hiện trục Khôn. Chiếc chong chóng quay sáu mặt biểu tượng cho sáu cá tính của con người: Thương, ghét, giận, buồn, vui, hờn. Cái chong chóng luôn luôn quay là tượng trưng cho việc con người hay thay đổi là cũng có căn do, đó là đạo làm người. Chong chóng quay nhờ ánh đèn soi sáng, cũng như con người tốt lành được là nhờ có đạo đức”. Vua vui mừng truyền đem đèn cho dân chúng cùng xem. Đèn đốt lên làm quay chong chóng. Hiện lên sáu màu sắc rực rỡ là hình ảnh vua, quan, người, ngựa nối đuôi nhau. Tất cả những hình nhân trên đèn được làm bằng giấy. Vua ban thưởng cho mẹ con Lục Đức rất hậu và phong làm Vạn Hộ Hầu. Từ đó, mỗi khi đến Tết Trung thu, nhớ lại sự tích người con hiếu thảo Lục Đức, dân chúng đua nhau bắt chước chàng làm nên những chiếc đèn màu rực rỡ, gọi là đèn Kéo quân, hay còn gọi là đèn Cù... Sáu mặt của đèn Kéo quân thể hiện sáu cá tính của con người, phải chăng vì thế mà nhìn chiếc đèn, như có một cảm giác về sự thanh thản, như có một cảm giác về sự phiêu lãng và siêu thoát hơn? Bởi hiểu rằng cuộc sống không thể đơn giản vì chỉ có một màu sắc, một cung bậc. Cuộc sống luôn là vậy, luôn vần quay và chuyển động, luôn khiến ta phải biết buồn, biết khóc, sau khi đã biết vui, biết cười… Có phải thế chăng nên người xưa mới ví mỗi chiếc cây đèn Kéo quân là một màn diễn rối bóng tự động, không cần người điều khiển, vần xoay? Chiếc đèn Kéo quân sau này có nhiều đổi thay. Có thời, để giáo dục trẻ em nhớ về lịch sử, cũng như giáo dục lòng yêu nước cho các em, những hình ảnh trên đèn thường nói về việc nghĩa, về những đoàn quân xung trận. Rồi cũng có thời, để hoài cổ hơn, người ta “gắn” vào đèn sự tích Quan Trạng vinh quy bái tổ, cảnh tứ linh nhảy múa, bác nông dân làm ruộng, mục đồng chăn trâu… Thậm chí giờ đây, các yếu tố hiện đại hoặc giải trí như Tôn Ngộ Không, mèo máy Đôrêmon, thủy thủ mặt trăng… cũng đã xuất hiện trên đèn… Nhưng dẫu hình ảnh gì, dẫu chất liệu gì, dẫu mỏng mảnh như hôm nay khiến nhiều người than là đèn thì đẹp, nhưng chơi chỉ một mùa Trung thu là hỏng, thì chiếc đèn Kéo quân vẫn là một hình ảnh thật đậm sâu của Trung thu, một Trung thu nối dài xưa tới nay, một Trung thu ngọt ngào và vẹn nguyên dẫu ở nông thôn hay thành phố, khi chiếc đèn được đốt lên và ta có thể lẩm nhẩm một bài dân ca thật xưa về đèn Kéo quân: Tại sao đèn kéo quân lại quay được?Sở dĩ đèn có thể quay được là nhờ hiện tượng đối lưu. Khi đốt nến lên ( hay bật sáng bóng đèn ngày nay), không khí bên trong ruột đèn sẽ được đốt nóng. Thể tích không khí giãn ra, mật độ giảm xuống, điều này làm cho ống tròn từ từ bốc lên cao. Đèn kéo quân hình gì?Đèn đốt lên làm quay chong chóng. Hiện lên sáu màu sắc rực rỡ là hình ảnh vua, quan, người, ngựa nối đuôi nhau. Tất cả những hình nhân trên đèn được làm bằng giấy. Vua ban thưởng cho mẹ con Lục Đức rất hậu và phong làm Vạn Hộ Hầu. |
