Dấu hiệu nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ sơ sinh

Nhiễm khuẩn đường ruột là bệnh phổ biến thường gặp ở trẻ nhỏ. Bệnh được gây ra bởi các tác nhân có hại từ môi trường bên ngoài (vi khuẩn, vi rút, …). Chúng xâm nhập vào cơ thể và gây tổn thương trên hệ thống tiêu hóa (đường ruột). Theo thống kê của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), nhiễm khuẩn đường ruột là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ nhỏ. Chính vì vậy, các mẹ trang bị các kiến thức cần thiết về bệnh để phòng ngừa mắc bệnh cho trẻ. Dưới đây là 12 điều mẹ cần biết về nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ.

1. Các nguyên nhân khiến trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột

Ở trẻ nhỏ, cơ thể chưa phát triển một cách toàn diện, sức đề kháng còn kém nên rất dễ bị các tác nhân có hại từ môi trường bên ngoài tấn công và gây bệnh. Sau đây là một số nguyên nhân thường gặp khiến trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột.

1.1. Trẻ bị nhiễm trùng đường ruột do vi khuẩn

Vi khuẩn E.coli hay còn gọi là Escherichia coli là một trực khuẩn gram âm được tìm thấy ở ruột người và động vật.

Bình thường các chủng E.coli đều không gây hại đến sức khỏe con người và động vật.

Tuy nhiên trong một số trường hợp trẻ bị nhiễm trùng đường ruột, người ta phát hiện chủng E.coli O157:H7 tiết ra độc tố gây đau bụng, nôn mửa, thậm chí khiến bé tiêu chảy ra máu.

Bé bị nhiễm trùng đường ruột gây ra bởi E.coli có thể do ăn phải thức ăn không đảm bảo vệ sinh, sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm hay tiếp xúc với người mắc bệnh,…

Salmonella hay còn gọi là vi khuẩn thương hàn. Khi vào cơ thể, nó sẽ tiết ra nội độc tố làm tổn thương niêm mạc ruột khiến trẻ đau bụng, tiêu chảy phân lẫn máu. Nếu nội độc tố đi vào máu đến hệ thần kinh sẽ làm tổn thương hệ thần kinh, gây nhiễm độc toàn thân,…

Trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột do Salmonella gây nên, trường hợp nhẹ sẽ tự khỏi sau 4-7 ngày mà không cần điều trị. Trong trường hợp nặng, có dấu hiệu nhiễm độc toàn thân, tổn thương hệ thần kinh như sốt, mặt đờ đẫn, tay chân run, nhức đầu, ù tai,…Các mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Bé bị nhiễm khuẩn đường ruột gây ra bởi Salmonella có thể là do ăn phải các thực phẩm chưa nấu chín (thịt, trứng sống,…), vệ sinh không sạch sẽ,…

1.2. Trẻ bị nhiễm trùng đường ruột do virus

Norovirus là một loại virus phổ biến gây viêm dạ dày, ruột. Nó rất dễ lây lan. Khi vào cơ thể nó khiến trẻ đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy,…Nguồn lây truyền của chủ yếu của Norovirus thông qua việc tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh, bên cạnh đó việc sử dụng các thực phẩm hay nước bị ô nhiễm cũng rất dễ nhiễm norovirus.

Rotavirus là một loại vi rút gây tiêu chảy và các triệu chứng đường ruột khác. Nó rất dễ lây lan và là nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị nhiễm trùng đường ruột ở trẻ nếu không được điều trị kịp thời.

Đây là loại virus có khả năng tồn tại bền vững trong môi trường (trong phân, trên tay hay bề mặt vật rắn,…). Khi hệ miễn dịch suy giảm hay việc vệ sinh kém sẽ tạo điều kiện cho virus xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh.

1.2. Trẻ bị nhiễm ký sinh trùng

Giardia là ký sinh trùng đơn bào, dễ lây lan, xâm nhập vào cơ thể trẻ nhỏ gây đau bụng, nôn mửa, sưng phù, tiêu chảy,…Nguồn lây truyền chủ yếu thông qua việc ăn phải các thức ăn hay sử dụng nước uống có chứa bào nang của nó.

• Bệnh nấm Cryptosporidiosis

Đây là nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ nhỏ bị nhiễm trùng đường ruột ở Hoa Kỳ. Ký sinh trùng này gây bệnh chủ yếu thông qua nguồn nước bị ô nhiễm, nó có một vỏ bao bọc bên ngoài nên có thể tồn tại bên ngoài cơ thể vật chủ.

2. Trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột có nguy hiểm không? 

Nhiễm khuẩn đường ruột là một bệnh phổ biến, thường gặp ở trẻ nhỏ. Nếu không được điều trị kịp thời, nó sẽ để loại các biến chứng nặng nề trên đường tiêu hóa.

• Trẻ bị mất nước và chất điện giải nghiêm trọng nếu tình trạng tiêu chảy kéo dài, thậm chí có thể dẫn tới tử vong.
• Xuất huyết tiêu hóa: đây là tình trạng viêm nhiễm dài ngày khiến đường tiêu hóa bị loét, chảy máu nhiều dẫn tới xuất huyết.
• Viêm loét đường tiêu hóa (dạ dày, trực tràng): vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể gây tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa, trẻ bị nhiễm trùng đường ruột lâu dài khiến cho các dấu hiệu tổn thương ngày một lan rộng dẫn đến hình thành các vết loét sâu.
• Thủng ruột dẫn tới phải cắt bỏ: đây là một trong những biến chứng nguy hiểm đối với trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột và có thể lường trước được theo thời gian nếu không được điều trị kịp thời. Tình trạng viêm nhiễm kéo dài gây ra những vết loét ở ruột quá sâu, dẫn tới thủng ruột.

3. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột? 

Khi bé bị nhiễm khuẩn đường ruột, bé sẽ các biểu hiện như:

• Đau quặn bụng, khó chịu
• Tiêu chảy trong phân có lẫn chất nhầy và máu
• Bên cạnh đó, bé cũng có thể có các triệu chứng khác, chẳng hạn: nôn mửa, sốt, đau nhức cơ, mất nước do tiêu chảy quá nhiều, đau đầu, mệt mỏi, sụt cân, biếng ăn,…

4. Trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột bao lâu thì khỏi? 

• Thông thường, trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột sẽ tự khỏi sau 2-7 ngày nếu được chăm sóc một cách hợp lý.
• Trong trường hợp nặng hơn, bệnh có thể kéo dài đến vài tuần. Do đó các mẹ cần để ý các dấu hiệu bất thường (tiêu chảy quá mức, da xanh xao, sốt, đau nhức cơ,…) để đưa trẻ đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

5. Phân biệt trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột với rối loạn tiêu hóa. 

Trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột và trẻ bị rối loạn tiêu hóa rất khó phân biệt. Cách tốt nhất để xác định chính là quan sát và loại trừ các nguyên nhân gây nên tình trạng tiêu chảy ở trẻ.

5.1. Trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột

• Nguyên nhân chủ yếu là do sự xâm nhập của vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng gây tổn thương niêm mạc đường ruột thông qua ăn các loại thực phẩm, uống nước bị ô nhiễm,…
• Dấu hiệu nhận biết là trẻ đau quặn bụng, buồn nôn và nôn, đi ngoài phân nhiều nước, có lẫn máu và chất nhầy, mệt mỏi, chán ăn,…
• Thường sẽ khỏi sau 2-7 ngày nếu trẻ được chăm sóc một cách hợp lý, nặng hơn có thể kéo dài đến vài tuần, đôi khi sẽ xuất hiện biến chứng trên đường tiêu hóa (loét đường tiêu hóa, xuất huyết tiêu hóa,…)

5.2. Trẻ bị rối loạn tiêu hóa

• Nguyên nhân đa dạng hơn: Trẻ ăn phải các thức ăn ôi thiu, thức ăn tương kỵ nhau; trẻ bị dị ứng (dị ứng đạm bò, đậu phộng, hải sản,…); trẻ không dung nạp được lactose ( bẩm sinh hoặc do bệnh lý đường tiêu hóa); chế độ ăn mất cân bằng (đôi khi ăn quá nhiều thức ăn cùng một lúc cũng dẫn đến tình trạng rối loạn tiêu hóa ở trẻ).
• Dấu hiệu nhận biết: trẻ đau bụng, tiêu chảy, đi ngoài phân sống, phân lỏng có chất nhầy, mệt mỏi, chán ăn,…
• Thường bệnh sẽ khỏi sau 1 – 2 ngày nếu xác định được nguyên nhân gây ra rối loạn tiêu hóa và chăm sóc trẻ một cách hợp lý. Trong một số trường hợp dị ứng hay không dung nạp, trẻ tiêu chảy quá nhiều dẫn đến mất nước thì các mẹ cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để có biện pháp xử trí kịp thời.

Trên đây là những đặc điểm cơ bản giúp phân biệt trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột và rối loạn tiêu hóa. Mong rằng nó sẽ giúp ích cho các mẹ trong quá trình chăm sóc và phòng bệnh ở trẻ.

6. Cách chăm sóc khi trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột 

Việc chăm sóc trẻ hợp lý sẽ giúp làm giảm được tình trạng bệnh của trẻ. Dưới đây là một số cách chăm sóc trẻ các mẹ có thể tham khảo:

• Cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ: Nhằm đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng hằng ngày cho trẻ. Bên cạnh đó, việc bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ còn góp phần tăng sức đề kháng, giúp trẻ chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng,…
• Cho trẻ ăn các thức ăn mềm, lỏng, dễ tiêu hóa (cháo, súp,…).
• Chia nhỏ bữa ăn hằng ngày: Đối với trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột, tiêu chảy nhiều khiến trẻ mất nước, chán ăn, mệt mỏi, đôi khi có cảm giác sợ khi ăn vào. Do đó việc chia nhỏ bữa ăn hằng ngày sẽ giúp làm giảm tình trạng này, song vẫn đảm bảo được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ.
• Cho trẻ uống nhiều nước: Trẻ tiêu chảy nhiều sẽ dẫn đến mất nước và chất điện giải. Vì vậy các mẹ cần bổ sung nước hoặc cho trẻ uống dung dịch bù điện giải Oresol đúng cách.
• Vệ sinh cho trẻ sạch sẽ: Việc vệ sinh sạch sẽ cho trẻ sẽ giúp giảm thiểu sự lây lan của vi khuẩn, vi rút và ký sinh trùng.

7. Trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột uống thuốc gì?

Có lẽ các mẹ đang thắc mắc, khi con mình bị nhiễm khuẩn đường ruột nên uống thuốc gì phải không ạ? Sau đây là 2 nhóm thuốc điều trị khi trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột.

7.1. Thuốc điều trị triệu chứng

Bé bị nhiễm trùng đường ruột thường sẽ bị tiêu chảy kéo dài dẫn đến tình trạng mất nước. Khi đó các mẹ cần bù nước và điện giải cho trẻ bằng dung dịch Oresol.

DUNG DỊCH ORESOL UỐNG (1 gói x 27,9g)

♦ Chỉ định: Phòng và điều trị mất nước và điện giải trong trường hợp tiêu chảy vừa, nhẹ.

♦ Cách dùng: Hòa tan 1 gói vào 1 lít nước sôi để nguội

♦ Liều dùng:

• Bù nước
  • Mất nước nhẹ: uống 50 ml/kg, trong 4-6 giờ.
  • Mất nước vừa: uống 100 ml/kg, trong 4-6 giờ.
• Duy trì nước
  • Tiêu chảy liên tục nhẹ: uống 100-200ml/kg /24 giờ cho đến khi hết tiêu chảy.
  • Tiêu chảy liên tục vừa: uống 15ml/kg/giờ cho đến khi hết tiêu chảy.

Lưu ý: Đối với trẻ nhỏ, cho trẻ uống từ từ với liều quy định, không nên cho trẻ uống hết cùng 1 lúc vì có thể sẽ gây nôn.

7.2. Thuốc điều trị nguyên nhân

Nguyên nhân gây là nhiễm trùng đường ruột ở trẻ là do nhiễm vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng. Việc sử dụng các loại kháng sinh để điều trị nguyên nhân cần tuân theo chỉ định của bác sĩ.

• Đối với trường hợp tiêu chảy do nhiễm khuẩn

Các loại kháng sinh thường dùng là: Ceftriaxone 100mg/kg/ngày (trẻ dưới 2 tháng tuổi); Bactrim, Nalidixic acid, Fluoroquinolone (trẻ 2 tháng – 5 tuổi).

• Đối với trường hợp tiêu chảy do nhiễm ký sinh trùng

Kháng sinh thường được dùng là: Metronidazole 5 mg/kg ×3 lần/ngày trong 5 ngày.

• Trường hợp trẻ bị nhiễm vi rút:

Hiện chưa có thuốc đặc trị, cách tốt nhất là chăm sóc trẻ và thực hiện các biện pháp nhằm hỗ trợ điều trị giảm thiểu các triệu chứng (tiêu chảy, biếng ăn,…).

>> Xem thêm: Hướng dẫn điều trị tiêu chảy nhiễm khuẩn ở trẻ em

8. Khi nào cần đưa trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột đến cơ sở y tế? 

Khi trẻ có các dấu hiệu như:

• Sốt cao trên 39oC
• Trẻ lừ đừ, vã mồ hôi nhiều, không chịu ăn
• Khó chịu, mệt mỏi, da xanh xao
• Bé cáu kỉnh
• Tiêu chảy nhiều lần (5-6 lần/ giờ), phân lỏng, lẫn máu.
• Môi nhợt nhạt, mất nước

Các mẹ cần đưa bé đến cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

9. Nhiễm khuẩn đường ruột đối với trẻ sơ sinh. 

Đối với trẻ sơ sinh, cơ thể của bé rất nhạy cảm. Bên cạnh đó hệ tiêu hóa của trẻ cũng chưa phát triển một cách hoàn thiện, do đó rất dễ bị các vi sinh vật có hại từ môi trường bên ngoài xâm nhập, gây tổn thương dẫn đến tình trạng nhiễm khuẩn, nhiễm trùng.

Khi trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột, trẻ sẽ có các dấu hiệu như: quấy khóc, đòi bế, đau bụng, người mệt mỏi, da xanh xao, tiêu chảy phân lỏng lẫn máu và chất nhầy, thậm chí còn sốt cao,…Vì vậy, các mẹ cần để ý các dấu hiệu này và đưa trẻ đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Nhờ đó có thể giảm hoặc tránh được các biến chứng có thể có.

10. 7 biện pháp phòng tránh nhiễm khuẩn đường ruột cho bé. 

Xung quanh ta có rất nhiều vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng. Chúng ẩn nấp ở mọi nơi (trong thức ăn, đồ uống, vật dụng sinh hoạt hằng ngày) và đang tìm một cơ hội tốt để len lỏi vào cơ thể và gây bệnh. Nếu các mẹ có biện pháp phòng tránh tốt cũng như tăng được sức đề kháng cho trẻ thì sẽ làm giảm được nguy cơ mắc bệnh ở trẻ.

Dưới đây là 7 biện pháp phòng tránh nhiễm khuẩn đường ruột cho trẻ

• Vệ sinh sạch sẽ môi trường xung quanh (nhà cửa, đồ chơi của trẻ,…).
• Cho trẻ sử dụng các thực phẩm an toàn, hợp vệ sinh, ăn chín, uống sôi.
• Trong quá trình chế biến thức ăn cho trẻ, các mẹ nên sử dụng thớt, dao cắt đồ sông và đồ chín riêng.
• Cho trẻ rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

• Bảo quản thức ăn cẩn thận, không nên cho trẻ ăn thức ăn để lâu ngày.
• Cho trẻ uống sữa đã tiệt trùng. Đối với trẻ đang còn bú bình thì phải vệ sinh bình bú cho trẻ sạch sẽ, để khô ráo,…
• Không nên cho trẻ tiếp xúc với những người bị bệnh.

11. Chế độ ăn uống khi trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột. 

Trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột nên ăn gì? Trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột không nên ăn gì? Những loại thực phẩm nào tốt đối với trẻ trong tình trạng này?…Có rất nhiều câu hỏi mà các mẹ đang thắc mắc phải không ạ?

Đối với trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột, việc đảm bảo chế độ ăn uống cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ là rất quan trọng. Bởi lẽ nó sẽ giúp cơ thể trẻ có đầy đủ năng lượng cũng như sức đề kháng để chống lại được các tác nhân có hại từ môi trường. Vậy chế độ ăn của trẻ như thế nào là hợp lý? Sau đây là một số lưu ý giúp các mẹ có thể chăm sóc trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột tốt hơn.

11.1.Trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột nên ăn:

• Các loại thức ăn lỏng, mềm, như cháo, súp,… giúp trẻ dễ tiêu hóa.
• Thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất: các loại rau xanh (cải, bina, súp lơ,…), củ quả (cà rốt, khoai tây, cà chua,…), trái cây (cam, bưởi, chuối, xoài,…),…Trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột có sức đề kháng kém, mất nước nhiều nên việc bổ sung vitamin và khoáng chất nhằm tăng cường sức đề kháng cho trẻ. Bên cạnh đó còn thúc đẩy các quá trình chuyển hóa chất trong cơ thể trẻ nhờ đó mà giúp trẻ khỏe hơn.
• Uống nhiều nước, nước dừa để bù lại lượng nước mất đi trong quá trình tiêu chảy.
• Ăn nhiều bữa trong ngày giúp thức ăn đi vào được tiêu hóa dễ dàng hơn, không bị ứ trệ, quá tải. Đối với trẻ bú mẹ: các mẹ nên tăng số lần bú và thời gian bú trong ngày cho trẻ.

11.2. Trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột không nên ăn:

• Các loại thực ăn nhiều dầu mỡ vì sẽ khiến trẻ nặng bụng, khó tiêu hóa.
• Các đồ uống có ga sẽ kích thích các tế bào niêm mạc ruột, khiến trẻ khó chịu và đau.
• Thức ăn quá nóng hay quá nguội cũng sẽ kích thích niêm mạc ruột khiến trẻ khó chịu.

12. Bổ sung lợi khuẩn đường ruột cho trẻ.

Rối loạn tiêu hóa do nhiễm khuẩn đường ruột thường đi kèm với tình trạng rối loạn hệ vi sinh. Mất cân bằng hệ vi sinh vừa là hậu quả cũng vừa là tác nhân gây nên tình trạng vòng xoắn bệnh lý, tái đi tái lại các triệu chứng tiêu chảy, phân sống. Để giảm nhanh triệu chứng và phục hồi nhanh chóng hệ vi sinh đường ruột, trẻ ngay khi có các biểu hiện rối loạn cần được bổ sung lợi khuẩn từ sớm.

Với riêng trẻ nhỏ, lợi khuẩn Bifidobacterium được coi là thủ lĩnh đóng vai trò then chốt trong hệ tiêu hóa. Với tỷ lệ cao hơn 90% tổng lợi khuẩn đường ruột, trẻ nhỏ cần được phục hồi nhóm lợi khuẩn này khi có rối loạn tiêu hóa diễn ra. Lợi khuẩn Bifidobacterium có tác dụng:

• Hỗ trợ cải thiện hệ vi sinh đường ruột: Khi trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột, số vi khuẩn có hại trong đường ruột sẽ tăng lên. Việc bổ sung lợi khuẩn sẽ giúp tái thiết lập cân bằng hệ vi sinh vật trong đường ruột, do đó cải thiện được tình trạng bệnh.
• Phục hồi sức khỏe đường tiêu hóa, nâng cao sức đề kháng: Bé bị nhiễm trùng đường ruột sẽ có các dấu hiệu tổn thương đường tiêu hóa (niêm mạc có đốm nhỏ, bị loét,…). Lợi khuẩn sẽ giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể chống lại các tác nhân có hại xâm nhập, cải thiện được tình trạng bệnh.
• Giúp điều hòa nhu động ruột nhằm cải thiện được tình trạng tiêu chảy ở trẻ.
• Tiết enzym tiêu hóa để phân cắt triệt để thức ăn, khiến cho trẻ hấp thu được đầy đủ chất dinh dưỡng.

Với những lợi ích trên, các mẹ nên bổ sung lợi khuẩn cho trẻ thường xuyên hơn.

TỔNG KẾT

Trên đây là 12 điều mẹ cần biết về nhiễm khuẩn đường ruột. Mong rằng những thông tin này thực sự hữu ích và giúp được các mẹ trong quá trình chăm sóc và phòng tránh bệnh này ở trẻ.

Nếu bạn có thêm những băn khoăn thắc mắc về tình trạng tiêu chảy của bé, hãy liên hệ ngay với chuyên gia của chúng tôi: HOTLINE 1900 9482 hoặc 0967 629 482

Nguồn tham khảo:

1. Pubmed
2. WebMD
3. CDC
4. Healthline

Dược sĩ Vũ Hồng tốt nghiệp trường Đại học Dược Hà Nội, với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe đặc biệt về tiêu hóa. Đến nay dược sĩ Vũ Hồng đã tư vấn cho hàng ngàn bà mẹ và bệnh nhi trên toàn quốc liên quan đến sức khỏe. Với phương châm hết mình vì sức khỏe người bệnh đặc biệt là trẻ nhỏ, dược sĩ Hồng luôn nghiên cứu để tìm ra các phương thuốc mới và hết mình đồng hành cùng bệnh nhân trên con đường đẩy lùi bệnh tật. Hiện nay Dược sĩ Vũ Hồng đang giữ chức vụ trợ lý nhãn hàng tại Imiale – lợi khuẩn sống từ Đan Mạch