- Câu đặc biệt là gì?
- Ví dụ về câu đặc biệt
- Tác dụng của câu đặc biệt
- Phân biệt câu đặc biệt và câu rút gọn
Thông thường khi nói hoặc viết câu văn bất kỳ cần được cấu tạo theo chủ ngữ vị ngữ đầy đủ để người đọc, người nghe có thể hiểu nội dung truyền tải. Tuy nhiên trong tiếng Việt có loại câu khác biệt, được biết đến là câu đặc biệt. Vậy câu đặc biệt là gì?
Câu đặc biệt là gì?
Tiếng Việt mà chúng ta đang sử dụng đẹp vì ngôn từ, ngữ pháp phong phú, đa dạng. Một trong nhiều điều tạo nên sự đa dạng và phong phú đó là các kiểu câu. Câu đặc biệt là loại câu quen thuộc và được sử dụng rộng rãi trong giao tiếp hàng ngày. Nó cũng được các tác giả sử dụng trong văn học, thơ ca,… Đây là loại câu thường chỉ có một cụm từ hoặc một từ.
Hiện câu đặc biệt là một phần kiến thức quan trọng trong chương trình Ngữ Văn 7. Để trả lời câu đặc biệt là gì? thì theo sách giáo khoa Ngữ Văn 7 đưa ra giải đáp như sau: Câu đặc biệt là câu không có cấu tạo theo mô hình cụm chủ ngữ – vị ngữ như các câu thông thường. Hay nói cách khác, câu đặc biệt là kiểu câu không tuân theo bất kỳ quy tắc ngữ pháp nào.
Ví dụ về câu đặc biệt
Nhằm giúp độc giả hiểu hơn về câu đặc biệt là gì bài viết xin đưa ra một số ví dụ.
“Ôi! Mưa to rồi!”
Trong câu trên thì từ “Ôi!” chính là một câu đặc biệt.
“Mừng quá! Hôm nay mẹ về nhà sớm.”
Trong câu trên thì “Mừng quá!” chính là câu đặc biệt.
Tác dụng của câu đặc biệt
Câu đặc biệt có rất nhiều tác dụng khác nhau. Thông thường câu đặc biệt được dùng để:
– Xác định thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc được nói đến trong đoạn. Ví dụ:
+ Đứng trước tổ dế, ong xanh khẽ vỗ cảnh, uốn mình, giương cặp răng rộng và nhọn như đôi gọng kìm, rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang sâu. Ba giây… Bốn giây… Năm giây. Lâu quá!
Trong đoạn văn trên các câu đặc biệt: “Ba giây… Bốn giây… Năm giây” để xác định thời gian.
+ Một đêm mưa. Người phụ nữ vẫn lang thang ngoài đường.
Trong câu trên “Một đêm mưa” là câu đặc biệt xác định thời gian.
+ Thành phố Hồ Chí Minh. Mùa thu năm 1975.
“Thành phố Hồ Chí Minh” là câu đặc biệt xác định thời gian, địa điểm]
– Liệt kê thông báo sự tồn tại của sự vật, hiện tượng
+ Sóng ầm ầm đập vào những tảng đá lớn ven bờ. Gió biển thổi lồng lộng. Ngoài kia là ánh đèn sáng rọi của một con tàu. Một hồi còi.
Câu đặc biệt là “ Một hồi còi” nó có tác dụng thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng.
+ Buổi sớm trên sân trường thật trong lành. Tiếng chim. Tiếng tiếng trống trường.”
“Tiếng chim. Tiếng trống trường” là câu đặc biệt có tác dụng liệt kê các âm thanh buổi sáng sớm trên sân trường
+ Gió. Mưa. Lạnh. Mùa đông trên Hà Nội có những nét đặc trưng của nó.
“ Gió. Mưa. Lạnh” là câu đặc biệt có tác dụng liệt kê, thông báo của sự vật, hiện tượng
– Bộc lộ cảm xúc.
+ Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu.
Trong câu trên “Than ôi” là câu đặc biệt và bộc lộ cảm xúc.
+ Đứng trước tổ dế, ong xanh khẽ vỗ cảnh, uốn mình, giương cặp răng rộng và nhọn như đôi gọng kìm, rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang sâu. Ba giây… Bốn giây… Năm giây. Lâu quá!
Trong đoạn văn trên câu đặc biệt Lâu quá! Dùng để bộc lộ cảm xúc.
– Gọi – đáp.
+ Linh ơi! Em lên đây chị bảo!
Dạ! Đợi em chút ạ.
Trường hợp này, “Linh ơi!” là câu đặc biệt để gọi, “Dạ!” là câu đặc biệt sử dụng để đáp
Phân biệt câu đặc biệt và câu rút gọn
Câu đặc biệt và câu rút gọn đều là các loại câu phổ biến được sử dụng rộng rãi. Hai loại câu này khá giống nhau về mặt hình thức. Vì vậy mà khi sử dụng rất dễ gây nhầm lẫn giữa hai loại câu này. Đặc biệt là các bạn học sinh trong các bài tập xác định câu rút gọn và câu đặc biệt. Ngoài giải đáp về câu đặc biệt là gì bài viết xin chỉ ra cách phân biệt câu rút gọn và câu đặc biệt để bạn đọc có thể tham khảo.
| Câu đặc biệt | Câu rút gọn |
| Không được cấu tạo theo mô hình cụm chủ ngữ – vị ngữ. Vì vậy, không thể khôi phục được các bộ phận đó. | Là câu bị lược bỏ thành phần chủ ngữ hoặc vị ngữ hoặc cả chủ ngữ và vị ngữ. Nó sẽ giúp câu trở nên ngắn gọn và súc tích hơn. Vì vậy, có thể khôi phục lại những thành phần đã bị lược bỏ. |
| Ví dụ: Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu “Than ơi!” là câu đặc biệt không được cấu tạo theo cấu trúc chủ ngữ – vị ngữ nên không thể khôi phục được. | Ví dụ: “Ai là người vẽ gửi thư này? – Hoa.” Thì “Hoa” là câu đã bị rút gọn vị ngữ. Vì vậy có thể khôi phục câu đầy đủ như sau: “Hoa là người vẽ gửi thư này”. |
Trên đây là phần giải đáp thắc mắc của chúng tôi về vấn đề: Câu đặc biệt là gì. Nếu trong quá trình nghiên cứu tìm hiểu và giải quyết vấn đề còn điều gì mà bạn đọc thắc mắc hay quan tâm bạn có thể liên hệ chúng tôi qua tổng đài tư vấn pháp luật để được hỗ trợ.
->>> Tham khảo thêm: Mẫu bản kiểm điểm
->>> Tham khảo thêm: Bản cam kết