Từ chiều ngày 22/8, Thành phố Hồ Chí Minh đã triển khai thí điểm hướng dẫn cho người dân tự thực hiện lấy mẫu xét nghiệm nhanh kháng nguyên vi rút SARS-COV-2, hay còn gọi là test nhanh, test nhanh COVID-19.
Cụ thể, các nhân viên y tế đã hướng dẫn người dân thực hiện lấy mẫu dịch tỵ hầu để thực hiện test nhanh, đây là một kỹ thuật lấy mẫu phổ biến đang được sử dụng cho nhiều bộ kit test nhanh trên thị trường hiện nay.
Hướng dẫn lấy mẫu dịch tỵ hầu.
Với kỹ thuật này các nhân viên y tế khuyến cáo, bước lấy mẫu là bước quan trọng nhất để đảm bảo tính chính xác của kết quả xét nghiệm, người dân cần lấy mẫu đúng khu vực tỵ hầu, đồng thời cần đảm bảo thấm đủ dung dịch nếu không sẽ không đảm bảo thấm được dịch.
Theo đó khi tiến hành lấy mẫu dịch tỵ hầu, người lấy mẫu cần đưa khoảng 3/4 chiều dài que lấy mẫu vào sâu bên trong mũi. Khi thực hiện đưa que lấy mẫu vào có cảm giác "sụp hầm" hay "sụp ổ gà" là thành công.
Nhân viên y tế hướng dẫn người dân.
Sau khi nhận được sự hướng dẫn, hỗ trợ và thực hành lấy mẫu với sự hướng dẫn của nhân viên y tế, một người dân ngụ tại Phường 13, Quận 3 chia sẻ: "Đây là lần đầu tiên mình tự lấy mẫu xét nghiệm cho mình đó. Lúc đầu cũng tưởng khó nhưng khi được nhân viên y tế hướng dẫn thì thấy thực hiện đơn giản vô cùng. Mình chỉ cần làm theo kỹ thuật được hướng dẫn và tuân thủ các bước thì yên tâm có kết quả chính xác. Giờ mình đã tự tin lấy mẫu test nhanh cho mình và cho các thành viên trong gia đình luôn".
Theo kế hoạch, thành phố sẽ xét nghiệm nhanh kháng nguyên mẫu đơn cho toàn bộ người dân tại các tổ dân phố, tổ nhân dân có mức nguy cơ cao [vùng cam] và vùng nguy cơ rất cao [vùng đỏ] của thành phố trong 14 ngày tới.
Riêng các tổ dân phố, tổ nhân dân có mức nguy cơ thuộc vùng xanh, vùng cận xanh và vùng vàng thực hiện xét nghiệm bằng phương pháp RT-PCR mẫu gộp [5 hoặc 10 tuỳ theo vùng] theo đại diện hộ gia đình. Tần suất xét nghiệm: 2 lần, cách nhau 7 ngày.
Ban chỉ đạo phòng chống dịch thành phố yêu cầu các trung tâm y tế quận, huyện, Thành phố Thủ Đức phân công các đội xét nghiệm, trong đó mỗi đội phụ trách 4 tổ dân phố, tổ nhân dân, cấp phát sinh phẩm xét nghiệm kháng nguyên nhanh đến từng hộ dân có khả năng tự thực hiện xét nghiệm. Việc cấp test nhanh đến cho người dân phải có sự tham gia của tổ trưởng, tổ phó tổ dân phố, tổ nhân dân hoặc ban quản lý khu phố, ấp...
Đối với người dân không thể tự thực hiện xét nghiệm, đội xét nghiệm sẽ chịu trách nhiệm thực hiện và có thể hướng dẫn cho người dân thực hiện cho các thành viên trong gia đình.
Sau 30 - 60 phút, nhân viên đội xét nghiệm quay lại nhận kết quả từ người dân, đọc kết quả, ghi nhận những trường hợp có kết quả dương tính vào danh sách và xử lý như trường hợp ca F0 theo hướng dẫn của ngành y tế về xử lý ca khẳng định.
Đối với những trường hợp người dân tự thực hiện xét nghiệm test nhanh COVID-19 tại nhà, các chuyên gia y tế khuyến cáo, mỗi bộ kit xét nghiệm nhanh sẽ có hướng dẫn sử dụng khác nhau tùy thuộc vào nhà sản xuất. Người thực hiện cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi lấy mẫu.
Đồng thời kết quả test nhanh có thể cho kết quả dương tính giả hoặc âm tính gi, do đó nếu xét nghiệm có kết quả âm tính, người dân cũng không được chủ quan; nếu xét nghiệm dương tính, người dân phải bình tĩnh báo ngay cho cơ sở y tế gần nhất.
Ngoài ra, sau khi hoàn thành việc lấy mẫu, xét nghiệm và đọc kết quả, cần cho tất cả vật dụng đã sử dụng vào trong túi và dán kín lại. Tránh vứt những dụng cụ xét nghiệm này trực tiếp vào thùng rác sinh hoạt của gia đình; Chú ý vệ sinh, khử khuẩn tay các bề mặt liên quan theo đúng quy định.
Chuyên gia khuyến cáo mọi người không nên ăn uống ít nhất 30 phút trước khi làm xét nghiệm để tránh sai lệch kết quả.“Kỹ thuật đúng có ảnh hưởng lớn đến kết quả xét nghiệm SARS-CoV-2. Mọi người cần xì mũi, rửa tay và không nên ăn trước khi lấy mẫu”. Những quy tắc này nhằm đảm bảo có một mẫu sạch.
Trước khi thực hiện bất kỳ xét nghiệm nào, bạn nên đọc hướng dẫn trên hộp vì mỗi loại có thể khác nhau. Hầu hết sẽ yêu cầu bạn đợi 30 phút sau khi ăn uống để lấy mẫu.
Kết quả test nhanh có thể bị sai lệnh bởi nhiều yếu tố.
Do một số món ăn và đồ uống, chẳng hạn như nước có ga, có thể ảnh hưởng tới chất lượng mẫu, thậm chí dẫn tới dương tính giả.
Bộ kit test chứa các kháng thể nhạy cảm với virus SARS-CoV-2. Một số loại nước có thể khiến độ pH thay đổi, ảnh hưởng tới vai trò của các kháng thể đó.
“Đó là lý do bạn cần sử dụng dung dịch đệm [bao gồm 99,7% dung dịch muối] cung cấp độ pH ổn định để bộ kit test hoạt động chuẩn xác”
Hiện tại, trên thị trường phổ biến hình thức kit test lấy mẫu dịch tỵ hầu và mẫu dịch mũi. Cách thứ 2, lấy mẫu dịch mũi, đơn giản hơn.
Theo đó, bạn ngồi yên, đầu nghiêng về phía sau một góc 70 độ. Cầm que lấy mẫu nhẹ nhàng đưa vào mũi sâu khoảng 2 cm, xoay que lấy mẫu vào thành mũi khoảng 3 giây.
Sau khi lấy xong 1 bên mũi, dùng đúng que lấy mẫu này để lấy mẫu với bên mũi còn lại. Rút que mẫu ra, cho vào ống đã chứa sẵn dung dịch đệm. Xoay và miết đầu que vào thành và đáy ống 10 lần.
Để đầu que ngâm trong dung dịch 1 phút. Đậy chặt nắp ống. Lắc mạnh ống theo chiều ngang 10 lần để trộn đều mẫu. Nhỏ 3 giọt mẫu từ ống vào ô nhận mẫu của khay thử.
Thông thường thời gian chờ đọc kết quả từ 15-30 phút. Không được đọc kết trước hoặc sau thời gian quy định.
Kết quả Âm tính: Chỉ xuất hiện vạch chứng C.
Kết quả Dương tính: Xuất hiện cả vạch chứng C và vạch kết quả T.
Kết quả không có giá trị: Cả vạch chứng C và vạch kết quả T không xuất hiện hoặc chỉ xuất hiện vạch kết quả T.