Thái độ của Uy-lít-xơ trước cách cư xử lạ lùng của người vợ và sự nóng nảy của người con trai

Nội dung chính bài Uy-lít-xơ trở về

Tâm trạng Uy-lít-xơ khi trở về gặp vợ biểu hiện như thế nào? Cách ứng xử của chàng bộc lộ phẩm chất gì?

Dàn ý 1:Diễn biến tâm trạng của Pê-nê-lốp

I. Mở Bài

Giới thiệu về tác giả tác phẩm, đôi nét về sử thi Hô-me-rơ và đoạn trích. Diễn biến tâm trạng của Pê-nê-lốp từ khi được báo tin cho đến khi nhận ra chồng rất phong phú: Từ nghi ngờ đến hạnh phúc.

II. Thân Bài

* Tâm trạng của nàng trước sự tác động của nhũ mẫu Ơ-ri-cle

- Nhũ mẫu gọi nàng dậy, báo tin chàng trở về, giết chết bọn cầu hôn -> Nàng không tin, cho rằng chàng đã chết

- Nhũ mẫu thuyết phục đưa ra "vết sẹo" -> Nàng chưa tin nhưng bắt đầu phân vân, không biết đứng xa hỏi chuyện hay lại gần

=> Tâm trạng trái ngang, ngổn ngang bao ý nghĩ

* Tâm trạng của nàng trước sự tác động của Tê-lê-mác

- Bị người con trách cứ là tàn nhẫn độc ác [người con yêu cha mẹ sâu sắc]

- Nàng nói với con nhưng ý muốn nói với chàng và hé mở thử thách

* Cuộc đấu trí giữa hai người vợ chồng:

- Bị chồng trách là người sắt đá, nhờ nhũ mẫu kê cho một chiếc giường để ngủ => Nàng muốn kê chiếc giường do chính chồng tạo ra để thử thách

- Chàng giật mình vì thái độ của vợ nên đã nói ra bí mật

- Pê-nê-lốp xúc động ôm lấy chồng

- Cảnh đoàn tụ của một gia đình hạnh phúc.

=> Nàng là một người phụ nữ chung thủy giàu lý trí, thận trọng, khôn ngoan và biết cách ứng xử trong mọi tình huống.

* Nghệ thuật:

- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc.

- Cách tạo tình huống hấp dẫn đầy kịch tính, sử dụng nghệ thuật so sánh đuôi dài.

III. Kết Bài

Kết luận lại vẻ đẹp của nàng qua những diễn biến tâm trạng: chung thủy, thận trọng, khôn ngoan: Ca ngợi vẻ đẹp của con người Hy Lạp.

Giáo án Ngữ văn 10 tuần 5: Uy Li Xơ trở về

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây [104.03 KB, 13 trang ]

Giáo án Ngữ văn 10

Bài:

UY-LÍT-XƠ TRỞ VỀ
[Trích Ô-đi-xê - Sử thi Hi Lạp]

A. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1. Kiến Thức
- Nắm được nội dung, chủ đề của sử thi Ô-đi-xê.
- Hiểu được trí tuệ và tình yêu thủy chung là những phẩm chất cao đẹp mà
con người trong thời đại Hô-me-rơ khát khao vươn tới..
2. Kĩ năng
Đọc hiểu, cảm thụ, phân tích.
3. Thái độ:
- Giáo dục lí tưởng sống, quan niệm về tình yêu và hạnh phúc gia đình.
- Có thái độ trân trọng các tác phẩm sử thi của Hi Lạp
B. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
1. Chuẩn bị của Giáo viên:
- SGK - SGV - Giáo án
2. Chuẩn bị của học sinh:
- SGK - Vở soạn - Vở ghi
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Kiểm tra bài cũ:
Nêu dàn ý chung của bài văn tự sự ?
1


Giáo án Ngữ văn 10
2. Bài mới:


HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
Yêu cầu hs đọc phần Tiểu dẫn-sgk.

YÊU CẦU CẦN ĐẠT
I. Tìm hiểu chung:

? có hiểu biết gì về tác giả Hô-me- 1. Tác giả Hô-me-rơ:
rơ?

- Là con của một gia đình nghèo, được sinh ra
bên dòng sông Mê-lét vào khoảng thế kỉ IXVIII trước công nguyên.
- Là một nhà thơ mù tài hoa, một ca sĩ hát
rong đuợc mọi người dân Hi Lạp yêu mến.
Hiện nay có 11 thành phố Hi Lạp đều tự nhận
là quê hương của ông.
2. Sử thi Ô-đi-xê:
a. Dung luợng:

? Dựa vào sgk, em hãy tóm tắt sử
thi Ô-đi-xê?

Gồm 12 110 câu thơ, chia thành XXIV khúc
ca.

Gv cung cấp thêm cho hs một vài b. Tóm tắt:
chi tiết:
- Phần 1: Khúc ca I- XII:
+ Ca-líp-xô dâng linh đan để Uy-lítCâu chuyện được kể từ thời điểm Uy-lít-xơ
xơ trường sinh bất tử, cùng chung
sau 10 năm rời thành Tơ-roa vẫn chưa thể đặt

sống với nàng. Nhưng suốt 7 năm bị
chân lên mảnh đất quê hương và đang bị nữ
nàng cầm giữ ngày nào chàng cũng
thần Ca-líp-xô cầm giữ. Các thần linh cầu xin
ra bờ biển hướng nhìn về quê
thần Dớt cho Uy-lít-xơ được đồn tụ với gia
hương, khóc thương...
2


Giáo án Ngữ văn 10
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

YÊU CẦU CẦN ĐẠT

+ Pê-nê-lốp đưa ra điều kiện: nàng đình. Dớt đồng ý.
chấp nhận tái giá khi dệt xong tấm

Trong khi đó tại quê nhà, Pê-nê-lốp, vợ

vải nhưng nàng dệt mãi ko xong vì chàng phải đối mặt với 108 kẻ quyền quý đến
nàng cứ ngày dệt, đêm lại tháo ra. ở cầu hôn. Tê-lê-mác, con trai của Uy-lít-xơ,
phần 2, nàng còn thách 108 tên cầu phải đương đầu với bọn chúng để bảo vệ gia
hôn giương cung của Uy-lít-xơ và đình.
bắn xuyên qua 12 cái vòng của 12
chiếc rìu để trì hỗn, chờ đợi chồng.

Tuân lệnh Dớt, nữ thần Ca-líp –xô buộc phải
để Uy-lít-xơ rời đảo. Sau vài ngày Uy-lít-xơ


+ Chiếc bè của Uy-lít-xơ bị đánh và các bạn đồng hành gặp bão lớn, chiếc bè bị
đắm do thần biển Pô-zê-i-đông trả đánh tan tác, chàng may mắn dạt vào xứ sở
thù do chàng đã đâm thủng mắt Xi- của vua An-ki-nô-ốt. Chàng đã kể lại hành
clốp Pô-li-phem , con trai của thần. trình phiêu lưu mạo hiểm trong suốt 10 năm
+ Uy-lít-xơ và đồng đội đi qua đảo qua các miền đất lạ cho nhà vua.
của các nàng tiên cá Xi-ren có giọng - Phần 2: Khúc ca XIII- XXIV.
hát mê hồn nhưng vô cùng nguy
Được vua An-ki-nô-ốt giúp đỡ, Uy-lít-xơ đã
hiểm...
trở về quê hương, sau 20 năm xa cách, nơi
+ Uy-lít-xơ bị thử thách tình cảm chàng sẽ phải đối mặt với một nguy hiểm
nhiều lần: phù thủy

Xiếc-xê, Ca- mới. Đó là 108 tên cầu hôn xảo quyệt rắp tâm
líp-xô, công chúa Nô-di-ca,...
chiếm đoạt hạnh phúc, tài sản của gia đình
chàng. Uy-lít-xơ cùng con trai và gia nhân
trung thành lập mưu trừng trị bọn chúng. Nữ
thần A-tê-na xuống trần báo tin cho Uy-lít-xơ
được Dớt cho phép đồn tụ và trừng trị những
kẻ phá hoại gia đình mình. Cuộc sống mới bắt
3


Giáo án Ngữ văn 10
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

YÊU CẦU CẦN ĐẠT
đầu trên xứ sở I-tác, quê hương của chàng.
c. Chủ đề:

- Quá trình chinh phục thiên nhiên, biển cả, di

? Em hãy nêu chủ đề của sử thi Ô- dân mở đất  Ca ngợi ý chí, lòng dũng cảm,
trí tuệ của người Hi Lạp cổ đại.
đi-xê ?
- Cuộc đấu tranh để bảo vệ hạnh phúc gia
đình của người Hi Lạp thời cổ  Ca ngợi giá
trị tình cảm gia đình gắn bó, thủy chung.
3. Đoạn trích Uy-lít-xơ trở về:
Vị trí: Thuộc phần 2, khúc ca thứ XXIII.
II. Đọc- hiểu văn bản:
? Nêu vị trí của đoạn trích Uy-lítxơ trở về?
Yêu cầu hs đọc phân vai văn bản.
? Tìm bố cục của đoạn trích?

1. Đọc.
2. Bố cục: 2 phần.
+ Phần 1: Từ đầu “kém gan dạ” : Tác động
của nhũ mẫu và Tê-lê-mác lên Pê-nê-lốp. Uylít-xơ chấp nhận thử thách của Pê-nê-lốp,
hướng con trai đến việc đối phó với bọn cầu
hôn.
+ Phần 2: Còn lại: Cuộc đấu trí giữa Pê-nêlốp và Uy-lít-xơ để nhận ra nhau bằng phép
thử bí mật của chiếc giường cưới.
3. Tìm hiểu văn bản:

4


Giáo án Ngữ văn 10
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS


YÊU CẦU CẦN ĐẠT
a. Tin Uy-lít-xơ trở về với Pê-nê-lốp:
- Người đưa tin: nhũ mẫu một người thân tín,
rất đáng tin cậy.
- Nội dung tin:
+ Uy-lít-xơ đã trở về.

? Ai là người báo tin cho Pê-nê-lốp + Dấu hiệu đáng tin cậy:[dấu hiệu riêng của
Uy-lít-xơ] vết sẹo do răng nanh trắng của một
biết Uy-lít-xơ đã trở về?
? Nội dung tin thông báo của nhũ

con lợn lòi húc.
+ Nhũ mẫu lại đem cả tính mệnh của mình ra

mẫu?

để đánh cuộc, quả quyết khẳng định tin tức
Uy-lít-xơ đã trở về.
- Thái độ và suy nghĩ của Pê-nê-lốp trước
những lời báo tin của nhũ mẫu:
+ Thái độ: Bình tĩnh, trấn an nhũ mẫu cũng là
tự trấn an mình, hồi nghi lời nhũ mẫu.
+ Suy nghĩ, lí giải:
? Thái độ và suy nghĩ của Pê-nê-lốp 

Nàng cho rằng đó là vị thần “bất bình vì

thể hiện ntn trước lời nhũ mẫu báo sự láo xược bất kham và những hành động

tin Uy-lít-xơ, chồng nàng, đã trở nhuốc nhơ” của bọn cầu hôn. Vì hai lẽ: ko
về?

một người trần nào có thể giết chết hết 108 kẻ
cầu hôn ngang ngược và hung tợn đó; hơn

? Tại sao rất nhớ chồng, mong
5

nữa người giết chúng mới hôm qua nói
chuyện với nàng về những tin tức liên quan


Giáo án Ngữ văn 10
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

YÊU CẦU CẦN ĐẠT

chồng trở về mà khi được báo tin đến Uy-lít-xơ như một người chứng kiến.
Uy-lít-xơ đã trở về, Pê-nê-lốp lại rất  Nàng sợ bị lừa gạt.
đỗi phân vân, ko tin những lời của
 Về phần Uy-lít-xơ, sau 20 năm bặt vô âm
nhũ mẫu, ko tin người hành khất
tín, nàng đã hết hi vọng chàng sẽ trở về: “
vừa chiến thắng bọn cầu hôn, giải
Còn về phần Uy-lít-xơ thì ở nơi đất khách
thốt cho nàng chính là Uy-lít-xơ?
quê người chàng cũng đã hết hi vọng trở lại
Hs thảo luận, phát biểu.
đất A-cai, chính chàng cũng đã chết rồi”.

Gv nhận xét, bổ sung.
 Sự tỉnh táo, khôn ngoan, thận trọng của Pênê-lốp.
- Khi nhũ mẫu đưa ra bằng chứng thuyết
phục, lại dùng cả tính mệnh của mình ra để
đánh cuộc, quả quyết khẳng định tin tức Uylít-xơ đã trở về, thái độ của Pê-nê-lốp:
+ Ko cương quyết bác bỏ mà thần bí hóa mọi
việc.
+ Quyết định xuống lầu “để xem xác chết của
bọn cầu hôn” và đặc biệt là “người giết
? Khi nhũ mẫu đưa ra bằng chứng chúng”.
thuyết phục [dấu hiệu riêng của Uy-  Pê-nê-lốp đã nửa tin nửa ngờ.
lít-xơ: vết sẹo do răng nanh trắng
b. Cuộc gặp gỡ- đồn tụ:
của một con lợn lòi húc], lại dùng
cả tính mệnh của mình ra để đánh  Bước 1: Gặp mặt.
cuộc, quả quyết khẳng định tin tức - Tâm trạng của Pê-nê-lốp khi bước xuống
6


Giáo án Ngữ văn 10
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

YÊU CẦU CẦN ĐẠT

Uy-lít-xơ đã trở về, thái độ của Pê- lầu:
nê-lốp ntn?

+ Rất đỗi “phân vân”, lúng túng tìm cách ứng
xử.
+ Dò xét, suy nghĩ, tính tốn mông lung nhưng

cũng ko giấu được sự bàng hồng, xúc
động[...nàng đến trước mặt Uy-lít-xơ, dưới
ánh lửa hồng, dựa vào bức tường đối diện...

? Khi bước xuống lầu, đối diện với ngồi lặng thinh trên ghế hồi lâu, lòng sửng
người hành khất, tâm trạng của Pê- sốt, khi thì đăm đăm âu yếm nhìn chồng, khi
nê-lốp ntn?
lại ko nhận ra chồng dưới bộ quần áo rách
mướp].
- Thái độ của Tê-lê-mác: trách mẹ gay gắt 
sự nóng nảy, bộc trực của một chàng trai trẻ
rất thương yêu cha mẹ.

- Trước lời trách móc của con trai, Pê-nê-lốp:
+ Giải thích cho con hiểu tâm trạng “kinh
ngạc”, phân vân, xúc động nhưng vẫn hết sức
tỉnh táo của mình hành động giữ khoảng
cách với Uy-lít-xơ.
+ Nói với con nhưng lại hướng tới Uy-lít-xơ 
? Thấy thái độ lạnh lùng của mẹ, ngầm đưa ra thử thách [Nếu quả thực... ko ai
thái độ của Tê-lê-mác biểu hiện ntn? biết hết]  khôn ngoan, thận trọng.
7


Giáo án Ngữ văn 10
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

YÊU CẦU CẦN ĐẠT

Điều đó cho thấy chàng là người - Tác giả dùng 3 lần từ “thận trọng” để khắc

ntn?

họa đặc điểm con người của Pê-nê-lốp  định
ngữ thể hiện vẻ đẹp trong phẩm chất nhân vật.

?Trước lời trách móc của con trai,
Pê-nê-lốp bày tỏ tâm trạng, suy nghĩ

Đây cũng là biện pháp nghệ thuật thường
dùng của thể loại sử thi.

gì?
- Thái độ của Uy-lít-xơ trước cách cư xử lạ
lùng của người vợ và sự nóng nảy của người
con trai: nhẫn nại mỉm cười.
 thấu hiểu Pê-nê-lốp.
Bởi nếu khẳng định mình là Uy-lít-xơ, chồng
nàng Pê-nê-lốp, người mà nàng chờ đợi mỏi
mòn bấy lâu trong khi chàng đang trong bộ
dạng hành khất tiều tụy và hơn nữa Pê-nê-lốp
vốn thận trọng, khôn ngoan sẽ ko tin lời
chàng.
 Chàng đồng tình chấp nhận thử thách của
người vợ và tin vào trí tuệ của mình.

 Bước 2: Đấu trí.
- Sau khi tắm, trở lại đúng dáng hình của
?Thái độ của Uy-lít-xơ trước cách
cư xử lạ lùng của người vợ và sự
nóng nảy của người con trai?


mình, “đẹp như một vị thần” nhưng vẫn bị
Pê-nê-lốp nghi ngờ thái độ của Uy-lít-xơ:
+ Hờn dỗi, trách móc Pê-nê-lốp [Hẳn...xứ sở].

8


Giáo án Ngữ văn 10
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

YÊU CẦU CẦN ĐẠT
+ Thanh minh cho lòng chung thuỷ của mình
[Thôi,...nay]  Tạo cớ cho Pê-nê-lốp đưa ra
thử thách.

- Tâm trạng và cách xử trí của Pê-nê-lốp
trước những lời trách móc của Uy-lít-xơ:
+ Thận trọng, tỉnh táo.
+ Khéo léo đưa ra thử thách về bí mật của
chiếc giường cưới một cách như là tình cờ, rất
tự nhiên, hợp lí.
 Mục đích:- Xác định rõ chân tướng của vị
? Sau khi tắm xong, dáng hình Uy- khách.
lít xơ thay đổi hẳn nhưng vẫn bị

- Nếu là Uy-lít-xơ thực thì nàng sẽ biết được

nghi ngờ. Chàng đã tỏ thái độ gì tình cảm thực của chàng đối với mình giờ ntn.
trong câu nói với Pê-nê-lốp và nhũ

mẫu?

? Cách đưa ra thử thách về bí mật
chiếc giường cưới của Pê-nê-lốp

- Những phản ứng của Uy-lít-xơ khi nghe Pênê-lốp sai nhũ mẫu dịch chuyển chiếc giường

9


Giáo án Ngữ văn 10
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
ntn?

YÊU CẦU CẦN ĐẠT
cưới chứa bí mật riêng tư :

Gv khắc sâu: Pê-nê-lốp thận trọng, + Giật mình, chột dạ, sợ Pê-nê-lốp đã thay
tỉnh táo, khôn ngoan hướng theo câu lòng đổi dạ nếu như chiếc giường đã bị dịch
nói có vẻ giận dỗi, trách móc của chuyển.
Uy-lít-xơ để đưa ra lệnh dịch + Nói rõ bí mật của chiếc giường  giải đáp
chuyển chiếc giường cưới kỉ niệm
thử thách của Pê-nê-lốp và chứng tỏ lòng
riêng ẩn chứa bí mật rất riêng của
chung thủy của mình.
hai người. Nếu ko phải là Uy-lít-xơ
 Bước 3: Đồn tụ
thì ko biết được bí mật  Nàng sẽ
- Khi Uy-lít-xơ nói rõ bí mật về chiếc giường
nhận rõ chân tướng của vị khách.

Nếu là Uy-lít-xơ nhưng cũng có thể
chàng đã quên bí mật đó vì đã 20
năm xa cách hoặc đã cố quên do
thay lòng đổi dạ Nàng sẽ biết được

cưới  Pê-nê-lốp hồn tồn tin đó chính thực là
Uy-lít-xơ, chồng nàng, người yêu thươngvà
thuỷ chung với nàng  thái độ của nàng hồn
tồn thay đổi:

tình cảm thực của chàng đối với + Xúc động cực điểm [Nàng chạy ngay lại,
mình.
?Những phản ứng của Uy-lít-xơ khi

nc mắt chan hồ, ôm lấy cổ chồng, hôn lên
trán chồng].

nghe Pê-nê-lốp sai nhũ mẫu dịch + Cầu xin Uy-lít-xơ tha thứ.
chuyển chiếc giường ? cưới chứa bí + Giải thích nguyên nhân của thái độ lạnh
mật riêng tư của họ?
lùng, thận trọng đưa ra thử thách của mình
[Nàng tin vào trí tuệ của Uy-lít-xơ và lo sợ bị
lừa dối].
+ Oán trách thần linh gây nên sự mất mát lớn
của 2 người [Ôi! Thần linh...đầu bạc.]
10


Giáo án Ngữ văn 10
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS


YÊU CẦU CẦN ĐẠT
+ Khẳng định Uy-lít-xơ đã thuyết phục được
sự hồi nghi, cảnh giác thường trực của nàng

? Nghe những lời nói của Uy-lít-xơ
rõ ràng về bí mật của chiếc giường

bằng việc chàng đã hóa giải được phép thử bí
mật của chiếc giường cưới.

cưới, thái độ của Pê-nê-lốp thay đổi + Bộc lộ niềm vui sướng, hạnh phúc tột cùng.
ra sao? Qua đây, có thể nối nàng  Pê-nê-lốp ko hề vô cảm, tàn nhẫn mà sự
quá tàn nhẫn hay ko?

thận trọng, hồi nghi của nàng cho thấy tính
chất phức tạp của thời đại- những nguy hiểm

? Để miêu tả niềm hạnh phúc, vui

luôn rình rập, đe dọa họ.

sướng tột cùng của Pê-nê-lốp, tác - Khi hiểu rõ tình cảm của Pê-nê-lốp, trước sự
giả đã dùng biện pháp nghệ thuật xúc động mãnh liệt của nàng, Uy-lít-xơ
nào trong câu văn dài cuối đoạn “khóc dầm dề”. Đó là nước mắt của sự cảm
động, niềm vui, niềm hạnh phúc.
trích?
Vẻ đẹp của nhân vật Pê-nê-lốp: Thông
minh, nghị lực, thận trọng và khôn ngoan,
thủy chung, kiên trinh bảo vệ phẩm giá của

mình và hạnh phúc gia đình.
 Vẻ đẹp của nhân vật Uy-lít-xơ: Cao quý,
nhẫn nại, thông minh, thủy chung và hết lòng
vì vợ con.
III. Tổng kết bài học:
1. Nội dung:
- Đề cao vẻ đẹp tâm hồn và trí tuệ của con
11


Giáo án Ngữ văn 10
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

YÊU CẦU CẦN ĐẠT
người Hi Lạp thời cổ đại.
- Khẳng định giá trị hạnh phúc gia đình khi
người Hi Lạp chuyển từ chế độ thị tộc sang
chế độ chiếm hữu nô lệ, hôn nhân một vợ một
chồng.
2. Nghệ thuật:
- Cách kể chậm rãi, tỉ mỉ [lối trì hỗn sử thi].

? Trước sự xúc động mãnh liệt của
Pê-nê-lốp khi nàng nhận ra mình,
tâm trạng của Uy-lit-xơ ntn?

- Sử dụng đối thoại để khắc hoạ nội tâm.
- So sánh mở rộng.
- Dùng định ngữ khẳng định vẻ đẹp của nhân


? Em hãy nhận xét khái quát về vẻ
đẹp của Pê-nê-lốp cũng như của
người phụ nữ Hi Lạp cổ đại qua
đoạn trích?
? Qua đoạn trích này, em nhận thấy
những vẻ đẹp nào của nhân vật Uylít-xơ?

?Nêu nhận xét, đánh giá về đặc sắc
nội dung và nghệ thuật của tác
phẩm?
12

vật.


Giáo án Ngữ văn 10
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

YÊU CẦU CẦN ĐẠT

3.Củng cố
- Phẩm chất cao đẹp của Uy – Lít – xơ và Pê-nê-lốp
- Tài năng cuả Hô-me-rơ trong đoạn trích.
4. Hướng dẫn học học sinh bài ở nhà
- Học bài và làm bài tập trong SGK.
- Nắm được nội dung đoạn trích phân tích được nhân vật Pê-nê-lốp, cảnh
sum họp của gia đình
- Lập dàn ý bài viết số 1, tiết sau trat bài.

13




Video liên quan

Chủ Đề