Sáng tạo trong tạo hình là gì
CÁ NHÂN – NHÓM – TẬP THỂ TRONG HÌNH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH CHO TRẺ MẦM NON Huỳnh Văn Sơn Thạc sĩ Tâm lí học Trường Trung học sư phạm mầm non thành phố Hồ Chí Minh Hoạt động tạo hình Hoạt động cá nhân, nhóm nhỏ và tập thể trong quá trình giáo dục là một trong những vấn đề được đề cập rất nhiều trong thời gian gần đây. Việc áp dụng ba cách tổ chức hoạt động này thực sự phù hợp ở trường mầm non. Hoạt động Tạo hình là một dạng hoạt động nghệ thuật nhằm giúp trẻ nhận biết và phản ánh thế giới xung quanh thông qua những hình tượng nghệ thuật nhưng chỉ dừng lại ở mức độ nhằm thỏa mãn nhu cầu, ý thích và phù hợp với khả năng của trẻ. Hoạt động này là một dạng hoạt động có sản phẩm đặc trưng của trẻ mầm non. Có bốn dạng hoạt động cơ bản sau: Vẽ, Nặn, Cắt – xé – dán – Lắp ghép xây dựng. Theo hướng đổi mới phương pháp giáo dục mầm non và phương pháp đổi mới hoạt động tạo hình ở trường mầm non thì việc phối hợp ba hình thức tổ chức hoạt động trên được vận dụng rất nhiều và đòi hỏi phải thật sự nhuần nhuyễn. Đầu tiên, cần hiểu một cách khái quát về ba cách tổ chức hoạt động này: Hoạt động cá nhân: Đây là dạng hoạt động nhằm giúp trẻ hình thành những kiến thức và kĩ năng cụ thể nhất định. Hoạt đông này chủ yếu được tổ chức trong mối quan hệ giữa cô với từng trẻ hay giữa trẻ với đồ vật – sản phẩm. Hoạt động nhóm: Là dạng hoạt động được dùng để dạy cho trẻ các kiến thức mới, các hoạt động lẫn nhau giữa các đứa trẻ nhằm hình thành mối quan hệ giữa người với người đặc biệt phù hợp để trẻ cùng tranh luận, sáng tạo và hiểu nhau hơn. Hoạt động tập thể: Là dạng hoạt động tổ chức cho cả lớp hay đa số trẻ trong lớp chủ yếu là cùng nghe thông tin hay cùng trải nghiệm một hoạt động và cảm xúc. Thực trạng việc lựa chọn và phối hợp này trong khi tổ chức cho trẻ tạo hình lại còn rất nghèo nàn và phiến diện nếu như không nói là chưa chú trọng đến đặc điểm tâm lý lứa tuổi. Thực vậy, với những hình thức tổ chức tạo hình đơn điệu như trong thời gian qua vô tình giáo viên mầm non đã đánh mất tính nhẹ nhàng của loại hình nghệ thuật này với trẻ mầm non mà thay vào đó là sự sự áp đặt một hình thức cứng nhắc và những thiếu sót gây ra không phải là đơn giản:
… Và còn nhiều khuyết điểm nữa có thể phê phán. Song vấn đề đặt ra ở đây: Đâu là cơ sở của sự phê phán này? Sự phê phán trên được chúng tôi đề cập dưới hai góc độ cơ bản: – Mối quan hệ giao tiếp của trẻ mầm non – Tính chất hoạt động của lứa tuổi mầm non Điều này sẽ thật sự sáng tỏ nếu như chúng ta thống nhất rằng hoạt động cùng nhau là hoạt động khá đặc trưng của trẻ mầm non, hoạt động này phải có cái riêng dành cho cá nhân nhưng vẫn đảm bảo có những lúc dành cho nhóm hay tập thể. Mặt khác, hai trong các mối quan hệ cơ bản của trẻ ở trường mầm non là quan hệ giữa cô với trẻ và quan hệ giữa trẻ với trẻ phải luôn được dung hòa. Hãy nhìn lại khoảng trống mà giáo viên mầm non đã và đang bỏ ngõ trong khi tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ. Có chăng chỉ là việc giao tiếp giữa cô và trẻ được đẩy lên đỉnh điểm của sự hỏi – đáp tái tạo một cách thụ động, mỗi trẻ phải lặng im và nghiêm túc tạo hình mà không được quan tâm hay thể hiện cảm xúc với những gì xung quanh. Thực trạng này xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau:
Đứng trước những yêu cầu về sự phối hợp ba hình thức tổ chức hoạt động, tăng cường sự giao tiếp cùng nhau, khai thác tối đa khả năng sáng tạo, phát triển ngôn ngữ trọn vẹn và rèn luyện cảm xúc cho trẻ … chúng tôi xin đề xuất một vài kiến nghị trong khi chọn lựa và phối hợp các hình thức tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non như sau:
10. Thường xuyên thay đổi nơi trưng bày, đội hình của trẻ khi tổ chức hoạt động tạo hình. Tăng cường việc cho trẻ tạo hình ngoài thiên nhiên. Bên cạnh những thay đổi vừa sức như trên, Vụ giáo dục mầm non cũng nên xem lại một cách tổng thể toàn bộ chương trình chăm sóc giáo dục và đặc biệt là với Hoạt động tạo hình. Cần phân biệt các thể loại theo mẫu, đề tài, tự do một cách rõ nét ; cần chú ý đến độ khó và sự liên thông qua từng lứa tuổi ; tránh việc áp đặt các đường nét vẽ cơ bản ở lứa tuổi nhà trẻ thành các sự vật một cách gượng ép mà không phát triển trí tưởng tượng và ngôn ngữ của trẻ khi vẽ … PGS.TS Huỳnh Văn Sơn Hàng ngày ở trường mầm non trẻ rất thích hoạt động tạo hình, hoạt động tạo hình giúp trẻ thỏa sức sáng tạo,thể hiện khả năng tạo hình cũng như chơi hợp tác với nhau, từ hoạt động tạo hình trẻ mô phỏng sáng tạo, tái hiện lại các đồ vật , cảnh vật….qua các sản phẩm tạo hình từ ý tưởng của riêng của trẻ. Hoạt động tạo hình giúp trẻ hiểu và cảm thụ cái đẹp qua đó tạo ra được những sản phẩm đẹp ... Hôm nay hãy cùng quan sát các bé hoạt động tạo hình như thế nào nhé! Chơi màu nước giúp trẻ phát huy trí tưởng tượng, nhận biết màu sắc. Sau khi giáo viên hướng dẫn trẻ pha màu nước ra khay, hướng dẫn mẫu cho trẻ cách , xịt màu tạo hình rỗng cho nền tranh in màu lên bàn tay, tô màu nước... Trẻ đã làm nên những bức tranh thật sinh động như bức tranh về vường hoa mùa xuân, cầu vồng, bé yêu biển... Hoạt động : Làm tranh từ các nguyên vật liệu . Của các bé lớp 5Tuổi A2 Các hoạt động được diễn ra sôi nổi các bạn rất hào hứng với trải nghiệm mới: làm tranh nền bằng bình xịt màu và các nguyên vật liệu có sãn trong lớp như đồ dùng đồ chơi sẵn có, những chiếc lá… Trẻ chăm chú quan sát cô thực hiện mẫu Bé tạo nền tranh bằng các cách khác nhau và ý tưởng sáng tạo của mình Trẻ hào hứng chia sẻ sản phẩm và sáng tạo, hoàn thiện bức tranh của mình. Những sản phẩm đẹp và sáng tạo của trẻ Thông qua các tiết tạo hình sáng tạo giúp trẻ không những phát huy tính tự tin, sáng tạo mà trẻ còn được biết thêm nhiều kĩ năng, kiến thức mới về tạo hình. Trẻ được thỏa sức sáng tạo và tạo ra rất nhiều sản phẩm đẹp và sáng tạo, qua đó trẻ hứng thú hơn, thích thú hơn trong các hoạt động hình khác.Bé |