Phụ nữ cho con bú bị tụt huyết áp

Hạ huyết áp (tụt huyết áp) thường gây ra những biến chứng nguy hiểm cho người bệnh. Khi bất ngờ bị tụt huyết áp, người bệnh sẽ xuất hiện kèm theo các triệu chứng như choáng váng, chóng mặt, mặt xanh khó chịu bứt rứt trong người. Vậy đâu là những thủ phạm dẫn đến những cơn tụt huyết áp, và khi bất ngờ bị tụt huyết áp người bệnh nên làm gì?

Các nguyên nhân gây tụt huyết áp

• Do bẩm sinh: số người huyết áp thấp chiếm 7%, thường gầy yếu nhưng sống hoàn toàn bình thường, không cảm thấy huyết áp thấp, song khi huyết áp tăng lên mức bình thường (120/80) thì lại rất khó chịu
• Do suy tim
• Do loạn trương lực
• Do tác dụng phụ của một số thuốc như nitrogliserin, kháng sinh hoặc an thần liều cao
• Do cơn đau bao tử, viêm tụy, thường đi kèm với đau vùng bụng và toát mồ hôi lạnh
• Do stress, trầm cảm, suy nhược cơ thể
• Người khỏe mạnh cũng có thể bị tụt huyết áp đột ngột sau khi tắm hơi, xông hơi

Các cách xử lý nhanh khi gặp người bị tụt huyết áp

1.Về tư thế

Khi người bệnh có dấu hiệu tụt huyết áp, tùy vào vị trí hãy  nhanh chóng để người bệnh ngồi ở nơi thoáng mát hoặc đặt người bệnh nằm trên giường, đầu hơi thấp, nâng cao hai chân. (Nếu có dụng cụ đo huyết áp hãy đo huyết áp hiện tại của người bệnh để có phương pháp xử lý thích hợp)

2. Thực hiện sơ cứu

Hãy cho người bệnh uống 2 cốc nước tương đương 480ml vì uống nước giúp điều tiết huyết áp. Hoặc có thể cho người bệnh uống trà gừng, nước sâm, cà phê, nước chè đặc, ăn thức ăn đậm muối, bột tam thất, rau cần tây, nước nho…

3. Sử dụng thuốc hỗ trợ huyết áp

Khi bị bệnh huyết áp, bệnh phải lưu ý luôn mang theo hoặc dự phòng thuốc hỗ trợ huyết áp như: heptamyl, coramin,… để sử dụng khi cần thiết. Theo khảo sát gần đây của Đại học Harvard, sôcôla chứa nhiều flavon giúp bảo vệ thành mạch máu vì vậy sôcôla được mệnh danh là vị thuốc cấp cứu bỏ túi cho những người bị tụt huyết áp.

4. Phương pháp xoa bóp bấm huyệt

• Day huyệt thái dương: Khi xuất hiện dấu hiệu tụt huyết áp hãy dùng hai ngón tay day vào huyệt thái dương (nằm ở cuối mi mắt). Lưu ý: Đặt phần tay mềm của ngón vào đúng huyệt, cần day đi day lại với mức độ mạnh dần. Thực hiện động tác này từ 20 – 50 lần.
• Day huyệt phong trì: Huyệt phong trì nằm ở đốt xương gối giữa phần lõm dưới nơi gân cổ nổi lên. Dùng ngón tay đặt lên huyệt phong trì, bốn ngón còn lại ôm lấy đầu rồi day và bấm mạnh vào huyệt phong trì 10 lần.
• Vuốt trán: Dùng hai ngón tay vuốt từ giữa trán sang hai bên đến cuối huyệt thái dương. Lặp đi lặp lại động tác này 30 lần.

5. Căn cứ vào nguyên nhân tụt huyết áp

•  Nếu nguyên nhân khiến tụt huyết áp là do bệnh nhân bị sốt hoặc tiêu chảy thì cần nhanh chóng truyền dịch theo đường tĩnh mạch.
• Trường hợp bệnh nhân mắc bệnh mãn tính mà tụt huyết áp phải uống thuốc theo bệnh mãn tính. Ví dụ: bệnh nhân bị suy tim dẫn đến tụt huyết áp cần uống thuốc trợ tim,…

Hiện tượng phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt, đau đầu, buồn nôn không phải chuyện hiếm, khiến cuộc sống sau khi sinh gặp cản trở: không thể tập trung làm việc, có thể bị té ngã, xảy ra chấn thương một cách bất ngờ. Đôi khi, nó cũng là biểu hiện ban đầu của nhiều bệnh lý.

Vì thế, mẹ cần phải tìm hiểu nguyên nhân và có biện pháp điều trị kịp thời ngay khi có triệu chứng đau đầu, chóng mặt, buồn nôn sau khi sinh.

1. Vì sao phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt đau đầu?

Phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt có thể do nhiều nguyên nhân

Sau sinh cơ thể có sự thay đổi nhiều về nội tiết, tâm sinh lý, khiến cho phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt, đau đầu, làm cuộc sống hàng ngày bị đảo lộn và ảnh hưởng đến sức khỏe bản thân.

Dù kiêng cữ cẩn thận, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, không làm việc nặng hay hoạt động gắng sức, mẹ vẫn có thể bị đau đầu chóng mặt trong khoảng 2 – 3 tháng đầu sau sinh. Nguyên nhân dẫn tới hiện tượng này có thể do căng thẳng hoặc mắc một số bệnh lý sau sinh. Cụ thể như sau:

1.1. Phụ nữ sau sinh bị rối loạn tiền đình

Phụ nữ sau sinh thường bị mất máu nhiều, cộng với áp lực chăm con, kinh tế gia đình làm cho cơ thể thường xuyên mệt mỏi, buồn phiền, mất ngủ, sức khỏe suy kiệt, gây rối loạn tiền đình và có biểu hiện chóng mặt, đau đầu, buồn nôn.

Tiền đình là hệ thống thuộc hệ thần kinh nằm ở phía sau hốc tai, có vai trò giữa cho cơ thể thăng bằng và có tác động lớn đến tư thế, cử chỉ, hành động của các bộ phận trên cơ thể. Chính vì thế, khi bị rối loạn tiền đình, chúng ta không tự điều chỉnh được hành động và thường có cảm giác chóng mặt.

1.2. Thiếu máu sau sinh gây chóng mặt, đau đầu

Thiếu máu nguyên nhân phổ biến khiến phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt

Quá trình sinh nở mất máu nhiều cùng với chế độ dinh dưỡng thiếu sắt không đủ cung cấp cho mẹ và bé. Mất ngủ, ngủ không đủ giấc, thiếu máu ngay từ khi mang thai dẫn tới hiện tượng thiếu máu sau sinh. Lúc này, máu bị loãng, lượng hồng cầu trong máu giảm kèm theo sắc tố giảm làm cho mẹ dễ bị chóng mặt, buồn nôn.

Thiếu máu khiến phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt đột ngột, hoa mắt, đau đầu buồn nôn, mệt mỏi rã rời, không muốn làm gì kể cả sinh hoạt hằng ngày (thường là hơn 6 tuần sau sinh). Khó thở, tức ngực, da xanh xao, tái nhợt, tóc khô gãy rụng, móng tay giòn, ăn không ngon miệng, hay nóng giận, cáu kỉnh vô cớ… .

1.3. Thiếu máu não sau sinh khiến phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt

Tình trạng thiếu máu lên não giờ đây không chỉ xuất hiện ở người già mà còn xuất hiện ở cả phụ nữ sau sinh, sau quá trình sinh đẻ mất quá nhiều máu, chưa kịp hồi phục.

Thiếu máu não là tình trạng máu bị loãng, lượng hồng cầu trong máu giảm, tuần hoàn máu lên não bị giảm. Điều này khiến cho việc cung cấp oxy và dưỡng chất bị giảm, ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng của một hoặc nhiều phần trên não. Mẹ sau sinh bị thiếu máu lên não có thể dẫn đến các biểu hiện như chóng mặt, đau đầu, giảm khả năng tư duy, trí nhớ giảm, rối loạn giấc ngủ.

Lúc này, việc quan trọng nhất là mẹ cần bổ sung các thực phẩm bổ máu cho người thiếu máu, bao gồm các chất: Sắt, Vitamin B12, Acid Folic,… để lượng máu bị mất khi sinh con được khôi phục.

1.4. Tụt huyết áp khiến phụ nữ sau sinh bị chóng mặt

Huyết áp xuống thấp hơn 90/60mmHg sẽ xảy ra tình trạng thiếu máu lên não và đi tới các cơ quan trong cơ thể, khiến phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt, vã mồ hôi, hoa mắt, choáng váng.

Cùng với biểu hiện này, các mẹ sau sinh sẽ bị đau đầu, buồn nôn, mắt mờ mờ, mệt mỏi, chân tay lạnh, khả năng tập trung và trí nhớ giảm sút…

1.5. Căng thẳng, trầm cảm sau sinh khiến cơ thể mệt mỏi

Đối với mẹ sinh con đầu lòng thường không có kinh nghiệm chăm sóc con nên hay lo lắng, cảm thấy áp lực. Trong quá trình chăm sóc con nhỏ, mẹ thường thức khuya, thiếu ngủ, căng thẳng, thậm chí là trầm cảm nhẹ sau sinh – khiến cho phụ nữ sau sinh bị hoa mắt, chóng mặt.

1.6. Suy nhược cơ thể khiến phụ nữ sau sinh bị chóng mặt, đau đầu

Đau đớn trong quá trình sinh nở vất vả, những khác biệt trong cách chăm sóc trẻ, áp lực giảm cân lấy lại vóc dáng, sự thiếu quan tâm từ gia đình… tất cả không chỉ khiến tinh thần suy sụp mà còn khiến cơ thể mệt mỏi, suy nhược.

Tình trạng suy nhược cơ thể sau sinh khiến các cơ quan bên trong không có đủ năng lượng và dinh dưỡng để hoạt động, có thể khiến phụ nữ sau sinh bị sốt và đau đầu, hoa mắt chóng mặt.

1.7. Tác dụng phụ của thuốc tê gây chóng mặt buồn nôn

Với trường hợp sinh mổ, mẹ cần sử dụng thuốc tê trong quá trình sinh con, lượng thuốc còn dự lại có thể khiến sản phụ bị chóng mặt sau sinh mổ, tình trạng thường diễn ra khoảng 3 – 4 ngày sau sinh.

Dù xuất phát từ nguyên nhân nào, bị chóng mặt ít hay nhiều, nhẹ hay nặng thì mẹ cũng cần lưu tâm và tìm cách khắc phục tình trạng này sớm nhất, tránh ảnh hưởng nặng nề tới sức khỏe sau sinh.

Tuy nhiên mẹ cũng không cần quá lo lắng, bởi thực tế hiện tượng phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt, đau đầu, buồn nôn đều là những triệu chứng khá phổ biến của các mẹ sau khi sinh.

Tùy vào những biểu hiện, mức độ chóng mặt nặng nhẹ mà mẹ nên có cách chữa trị phù hợp. Dưới đây là các cách chữa chóng mặt, đau đầu cho phụ nữ sau sinh và đang cho con bú.

2. Cách xử lý khi phụ nữ sau sinh bị chóng mặt đột ngột

Bấm huyệt cổ tay giúp ổn định chứng chóng mặt của phụ nữ sau sinh ngay tức thời

Khi phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt đột ngột, hãy thực hiện ngay 5 cách sau để ổn định hệ thần kinh cho mẹ:

• Nghỉ ngơi, hít thở sâu: Ngồi ngay xuống nghỉ ngơi khi cảm thấy chóng mặt, hít thở sâu để cung cấp oxy lên não, làm cho cơ thể đỡ choáng váng hơn. Hãy ăn nhẹ và uống một ly sữa nóng, nghỉ ngơi trong phòng thoáng mát, ít tiếng ồn.
• Uống nước gừng, trà gừng: Giúp máu lưu thông lên não, giảm chóng mặt tức thời cho phụ nữ sau sinh. Nếu không có nước gừng, trà gừng thì mẹ có thể ngậm ngay một lát gừng tươi cho đến khi cơ thể cảm thấy tốt hơn.
• Uống nước chanh: Chanh chứa nhiều vitamin C giúp đầu óc tỉnh táo, khỏe mạnh. Các nhà khoa học đã chứng minh chỉ cần khoảng 600mg vitamin C (1/2 quả chanh) mỗi ngày, tình trạng hoa mắt, chóng mặt của phụ nữ sau sinh sẽ giảm trong vòng 2 tháng.
• Sử dụng chanh mật ong hoặc nước đường: 2 loại nước uống này đều cung cấp cho cơ thể năng lượng nhanh, cải thiện nồng độ glucose và loại bỏ biểu hiện đau đầu, chóng mặt, buồn nôn sau khi sinh. Mẹ có thể thêm ít muối hay hạt tiêu vào nước chanh ấm để uống, thêm vài lát vỏ chanh thái nhuyễn hay vài giọt tinh dầu vỏ chanh vào thức ăn.
• Bấm huyệt cổ tay: Một cách chữa chóng mặt, đau đầu cho phụ nữ sau sinh ngay tức thời nữa là phương pháp bấm huyệt cổ tay. Bấm vào giữa 2 gân cổ tay, ở cẳng tay bên trong với độ rộng khoảng 3 ngón tay và day bấm huyệt trong vòng 4 – 5 giây, tình trạng chóng mặt, buồn nôn sẽ giảm bớt.

3. 3+ cách chữa cho phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt kéo dài

Trường hợp phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt và kéo dài lâu ngày, dai dẳng không dứt, mẹ hãy thực hiện đồng thời 5 biện pháp sau.

3.1. Cải thiện chế độ dinh dưỡng giúp mẹ sau sinh hết đau đầu, chóng mặt

Tăng cường rau củ quả tự nhiên để bù đắp dinh dưỡng và năng lượng đã mất, khắc phục tình trạng chóng mặt sau sinh

Phụ nữ sau sinh hay bị đau đầu, chóng mặt, cần bổ sung đầy đủ 4 nhóm dưỡng chất nâng cao sức khỏe từ sâu bên trong. Đây là một trong những ưu tiên hàng đầu mà phụ nữ sau sinh nên làm.

• Chất đạm: Thịt, cá, trứng, sữa, đậu tương, đậu xanh, tôm, cua , cá,… cung cấp năng lượng, hoạt động sinh lý tạo sữa cho con bú cho phụ nữ sau sinh. Trong 6 tháng đầu sau sinh, mẹ cần nạp 79g/ngày. Còn sau 6 tháng, giảm xống là 73g/ngày.
• Chất bột đường: Gạo, bún, miến, phở, củ, khoai… cung cấp năng lượng chính cho cơ thể, giúp giảm cơn chóng mặt tức thời.
• Chất béo: Thit, vừng, lạc, đậu tương, sữa, bơ, … cung cấp năng lượng, giúp cơ thể hấp thu các vitamin A, D, E, K, chuyển hóa vào sữa, tốt cho trí não và thị lực của bé. Trong khẩu phần ăn hàng ngày, mẹ cần bổ sung 20 – 30% là chất béo.
• Vitamin và khoáng chất: Rau, củ, quả, cá, tôm, cua, sữa… giúp hồi phục sức khỏe, tăng cường hệ miễn dịch. Trong đó, vitamin A, B1, D ảnh hưởng đến các vi chất có trong sữa mẹ cho con bú. Trong 1 tháng đầu sau sinh, mẹ nên uống một liều vitamin A 200.000 đơn vị.
• Đặc biệt, để cải thiện tình trạng thiếu máu gây ra hiện tượng chóng mặt sau sinh, mẹ cần chú ý tăng cường các thực phẩm bổ máu như: thịt bò, thịt cừu, thịt gia cầm, trứng gà, đậu nành, bí đỏ, trái cây giàu vitamin C, rau lá màu xanh đậm, nhung hươu,…

3.2. Ngủ nghỉ khoa học để loại bỏ chứng chóng mặt sau sinh

Cùng với việc cải thiện chế độ dinh dưỡng, phụ nữ sau sinh cũng cần cải thiện chế độ sinh hoạt để khắc phục tình trạng hay bị chóng mặt sau sinh. Cụ thể là:

• Sắp xếp công việc và có chế độ nghỉ ngơi hợp lý để giảm căng thẳng.
• Ngủ đủ giấc, 7 – 8 tiếng/ngày, trong khoảng thời gian 2 – 3 tiếng khi bé thức dậy đòi bú thì tranh thủ chợp mắt.
• Vệ sinh cơ thể bằng nước ấm hằng ngày. Đồng thời, tránh tắm và ngâm mình trong nước ở nơi không kín gió.
• Chia sẻ các công việc với chồng, người thân để bớt gánh nặng công việc nhà, áp lực chăm sóc con và có thêm thời gian nghỉ ngơi.

3.3. Luyện tập thể dục thể thao để phục hồi sức khỏe sau sinh

Phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt nên luyện tập thể dục thể thao giúp săn chắc cơ bụng, giảm cân, giảm căng thẳng, ngủ ngon hơn. Mỗi ngày mẹ nên dành ít nhất 30 phút để luyện tập. Một số cách luyện tập mà mẹ sau sinh nên thực hiện là:

3.3.1. Thiền

Duy trì thói quen thiền vào sáng sớm mỗi ngày sẽ giúp phụ nữ sau sinh giảm căng thẳng, mệt mỏi; khắc phục chứng chóng mặt, đau đầu buồn nôn; để tâm hồn thư thái, yên bình; tăng khả năng tập trung, ngủ ngon hơn.

Thiền giúp khắc phục tình trạng phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt

Cách thực hiện:

• Bước 1: Lựa chọn thời gian, địa điểm tập thiền. Chú ý nơi tập phải có không gian yên tĩnh
• Bước 2: Sắp xếp một số đồ vật mà khi thiền mẹ cần đến để tâm hồn đạt tới trạng thái tư giãn như gối, cây nhanh, tinh dầu thơm, bức ảnh… .
• Bước 3: Ngồi xếp bằng hoặc nằm xuống, giữ sống lưng thẳng để có thể thở sau một cách dễ dàng.
• Bước 4: Suy nghĩ tích cực. Khi tâm trí bắt đầu suy nghĩ lan man thì nhẹ nhàng hít sâu và điều chỉnh lại.

3.3.2. Đi bộ

Đi bộ vào sáng sớm hoặc chiều mát là cách giúp mẹ sau sinh cải thiện tuần hoàn máu, giảm cân, tăng cường sức khỏe, chống trầm cảm và hiện tượng đau đầu, chóng mặt sau khi sinh.

Cách thực hiện:

• Mẹ có thể để bé ngồi trong xe đẩy hoặc địu bé rồi cùng đi dạo ở nơi có không gian thoáng đãng như bờ hồ, công viên.
• Tư thế đi bộ: Ngẩng cao đầu, nhìn thẳng về phía trước để tạo ra các bước chân dài và điều chỉnh cổ để thoải mái, đồng thời ưỡn ngực, vận động cơ mông.
• Nên đi bộ ít nhất 30 phút mỗi ngày, 4 – 5 ngày/tuần và đi vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát.

3.3.3. Yoga tư thế cá heo

Tập yoga đều vô cùng hữu ích với cả các mẹ mang thai và các mẹ sau sinh. Yoga giúp cơ thể phụ nữ sau sinh phục hồi năng lượng, duy trì sức khỏe, cải thiện tuần hoàn não, đẩy lùi chứng hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, đau lưng sau sinh.

Cách thực hiện:

• Bước 1: Ngồi trên thảm ở tư thế kim cương, mông đặt lên trên gót chân, 2 tay đặt trên đầu gối, giữ cho lưng thật thẳng.
• Bước 2: Lấy tay trái nắm lấy khuỷu tay phải, tay phải nắm khuỷu tay trái rồi hạ 2 khuỷu tay xuống sao cho khuỷu tay và vai thẳng hàng với nhau.
• Bước 3: Đưa 2 tay ra trước, đan chặt 2 tay lại, đặt tay chạm sàn.
• Bước 4: Mở rộng bàn chân bằng vai và chống mũi chân hình thành tư thế “cá heo” giúp tăng đẩy máu lên não và phòng chống hoa mắt, chóng mặt.
• Bước 5: Hít vào, bụng phồng lên rồi thở ra, đẩy mông lên.

4. Khi nào phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt cần đi gặp bác sĩ?

Tình trạng chóng mặt xảy ra thường xuyên sau sinh cần đi khám bác sĩ ngay để có phương pháp điều trị kịp thời

Nếu các mẹ có chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý, thì tình trạng này hoa mắt chóng mặt sau sinh có thể thuyên giảm trong vòng vài tháng. Nhưng nếu phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt kéo dài không dứt, kèm theo các các dấu hiệu sau thì cần phải đi khám bác sĩ ngay:

• Đau đầu, buồn nôn liên tục.
• Chóng mặt, tụt huyết áp đến mức không đi được.
• Mờ mắt, ù tai.
• Tức ngực, khó thở.
• Tê hoặc tê liệt cánh tay hoặc chân.

Sau khi thăm khám, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra các phương án điều trị khác nhau. Ví dụ như bác sĩ sẽ chỉ định bổ sung sắt nếu thiếu máu, uống thuốc cải thiện tuần hoàn máu não nếu thiếu máu não, dùng thuốc nâng huyết áp nếu chỉ số huyết áp quá thấp…

Dù ít hay nhiều, nặng hay nhẹ khi phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt đều cần đặc biệt lưu ý tìm hiểu rõ nguyên nhân và đưa ra hướng khắc phục tốt nhất đảm bảo cơ thể luôn khỏe mạnh.

Page 2

Rạn da, sạm da, tàn nhang… cộng với stress, ảnh hưởng tâm lý từ gia đình, khác biệt trong nuôi dạy em bé khiến nhiều phụ nữ sau sinh bị gầy như Chị Thanh Hà – HCM. Tuy nhiên chị Hà đã giải quyết thành công vấn đề này và kinh nghiệm sẽ được bật mí ngay sau đây. Hãy lắng nghe mẹ nhé!

1. Câu chuyện về tình trạng phụ nữ sau sinh bị gầy

Nhiều mẹ sau sinh bị sụt cân nhanh chóng, gầy hơn thời chưa mang thai rất nhiều. Dưới đây là chia sẻ của mẹ Hà về tình trạng bị gầy sau khi sinh của mình.

Hỏi: Chào bác sĩ, em là Hà, năm nay 25 tuổi. Trước khi sinh, em cao 1m6, nặng 50kg nên cũng gọi là cân đối. Nhưng sau khi sinh, em chỉ còn có 43kg. Dù đã cố ăn uống, nhưng không lên cân, rất gầy và nhiều khi không đủ sữa cho bé. Em mong muốn nhận được lời tư vấn của bác sĩ về tình trạng của mình cũng như các giải pháp để khắc phục. Cảm ơn bác sĩ.

Trả lời: Chào bạn, phụ nữ sau sinh bị gầy không phải là tình trạng hiếm gặp và bạn chỉ là một trong số đó thôi. Bạn hãy xem các nguyên nhân cũng như giải pháp khắc phục dưới đây để hiểu hơn về tình trạng của mình nhé!

2. Nguyên nhân khiến mẹ gầy gò, ốm yếu

2.1. Mẹ ngủ không đủ giấc, thiếu ngủ

Ngủ không đủ giấc, ít ngủ có thể khiến cơ thể mệt mỏi, giảm sút sức khỏe dẫn đến tình trạng phụ nữ sau sinh bị gầy

Tình trạng chung của các mẹ sau sinh là thiếu ngủ, ngủ không đủ giấc do con hay quấy khóc về đêm, mẹ phải thức dậy chăm con và cho con bú. Hơn nữa, với những mẹ chăm con lần đầu thì việc thích nghi với điều này là khá khó khăn dẫn đến tình trạng ngủ ít hoặc hay giật mình.

Trong khi đó, giấc ngủ về đêm rất quan trọng. Giúp cơ thể nghỉ ngơi, tăng cường trao đổi chất, tái tạo năng lượng. Việc thiếu ngủ sẽ làm cho đồng hồ sinh học thay đổi, các cơ quan không thể thực hiện được hết chức năng của mình dẫn đến sức khỏe giảm sút nghiêm trọng, ăn bao nhiêu cũng bị gầy.

2.2. Tâm lý căng thẳng, mệt mỏi

Sau sinh, mẹ thường lo lắng nhiều vấn đề, phải chăm con một mình, lại không có người chia sẻ. Thêm vào đó, trong thời gian ở cữ mẹ chỉ loanh quanh với những công việc trong gia đình như ăn uống, dọn dẹp, giặt giũ, chăm con…khiến mẹ cảm  thấy bí bách, tù túng, chật chội. Hiện tượng thiếu ngủ lại xảy ra thường xuyên.

Tất cả những điều đó làm cho mẹ luôn cảm thấy căng thẳng, mệt mỏi, bị stress. Chính tâm trạng không thoải mái đó khiến mẹ có ăn cũng khó hấp thu được chất dinh dưỡng vào cơ thể, dẫn đến sụt cân nghiêm trọng.

2.3. Con bú nhiều mà không cung cấp đủ dưỡng chất

Bé bú nhiều là một trong những nguyên nhân khiến phụ nữ sau sinh bị gầy

Dinh dưỡng của mẹ đa phần được tiết ra sữa để truyền cho con. Khi trẻ bú nhiều mà mẹ ăn uống kiêng khem, ăn giữ dáng vì sợ béo thì dẫn đến trạng thái mất cân bằng. Cơ thể gầy đi và làn da nhăn nheo, kém mịn màng.

Xem thêm: Chế độ dinh dưỡng giúp tăng cân cho phụ nữ sau sinh

2.4. Do bệnh lý

Trầm cảm, ung thư, tiểu đường… cũng là những nguyên nhân khiến mẹ ăn uống không ngon hoặc không hấp thu dưỡng chất. Vì thế, nếu nghi ngờ mắc bệnh và cân nặng vẫn giảm, mẹ cần đi thăm khám bác sĩ ngay để có phương pháp điều trị thích hợp.

Mặc dù mẹ sau sinh bị gầy là tình trạng phổ biến nhưng không nên chủ quan. Nếu kéo dài có thể làm cho sức khỏe giảm sút, không đủ sức khỏe chăm con, già, xấu hẳn đi. Vì thế, mẹ cần áp dụng các biện pháp khắc phục sớm.

3. Cách khắc phục cho phụ nữ sau sinh bị gầy

3.1. Dành thời gian ngủ nghỉ thích hợp

Mỗi ngày, mẹ nên ngủ khoảng 7 – 8 tiếng. Ngủ khoảng 2 – 3 tiếng rồi thức dậy cho con bú, tranh thủ chợp mắt, nghỉ ngơi theo giờ ngủ của con. Ngủ nghỉ đúng giấc và điều độ là một trong những điều mà phụ nữ sau sinh nên làm hàng đầu để lấy lại sức khỏe.

3.2. Giữ cho tâm trạng thoải mái, tránh căng thẳng

Có rất nhiều cách giúp mẹ không bị stress, mệt mỏi. Một số gợi ý đó là:

• Tâm sự, chia sẻ những lo lắng cho người thân, bạn bè, chồng, ba mẹ.
• Tìm thêm những việc yêu thích để làm như đan len, thêu thùa, may vá, đọc sách, nghe nhạc…
• Tập thể dục khoảng 30 phút mỗi ngày với các động tác nhẹ nhàng hoặc tập thiền, yoga, đi bộ…
• Ăn những món mình thích nhưng vẫn đảm bảo đủ chất và tốt cho bé.

3.3. Đa dạng chế độ dinh dưỡng

Phụ nữ sau sinh bị gầy cần bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng

Phụ nữ sau sinh bị gầy cần ăn đủ chất dinh dưỡng và đa dạng thực phẩm. Cụ thể:

• Ăn nhiều bữa (5 – 6 bữa) trong ngày, thường xuyên thay đổi để tránh tình trạng chán ăn.
• Bổ sung đầy đủ cân bằng các nhóm chất dinh dưỡng. Đặc biệt lưu ý đến 2 nhóm:
  • Chất đạm: Cấu tạo mô tế bào mới, giúp cơ thể tăng cân bền vững, khỏe mạnh, cung cấp năng lượng cho cơ thể, hỗ trợ quá trình trao đổi chất và giúp tạo nguồn sữa cho con bú. Mẹ nên ăn thịt, trứng, sữa, cá, hải sản, các loại đậu, lạc, vừng, ngũ cốc, khoai, trái cây, rau cải xanh… .
  • Chất chống oxy hóa: Giúp thanh lọc, thải độc cho cơ thể, nâng cao hệ miễn dịch, ngăn ngừa bệnh tật. Mẹ nên ăn socola đen, nho tím, nho khô, các loại quả mọng, súp lơ xanh, lúa mạch, đậu cô ve, cà chua, quả óc chó… .
• Bổ sung 1 – 2 cốc sữa/ngày giúp tăng cường chất dinh dưỡng và tăng cân nhanh. Đó có thể là sữa tự làm như sữa bí đỏ, sữa ngũ cốc hoặc sữa bột tăng cân cho phụ nữ sau sinh bán trên thị trường. Trong các loại sữa tăng cân đều có tryptophan L giúp an thần, dễ ngủ. Cách uống sữa đúng cách:
  • Buổi sáng: Sau khi ăn sáng khoảng 1 tiếng. Tránh uống sữa khi đói bụng hoặc lúc mới ngủ dậy vì có thể gây khó tiêu.
  • Buổi chiều: Uống vào nửa buổi chiều.
  • Buổi tối: Uống trước khi ngủ 1 tiếng.

Hy vọng với những chia sẻ của chị Hà đã giúp mẹ hiểu rõ nguyên nhân và đưa ra phương pháp tăng cân phù hợp. Phụ nữ sau sinh bị gầy sẽ không còn là nỗi lo nếu áp dụng đầy đủ các biện pháp trên một cách thường xuyên.

Page 3

Rạn da, thâm nám, sưng chân tay, cơ bụng xồ xề, vòng một lớn hơn… là những thay đổi rõ rệt nhất của phụ nữ sau sinh. Không chỉ có thế, chị em còn hàng ngàn thắc mắc, băn khoăn cần giải đáp mà chưa biết chia sẻ cùng ai. 14 điều sau đây sẽ giúp chị em hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Các vết rạn xấu xí xuất hiện sau sinh cùng rất nhiều vấn đề khác khiến mẹ lo lắng

1. 15 vấn đề thường gặp của phụ nữ sau sinh và cách xử lý

Không chỉ khi mang thai mà sau khi sinh, cơ thể phụ nữ cũng có nhiều thay đổi. 

1.1. Tăng khả năng bị táo bón 

Khả năng bị táo bón ở phụ nữ sau sinh tăng do hormone cơ thể tiết ra từ khi mang thai

Theo Tiến sĩ Shannon Clark (Đại học Y khoa Texas, Mỹ), hormone cơ thể tiết ra trong quá trình mang thai giống như một loại thuốc sẽ gây ảnh hưởng đến đường ruột của phụ nữ sau sinh và gây ra tình trạng táo bón.

Táo bón sẽ giảm sau vài ngày đầu mẹ sinh em bé. Bởi vì lúc này nhu động ruột đã hoạt động bình thường trở lại. Nếu chưa hết táo bón thì có thể áp dụng các biện pháp khắc phục như:

• Mỗi ngày uống 8 – 10 cốc nước lọc.
• Ăn mận sấy khô để giúp nhuận tràng nhẹ tự nhiên.
• Bổ sung thêm rau xanh vào trong thực đơn hằng ngày.

1.2. Ngực lớn và căng cứng 

Sau khi sinh con, nồng độ estrogen và progesterone sẽ giảm. Nhưng prolactin, hormone giúp tạo sữa nhiều lên làm cho lưu lượng máu và sữa tăng, kích thước vòng 1 sẽ lớn hơn khi mang thai. Đặc biệt, ba ngày sau sinh, ngực của mẹ sẽ tăng cực đại, gây cảm giác khá cứng và đau.

Khi mẹ bắt đầu cho con bú thì việc đau ngực sẽ giảm dần. Trường hợp mẹ dừng, không cho con bú thì cơn đau lại tiếp tục cho đến khi ngừng sản xuất sữa. 

Để cảm thấy thoải mái hơn, phụ nữ sau sinh có thể áp dụng các biện pháp như:

• Dùng phương pháp điều trị giảm đau như chườm nóng, massage.
• Cho con bú thường xuyên, liên tục cả ngày lẫn đêm.
• Tắm nước ấm, mặc áo ngực thể thao để vòng 1 không bị chèn ép, hỗ trợ giảm cơn đau.

1.3. Mồ hôi ra nhiều

Phụ nữ sau sinh mồ hôi thường ra nhiều do ảnh hưởng của hormone thai kỳ

Phụ nữ sau sinh thường bị ra nhiều mồ hồi hơn. Do sau khi sinh con, hormone thai kỳ vẫn còn trong cơ thể gây ra hiện tượng mồ hôi ra nhiều hơn, nhất là vào ban đêm. Nhưng mẹ đừng quá lo lắng.

Đây chỉ là hiện tượng bình thường và sẽ hết nhanh chóng. Trong lúc đó, mẹ không nên mặc đồ quá nóng vào ban đêm để tránh cảm giác khó chịu.

1.4. Rạn da

Khi mang bầu, bụng sẽ căng ra theo sự phát triển của bào thai, hình thành nên các vết rạn và sẫm màu hơn. Sau khi sinh, lớp da thừa sẽ trùng xuống, nhăn nheo, khiến vòng 2 trở nên xấu xí.

Những vết rạn da không thể hết mà chỉ có thể bị mờ dần theo thời gian. Để vết rạn da mờ dần, mẹ có thể áp dụng:

• Phương pháp làm đẹp tự nhiên (dầu dừa, nha đam,…)
• Hoặc các sản phẩm trị rạn da được nhiều mẹ tin dùng hiện nay như: Bio-oil, trị rạn da của Earthi Ấn Độ… .

1.5. Cảm xúc thay đổi

Do cuộc sống thay đổi, tâm hồn lại mong manh, nhạy cảm nên cảm xúc ở phụ nữ sau sinh hay thất thường

Phụ nữ sau sinh thường có cảm xúc thất thường. Sau khi mới sinh được vài tuần, cuộc sống có nhiều thay đổi một cách nhanh chóng mà cảm xúc lúc này của mẹ lại rất mong manh, nhạy cảm.

Vì thế, tâm trạng rất dễ bị tác động bởi các yếu tố xung quanh như: áp lực cách chăm con, mâu thuẫn vợ chồng, giờ giấc sinh hoạt bị xáo trộn… . Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng có tới 80% phụ nữ sau sinh dễ khóc và cáu kỉnh nhiều hơn trước khi sinh.

Những cảm xúc tiêu cực này có thể giảm dần sau 10 ngày. Nếu sau 10 ngày, mẹ vẫn còn những cảm xúc này, hãy gặp bác sĩ để nhận được tư vấn ngay nhé!

1.6. Cân nặng giảm 

Phụ nữ sau sinh thường bị giảm cân nặng. Sau khi sinh, trong vòng 1 tuần, chất lỏng tinh khiết bị thải ra ngoài thông qua việc đổ mồ hôi tăng và đi tiểu nhiều làm cho mẹ giảm khoảng 1,8kg – 2,7 kg. Trường hợp mẹ cho con bú thì số cân nặng có thể giảm hơn nữa thông qua sữa. Hiện tượng này giúp đốt cháy 300 – 500 calo mỗi ngày.

Đây là điều bình thường nên mẹ không cần phải lo lắng. Nhưng nếu cân nặng bị sụt giảm nghiêm trọng, kéo dài, mẹ nên áp các biện pháp:

• Ngủ nghỉ thích hợp.
• Chế độ dinh dưỡng đa dạng và hợp lý.
• Giữ tâm trạng thoải mái, tránh căng thẳng.

Xem thêm:

1.7. Đau nhức ở âm đạo

Phụ nữ sau sinh thường bị đau nhức ở âm đạo vì sinh con qua đường này

Phụ nữ sau sinh thường bị đau nhức âm đạo. Vì mẹ sinh con qua đường âm đạo nên dễ xảy ra hiện tượng đau nhức ở âm đạo, nhất là khi mẹ bị rạch và khâu.

Nhưng mẹ đừng lo vì các vết thương này phục hồi rất nhanh, chỉ sau 10 ngày thì mẹ sẽ hết sưng. Trong thời gian chờ hồi phục, mẹ có thể chườm túi nước đá nhiều lần trong ngày để giảm đau.

1.8. Tử cung co lại 

Khi chuyển dạ, kích thước tử cung của mẹ sẽ tăng lên 15 lần so với thời kỳ mang thai. Sau khi sinh, cho con bú, tử cung sẽ bắt đầu co bóp để giảm nhanh quá trình này và có thể gây đau.

Trong một thời gian dài sau sinh, có thể lên tới 9 tháng, mẹ vẫn trông giống như đang mang thai 5 – 6 tháng. Nhưng lâu dần, khi cơ thể điều chỉnh lại xong, hiện tượng này sẽ hết.

1.9. Chân tay sưng

Hiện tượng sưng tay chân từ thời kỳ mang thai đến sau sinh con ở phụ nữ sau sinh vẫn còn

Trong quá trình mang thai, cơ thể mẹ cần dự trữ nhiều chất lỏng để vượt qua cơn chuyển dạ dễ dàng. Vì thế, mẹ rất dễ bị sưng ở mặt, tay, chân.  Sau khi sinh thì hiện tượng này vẫn chưa hết. Nhưng dần dần sẽ trở lại bình thường nhanh chóng.

Để giảm sưng, mẹ có thể áp dụng một số biện pháp như:

• Đi giày dép thoải mái.
• Uống nhiều nước có tác dụng làm sạch cơ thể.
• Không sử dụng thực phẩm chế biến và muối dư thừa. Vì nó có thể gây tích nước hoặc xảy ra hiện tượng cơ thể bị đầy hơi.

1.10. Phụ nữ sau sinh thường gặp phải tình trạng đau lưng

Phụ nữ sau sinh thường hay bị đau lưng

Phụ nữ sau sinh thường bị đau lưng. Việc này xuất phát từ nhiều lý do khác nhau như:

• Xuất phát từ trong thời kỳ mang thai: Tử cung bị giãn nở, bị loãng xương, sự thay đổi nội tiết tố trong thời kỳ mang thai
• Tăng cân.
• Dãn dây chằng sinh lý .
• Yếu tố tâm lý: Căng thẳng, trầm cảm sau sinh khiến mẹ ít vận động 
• Chế độ dinh dưỡng thiếu dưỡng chất, đặc biệt là canxi.
• Sai tư thế khi cho con bú, trong cách nằm ngủ, nằm quá lâu trong 1 tư thế và thói quen ngồi gập người làm cho cổ và cơ bắp bị căng mỏi.
• Gây tê vùng cột sống ở phụ sau sinh mổ đây đau nhức vài ngày sau sinh.
• Làm việc quá sức.
• Cơ thể chưa phục hồi sau sinh, khí huyết không đủ.
• Nhiễm lạnh.
• Đi giày cao gót. 
• Nằm đệm quá cũ, bị lún sâu, mềm.

Để khắc phục, hạn chế tình trạng này, mẹ có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Giảm cân.
• Điều chỉnh lại đúng tư thế: Tư thế khi cho con bú, tư thế khi nằm, tư thế khi ngồi, làm việc.
• Luôn giữ tinh thân thoải mái.
• Nghỉ ngơi đầy đủ, không làm việc nặng, việc quá sức.
• Thể dục, vận động cơ thể nhẹ nhàng.
• Thực hiện các bài tập chữa đau lưng cho phụ nữ sau sinh: Bài tập cuộn người, bài tập cúi người, bài tập vươn người sấp, bài tập dựa lưng vào tường, bài tập duỗi lưng… .
• Bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể: Cải thiện chế độ dinh dưỡng với các nhóm chất thiết yếu, đặc biệt là canxi, thực phẩm giàu kẽm 
• Phương pháp chườm nóng hoặc đắp lá: Chườm nóng bằng lá lốt, lá ngải cứu, xương rồng bẹ rang muối, chườm nóng bằng xương rồng bẹ nướng; đắp lá đinh lăng.
• Áp dụng các bài thuốc chữa đau lưng: Nước ngải cứu mật ong, xương rồng ba chia sắc uống nước, dùng đinh lăng sắc thuốc, dùng cây cẩu tích chữa đau lưng.
• Điều trị với phương pháp trị liệu: Phương pháp trị liệu massage vùng thắt lưng, vai gáy, châm cứu, bấm huyệt.
• Điều trị bằng phương pháp chuyên sâu tại bệnh viện: Sử dụng thủ thuật dưới sự hỗ trợ của máy siêu âm chuyên sâu, kỹ thuật tiêm huyết tương giàu tiểu cầu tự thân (PRP).
• Phòng tránh đau lưng ngay từ khi mang bầu :
  • Sử dụng công cụ hỗ trợ việc mang bầu như dùng dây đai trước
  • Chuẩn bị có kế hoạch sinh em bé  thì chuẩn bị sức khỏe cho cơ thể từ chế độ ăn , tập luyện để có một khối cơ lưng, cột sống đủ vững chắc 
  • Sau sinh nên thay đổi một số thói quen: tránh xoay vặn người, cúi gập người sâu, tránh làm việc nặng nhọc , …

Để hiểu rõ hơn về cách khắc phục, mẹ có thể đọc tại đây:

Phụ nữ sau sinh bị đau lưng: Chấm dứt DỄ DÀNG với 10 cách sau

1.11. Rụng tóc – nỗi lo của nhiều mẹ sau sinh

Phụ nữ sau sinh bị rụng tóc do nhiều nguyên nhân khác nhau

Theo tiến sĩ Clark, nồng độ hormone cao khi mang thai, rối loạn tâm lý, thay đổi nội tiết tố, chế độ ăn uống thiếu hụt chất dinh dưỡng là những yếu tố chính khiến mái tóc của phụ nữ sau sinh mỏng dần, sợi tóc dễ gãy, trông xơ xác và thiếu sức sống.

Để khắc phục tình trạng tóc bị gãy rụng nhiều, mẹ cần:

• Chăm sóc tóc từ bên trong: 
  • Uống nước đầy đủ
  • Bổ sung chất dinh dưỡng: Các loại đậu và mầm đậu nành; thực phẩm chứa nhiều sắt, kẽm, canxi, vitamin nhóm B đặc biệt là B5 và biotin; thực phẩm chứa protein; trái cây, rau củ 
  • Giảm căng thẳng, giữ tinh thần thoải mái kết hợp vận động nhẹ nhàng, chia sẻ việc chăm sóc con với người thân, ngủ đủ giấc 
• Chăm sóc tóc từ bên ngoài: 
  • Massage da đầu 
  • Sử dụng mặt nạ cho tóc: Mặt nạ dầu dừa, mặt nạ bơ dầu oliu, mặt nạ bí ngô mật ong 
  • Không kiêng cữ quá mức việc tắm, rửa, gội đầu thời gian sau sinh… 
  • Hạn chế sử dụng hóa chất từ dầu gội hằng ngày, các sản phẩm uốn, ép, nhuộm
  • Tránh tác dụng nhiệt lên tóc từ máy sấy, dụng cụ tạo kiểu tóc
  • Hạn chế búi, buộc tóc quá chặt 
  • Chọn lược phù hợp 
  • Không chải đầu khi tóc ướt
  • Thay đổi kiểu tóc mới, cắt tóc ngắn

Để hiểu rõ hơn nguyên nhân và cách khắc phục, bạn có thể tham khảo tại đây:

Phụ nữ sau sinh bị rụng tóc phải làm sao?

1.12. Phụ nữ sau sinh thường xuyên bị mất ngủ

Thiếu ngủ, mất ngủ ảnh hưởng lớn đến việc chăm sóc bé

Mất ngủ là tình trạng mà hầu hết mẹ sau sinh sẽ gặp phải, điều đó là do:

• Thay đổi nội tiết tố.
• Tâm lý căng thẳng, áp lực, mệt mỏi.
• Đồng hồ sinh học thay đổi.
• Đổ mồ hôi vào ban đêm.
• Tác nhân bên ngoài như thời tiết, nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh, ánh sáng quá mạnh, tiếng động xung quanh, không gian phòng ngủ chật chội, bí bách….  .
• Tư thế ngủ không thoải mái.

Để khắc phục, chấm dứt tình trạng này, mẹ cần:

• Phương pháp khắc phục:
  • Chia sẻ công việc với chồng, người thân
  • Hạn chế căng thẳng
  • Tranh thủ những giấc ngủ ngắn
  • Tăng cường vận động và các hoạt động thư giãn: Đi dạo, nghe nhạc, đọc sách, tâm sự cùng bạn bè, ngồi thiền, thực hiện các bài tập yoga nhẹ nhàng, thư giãn cơ, hít thở sâu, xông hơi thảo dược, ngâm chân nước ấm, massage lưng
  • Có chế độ ăn uống hợp lý, cân bằng, ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, thực phẩm chứa vitamin nhóm B, thực phẩm chứa sắt và magie, uống nhiều nước. Hạn chế thực phẩm chứa cafein, các chất kích thích, các món chiên, xào nước nhiều dầu mỡ
  • Uống các loại trà thảo dược như trà hoa cúc, trà hoa oải hương, trà tâm sen
  • Ngủ khi bé ngủ
  • Đi ngủ sớm
  • Điều chỉnh không gian phòng ngủ, ánh sáng, tránh tiếng ồn
  • Điều chỉnh tư thế nằm ngủ đúng cách
  • Nghe những bản nhạc thư giãn, âm thanh nhẹ nhàng của biển, tiếng mưa,.. trước khi ngủ và thả lỏng tinh thần hoặc làm một số việc nhẹ nhàng trước khi ngủ như đan len, đọc sách,…
  • Tắt các thiết bị điện tử như điện thoại di động, máy tính, tivi, trước khi ngủ
• Phương pháp điều trị:
  • Liệu pháp nhận thức – hành vi 
  • Bấm huyệt: Vùng đầu, mặt, cổ, bụng, bàn chân, bả vai, lưng,…

Để biết chi tiết hơn, bạn có thể tham khảo tại đây: Phụ nữ sau sinh bị mất ngủ và cách điều trị 

1.13. Bị chóng mặt 

Phụ nữ sau sinh hay gặp phải tình trạng chóng mặt

Rối loạn tiền đình, thiếu máu, tụt huyết áp, căng thẳng, suy nhược cơ thể, tác dụng phụ của thuốc gây tê… là các yếu tố làm bạn hay bị chóng mặt, mệt mỏi sau sinh.

Để khắc phục tình trạng này, phụ nữ sau sinh có thể áp dụng một số biện pháp sau:

• Cải thiện chứng chóng mặt tức thời.
• Nghỉ ngơi, hít thở sâu.
• Uống nước gừng, trà gừng.
• Uống nước chanh.
• Bấm huyệt cổ tay.
• Cải thiện tình trạng chóng mặt sau sinh kéo dài.
• Bổ sung đầy đủ 4 nhóm dưỡng chất là: Chất đạm, chất bột đường, chất béo, vitamin và khoáng chất. Đặc biệt, cần chú ý bổ sung các thực phẩm bổ máu. Ăn thức ăn nóng, chín, chia nhiều bữa, ninh nhừ, chế biến dạng lỏng, uống đủ nước. Bên cạnh đó cần hạn chế một số thực phẩm như đồ chiên rán, thức ăn nhanh, đồ đóng hộp, các loại chất béo chứa nhiều axit béo không no, các gia vị gây kích thích, chất gây kích thích,…
• Chế độ sinh hoạt hợp lý: Sắp xếp công việc và có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, vệ sinh cơ thể bằng nước ấm hằng ngày, tránh tắm và ngâm mình ở nơi không kín gió, chia sẻ công việc với chồng và người thân,…
• Luyện tập thể dục thể thao: Thiền, đi bộ, yoga,…

Xem thêm: Phụ nữ sau sinh hay bị chóng mặt: 5+ GIẢI PHÁP AN TOÀN và HIỆU QUẢ cho mẹ

1.14. Phụ nữ sau sinh mắc chứng “hay quên”

Tình trạng hay quên thường gặp ở phụ nữ sau sinh

Hay quên cũng là hiện tượng phụ nữ sau sinh thường gặp phải bởi các lý do cơ bản sau:

• Mất cân bằng nội tiết tố.
• Tâm lý căng thẳng, stress.
• Mất ngủ kéo dài.
• Thiếu chất dinh dưỡng.

Mẹ sau sinh có thể khắc phục chứng hay quên bằng cách:

• Điều chỉnh thời gian nghỉ ngơi hợp lý.
• Giữ tinh thần thoải mái, thư giãn: Chia sẻ tâm sự, suy nghĩ với bạn bè, người thân, ngâm chân; massage đầu, vai, gáy; nghe nhạc cổ điển… . 
• Tập luyện thể dục, thể thao: Yoga, thiền, thể dục nhịp điệu.
• Chú ý đến chế độ dinh dưỡng: Cân bằng những nhóm dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể. Đặc biệt nên bổ sung một số thực phẩm như cá hồi, cá mòi, trứng, các loại đậu, ngũ cốc, các loại hạt (hạt chia, hạt lanh,…), rau màu xanh đậm (bina, bông cải xanh,…), các loại quả: việt quất, táo…, viên nhung hươu.
• Trang bị kiến thức làm mẹ trước khi sinh.
• Hình thành những thói quen tốt giúp tăng cường rèn luyện trí nhớ: Đọc sách, ghi chép, chơi các trò chơi.
• Tích cực cho con bú.
• Ghi chép và lên lịch những việc cần làm vào sổ.

Chi tiết bài viết: Phụ nữ sau sinh hay quên: Cách lấy lại “Não”

1.15. Phụ nữ sau sinh hay bị tê tay

Cảm giác tê cứng ở tay khiến mẹ khó vận động hay bồng bế con

Việc bị tê tay là tình trạng không ít phụ nữ sau sinh thường xuyên gặp phải. Đây có thể là triệu chứng của việc sau sinh dẫn đến, nhưng cũng có thể là dấu hiệu bạn đang mắc phải một bệnh lý nào đó.

Nguyên nhân khiến phụ nữ sau sinh bị tê tay có thể do:

• Chế độ sinh hoạt không hợp lý.
• Thiếu hụt chất dinh dưỡng
• Sự thay đổi về hormone của mẹ sau sinh.
• Do mắc các bệnh lý như: khớp dịch chuyển, hội chứng ống cổ tay, viêm khớp dạng thấp, thoái hóa xương khớp, huyết áp thấp… .

Các cách khắc phục tê tay ở phụ nữ sau sinh:

• Đảm bảo có chế độ dinh dưỡng tốt.
• Massage, bấm huyệt
• Chườm nóng
• Tập thể thao thường xuyên.
• Nếu khi đã áp dụng các biện pháp trên nhưng không thấy tình trạng thuyên giảm. Hãy đi khám bác sĩ để có hướng chữa trị phù hợp nhất.

Bạn có thể tham khảo thêm bài viết chi tiết: Phụ nữ hay bị tê tay phải làm sao?

2. Phụ nữ sau sinh nên làm gì?

Phụ nữ sau sinh nên cho con bú trong 6 tháng đầu

Phụ nữ sau sinh thường có rất nhiều những thay đổi trong cơ thể. Với mỗi thay đổi mẹ lại cần có những lưu ý riêng như đã được chia sẻ ở trên.

Về tổng quan mẹ vẫn nên đảm bảo thực hiện những điều sau để đảm bảo sức khỏe cho mẹ và bé. Mẹ nhanh chóng lấy lại vóc dàng và phục hồi sức khỏe, nhiều sữa để chăm con. Cụ thể:

• Phụ nữ sau sinh nên nuôi con bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu. Điều này giúp cân nặng và vóc dáng của mẹ trở nên thon gọn hơn. Đồng thời cũng em bé cũng được phát triển tốt hơn.
• Ngủ đủ giấc giúp phụ nữ sau sinh nhanh chóng phục hồi sức khỏe, tránh được những căng thẳng, stress sau thời kỳ hậu sinh.
• Uống đủ nước tốt cho tiêu hóa, giúp cơ thể mẹ khỏe mạnh và tránh táo bón. Ngoài ra việc uống 6 – 8 cốc nước/ ngày góp phần giúp mẹ có đủ lượng sữa cho con bú.
• Chăm sóc vết rạch tầng sinh môn hoặc vết mổ.
• Phụ nữ sau sinh cũng nên nhớ chăm sóc đầu ti để ngăn chặn nguy cơ nhiễm trùng, đảm bảo sức khỏe cho mẹ và bé.
• Giữ cho tinh thần luôn thoải mái sẽ giúp phụ nữ sau sinh phục hồi sức khỏe nhanh hơn, chăm bé tốt hơn. Có nhiều cách để giúp tinh thần luôn thư giãn thoải mái như: thường xuyên tập thể dục, nghe nhạc, ngâm chân nước ấm, tắm nước ấm… .
• Phụ nữ sau sinh cũng nên làm đẹp sau sinh để nhanh chóng lấy lại vóc dáng như việc chăm sóc da, chăm sóc cho vòng bụng, cơ thể và vóc dáng.

Bạn có thể tham khảo thêm bài viết chi tiết tại:

Phụ nữ sau sinh nên làm gì? 9+ điều mẹ nào cũng nên biết

3. Phụ nữ sau sinh cần kiêng những gì?

Không nên ngồi xổm hay squat

“Phụ nữ sau sinh cần kiêng những gì?” là băn khoăn của nhiều chị em lần đầu làm mẹ.

Kiêng cữ đúng cách sẽ giúp chị em nhanh chóng phục hồi sức khỏe, lấy lại vóc dáng và làn da mong ước. Đồng thời đảm bảo dinh dưỡng tốt nhất cho bé phát triển theo đúng lộ trình. Vì thế, mẹ nên kiêng một số điều cơ bản sau:

• Tránh làm việc nặng.
• Không bơi, kiêng dùng nước lạnh khi tắm, gội, rửa tay chân, đánh răng.
• Không nằm than củi sưởi ấm.
• Giảm tiếp xúc với gió lùa và tiếng động mạnh.
• Hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử, dùng máy tính lâu.
• Hạn chế ngồi trước quạt mạnh hay ở trong phòng có nhiệt độ điều hòa thấp.
• Kiêng ngồi xổm.
• Không sử dụng thuốc bừa bãi.
• Đừng tập thể dục nặng.
• Không quan hệ tình dục sớm.

4. Dinh dưỡng cho phụ nữ sau sinh

Không chỉ chế độ sinh hoạt mà chế độ ăn uống của mẹ cũng phải tuân theo nguyên tắc nhất định, có loại thực phẩm nên ăn và có loại thực phẩm không nên ăn. Cụ thể như sau:

4.1. Những loại thực phẩm nên ăn 

Mẹ nên ăn các loại thực phẩm tốt cho phụ nữ sau sinh giúp lợi sữa, nhiều dinh dưỡng, giảm cân tốt đồng thời tránh táo bón cho mẹ và bé.

• Trái cây:
  • Đu đủ xanh: Giúp tiêu hóa tốt, lợi sữa
  • Cam: Cung cấp vitamin C, chất xơ, thúc đẩy quá trình tổng hợp máu
  • Sung: Nhuận tràng, lợi sữa
  • Dâu tây: Giúp tăng cường hệ miễn dịch, bổ máu, tốt cho xương và mắt, giúp giảm cân, tránh táo bón
  • Chuối: Cung cấp năng lượng, đẹp da, đẹp dáng, nhuận tràng, lợi sữa
  • Bưởi: Tăng cường hệ miễn dịch, thông tuyến sữa, cung cấp canxi, hỗ trợ tiêu hóa, có tác dụng giảm cân, làm đẹp da, phục hồi cổ tử cung
• Rau củ:
  • Rau ngót: Giúp tăng tiết sữa, đẩy sản dịch ra ngoài, làm lành vết thương, chống viêm loét
  • Mồng tơi: Lợi sữa, tốt cho xương, tránh táo bón
  • Khoai lang: Giúp xương chắc khỏe, nhuận tràng, hỗ trợ giảm cân, mờ vết rạn da
  • Rau lang: Tăng tiết sữa, chống táo bón, ngăn ngừa băng huyết
  • Rau đay: Cung cấp sắt, canxi và các khoáng chất khác, giúp tăng tiết sữa
  • Cà chua: Giúp đẹp da, dáng đẹp, lợi sữa
  • Mướp: Giúp tăng tiết sữa, tăng tuần hoàn máu, giảm mụn nhọt, giảm đau
  • Cà rốt: Giúp giảm cân, chống viêm, phòng chống vi khuẩn, tăng nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa
  • Rau cải: Cung cấp vitamin, chất xơ và flavonoid giúp nâng cao hệ miễn dịch, tốt cho da và xương
  • Măng tây: Tốt cho sức khỏe, giúp lợi sữa, đẹp da
• Thịt, cá, trứng
  • Thịt bò: Cung cấp protein, lipid, B12, sắt, kẽm, cytocilin, giúp kiểm soát cân nặng
  • Thịt gà: Giàu protein, canxi, kẽm, tốt cho cơ thể
  • Cá chép: Bổ sung protein, giúp co bóp tử cung, đẩy dịch âm đạo ra ngoài, tăng tiết sữa, tốt cho da, giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng
  • Cá hồi: Cung cấp omega-3, omega-6, chất béo, tốt cho mẹ và bé
  • Cá mè: Tốt cho mẹ bị thiếu sữa, hoa mắt, đau đầu, chán ăn
  • Cá mòi: Cung cấp vitamin, khoáng chất và chất béo omega-3 cho cơ thể, tốt cho hệ thần kinh và tiêu hóa
  • Cá cơm: Giúp hệ xương, răng chắc khỏe, tốt cho tim
  • Tôm: Cung cấp protein, giúp vết thương mau lành và cung cấp sắt, canxi, vitamin B2 có tác dụng bổ máu, giúp xương chắc khỏe; chứa nhiều axit béo không cholesterol, chất khoáng tốt cho sức khỏe
  • Trứng gà: Bổ sung protein và các chất dinh dưỡng khác tốt cho sữa và sức khỏe của mẹ
• Đậu và ngũ cốc nguyên hạt
  • Đậu nành: Cung cấp chất đạm, chất béo, sắt, canxi,… tốt cho sữa, làn da, vóc dáng
  • Đậu đen: Cung cấp protein, vitamin và khoáng chất, giúp lợi sữa, giải nhiệt, giảm mệt mỏi
  • Hạnh nhân: Cung cấp sắt, canxi, chất xơ, giúp tăng tiết sữa, ngăn ngừa táo bón
  • Macca: Cung cấp omega-3, omega-6, có tác dụng giảm cân, ngăn ngừa mỡ bụng
  • Óc chó: Giúp gọi sữa về và làm cho chất lượng sữa tốt hơn
  • Hạt sen: Giúp bồi bổ cơ thể, an thần, ngủ ngon, tăng cường vòng 1
• Tinh bột
  • Gạo lứt: Cung cấp chất xơ, phòng ngừa táo bón, giúp giảm cholesterol trong máu, chống oxy hóa, tốt cho hệ thần kinh
  • Gạo tẻ: Cung cấp năng lượng, tăng sức đề kháng, điều hòa tỳ vị, lợi tiểu
  • Gạo nếp: Cung cấp chất xơ không hòa tan, sắt, giúp tiêu hóa tốt và ấm bụng
• Sữa
  • Sữa động vật (sữa bò, sữa dê,…): Bổ sung canxi, protein, vitamin và khoáng chất.
  • Sữa thực vật: Cung cấp nhiều chất dinh dưỡng cho cơ thể như vitamin A, B1, D, E, canxi, protein, kháng chất,… .
  • Sữa chua: Tốt cho hệ tiêu hóa, ngăn ngừa tình trạng khó tiêu, bị táo bón.

4.2. Những loại thực phẩm cần hạn chế

Nên kiêng rau muống, xôi nếp, da gà… để không bị dị ứng, sẹo lồi

Phụ nữ sau sinh nên kiêng ăn gì? Hạn chế thực phẩm làm mất sữa, ảnh hưởng đến mùi sữa và chất lượng sữa, hại đến sức khỏe hay gây táo bón.

• Hạn chế chất béo từ động vật (dầu cá, cá mỡ,…) vì nó không tốt cho sức khỏe, gây khó tiêu.
• Không uống nước đá lạnh vì có thể gây lạnh đường huyết.
• Trái cây:
  • Tránh ăn các loại rau củ, trái cây có tính hàn (rau bí đỏ, bắp cải, lê, khổ qua, dưa gang, mùi tây) trong ngày đầu sau sinh vì dễ gây mất sữa.
  • Không nên ăn các loại trái cây có tính nóng (mít, sầu riêng, nhãn…) vì không tốt cho tiêu hóa.
  • Tránh ăn hoa quả quá chua như chanh, quất, hoa quả dầm muối ớt,… không tốt cho dạ dày.
• Cá:
  • Không ăn cá bị ươn vì nó chứa histamine gây đau bụng, ngộ độc có thể dẫn đến tử vong.
  • Hạn chế ăn cá ngừ, cá mập, cá kiếm,… vì chúng chứa thủy ngân dễ ảnh hưởng đến hệ thần kinh của bé.
  • Không nên ăn loại cá quá tanh vì nó sẽ ảnh hưởng đến mùi sữa, nếu không phải tìm cách khử mùi tanh của cá.
  • Không ăn cá hộp, cá đông lạnh dưỡng chất, có thể gây nguy hiểm như cá ngừ đông lạnh (chứa nhiều thủy ngân).
• Hải sản: Phụ nữ sau sinh không nên ăn hải sản ít nhất 6 tuần sau sinh. Đặc biệt loài nhuyễn thể 2 mảnh vỏ vì có thể gây dị ứng, nhiễm khuẩn.
  • Không ăn hải sản với thực phẩm có tính hàn
  • Không nên ăn hải sản đông lạnh.
  • Không ăn hải sản với thực phẩm giàu vitamin C.
• Tránh ăn bánh kẹo nhiều đường, nhất là đường mạch nha có thể làm thay đổi chất lượng sữa, khiến bé gặp vấn đề về tiêu hóa, đi phân sệt, lười bú.
• Tránh ăn đồ cay nóng và gia vị gây kích thích như ớt, tỏi, hạt tiêu, dấm,… 
• Hạn chế đồ chứa cafein và các chất kích thích như cà phê, bia, rượu, thuốc lá,… vì chúng gây mất ngủ, tác động đến sức khỏe của mẹ, gây sút cân, huyết áp cao và ảnh hưởng đến hệ thần kinh, hệ tiêu hóa của bé.
• Không ăn đồ sống, thức ăn lên men, thức ăn qua đậm vì có chứa nhiều ký sinh trùng, hoặc có thể đã bị nhiễm khuẩn, gây nguy hiểm.
• Không nên ăn quá mặn vì có thể gây tê tay chân, ảnh hưởng đến chất lượng sữa
• Không ăn thịt trâu vì dễ bị lạnh bụng.
• Hạn chế ăn thịt chó vì có tính nóng, dễ gây táo bón.
• Hạn chế ăn đồ chiên rán, thức ăn nhanh vì chúng chứa chất béo trans-fat không tốt cho sức khỏe.
• Tránh ăn đồ đóng hộp chứa chất bảo quản, không tốt cho sức khỏe.
• Đối với phụ nữ sinh thường: Không nên ăn lá lốt, bạc hà, mì tôm .
• Đối với phụ nữ sinh mổ: Không nên ăn thịt chó, đồ nếp, rau muống, măng chua.

5. Phụ nữ sau sinh và những câu hỏi thường gặp 

Dưới đây là một số câu hỏi mà chúng tôi đã nhận được từ các mẹ sau sinh và câu trả lời đến từ chuyên gia.

5.1. Phụ nữ sau sinh bao lâu có kinh nguyệt lại? 

Hỏi: Chào chuyên gia, tôi được biết sau khi sinh con, phụ nữ thường chưa có kinh nguyệt ngay. Vậy sau bao lâu thì phụ nữ sau sinh có kinh nguyệt trở lại?

Đáp: Chào bạn, thời gian có kinh nguyệt trở lại phụ thuộc vào cơ thể, hoàn cảnh của mẹ và việc có cho con bú hay không. 

Thông thường, nếu mẹ không cho con bú hoặc thỉnh thoảng mới cho con bú thì kinh nguyệt sẽ xuất hiện trở lại sau 3 – 6 tuần sinh. Trường hợp mẹ cho con bú hoàn toàn, thời gian xuất hiện kinh nguyệt sẽ bị trì hoãn và nó sẽ xuất hiện sau 6 tháng hoặc muộn hơn.

5.2. Phụ nữ sau sinh nên tắm bằng gì? 

Hỏi: Chào chuyên gia, tối thấy nhiều mẹ không kiêng tắm sau sinh, vậy điều này có ảnh hưởng gì không và nếu tắm thì nên tắm bằng gì?

Đáp: Chào bạn, đúng là phụ nữ sau sinh không nhất thiết phải kiêng tắm để cơ thể được sạch sẽ, mẹ cũng cảm thấy thoải mái hơn, giảm stress.

Bạn có thể tắm bằng nước ấm, các loại thảo dược tốt cho sức khỏe như dầu dừa và tinh dầu oải hương, gel lô hội, lá cúc vạn thọ, lá tía tô, lá trầu không, cây mã đề, lá tắm của người Dao,… Nếu không có thời gian chuẩn bị, bạn có thể dùng sữa tắm nhưng nên chọn loại chiết xuất tự nhiên, dịu nhẹ.

5.3. Phụ nữ sau sinh uống sữa đậu nành được không?

Hỏi: Chào chuyên gia, tôi mới sinh cháu và rất thèm uống sữa đậu nành. Khoảng thời gian này tôi có uống sữa đậu này được không?

Đáp: Chào bạn, sữa đậu nành là loại thức uống tốt cho phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ sau sinh nên bạn hoàn toàn của thể uống nó. Chẳng những không có hại mà sữa đậu nành còn bổ sung sắt, canxi, protein, tăng cường nội tiết tố nữ… .

Nhưng chỉ uống tối đa 500ml mỗi ngày và nhớ phải đun sôi để diệt khuẩn trước khi uống nhé! Đặc biệt là không nên uống vào buổi tối vì nó có thể gây mất ngủ. Không nên uống sữa đậu nành và ăn trứng cùng nhau vì nó có thể gây rối loạn tiêu hóa.

5.4. Phụ nữ sau sinh bị khô hạn phải làm sao? 

Hỏi: Chào chuyên gia, sau sinh tôi thấy âm đạo mình bị khô hạn nên rất khó chịu. Tôi băn khoăn không biết tình trạng này xảy ra có làm sao không và tôi cần làm gì để khắc phục nó? Mong chuyên gia tư vấn cho tôi.

Đáp: Chào bạn, khô hạn âm đạo sau sinh là vấn đề hoàn toàn bình thường do lúc này bạn đã bị mất cân bằng nội tiết estrogen. Để khắc phục tình trạng này, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Cải thiện chế độ ăn uống: Ăn nhiều rau xanh, bổ sung thực phẩm chứa vitamin nhóm B (B1, B2, B6, B12), bổ sung thực phẩm giàu estrogen (tinh chất mầm đậu nành, giá đỗ, sữa,…).
• Cải thiện chế độ sinh hoạt.
• Luyện tập thể dục thể thao để có sức khỏe dẻo dai.
• Uống đủ nước mỗi ngày.
• Kéo dài màn dạo đầu khi quan hệ và chuẩn bị tâm lý, nuôi dưỡng cảm xúc trước mỗi “cuộc yêu”.
• Sử dụng gel bôi trơn tại chỗ để khắc phục tạm thời trước khi quan hệ.
• Sử dụng các loại thảo dược dạng viên.
• Bổ sung estrogen bằng hormone thay thế HRT.
• Dùng sản phẩm chức năng để hỗ trợ cân bằng nội tiết tố nữ.
• Tránh dùng sản phẩm vệ sinh âm đạo có nồng độ axit cao.

5.5. Phụ nữ sau sinh bao lâu dùng mỹ phẩm?

Hỏi: Chào chuyên gia, sau sinh tôi thấy mình xuống sắc hẳn, da dẻ xấu hẳn đi nên muốn dùng mỹ phẩm. Nhưng tôi không biết phụ nữ sau sinh có dùng được mỹ phẩm không? Nếu  được thì sau sinh bao lâu có thể dùng? Mong chuyên gia tư vấn giúp tôi

Đáp: Chào bạn, phụ nữ sau sinh có thể dùng mỹ phẩm nhưng dùng loại nào còn tùy thuộc vào khoảng thời gian. Cụ thể như sau:

• Ngay sau khi sinh thì bạn không được dùng mỹ phẩm vì lúc này da bạn còn mỏng manh, nhạy cảm, da bé cũng vậy. Nếu bạn dùng thì sẽ ảnh hưởng đến da bé, có thể ảnh hưởng đến cả chất lượng sữa và sức khỏe của bé.
• Sau khi sinh 3 tháng, bạn có thể dùng mỹ phẩm an toàn, tự nhiên ở mức độ vừa phải. Hai loại mỹ phẩm có thể dùng là kem dưỡng ẩm chiết xuất từ thiên nhiên, dành cho phụ nữ đang mang bầu và cho con bú; kem chống nắng dạng gel có chỉ số SPF vừa phải, thẩm thấu nhanh.
• Sau khi sinh 6 tháng, bạn có thể sử dụng mỹ phẩm có chất tẩy mạnh như mặt nạ dưỡng trắng, kem dưỡng trắng, rạn da, trị thâm nám, mụn…

Xem thêm: Mỹ phẩm cho phụ nữ sau sinh

5.6. Phụ nữ sau sinh có dùng được nhung hươu không? 

Hỏi: Chào chuyên gia. Nhung hươu là một loại thực phẩm rất tốt cho sức khỏe nhưng tôi không biết phụ nữ sau sinh có thể dùng nhung hươu được không. Vì thế, tôi muốn hỏi chuyên gia điều này.

Đáp: Chào bạn, không chỉ tốt cho sức khỏe người bình thường mà nhung hươu còn rất tốt cho phụ nữ sau sinh nên có thể dùng bình thường, bạn nhé! Cụ thể, nhung hươu mang đến các tác dụng dưới đây:

• Cung cấp chất dinh dưỡng để tăng cường sinh lực, bồi bổ cơ thể, phục hồi sức khỏe nhanh chóng, tạo ra nguồn sữa dồi dào và chất lượng
• Hỗ trợ phát triển hệ xương, răng; giảm tình trạng còi xương, suy dinh dưỡng, kém phát triển ở trẻ
• Tăng cường hệ miễn dịch, sức đề kháng của cả mẹ và bé, giúp ngủ tốt và ăn ngon hơn
• Cân bằng hormone, khắc phục tình trạng âm đạo khô, giảm ham muốn
• Hạn chế tình trạng tắc tia sữa, cứng và tê buốt tay chân, đau cơ, mỏi vai,…
• Bù đắp lượng hồng cầu đã mất khi sinh con

Tuy nhiên, bạn không nên dùng nhung hươu nếu cơ địa bị dị ứng, nóng trong người, đau bụng đi ngoài, huyết áp cao, viêm thận.

Khi sử dụng nhung hươu tươi hoặc khô bạn cần có thời gian chế biến. Nếu muốn tiết kiệm thời gian, bạn có thể dùng thực phẩm chức năng Viên nhung hươu để thay thế. Viên nhung hươu với thành phần chính là nhung hươu Siberia Liên Bang Nga kết hợp với huyết hươu khô giúp bổ máu, bồi bổ cơ thể, tăng cường sức khỏe.

Xem thêm: Tại sao nên bổ sung nhung hươu cho phụ nữ sau sinh

5.7. Vitamin E nào tốt cho phụ nữ sau sinh? 

Hỏi: Chào chuyên gia. Tôi mới sinh cháu và được mọi người khuyên nên dùng vitamin E vì nó rất tốt. Điều này có đúng không ạ?

Đáp: Chào bạn. Đúng là vitamin E rất tốt cho phụ nữ sau sinh. Nó có nhiều tác dụng như giúp làn da mịn màng, hỗ trợ tăng tiết sữa sau sinh, duy trì chức năng cơ quan tình dục,… Bạn nên chọn của thương hiệu uy tín và bổ sung đúng liều lượng 19mg/ngày là được. Dưới đây là 2 nguồn cung cấp vitamin E mà bạn có thể bổ sung:

• Thực phẩm: Dầu thực vật (dầu gạo, dầu hướng dương, dầu đậu nành,…), trứng, bơ, rau có màu xanh (rau mồng tơi, bông cải xanh, rau chân vịt, rau cải xanh…), ngũ cốc, các loại hạt (hạt dẻ, hạnh nhân,…), củ cải, bí ngô,…
• Thực phẩm chức năng: Viên nhung hươu TW3, vitamin E đỏ của Nga, vitamin E NNO, vitamin E DHC, Healthy care Vitamin E 500IU,…

Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp phụ nữ sau sinh giải đáp được những băn khoăn và cách chăm sóc sức khỏe mẹ và bé tốt nhất có thể.