Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn tọa lạc trên khu đồi Bến Tắt, cạnh đường Hồ Chí Minh, thuộc địa phận xã Linh Trường, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị; cách trung tâm tỉnh lỵ [thị xã Đông Hà] khoảng 38km về phía tây bắc; cách quốc lộ 1A [ở đoạn thị trấn huyện lỵ Gio Linh] chừng hơn 20km về phía tây bắc.
Sau ngày đất nước thống nhất, Trung ương Đảng và Bộ Quốc phòng đã phê chuẩn dự án xây dựng nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn tại địa bàn tỉnh Quảng Trị làm nơi tưởng niệm, tôn vinh những người con thân yêu của Tổ quốc đã anh dũng hy sinh xương máu của mình trên các nẻo đường Trường Sơn vì sự nghiệp giải phóng dân tộc.
Nghĩa trang được khởi công xây dựng vào ngày 24/2/1975 và hoàn thành vào ngày 10/4/1977. Chỉ huy xây dựng là Bộ Tư lệnh sư đoàn 559 với sự tham gia của hơn 40 đơn vị bộ đội chủ lực và bộ đội địa phương. Ngoài ra còn có tổ công nhân chuyên khắc chữ vào bia đá xã Hoà Hải, huyện Hòa Vang, tỉnh Quảng Nam.
Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn là nơi quy tụ 10.263 phần mộ của các liệt sĩ; có tổng diện tích 140.000m2; trong đó, diện tích đất mộ là 23.000m2, khu tượng đài 7.000m2, khu trồng cây xanh 60.000m2, khu hồ cảnh 35.000m2 và mạng đường ô-tô rải nhựa trong khuôn viên nghĩa trang 15.000m2. Phần đất mộ được phân thành 10 khu vực chính.
Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn là nơi an nghỉ đời đời của các chiến sĩ đã hy sinh trên tuyến đường mòn Hồ Chí Minh trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước.
Đây là một công trình đền ơn đáp nghĩa đồ sộ nhất, quy mô nhất có tính nghệ thuật cao, thể hiện lòng thương nhớ sâu sắc, niềm biết ơn và sự tôn vinh của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta đối với những người con yêu quý trên mọi miền đất nước đã không tiếc máu xương cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng và thống nhất đất nước.
Nhân kỷ niệm 40 năm Ngày thành lập Binh đoàn Trường Sơn [19/5/1959-19/5/1999], Đảng và Nhà nước đã quyết định cho nâng cấp, tôn tạo lại nghĩa trang Trường Sơn bao gồm nhiều hạng mục.
Bao gồm: Cổng vào nghĩa trang, hệ thống đường và tường bao quanh, mô hình sở chỉ huy, biểu tượng của các địa phương, các cụm tượng, hệ thống thoát nước, điện nội bộ, trồng cây xanh chung quanh nghĩa trang và nhà khánh tiết, đài Tổ quốc ghi công...
Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn ngày nay không chỉ là nơi an nghỉ của các anh hùng liệt sĩ mà còn là nơi suy tôn, là biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, của tinh thần, ý chí đấu tranh giành độc lập và khát vọng hòa bình của nhân dân ta.
Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn không chỉ là nơi để các gia đình liệt sĩ, các đoàn đại biểu của Đảng và Nhà nước, chính quyền các địa phương đến viếng thăm và thực hiện công việc đền ơn đáp nghĩa...
...mà còn là nơi hành hương của nhân dân khắp mọi miền đất nước và bạn bè quốc tế theo truyền thống đạo lý cao đẹp của dân tộc Việt Nam “Uống nước nhớ nguồn”.
Trong không khí trang nghiêm, thành kính, đồng chí Nguyễn Văn Thi, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Thanh Hóa cùng các thành viên trong đoàn công tác của tỉnh đã dâng hoa, dâng hương tại Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh và các anh hùng liệt sĩ; đài liệt sỹ nghĩa trang Quốc tế Việt Lào, dành một phút mặc niệm tưởng nhớ các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh vì nghĩa vụ quốc tế cao cả.
Trước anh linh của các anh hùng liệt sĩ, đoàn đại biểu tỉnh Thanh Hóa thể hiện quyết tâm của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong tỉnh phấn đấu hoàn thành thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh; tiếp tục quan tâm, chăm lo và thực hiện tốt các chế độ, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với thân nhân gia đình chích sách, người có công với cách mạng.
Nghĩa trang liệt sĩ Quốc tế Việt – Lào là nơi yên nghỉ của gần 11 nghìn liệt sỹ bộ đội, quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam, đã hy sinh khi làm nhiệm vụ quốc tế cao cả trên đất nước Lào. Trong số hơn 3000 mộ liệt sỹ đã xác định được danh tính, địa chỉ, có 348 liệt sỹ là con em của quê hương Thanh Hóa. Tại đây, còn có khoảng 6.900 phần mộ chưa rõ tên cũng như quê quán, 570 mộ có tên, nhưng chưa rõ quê. Cùng với các địa phương: Nghệ An, Nam Định, Bắc Giang, Hải Phòng, Hải Dương, thì Thanh Hóa là tỉnh có số lượng mộ liệt sỹ lớn nhất đang được quy tập tại đây.
Đoàn công tác cũng đã trao quà của Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ tỉnh Thanh Hóa cho Ban quản lý nghĩa trang liệt sĩ Việt – Lào, cảm ơn Ban quản lý đã quan tâm, chăm sóc chu đáo các phần mộ của những anh hùng liệt sĩ đang an nghỉ tại nghĩa trang, trong đó có các anh hùng liệt sỹ là con em Thanh Hóa.
Nhân dịp này, đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Văn Thi cùng đoàn công tác đã đến thăm, tặng quà thương binh ¼ Nguyễn Huy Nhung, thôn Quang Tiến và mẹ liệt sỹ Nguyễn Thị Vinh, thôn Hợp Tiến, xã Hùng Sơn, huyện Anh Sơn.
Đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Văn Thi và các thành viên trong đoàn đã đến thăm mô hình trồng chè sạch tại xã Hùng Sơn, Nhà máy chế biến các sản phẩm từ tinh bột sắn của Công ty cổ phần Á Châu Hoa Sơn, xã Hoa Sơn và khu du lịch sinh thái cộng đồng bản Cao Vều, xã Phúc Sơn, huyện Anh Sơn, tỉnh Nghệ An./.