Khi nhận được sự giúp đỡ, bạn sẽ phản kháng thế nào? Trong trường hợp phạm lỗi, bạn sẽ có những bước hành động nào để bày tỏ sự nhận thức về sai lầm của mình? Những động thái nào thể hiện phẩm chất đạo đức, tư duy văn hoá của bạn? Đó chính là lời cảm ơn và lời xin lỗi. Nói lên lòng biết ơn, xin lỗi có vẻ đơn giản, nhưng không phải ai cũng có khả năng thực hiện điều này. Văn hoá biết ơn, xin lỗi là một phần quan trọng của cuộc sống chúng ta.
'Cảm ơn' là cách diễn đạt lòng biết ơn, sự tôn trọng và lòng quý mến của mình dành cho những người đã hỗ trợ chúng ta trong những thời điểm khó khăn. Hoặc đơn giản là, lời cảm ơn đó được nói ra để tri ân lòng tốt, lòng chân thành mà người khác dành cho ta. Lời cảm ơn có thể được trao đến tất cả mọi người, đối với những người ta quý mến và yêu thương. Ngược lại, lời 'xin lỗi' là cách thể hiện sự hối tiếc, sự ân hận của bản thân khi gặp sai lầm. Một lời xin lỗi nhẹ nhàng có thể làm dịu đi sự tức giận, giúp con người hiểu biết về nhau hơn.
Lời cảm ơn và xin lỗi là những yếu tố văn hoá quan trọng đối với con người. Chúng là tiêu chí đo lường, nguyên tắc đạo đức, và là phản ánh của sự giáo dục, giao dục, trình độ giao tiếp và tư duy của mỗi cá nhân. Mặc dù chỉ là một câu nói đơn giản, nhưng lại chứa đựng một sức mạnh lớn lao. Lời cảm ơn khi ta được giúp đỡ, lời xin lỗi khi ta vô tình làm sai, tất cả những điều này sẽ kết nối mọi người trong cộng đồng và xã hội, giúp chúng ta thấu hiểu và đồng cảm với nhau trong cuộc sống.
Bày tỏ lòng biết ơn đối với cha mẹ vì đã mang lại cuộc sống cho ta, cảm ơn thầy cô vì đã hướng dẫn, truyền đạt kiến thức, và cảm ơn những người đã giúp đỡ ta trong những khoảnh khắc khó khăn. Lời xin lỗi nếu ta vô tình làm cha mẹ tức giận, xin lỗi khi ta còn trẻ con, chưa biết điều gì là đúng và sai để học hỏi và sửa sai.
Những từ cảm ơn và xin lỗi, mặc dù đơn giản nhưng ngày nay người ta càng ít diễn đạt. Bạn đã để ý bao nhiêu người thể hiện lòng biết ơn khi nhận đồ từ người bán hàng hay khi nhận lại tiền thừa? Lời cảm ơn đơn giản nhưng ít ai làm được. Chúng ta thường cho rằng việc mua hàng là trả tiền, và do đó, chúng ta không cần phải cảm ơn. Hoặc trong những tình huống va chạm nhẹ, người ta ít khi quan tâm đến người bị va chạm và đôi khi thậm chí không xin lỗi. Những hành động này tạo ra ấn tượng tiêu cực về thái độ và giao tiếp, khiến chúng ta trở nên không lịch sự và thiếu văn hóa.
Ở Việt Nam, văn hoá cảm ơn và xin lỗi vẫn chưa thực sự phát triển ở một số người. Đặc biệt, giới trẻ thường không tự nhiên diễn đạt lòng biết ơn khi nhận sự giúp đỡ và quên xin lỗi khi phạm lỗi. Phụ huynh thường tha thứ cho con cái khi chúng mắc lỗi và không dạy chúng biết xin lỗi. Khi nhận quà, trẻ thường không biết cảm ơn và nhận bằng hai tay. Cả những người lớn cũng thường ngần ngại thừa nhận sai lầm của mình trước mặt con cái. Những thực tế này làm cho văn hoá cảm ơn và xin lỗi trở nên mờ nhạt trong xã hội hiện nay.
Nguyên nhân chính của vấn đề này là sự phát triển của công nghệ. Smartphone, mặc dù là tiện ích lớn, nhưng lại làm giảm giao tiếp trực tiếp giữa con người. Thay vì gặp gỡ và nói chuyện, mọi người chọn cách nhắn tin, gọi điện, video call. Ở nơi công cộng, mọi người thường mải mê với điện thoại và quên đi việc giao tiếp trực tiếp. Hơn nữa, xã hội hiện đại quan trọng tiền bạc hơn, và phụ huynh thường dành nhiều thời gian kiếm tiền hơn là dạy dỗ con cái về kỹ năng sống. Những trường hợp trên mạng xã hội như việc không cảm ơn khi nhận tiền mừng tuổi hay gặp sự cố mà không xin lỗi chỉ là minh chứng rõ ràng cho việc giáo dục văn hoá cảm ơn và xin lỗi cần được cải thiện.
Tuy nhiên, không chỉ có những lời cảm ơn làm người ta phải kính trọng, đồng tình và yêu mến. Đôi khi, hành động nhỏ như sự cúi đầu cảm ơn của một học sinh lớp 4 ở Cần Thơ khi được ô tô nhường đường cũng mang lại niềm hạnh phúc và sự tôn trọng từ xã hội.
Lời cảm ơn và xin lỗi nếu được diễn đúng lúc và đúng chỗ sẽ làm cho cuộc sống trở nên thoải mái, nhẹ nhàng hơn. Hai từ đơn giản này có thể giải quyết những mâu thuẫn, làm tăng thêm tình yêu thương và quan tâm lẫn nhau. Ngược lại, việc tiết kiệm hai từ này có thể để lại những hậu quả khó lường. Trẻ em không được dạy cách cảm ơn và xin lỗi sẽ không hiểu giá trị của những điều quý giá họ đang có, không biết xin lỗi khi mắc lỗi, không biết tự sửa sai,... dẫn đến việc chúng trở thành những người vô ơn, thiếu giáo dục. Hơn nữa, nó khiến cho chúng ta bị cô lập, không có sự giúp đỡ khi gặp khó khăn.
Vì vậy, ngay từ khi còn nhỏ, việc giáo dục về văn hoá cảm ơn và xin lỗi là vô cùng quan trọng. Chúng ta cần là người mẫu cho trẻ em, biết bày tỏ lòng cảm ơn khi cần và xin lỗi khi mắc phải sai lầm. Điều này giúp chúng hiểu rõ về một tầm quan trọng trong cuộc sống, đồng thời giúp chúng phát triển một văn hoá tích cực.
'Lời nói có thể thay đổi mọi thứ', vì vậy hãy chọn những từ ngữ làm cho mọi người cảm thấy vui vẻ, thoải mái và hài lòng. Văn hoá cảm ơn và xin lỗi sẽ làm cho cuộc sống của chúng ta trở nên an lành, hạnh phúc hơn. Hãy thực hiện và truyền đạt nó lại cho thế hệ sau, để mỗi người luôn sống trong niềm vui và hạnh phúc.