Mất khứu giác có hồi phục được không chính là thắc mắc của nhiều người khi bị nhiễm Covid. Vậy làm cách nào để thoát khỏi tình trạng này, mời bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây để biết được câu trả lời chính xác nhé!
1. Mất khứu giác là gì?
Không phải ai cũng biết, khứu giác có vai trò quan trọng liên quan đến trí nhớ, cảm xúc giúp con người nhận biết được mùi hương. Khi bị mất khứu giác bạn sẽ không thể ngửi được một hoặc nhiều mùi hương khác nhau.
Tình trạng này thường xảy ra một bên mũi nên người bệnh khó có thể nhận ra được. Mặc dù vẫn cảm nhận được vị chua cay, mặn, ngọt nhưng người bệnh lại không cảm nhận được mùi vị thơm ngon của món ăn. Nguy hiểm hơn, người bị mất khứu giác không thể phát hiện ra những mùi có hại như: rò rỉ gas, khí độc, khói sinh ra trong các vụ cháy nổ,…
Đồng thời người bệnh cũng không phân biệt được thực phẩm ôi thiu, nên khi ăn vào dễ dẫn đến hiện tượng nhiễm trùng đường tiêu hóa, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Mất khứu giác là tình trạng không ngửi được một hay nhiều mùi hương khác nhau
Tại sao bị Covid lại gây mất khứu giác?
Trước khi giải đáp thắc mắc mất khứu giác có hồi phục được không, thì bạn nên đọc những thông tin dưới đây để hiểu rõ cơ chế gây mất khứu giác khi mắc bệnh.
Mất khứu giác khi nhiễm Covid là do virus SARS-CoV-2 gây tổn thương tế bào hỗ trợ thần kinh trong mũi - nơi kết nối giữa não và mũi.
Được biết tế bào hỗ trợ thần kinh có nhiều thụ thể ACE2 có vai trò quan trọng trong việc dẫn truyền tín hiệu mùi hương lên não. Khi các tế bào này bị tổn thương, chức năng khứu giác của bạn sẽ bị rối loạn, não không nhận được xung động thần kinh khiến bạn không ngửi được mùi.
Khi xâm nhập vào cơ thể, virus sẽ bám vào thụ thể ACE2 tập trung nhiều ở các tế bào hệ hô hấp. Do có các protein cầu gai nhận ra thụ thể này nên virus nhanh chóng sáp nhập vào vỏ tế bào, từ đó chuyển gen gây bệnh vào trong tế bào.
Mặc dù các tế bào thần kinh khứu giác bên trong mũi không có thụ thể ACE2 nhưng do nằm giữa tế bào hỗ trợ thần kinh nên virus dễ liên kết và tấn công vào đây.
Khi gắn với ACE2 virus sẽ làm chết các tế bào thần kinh trong mũi, đồng thời làm mất các lông mao cảm giác. Do đó mùi hương không liên kết được với lông mao dẫn đến chứng mất mùi.
Mất khứu giác khi nhiễm Covid là do sự tấn công của virus SARS-CoV-2 gây tổn thương tế bào hỗ trợ thần kinh khứu giác
2. Mất khứu giác có hồi phục được không?
Mất khứu giác có hồi phục được không đang là vấn đề được nhiều người quan tâm và lo lắng khi bị nhiễm Covid.
Thông thường các tế bào hỗ trợ thần kinh sẽ được tái tạo mới và thay thế tế bào bị tổn thương. Điều này giúp cho tế bào thần kinh và lông mao có thể liên kết với mùi hương, nhờ đó bạn sẽ sớm ngửi được mùi sau một thời gian.
Việc chữa trị sớm các triệu chứng do Covid gây ra sẽ giúp bạn nhanh chóng phục hồi khứu giác. Vậy tình trạng mất mùi kéo dài bao lâu thì hết? Hiện nay vẫn chưa có phương pháp xác định chính xác thời gian mất khứu giác ở người nhiễm Covid.
Phần lớn người bệnh bị mất khứu giác trong khoảng 2 tuần và phục hồi ngay sau đó 10 ngày. Tuy nhiên cũng có trường hợp kéo dài lâu hơn, thậm chí còn bị mất khứu giác vĩnh viễn không thể hồi phục được.
3. Cách lấy lại khứu giác hiệu quả
Hiện nay vẫn chưa có cách nào điều trị mất khứu giác hiệu quả. Người bệnh chỉ có thể rèn luyện và tập ngửi các mùi hương khác nhau để mũi vừa học vừa nhớ lại những mùi quen thuộc:
Tập ngửi mùi:
Tập ngửi mùi là phương pháp đơn giản, mang lại hiệu quả khi sử dụng bộ não ghi nhớ mùi hương. Bởi vì các tế bào hỗ trợ thần kinh khứu giác vẫn chưa tổn thương do virus nên việc lặp đi lặp lại mùi sẽ hình thành nên phản xạ dẫn truyền lên não từ đó phục hồi nhanh chóng khứu giác.
Cách thực hiện như sau, mỗi ngày bạn nên ngửi khoảng 4 - 6 mùi. Mỗi mùi chỉ nên ngửi trong khoảng 20 - 30 giây, đồng thời nhắm mắt và nhớ lại mùi hương lúc trước.
Lúc đầu bạn nên tập ngửi các mùi quen thuộc, nhẹ nhàng sau đó tăng dần độ khó bằng cách ngửi các mùi đặc trưng hơn. Những người bị mất vị giác cũng có thể áp dụng cách làm này để nếm thử món ăn và hồi tưởng lại mùi vị trước đó.
Để nhanh chóng hồi phục khứu giác bạn nên tập ngửi các mùi hương quen thuộc như mùi các loại trái cây
Sử dụng thuốc:
Người nhiễm Covid có thể sử dụng thuốc Corticoid xịt mũi tại chỗ khi có triệu chứng nghẹt mũi, mất khứu giác. Loại thuốc này chỉ có ý nghĩa đối với các trường hợp cấp tính và không mang lại hiệu quả cho người mất khứu giác mạn tính.
Để mang lại hiệu quả, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ tuyệt đối không tự ý sử dụng để tránh tình trạng làm tổn thương niêm mạc mũi, gây mất khứu giác kéo dài.
Chắc hẳn sau khi đọc xong bài viết bạn đã có câu trả lời mất khứu giác có hồi phục được không. Mặc dù đã khỏi bệnh nhưng tình trạng mất khứu giác vẫn kéo dài mãi không khỏi thì bạn nên tìm gặp bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán chính xác nguyên nhân.
4. Khám và điều trị mất khứu giác hậu Covid tại MEDLATEC
Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là một trong những địa chỉ khám chữa hậu Covid uy tín hiện nay. Khi đến đây bạn sẽ được thăm khám trực tiếp bởi các chuyên gia hô hấp và tai mũi họng giàu kinh nghiệm.
Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC đã trở thành đơn vị đầu tiên trong nước vinh dự nhận được hai chứng chỉ đáng tin cậy là: ISO 15189:2012 [tiêu chuẩn chất lượng phòng xét nghiệm y học do Bộ Khoa học và Công nghệ cấp phép] và CAP [tiêu chuẩn chất lượng phòng xét nghiệm của Hội Bệnh học Hoa Kỳ]. Vì vậy mọi kết quả thăm khám tại bệnh viện sẽ luôn đảm bảo chính xác.
Đặc biệt, hiện nay MEDLATEC đang thực hiện chương trình tư vấn và khám sức khỏe hậu Covid miễn phí cùng chuyên gia, kéo dài đến 31/5/2022 với những ưu đãi sau:
-
Miễn phí khám và tư vấn hậu Covid-19 cùng chuyên gia.
-
Tặng voucher miễn phí xét nghiệm kiểm tra men gan và đường máu.
-
Tặng 1 túi khẩu trang [5 chiếc] cho mỗi khách hàng đến khám.
-
Miễn phí xe đưa đón tại khu vực miền Bắc với nhóm từ 20 người trở lên đến các địa điểm Bệnh viện, phòng khám của MEDLATEC thăm khám bệnh lý.
-
Áp dụng khám bảo hiểm y tế.
Lưu ý, chương trình áp dụng tại hệ thống Bệnh viện và các Phòng khám MEDLATEC sau:
-
Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC - 42 Nghĩa Dũng, Ba Đình, Hà Nội
-
Phòng khám Đa khoa MEDLATEC - 99 Trích Sài, Tây Hồ, Hà Nội
-
Phòng khám Đa khoa MEDLATEC - 03 Khuất Duy Tiến, Thanh Xuân, Hà Nội
-
Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Vĩnh Phúc - 119 Nguyễn Tất Thành, Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc
-
Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Thanh Hóa - 12 Phạm Ngũ Lão, phường Đông Sơn, TP Thanh Hóa
-
Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Hồ Chí Minh - 98 Thích Quảng Đức, phường 05, quận Phú Nhuận, TP Hồ Chí Minh.
Sau khi khỏi Covid nhưng vẫn bị mất khứu giác kéo dài thì bạn nên đi thăm khám sớm
Để được trải nghiệm các dịch vụ y tế chất lượng cao, quý khách vui lòng liên hệ hotline: 1900 56 56 56 hoặc truy cập vào website: medlatec.vn, chuyên viên sẽ kết nối và hỗ trợ kịp thời.
Độc giả gửi câu hỏi tại đây
Trả lời:
Mất mùi hay vị giác là một trong những triệu chứng thường gặp khi mắc Covid-19. Các nghiên cứu chỉ ra, có đến 60%-80% bệnh nhân Covid-19 bị thay đổi mùi vị và có khoảng 10% mất mùi trong nhiều tuần.
Bác sĩ cho bệnh nhân ngửi ống chứa mùi hương tại Nice, Pháp ngày 8/2. Ảnh: AP.
Không có cách nào để xác định chính xác khi nào kết thúc tình trạng mất vị giác, khứu giác ở bệnh nhân Covid-19. Tuy nhiên, có rất nhiều nghiên cứu chỉ ra mất vị giác, khứu giác có xu hướng diễn ra trong thời gian ngắn [thường dưới 2 tuần] và phục hồi nhanh chóng [trong vòng 10 ngày]. Hiện tượng này có thể tồn tại lâu hơn, thậm chí không thể phục hồi.
Mất vị giác, khứu giác do Covid-19 không phải là dấu hiệu bệnh nặng, càng không phải là dấu hiệu cho thấy bệnh nhân đang dần khỏi bệnh rồi tái phát. Người mắc không cần điều trị vì triệu chứng sẽ tự hết.
Một phương pháp mà người bệnh có thể áp dụng tại nhà là xông hơi, giúp giảm viêm, tắc nghẽn đường mũi và lấy lại khứu giác, vị giác đã mất nhanh nhất. Bệnh nhân chỉ cần đun sôi nước xông, trùm khăn dày lên đầu để hơi nước xông vào lỗ mũi. Thực hiện trong khoảng 10-15 phút, một lần mỗi ngày
Lưu ý, người bệnh cần thực hiện đúng cách, đặc biệt với trẻ nhỏ. Không lạm dụng xông hơi, không được xông trực tiếp vào người trẻ, nhất là trẻ dưới 30 tháng tuổi, trẻ có tiền sử động kinh, sốt co giật hay dị ứng với tinh dầu. Trẻ có bệnh lý nền cần tuân thủ theo tư vấn và chỉ định của bác sĩ.
BS. Phạm Xuân Huy
Giảng viên Học viện Quân y
Suckhoedoisong.vn - Một trong những triệu chứng của người nhiễm SARS-CoV-2 là mất khứu giác [anosmia]. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn là một vấn đề sức khỏe cộng đồng nếu gia tăng tỷ lệ dân số với tình trạng mất khứu giác vĩnh viễn.
Mất khứu giác và vị giác phổ biến hơn ở bệnh nhân COVID-19 trẻ tuổi.
Mất mùi có liên quan đến COVID-19
Mất khứu giác là chỉ số được báo cáo sớm nhất và phổ biến liên quan đến loại virus này. Đồng thời đây là dấu hiệu để phát hiện người mắc COVID-19 hiệu quả hơn so với các triệu chứng như sốt và ho.
Mất khứu giác hoặc vị giác đột ngột có liên quan đến COVID-19, ngay cả khi không có các triệu chứng khác như sốt và ho dai dẳng. Tình trạng mất khứu giác đối với đa số bệnh nhân nhiễm bệnh có xu hướng diễn ra trong thời gian ngắn [thường dưới 2 tuần] và phục hồi nhanh chóng [trong vòng 10 ngày], mặc dù ở một số bệnh nhân, nó có thể tồn tại lâu hơn, thậm chí không thể phục hồi - đặc biệt với COVID-19 kéo dài.
Không giống như trong các trường hợp cảm lạnh và một số trường hợp cúm mà nguyên nhân mất khứu giác có xu hướng liên quan đến nghẹt mũi [nghẹt mũi do tích tụ chất nhầy], trong COVID-19 mất khứu giác đột ngột có thể liên quan trực tiếp đến nhiễm trùng SARS-CoV-2 trong biểu mô mũi và các tế bào thần kinh khứu giác mà không có bất kỳ tắc nghẽn nào. Do đó, những người bị mất khứu giác đột ngột nên được nghi ngờ là dương tính với COVID-19, cần làm xét nghiệm để xác nhận và bắt đầu cách ly / tự cách ly ngay lập tức.
Tỷ lệ mất khứu giác chính xác ở bệnh nhân COVID-19 thay đổi đáng kể tùy thuộc vào các ước tính nghiên cứu khác nhau và các đặc điểm / nhân khẩu học thuần tập, tuy nhiên, ước tính được cho là mất khứu giác ở khoảng 20-50% tổng số bệnh nhân trên toàn thế giới.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng mất khứu giác và vị giác trong COVID-19 phổ biến hơn ở những người trẻ tuổi so với những bệnh nhân lớn tuổi và không có sự khác biệt lớn giữa nam và nữ, mặc dù một số nghiên cứu cho thấy những phụ nữ trẻ có chỉ số BMI cao hơn thì nguy cơ càng cao.
Một số nghiên cứu đã chỉ ra tỷ lệ mất khứu giác ở các nước phương Tây cao hơn so với các nước Đông Á - mặc dù điều này một phần có thể do báo cáo không đầy đủ về tất cả các triệu chứng, cũng như một số biến thể virus tiềm ẩn hoặc sự khác biệt về gen của vật chủ.
Cơ chế gây mất mùi?
Cơ chế mất mùi cơ bản trong COVID-19 vẫn đang được tiếp tục khám phá khi nhiều nghiên cứu đang được thực hiện. Ttuy nhiên, một số giả thuyết và quan sát ban đầu có thể giải thích tại sao việc mất khứu giác và vị giác xảy ra nhiều ở bệnh nhân COVID-19 ngay cả khi không có các triệu chứng nghẹt mũi khác như với SARS, cảm lạnh và cúm.
Trong một tỷ lệ nhỏ những người bị nghẹt mũi và chảy nước mũi, sự tắc nghẽn vật lý của mũi với chất nhầy sẽ làm giảm mùi. Tuy nhiên, phần lớn bệnh nhân COVID-19 bị mất khứu giác thường không bị nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi, và do đó, các cơ chế khác phải liên quan.
Vì vậy, điều gì có thể gây ra mất mùi đột ngột trong COVID-19? SARS-CoV-2 gây tổn thương tế bào hỗ trợ thần kinh trong mũi, là nguyên nhân mất khứu giác. Có hai loại tế bào liên quan gồm tế bào cảm nhận mùi và tế bào hỗ trợ thần kinh. Các nghiên cứu giai đoạn đầu cho rằng, virus tấn công chọn lọc vào tế bào cảm nhận mùi, những tế bào này có liên hệ với tế bào cảm nhận mùi trên não, điều này gây nên sự lo ngại virus theo đó sẽ lan lên não. Tuy nhiên, giải phẫu bệnh tử thi cho thấy SARS-CoV-2 rất hiếm khi xâm nhập vào não, giả thiết tế bào cảm nhận mùi bị tổn thương cũng không chắc chắn.
Một nghiên cứu của Đại học Harvard, đã phát hiện ra rằng tế bào hỗ trợ thần kinh có rất nhiều thụ thể ACE2, trong khi tế bào cảm nhận mùi thì không. Virus SARS-CoV-2 lại chỉ tấn công vào những tế bào có thụ thể ACE2. Như vậy, giả thuyết virus tấn công các tế bào hỗ trợ thần kinh gây mất khứu giác hoặc rối loạn ở mức độ nhất định, đã dần nhận được sự đồng thuận của giới khoa học.
Khi SARS-CoV-2 liên kết với ACE2 / TMPRSS2 trên các tế bào bền vững trong mũi, các tế bào này sẽ chết dẫn đến mất các lông mao cảm giác trên các tế bào thần kinh thụ cảm khứu giác. Do đó, chất tạo mùi không liên kết được với lông mao của tế bào thần kinh, do đó gây ra chứng thiếu máu. Tất cả những điều này có thể xảy ra rất nhanh chỉ trong 1 hoặc 2 ngày.
Trong khi điều này xảy ra, các tế bào gốc có thể nhanh chóng tái tạo các tế bào trung tâm [thường trong vòng 3-7 ngày], cho phép các lông mao trên tế bào thần kinh khứu giác tái tạo cho phép các chất tạo mùi một lần nữa liên kết với các tế bào thần kinh và khứu giác phục hồi [trong vòng một hoặc hai ngày nữa].
Một nghiên cứu trên 202 bệnh nhân COVID-19 trong một tháng cũng cho thấy tỷ lệ hồi phục là 49%. Nhưng một số bệnh nhân cũng bị tổn thương khá nghiêm trọng, thậm chí có những ca mất khứu giác kéo dài, hồi phục không hoàn toàn, hoặc cảm nhận mùi khác so với mùi trong trí nhớ, thậm chí mùi hôi thối, khó chịu.
Cho đến nay, chưa có phương pháp điều trị rối loạn khứu giác hiệu quả, nhưng có thể rèn luyện khứu giác, tức là cho bệnh nhân tập ngửi những mùi nhất định để mũi học lại mùi.
Theo các nhà nghiên cứu, hậu quả của việc mất khứu giác có thể rất nghiêm trọng, ví dụ, người mất khứu giác ít có khả năng phát hiện ra thực phẩm hư hỏng và khói trong các vụ hỏa hoạn. Một nghiên cứu năm 2014 cho thấy người mất khứu giác có nguy cơ gặp phải các biến cố nguy hiểm, chẳng hạn như ăn thức ăn ôi thiu, cao hơn gấp đôi so với những người bình thường.
Nguyễn Minh Anh
[theo Havard Health]