Lỗ tiểu thấp là dị tật thường gặp ở trẻ em trai [tỉ lệ 1/300]. Bệnh có thể gây khó khăn trong sinh hoạt tình dục cũng như gây vô sinh về sau, chính vì vậy bệnh cần được phát hiện và phẫu thuật sớm.
1. Lỗ tiểu thấp là gì?
Lỗ tiểu thấp [lỗ tiểu đóng thấp] là lỗ tiểu nằm thấp so với vị trí bình thường ở đỉnh quy đầu [Hình 1]. Vị trí lỗ tiểu càng xa đỉnh quy đầu thì bệnh càng nặng, phẫu thuật càng khó khăn.
Lỗ tiểu thấp là một dị tật thường gặp ở trẻ trai [tỉ lệ 1/300].
Hình 1: lỗ tiểu bình thường [A], lỗ tiểu thấp [B]
2. Những biểu hiện của lỗ tiểu thấp
Lỗ tiểu nằm thấp so với vị trí bình thường ở đỉnh quy đầu [Hình 2]. Lỗ tiểu thấp làm cho trẻ khi đái tia nước tiểu không thẳng về phía trước mà thường lệch xuống phía dưới chân hoặc ra phía sau.
Phân loại lỗ tiểu thấp dựa vào vị trí lỗ tiểu sau khi đã sửa cho dương vật thẳng gồm 3 thể: thể trước [thể nhẹ] chiếm khoảng 50%, thể giữa [thể trung bình] chiếm khoảng 20% và thể sau [thể nặng] chiếm khoảng 30% [Hình 2].
Dương vật bị cong
Da quy đầu thừa ở mặt lưng nhưng lại thiếu da ở mặt bụng
Lỗ tiểu thấp hay đi kèm theo một số bệnh cũng ở bộ sinh dục như tinh hoàn ẩn, thoát vị bẹn. Ngoài ra lỗ tiểu thấp thể nặng [lỗ tiểu nằm ở gần bìu] thì có thể kèm theo dị tật dương vật nằm thấp so với bìu [chuyển vị dương vật bìu], bìu chẻ đôi. Trong một số trường hợp đây còn là một biểu hiện của rối loạn phát triển giới tính [intersex].
Hình 2: Các vị trí của lỗ tiểu trong lỗ tiểu thấp
4. Tật lỗ tiểu thấp gây ảnh hưởng như thế nào?
Tật lỗ tiểu thấp không gây ra khó tiểu nhưng đường dẫn nước tiểu [niệu đạo] có thể phát triển kém. Khi lỗ tiểu thấp thể nặng bé trai phải ngồi tiểu như phụ nữ. Vì vậy mức độ ảnh hưởng nặng hay nhẹ dựa trên vị trí lỗ tiểu.
Đối với tật cong dương vật nếu không điều trị thì về sau ở tuổi trưởng thành gây khó khăn trong giao hợp. Những trường hợp cong nặng cần phẫu thuật nhiều lần để chỉnh sửa.
Trong lỗ tiểu thấp vị trí lỗ tiểu bất thừng kết hợp với cong dương vật có thể dẫn tới vô sinh về sau.
5. Lứa tuổi thích hợp để chỉnh sửa dị tật lỗ tiểu thấp:
Lứa tuổi phẫu thuật thích hợp nhất là từ 6 tháng tuổi cho đến trước 18 tháng. Nên mổ trước 18 tháng tuổi vì đứa trẻ khi lớn lên sẽ không nhớ những gì xảy ra trước lứa tuổi này, như vậy sẽ tránh mặc cảm cho bé trai về sau. Ngoài ra trong lứa tuổi này phẫu thuật cũng có tỷ lệ thành công tốt hơn so với mổ trễ. Đối với những trường hợp đặc biệt như dương vật nhỏ thì bé trai được mổ trễ hơn. Việc quyết định thời điểm phẫu thuật ở những trường hợp này là do bác sĩ chuyên khoa.
6. Phẫu thuật chỉnh sửa được thực hiện như thế nào?
Phẫu thuật điều trị lỗ trị lỗ tiểu thấp là cần thiết nhằm dưa lỗ tiểu về vị trí ở đỉnh quy đầu và tạo hình dáng thẳng cho dương vật, giúp bé trai không mặc cảm khi lớn lên và quan trọng nhất là nếu lỗ tiểu ở vị trí bình thường thì khả năng có con cao hơn khi lập gia đình sau này.
Phương pháp phẫu thuật điều trị bệnh được thực hiện tùy theo mức độ nặng nhẹ của dị tật. Đa số các trường hợp là chỉ cần phẫu thuật chỉnh sửa trong một lần mổ. Những trường hợp nặng [lỗ tiểu lệch về phía bìu kèm theo cong dương vật] cần đến 2 lần mổ.
Phẫu thuật lỗ tiểu thấp là phẫu thuật tạo hình khó nên có thể xảy ra biến chứng như rò, hẹp niệu đạo [đường tiểu], túi thừa niệu đạo... sau mổ. Rò niệu đạo hay gặp nhất [10 -20%], trong đó ngoài lỗ tiểu ở đỉnh quy đầu còn thêm một lỗ tiểu khác ở bụng dương vật, hay gặp ở vị trí lỗ tiểu cũ. Khi có rò xảy ra, cần chờ 6 tháng sau mổ lại để vá lỗ rò.
Thời gian nằm viện: tùy theo bệnh thuộc dạng nhẹ hay nặng mà thời gian nằm viện dài hay ngắn, dạng nhẹ từ 5-7 ngày, dạng nặng 12-14 ngày.
Trẻ cần được tái khám định kỳ theo hẹn của bác sỹ, thời gian khám lại tuỳ thuộc vào thể bệnh, phương pháo phẫu thuật của từng trường hợp cụ thể.
P. Giáo sư Trần Ngọc Sơn đã có nhiều năm làm việc trong điều trị dị tật lỗ tiểu thấp. Để được tư vấn về bệnh vui lòng liên hệ Hotline 0974184568 hoặc cho trẻ đến khám PGS Sơn tại Trung tâm kỹ thuật cao bệnh viện Xanh Pôn Hà Nội.
Lỗ tiểu lệch thấp là một khuyết tật bẩm sinh ở bé trai khi nơi mở của niệu đạo không nằm ở đầu dương vật mà di lệch xuống dưới. Việc điều trị trong phần lớn các trường hợp là phẫu thuật lỗ tiểu lệch thấp, tạo hình một thì, giúp đường tiểu của trẻ tái tạo cấu trúc như bình thường. Các thông tin dưới đây sẽ giúp cha mẹ phát hiện bệnh sớm và nhanh chóng đưa trẻ khám để được can thiệp đúng chuyên khoa.
Niệu đạo là một ống nhỏ qua đó giúp nước tiểu thoát ra khỏi bàng quang và thoát ra khỏi cơ thể qua lỗ tiểu.
Dị tật lỗ tiểu thấp là một khuyết tật bẩm sinh ở trẻ trai; trong đó, lỗ niệu đạo nằm ở mặt dưới của dương vật thay vì ở đầu. Nguyên nhân của dị tật này cho đến nay chưa được hiểu biết rõ ràng. Trong khi đó, có giả thiết cho rằng là do các sự cố xảy ra trong hoạt động của một số hormone kích thích sự hình thành niệu đạo và bao quy đầu trong quá trình dương vật phát triển ở thai nhi nam. Tuy nhiên, nhiều yếu tố khác cũng có thể đóng một vai trò nhất định với các bằng chứng sau đây:
- Tiền căn gia đình: Tình trạng này sẽ phổ biến hơn ở trẻ sơ sinh nếu đã có anh trai bị dị tật lỗ tiểu thấp.
- Di truyền học: Một số biến thể gen có thể gây phá vỡ các hormone kích thích sự hình thành bộ phận sinh dục nam.
- Tuổi mẹ trên 35: Một số nghiên cứu cho thấy rằng trẻ có thể tăng nguy cơ bị dị tật lỗ tiểu thấp nếu tuổi mẹ trên 35 tuổi.
- Tiếp xúc với một số chất độc trong khi mang thai: Có một vài suy đoán về mối liên quan giữa dị tật lỗ tiểu thấp và sự tiếp xúc của người mẹ trong quá trình mang thai với một số hormone hoặc chất hóa học như thuốc trừ sâu hoặc hóa chất công nghiệp.
Dù là gây ra do nguyên nhân gì, dị tật lỗ tiểu thấp là một bất thường không phải là quá hiếm gặp. Dị tật này dù không gây khó khăn trong việc chăm sóc trẻ trong giai đoạn sơ sinh nhưng lại có thể gây ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống tâm sinh lý của trẻ khi lớn lên. Không những thế, dị dạng dương vật còn có thể tác động tiêu cực đến khả năng sinh sản khi người nam vào tuổi trưởng thành.
Chính vì vậy, việc điều trị dị tật lỗ tiểu thấp chủ yếu là bằng phẫu thuật và cần được tiến hành sớm, ít nhất là trước tuổi đến trường. Từ đó, trẻ mới có thể đi tiểu lại như bình thường và chức năng duy trì nòi giống về sau mới được đảm bảo.
Dị tật lỗ tiểu thấp xảy ra ở trẻ trai, có thể khả hưởng đến khả năng sinh sản khi người nam trưởng thành
Trong dị tật lỗ tiểu thấp, lỗ mở của niệu đạo nằm ở mặt dưới của dương vật thay vì ở đầu. Đôi khi lỗ mở nằm ở giữa hoặc gốc dương vật và hiếm gặp là lỗ mở nằm trong hoặc bên dưới bìu.
Các dấu hiệu và triệu chứng của dị tật lỗ tiểu thấp có thể bao gồm:
- Lỗ mở của niệu đạo được quan sát thấy ở một vị trí không phải là đầu dương vật
- Trục của dương vật có hướng cong xuống
- Bao quy đầu chỉ che phủ nửa trên của dương vật
- Luồng nước tiểu bất thường, trẻ tiểu phải ngồi
- Dương vật bị biến dạng khi cương cứng khi trẻ vào tuổi dậy thì
- Xuất tinh kém
- Vô sinh nam
Việc chẩn đoán dị tật lỗ tiểu thấp nhìn chung là khá đơn giản, vấn đề quan trọng là những can thiệp chỉnh sửa.
Một số dạng dị tật lỗ tiểu thấp rất nhỏ và đôi khi không cần thiết đến phẫu thuật mà chỉ cần thủ thuật đơn giản. Trong khi đó, với những dị tật lỗ tiểu đóng ở vị trí quá xa đầu dương vật kèm với dương vật biến dạng nặng, chỉ định phẫu thuật là cần thiết và thường được thực hiện khi trẻ trong độ tuổi từ 6 đến 12 tháng. Trẻ chỉ cần được thực hiện như một bệnh nhân ngoại trú mà hiếm khi phải qua đêm trong bệnh viện.
Ngày trước phẫu thuật, con bạn thường sẽ được yêu cầu không uống hoặc ăn bất cứ thứ gì sau nửa đêm vào đêm trước khi phẫu thuật hoặc ít nhất 6 đến 8 giờ trước khi phẫu thuật. Nếu trẻ phải uống thuốc, cần có ý kiến của bác sĩ và chỉ uống với một ngụm nước nhỏ.
Khi phẫu thuật bắt đầu, con bạn sẽ được gây mê toàn thân. Trẻ sẽ ngủ và điều này sẽ khiến trẻ không cảm thấy đau khi phẫu thuật. Nếu khiếm khuyết mức độ nhẹ, phẫu thuật lỗ tiểu lệch thấp, tạo hình một thì sẽ được tiến hành trong cùng một lần can thiệp. Bác sĩ phẫu thuật sẽ sử dụng một mảnh bao quy đầu nhỏ hoặc mô từ một vị trí khác để tạo ra một ống làm tăng chiều dài của niệu đạo. Chính việc kéo dài chiều dài của niệu đạo sẽ cho phép lỗ tiểu mở ra ở đầu dương vật. Do đó, những bé trai được sinh ra và phát hiện có dị tật lỗ tiểu thấp thì không nên cắt bao quy đầu sau khi sinh. Chính các mô phụ của bao quy đầu sẽ vô cùng cần thiết để sửa chữa về sau này.
Trong khi phẫu thuật, bác sĩ sẽ đặt ống thông vào niệu đạo để tạo một hình dạng mới. Ống thông có thể được khâu hoặc gắn chặt vào đầu dương vật, giúp giữ nó đúng vị trí. Sau phẫu thuật từ một đến hai tuần, ống thông sẽ được rút bỏ khi vết thương trong tạo hình lỗ tiểu mới cũng đã lành tốt.
Ngoài ra, ngay sau khi phẫu thuật, dương vật của trẻ sẽ được bác sĩ dán cố định vào thành bụng dưới để hạn chế di chuyển. Trẻ được khuyến khích mặc áo đầm thay cho quần, đeo một cốc nhựa đặt trên dương vật để bảo vệ khu vực vừa mới phẫu thuật. Toàn bộ các mũi khâu được sử dụng trong quá trình phẫu thuật dị tật lỗ tiểu thấp sử dụng chỉ tự tiêu nên sẽ không phải tháo ra sau đó. Con bạn cũng sẽ được khuyến khích uống nước để bé đi tiểu thường xuyên. Việc đi tiểu sẽ giữ áp lực tích tụ trong niệu đạo, tránh gây chít hẹp về sau.
Khi dị tật lỗ tiểu đóng ở vị trí quá xa đầu dương vật và gây ra những biến chứng nguy hiểm thì, trẻ sẽ được chỉ định phẫu thuật
Tương tự như các thủ thuật, phẫu thuật khác, phẫu thuật dị tật lỗ tiểu thấp cũng có một số rủi ro nhất định. Chính vì vậy, cha mẹ cần biết cách theo dõi và phát hiện sớm cho trẻ, nhất là sau khi đã được xuất viện về nhà. Các rủi ro có thể xảy ra sau phẫu thuật này bao gồm:
- Xuất hiện lỗ rò rỉ nước tiểu
- Cục máu đông lớn trong đường tiểu gây chèn ép
- Sẹo chít hẹp niệu đạo sau khi tạo hình
Lúc này, trẻ có thể cần nhập viện lại để chỉnh sửa thì hai đối với các bất thường phức tạp. Ngược lại, với các bất thường đơn giản, như sẹo chít hẹp, trẻ cần được can thiệp nong niệu đạo trong thời gian dài. Tuy nhiên, nhìn chung, tỷ lệ xảy ra biến chứng khá thấp và hầu hết các trẻ trai đều có một dương vật hoàn thiện sau phẫu thuật dị tật lỗ tiểu thấp một thì. Bộ phận này đảm bảo cho trẻ những sinh hoạt tiểu tiện như bình thường và khả năng hoạt động tình dục khi đến tuổi trưởng thành.
Để được như vậy, cha mẹ cần đưa trẻ đến các cuộc thăm khám tiếp theo với bác sĩ tiết niệu theo hẹn cho đến khi vết thương đã lành hẳn. Một số ít trường hợp sẽ cần tham vấn bác sĩ tiết niệu khi trẻ đến tuổi dậy thì.
Tóm lại, phẫu thuật dị tật lỗ tiểu thấp là một loại phẫu thuật nhằm chỉnh sửa lại bất thường tại đường tiểu nam của trẻ trai. Dù nguyên nhân vẫn chưa được xác định, dù dị tật này có nhiều biểu hiện đa dạng khác nhau, việc chỉ định can thiệp tạo hình cần lên kế hoạch sớm, giúp hoàn thiện lại các chức năng sinh lý bình thường cho dương vật của trẻ, phòng tránh các di chứng trên tâm lý cũng như khả năng sinh sản về sau.
Nguồn tham khảo: ncbi.nlm.nih.gov; mayoclinic.org
XEM THÊM:
XEM THÊM: