Thời gian gần đây, liên tiếp các sự việc đáng tiếc xảy ra với trẻ ở lứa tuổi vị thành niên. Đây là hồi chuông cảnh tỉnh với các bậc phụ huynh về cách giáo dục, định hướng cũng như quan tâm, chia sẻ với trẻ ở lứa tuổi này.
TS.BS Trần Thị Hồng Thu - Phó giám đốc Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương cho biết, không phải hiện nay mà từ khá lâu, vấn đề rối loạn tâm lý, trầm cảm lo âu vẫn luôn tồn tại, nhất là với trẻ vị thành niên đang trong thời kỳ thay đổi tâm sinh lý. Tuy nhiên, đa số trẻ lại chưa được phát hiện và can thiệp sớm để điều trị kịp thời. Hầu hết, các con chỉ được can thiệp khi đã có hậu quả - đây là một điều rất đáng tiếc.
Một trong số lý do khiến trẻ bị ảnh hưởng tâm lý, lo âu, trầm cảm đến từ những áp lực học tập, sự kỳ vọng quá lớn của bố mẹ với con cái. Thực tế, bác sĩ Hồng Thu đã tiếp nhận nhiều trẻ vị thành niên đến khám và điều trị vì áp lực học tập.
Bác sĩ Hồng Thu đang tư vấn cho một nam sinh đến tái khám sau quá trình điều trị tâm thần.
Điển hình là trường hợp nam sinh tên N.V.C [đang học tại một trường THPT ở Hải Phòng] uống thuốc trừ sâu tự tử 2 lần/tuần, may mắn đều được phát hiện và xử lý kịp thời nên không nguy hiểm đến tính mạng.
Dù vậy, bố mẹ vẫn nghĩ con bồng bột trong chốc lát ở tuổi dậy thì nên không đưa đi khám. Sau sự việc, hằng ngày, họ vẫn đặt ra các yêu cầu khắt khe cho con trong việc học ở lớp cũng như học thêm bên ngoài để đủ điều kiện đi du học nước ngoài sau khi tốt nghiệp. Chỉ đến khi người thân khuyên nhủ quá nhiều, bố mẹ mới chấp nhận đưa con đi khám.
Tại bệnh viện, bác sĩ Thu vô cùng bất ngờ khi C chia sẻ rằng: “Mỗi ngày đi học với con như một cực hình, nhưng bố mẹ bắt học, bản thân con không dám cãi lời”. Đáng chú ý, những bất thường của C không phải mới xuất hiện mà đã âm ỉ từ trước đó 2 năm và nam sinh này từng thể hiện bằng một số hành động chống đối cũng như lảng tránh ăn cơm cùng bố mẹ [lấy lý do bận học]…
“Nam sinh chia sẻ khiến tôi rất đau lòng, đó là bản thân C biết mình có vấn đề về tâm lý và tìm hiểu trên mạng để tìm cách tự “giải thoát” cho mình. Còn bố mẹ dù biết con có thay đổi về tâm lý, nhưng lại nghĩ đó là sự ẩm ương của tuổi mới lớn nên mặc kệ. Theo họ nhiệm vụ quan trọng nhất của con là đạt điểm số tốt, học tập ổn là được”, bác sĩ Thu chia sẻ.
Sau khi thăm khám, nam sinh được chẩn đoán bị trầm cảm, bác sĩ Thu đã tiếp nhận và trực tiếp điều trị cho C, ngoài ra cũng gặp bố mẹ em để tư vấn về cách quan tâm tới tâm lý con nhiều hơn, giảm áp lực học tập, tăng cường cho con hoạt động ngoại khóa… “Sau một thời gian điều trị, nam sinh đã ổn hơn và không còn có ý định tự sát như trước”, bác sĩ Thu chia sẻ.
Không chỉ có trường hợp trên, thực tế nhiều sự việc đau lòng đã xảy ra khi trẻ không đạt được kết quả học tập như bố mẹ kỳ vọng. Do vậy, phụ huynh cần quan sát, chia sẻ với con, biết sở thích, nguyện vọng của con để hướng con đi đúng hướng, đúng đam mê của mình. Tuyệt đối không ép trẻ phải học quá nhiều [nếu trẻ không thích], đừng so sánh trẻ phải như bạn này, bạn kia và hãy từ bỏ tư tưởng áp đặt con phải theo điều bố mẹ mong muốn.
Việc phát hiện và đưa đi khám tâm thần kịp thời rất quan trọng trong việc điều trị và phục hồi sau đó.
Bác sĩ Thu cũng khuyến cáo, bố mẹ cần trang bị kiến thức cho mình để có thể nhận biết, phát hiện những bất thường tâm lý, rối loạn lo âu và đưa con đi khám kịp thời, tránh trường hợp đáng tiếc xảy ra.
Cụ thể, nếu trẻ có một số triệu chứng dưới đây, bác sĩ Hồng Thu khuyên phụ huynh hãy đưa đi khám chuyên khoa tâm thần, tâm lý để được phát hiện sớm và điều trị kịp thời:
- Rối loạn giấc ngủ: Mất ngủ là triệu chứng gặp phổ biến chiếm tới 80% khi trẻ có rối loạn trầm cảm. Khi trẻ thường xuyên mất ngủ là có vấn đề vì đang ở "tuổi ăn tuổi ngủ", hầu như rất ít trẻ mất ngủ. Tuy nhiên có những trường hợp lại ngủ nhiều hơn bình thường.
- Ngại giao tiếp, trẻ sẽ thu mình lại, ít tham gia vào các hoạt động trong gia đình. Một số trẻ có thể trên lớp bình thường nhưng về nhà thì lại cáu gắt, hay cãi bố mẹ.
- Mệt mỏi, chán ăn, sút cân. Có trường hợp trẻ không sút cân nhưng cảm thấy ăn uống không ngon miệng, thường xuyên cảm thấy mệt mỏi.
- Trẻ cảm thấy buồn chán, mất phương hướng.
- Trẻ học hành khó tập trung, kết quả học tập sút kém…
- Một số trẻ có chứng rối loạn dạ dày ruột, một số trẻ sẽ có triệu chứng cơ thể như đau lưng, đau vai gáy…
- Khi rối loạn trầm cảm ở mức độ nặng, trẻ sẽ có những suy nghĩ bất mãn, tiêu cực, tự trách bản thân và thường có ý định tự sát…
Nguồn: //thoidaiplus.suckhoedoisong.vn/nam-sinh-hai-phong-hai-lan-tu-tu-vi-ap-luc-hoc-tap...Nguồn: //thoidaiplus.suckhoedoisong.vn/nam-sinh-hai-phong-hai-lan-tu-tu-vi-ap-luc-hoc-tap-khi-bo-me-ky-vong-qua-nhieu-d305942.html
Theo LÊ PHƯƠNG. [thoidaiplus.suckhoedoisong.vn]
Cái chết của cậu bé người Trung Quốc Xuan Yunbo, 15 tuổi, ngày 10/11 vừa qua đã làm dấy lên một hồi chuông báo động về áp lực học tập quá tải mà các em học sinh hiện nay đang gánh chịu. Theo thông tin của cảnh sát, trước ngày định mệnh đó, Xuan Yunbo phải học đến tận 2h sáng mới có thể hoàn thành tất cả các bài tập về nhà tại trường. Cậu chỉ được nghỉ vỏn vẹn 4 tiếng cho đến khoảng 6h20 phút để đến trường cho kịp giờ học mà không kịp ăn sáng.
| Tâm thư của bố Yunbo đăng tải trên Weibo. Ảnh: Sina |
Khi đang trong giờ học ngày 10/11 tại trường cấp 2, Yunbo bất ngờ bị ngất. Cậu bé đáng thương được đưa đến bệnh viện trong tình trạng ngừng thở. Các bác sỹ cho biết, Yunbo qua đời do suy nhược cơ thể trong một thời gian dài. Sau đó, cha đẻ của cậu bé đã viết một tâm thư khá dài về cái chết của con trên trang mạng Weibo của Trung Quốc, trong đó có đoạn: "Tôi hy vọng rằng những người làm cha mẹ sẽ không gây áp lực nhiều cho con cái của họ nữa. Yunbo tội nghiệp của tôi đã ra đi rồi. Hàng ngày, nó ngủ rất ít, hầu như chẳng ra ngoài chơi, chỉ dành thời gian chính để học. Tôi đã ngẫm lại rằng nó chủ yếu là học những bộ môn mà tôi và vợ thích, làm điều tôi và vợ muốn, chứ không phải là những điều con tôi muốn. Yunbo ơi, bố biết con rất mệt mỏi. Từ giờ trở đi con sẽ không còn bị áp lực nữa".
Cái chết đột ngột của cậu học sinh trung học đã rung một hồi chuông báo động về những áp lực điểm số, thành tích mà học sinh bị kỳ vọng. Các phụ huynh học sinh tại Trung Quốc hiện đang kêu gọi nhà trường giảm bớt áp lực học tập và thi cử cho học sinh.
Sự việc bé trai 12 tuổi, rơi từ tầng 22 chung cư Goldmark City [Hà Nội] xuống đất tử vong tối 16/12 gây xôn xao dư luận. Bàng hoàng hơn nữa khi nguyên nhân dẫn đến sự việc đau lòng trên là do bé gặp áp lực trong việc học hành, thi cử.
Nghe đến đây, chắc hẳn không ít phụ huynh cảm thấy giật mình. Bởi có một thực tế đang diễn ra, trẻ nhỏ hiện nay gặp rất nhiều áp lực từ việc học tập, thành tích ở trường lớp, kỳ vọng ở cha mẹ, chưa kể những áp lực do phải học trực tuyến trong thời gian qua.
Trước đó đã có rất nhiều trường hợp trẻ tự tử vì áp lực học hành. Có bé qua khỏi, có bé đã rời xa cõi tạm vĩnh viễn. Năm 2018, một nữ sinh lớp 7 đã để lại hai bức thư tuyệt mệnh, xin lỗi vì kết quả học tập giảm sút, không được như kỳ vọng của thầy cô, bố mẹ rồi tự tử ngay trong lớp học. Một nam sinh lớp 10 ở TP.HCM nhảy lầu quyên sinh vì áp lực điểm số, áp lực vì bố mẹ muốn con đứng đầu khối.
Vì sao ngày càng nhiều trẻ tìm đến cái chết?
Thạc sĩ Nguyễn Thị Loan - nguyên Phó trưởng khoa Giáo dục [Học viện Quản lý Giáo dục] nêu nguyên nhân khiến tình trạng trẻ tìm đến cái chết ngày càng gia tăng: "Một thực tế đang diễn ra, nhất là ở các thành phố lớn là các con thường bị cha mẹ ép học tập, bị định hướng nghề nghiệp không theo ước mơ của chúng mà theo ước mơ của bố mẹ.
Một điều rất vô lý là những gì bố mẹ chưa thực hiện được thời trẻ, bố mẹ lại áp đặt và bắt các con thực hiện thay mình mà quên rằng đứa trẻ có quyền được sống với ước mơ của bản thân chúng.
Và điều tất lẽ dĩ ngẫu là khi chịu áp lực học tập đến từ phía bố mẹ, nhà trường trong một thời gian dài, nhiều học sinh đã bị trầm cảm, thậm chí tìm đến cái chết là điều có thể lý giải được. Đó chính là chết trong kỳ vọng của bố mẹ".
Hiện nay, nhiều trẻ em gặp áp lực lớn trong việc học tập [Ảnh minh họa]
Bà Loan gợi nhớ một hình ảnh có lẽ đã trở nên quá quen thuộc: Những đứa trẻ vừa tan trường đã ăn vội cái bánh mì, cây xúc xích lót dạ rồi nhanh chóng tới lớp học thêm tới tối muộn mới về.
"Tôi chắc chắn rằng, không một đứa trẻ nào muốn có tuổi thơ là chuỗi ngày vội vàng đi học như thế cả"- bà Loan nhấn mạnh.
Đáng báo động là tỷ lệ trẻ em gặp vấn đề lo âu học đường thể hiện trên một con số không nhỏ - 80%, theo nghiên cứu của PGS.TS Trần Thành Nam [Trường ĐH Giáo dục, ĐH Quốc gia Hà Nội]. Đó là những lo lắng về mối quan hệ với bố mẹ, kỳ vọng của phụ huynh, bị bắt nạt học đường, lo lắng trong quan hệ với thầy cô, áp lực trong định hướng nghề nghiệp…
Sức ép từ học tập căng thẳng như vậy, nhưng đôi khi, điều mà trẻ nhận lại từ bố mẹ không phải là những lời động viên, khích lệ mà là lời chì chiết, sự so sánh với một hình ảnh "con nhà người ta" nào đó.
Kỳ vọng của phụ huynh quá lớn khiến con cái stress nặng nề [Ảnh minh họa]
Tiến sĩ Tâm lý Giáo dục Vũ Thu Hương nhận định, ở độ tuổi nhiều biến động, sức ép từ gia đình, môi trường sống, hoạt động học tập cũng như vấn đề rối nhiễu tâm căn, khi còn hạn chế kinh nghiệm, kỹ năng sống, khả năng tự cân bằng đời sống tinh thần, các em chọn hành vi tự hủy hoại bản thân như một lối thoát.
Trẻ em cần được nghỉ ngơi và tận hưởng tuổi thơ
Không một người làm bố làm mẹ nào muốn gây áp lực cho con đến mức phải tự tử. Mà đó là do sự thiếu hiểu biết, kỳ vọng quá mức, không thấu hiểu tâm lý trẻ nhỏ. Do đó, đã đến lúc phụ huynh cần nghiêm túc nhìn nhận lại bản thân và những đứa con trong gia đình để có sự điều chỉnh, tránh tình huống không mong muốn xảy ra.
Để làm được điều đó, các chuyên gia tâm lý đưa ra lời khuyên cho phụ huynh:
- Tìm hiểu để thấu hiểu hơn về tâm sinh lý của con, không nên tạo thêm áp lực trong việc học tập, giáo dục khắt khe, giáo điều, chạy theo thành tích.
- Cần tạo cho con môi trường học tập thoải mái, dạy con học bằng một thái độ tích cực, tránh gây áp lực về việc đỗ - trượt, điểm thi cao - thấp lên trẻ, so sánh con với những đứa trẻ khác.
- Thường xuyên trò chuyện với con mỗi ngày để kịp thời nắm bắt những bất thường trong tâm lý của trẻ, có sự điều chỉnh phù hợp. Đồng thời không quên động viên, khích lệ con trong học tập.
- Tạo điều kiện để con có thời gian vui chơi, giải trí, rèn luyện thể dục thể thao, gặp gỡ bạn bè để giảm bớt căng thẳng nội tâm. Luôn nhớ rằng, nghỉ ngơi và tận hưởng tuổi thơ là quyền lợi của trẻ em.
- Khi thấy con có những dấu hiệu bất thường về tâm lý, hành vi, bố mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý để can thiệp kịp thời.