Cơ khí là một ngành luôn đòi hỏi sự chính xác rất cao, vì vậy, thước đo là dụng cụ không thể thiếu mỗi khi làm việc. Các loại thước đo trong cơ khí rất đa dạng, phục vụ cho nhiều mục đích khác nhau, nên không phải ai cũng biết rõ về những dụng cụ này. Để hiểu rõ hơn về chúng, hãy cùng tham khảo những thông tin dưới đây nhé!
Thước kẹp
Thước kẹp [hay còn gọi là thước cặp] là một trong các loại thước đo trong cơ khí, thường dùng để đo khoảng cách, kích thước bên trong, kích thước bên ngoài, độ sâu của các vật dụng, thiết bị có hình hộp, hình trụ, hình trụ rỗng...
Thước kẹp được sử dụng nhiều nhất trong ngành công nghiệp chế tạo máy, cơ khí... bởi nó có tính đa dụng, phạm vi đo rộng, dễ sử dụng, giá thành lại rẻ và có độ chính xác cao khi đo các chi tiết máy, các chi tiết cơ khí như: Đường kính trong/ngoài của các loại ống thép, ống nhựa, ống PVC, thép tròn...
Ngoài ra, trong ngành thiết kế nội thất và xây dựng, thước kẹp cũng được dùng để đo cả các chi tiết gỗ, phụ kiện, đồ dùng nội thất... nhằm đáp ứng yêu cầu thi công đòi hỏi độ chính xác cao.
Thước panme
Thước Panme là một loại thước cơ khí có độ chính xác cao, có thể lên tới 0,0005mm. Thước Panme thường được sử dụng nhiều trong ngành cơ khí chế tạo. Nó bao gồm 3 loại chủ yếu là Panme đo đường kính ngoài, đường kính trong của trục và độ sâu của khe.
Panme thường được dùng để đo kích thước ngoài, kích thước trong, đo chiều sâu của piston, kích thước của trục khuỷu, phanh đĩa, kích thước xi-lanh và độ sâu của lỗ khoan… Hiện nay, thước Panme đang dần trở nên thông dụng hơn so với thước kẹp bởi nó có độ sai số ít hơn khá nhiều.
Ngoài ra khi đo bằng Panme, các chi tiết sẽ không bị tác dụng lực như thước cặp nên ít sai số. Vì vậy, khi cần đo vật thể với yêu cầu chính xác cao thì nên sử dụng thước Panme để đo thì sẽ hiệu quả hơn.
Thước đo chiều cao và chiều sâu
Nói đến các loại thước đo trong cơ khí không thể không nói đến các loại thước đo chiều cao và chiều sâu.
Thước đo chiều cao là một dụng cụ đo trong cơ khí. Loại thước này có độ chính xác cao, thường sử dụng để đo chiều dọc của đối tượng hoặc đánh đấu khoảng cách thẳng đứng từ các cở sở của một đối tượng đo. Thước đo chiều cao thường được sử dụng trong sản xuất, gia công và chế tạo cơ khí.
Thước đo chiều sâu dùng đo độ sâu của một chi tiết, hay độ sâu của rãnh, bậc ren trong các chi tiết ở động cơ thiết bị cơ khí... Loại thước này thường không có tính vạn năng, do đó, mỗi chi tiết máy khác nhau lại cần một dụng cụ riêng biệt với nhiều kích cỡ khác nhau.
Các loại thước cơ khí trên đây cũng thường có cấu tạo cơ bản tương tự với thước cặp, chỉ khác là không có mỏ đo cố định, thay vào đó là mỏ động. Mỏ động của thước cơ khí đo chiều sâu là một thanh ngang. Ở thước đo chiều cao, mỏ động có thể lắp được mũi đo hoặc mũi vật dấu, thước chính được lắp cố định trên một đế gang.
Xem thêmĐồng hồ so
Đồng hồ so là một loại thước đo cơ khí, được dùng nhiều trong việc kiểm tra sai lệch hình dạng hình học của chi tiết gia công như độ côn, độ cong, độ ô van… đồng thời kiểm tra vị trí tương đối giữa các chi tiết lắp ghép với nhau hoặc giữa các mặt trên chi tiết như độ song song, độ vuông góc, độ đảo, độ không đồng trục… Đồng hồ so còn được dùng trong việc kiểm tra hàng loạt kích thước, chi tiết yêu cầu độ nhạy cảm cao, đem lại sự chính xác nhất cho số liệu bằng phương pháp so sánh.
Đồng hồ so thường được gắn vào đầu đo của thước đo cao, chuyên đo độ thẳng, độ đảo hướng kính của mặt trong, độ không song song của rãnh... Đồng hồ so cũng được gắn vào các thiết bị chuyên dụng khác để dùng trong việc kiểm tra mặt phẳng ứng dụng ở các ngành công nghiệp, cơ khí, xây dựng...
Đồng hồ so là dụng cụ đo trong cơ khí có độ chuẩn xác từ 0.01mm đến 0.001mm, các loại đồng hồ so điện tử còn có thể đạt độ chính xác cao hơn nữa.
Căn mẫu
Căn mẫu [hay căn mẫu chuẩn] là một loại thước đo trong cơ khí, một loại mẫu chuẩn về chiều dài, có độ chính xác cao, thường được dùng để đo, hiệu chuẩn hoặc kiểm tra các dụng cụ đo lường, đồng hồ đo hoặc sử dụng trong các công việc cần đến kích thước chuẩn, độ chính xác cao. Nói cách khác, căn mẫu chính là thước đo cơ bản để đo trở lại các dụng cụ đo lường khác.
Căn mẫu có dạng hình khối chữ nhật với hai mặt đối diện bằng phẳng và song song với nhau, có độ chính xác và độ bóng bề mặt rất cao. Căn mẫu thường được chế tạo thành từng bộ theo tiêu chuẩn, mỗi bộ có nhiều miếng, số miếng của mỗi bộ tùy thuộc vào từng hãng sản xuất.
Chất liệu để làm ra một bộ căn mẫu thường khá đa dạng, ví dụ như: Thép không gỉ, sứ ceramic… Điều này giúp người dùng có nhiều sự lựa chọn hơn khi mua căn mẫu dùng cho nhiều mục đích khác nhau. Ngoài ra, các căn mẫu trong một bộ cũng có thể ghép với nhau để tạo ra căn mới với kích thước mới, đáp ứng được nhiều nhu cầu đo đạc của người dùng.
Trên đây chúng tôi đã giới thiệu cho bạn các loại thước đo trong cơ khí thường sử dụng. Hy vọng rằng, với những thông tin này, bạn sẽ dễ dàng hơn trong việc tiếp cận với ngành cơ khí. Chúc các bạn thành công!
Bạn cần tham khảo thêm thông tin và giá thành các loại thước đo cơ khí có thể truy cập META.vn hoặc liên hệ hotline để được hỗ trợ nhanh nhất.
Hà Nội: 56 Duy Tân, Dịch Vọng Hậu, Cầu Giấy
Điện thoại: 024.3568.6969
TP. HCM: 716-718 Điện Biên Phủ, P.10, Q.10
Điện thoại: 028.3833.6666
Bài 3: Dụng cụ dùng trong lắp đặt mạng điện
Tóm tắt lý thuyết
- Biết được tình trạng làm việc của các thiết bị điện
- Phán đoán được nguyên nhân những hư hỏng, sự cố kĩ thuật
- Phán đoán hiện tượng làm việc không bình thường của mạch điện và đồ dùng điện
| Ampe kế | Cường độ dòng điện |
| Oát kế | Công suất |
| Vôn kế | Điện áp |
| Công tơ | Điện năng tiêu thụ của mạch điện |
| Ôm kế | Điện trở mạch điện |
| Đồng hồ vạn năng | Điện áp, dòng điện, điện trở |
Bảng 1. Bảng phân loại đồng hồ đo điện
3. Một số kí hiệu của đồng hồ đo điện
| Vôn kế | |
| Ampe kế | |
| Oát kế | |
| Công tơ điện | |
| Ôm kế | |
| Cấp chính xác | 0,1; 0,5;... |
| Điện áp thử cách điện | 2kV |
| Phương đặt dụng cụ đo | \[\rightarrow; \perp\] |
Bảng 2. Một số kí hiệu của đồng hồ đo điện
- Cấp chính xác thể hiện sai số của phép đo.
- Ví dụ: Vôn kế có thang đo 300V, cấp chính xác là 1,5 thì sai số tuyệt đối lớn nhất là: \[\frac{300\times1,5}{100}=4,5V\]
II - DỤNG CỤ CƠ KHÍ
Trong công việc lắp đặt và sửa chữa mạng điện, chúng ta thường phải sử dụng một số dụng cụ cơ khí. Hiệu quả công việc phụ thuộc một phần vào việc chọn và sử dụng dụng cụ lao động đo.
Một số loại dụng cụ cơ khí:
| Thước cuộn | | Đo chiều dài |
| Thước cặp | | Đo đường kính dây điện, kích thước, chiều sâu lỗ |
| Pan me | | Đo chính xác đường kính dây điện [1/1000] |
| Tua vít | | Vặn ốc |
| Búa | | Tạo lực đập |
| Cưa sắt | | Cắt, cắt ống nhựa và kim loại |
| Kìm | | Cắt dây dẫn, tuốt dây và giữ dây dẫn khi nối |
| Khoan cầm tay | | Khoan lỗ trên gỗ, bê tông,… để lắp đặt dây dẫn, thiết bị điện |
Bảng 3. Một số loại dụng cụ cơ khí
Bài tập minh họa
Hãy tìm trong bảng sau những đại lượng do của đồng hồ đo điện và hãy đánh dấu X vào ô trống
| \[\Box\] Cường độ dòng điện | \[\Box\] Cường độ sáng |
| \[\Box\] Điện trở mạch điện | \[\Box\] Điện năng tiêu thụ của đồ dùng điện |
| \[\Box\] Đường kính dây dẫn | \[\Box\] Hiệu điện thế |
| \[\Box\] Công suất tiêu thụ của mạch điện | \[\Box\] Điện áp |
Gợi ý trả lời:
| \[\boxtimes\] Cường độ dòng điện | \[\Box\] Cường độ sáng |
| \[\boxtimes\] Điện trở mạch điện | \[\boxtimes\] Điện năng tiêu thụ của đồ dùng điện |
| \[\Box\] Đường kính dây dẫn | \[\boxtimes\] Hiệu điện thế |
| \[\boxtimes\] Công suất tiêu thụ của mạch điện | \[\boxtimes\] Điện áp |
Câu 2
Tại sao trên vỏ máy biến áp thường lắp ampe kế và vôn kế?
Gợi ý trả lời:
Trên vỏ máy biến áp thường lắp ampe kế và vôn kế để kiểm tra chị số định mức của các đại lượng điện của mạng điện.
Câu 3
Công tơ điện được lắp trong nhà nhằm mục đích gì?
Gợi ý trả lời:
Công tơ điện được lắp trong nhà nhằm mục đích đo điện năng tiêu thụ.
Lời kết
Sau khi học xong bài này, các em cần ghi nhớ:
- Đồng hồ đo điện gồm có: vôn kế, ampe kế, oát kế , công tơ, ôm kế, đồng hồ vạn năng
- Đồng hồ đo điện giúp phát hiện được những hư hỏng, sự cố kĩ thuật, hiện tượng làm việc không bình thường của mạch điện và đồ dùng điện
- Dụng cụ cơ khí gồm có: búa, kìm. Khoan, tuốc nơ vit, thước cặp, panme, cưa…
- Hiệu quả công việc phụ thuộc một phần vào việc chọn và sử dụng dụng cụ lao động đo