Theo thống kê, có tới 60 - 70% dân số Việt Nam bị nhiễm khuẩn HP - tác nhân hàng đầu gây viêm loét dạ dày - tá tràng nguy cơ tiến triển sang ung thư dạ dày. Hiểu rõ test HP là gì, cách thức thực hiện ra sao sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trọng việc phát hiện và phòng ngừa loại vi khuẩn nguy hiểm này.
1. Test HP là gì?
Vi khuẩn HP [tên khoa học là vi khuẩn H.Pylori] là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh lý viêm loét dạ dày - tá tràng [chiếm tới 90% các trường hợp mắc bệnh]. Tuy số người mắc khuẩn HP rất cao song không phải trường hợp nào vi khuẩn cũng gây hại làm tổn thương dạ dày - tá tràng. Việc khuẩn HP có hoạt động gây hại hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: chế độ sinh hoạt ăn uống, sử dụng thuốc lá, rượu bia hoặc thuốc điều trị quá mức,…
Vi khuẩn HP là nguyên nhân hàng đầu gây viêm loét dạ dày - tá tràng
Xét nghiệm vi khuẩn HP, còn gọi là test HP giúp kiểm tra người bệnh có nhiễm khuẩn HP không và mức độ nhiễm khuẩn như thế nào. Những thông này rất cần thiết trong đánh giá mức độ bệnh dạ dày - tá tràng do vi khuẩn HP gây ra cũng như phòng ngừa nguy cơ tiến triển bệnh ở những người có nguy cơ cao.
Hiện nay kỹ thuật test HP đã phổ biến và có thể thực hiện tại nhiều cơ sở y tế, bệnh viện trên cả nước. Trước khi làm xét nghiệm bệnh nhân cần dừng sử dụng kháng sinh trước 4 tuần, thuốc ức chế tiết acid trước 2 tuần nếu có.
2. Các hình thức test HP
Ngoài nắm được test HP là gì, người bệnh cũng nên biết đến các hình thức, phương pháp test HP. Có nhiều phương pháp xét nghiệm tìm vi khuẩn HP khác nhau, được chỉ định thực hiện trong từng trường hợp cụ thể như:
2.1. Test HP qua hơi thở
Bệnh nhân được cho uống chất lỏng hoặc viên thuốc chuyên dùng để giúp máy phân tích có thể dễ dàng phát hiện vi khuẩn HP trong hơi thở sau đó. Đây là kỹ thuật xét nghiệm nhanh, cho kết quả chính xác.
Test HP qua hơi thở cho kết quả chính xác
2.2. Test HP trong phân
Người bệnh được hướng dẫn thu thập mẫu phân tích tại nhà và mang tới cơ sở xét nghiệm hoặc thực hiện tại cơ sở y tế. Mẫu phân được xử lý với hóa chất, sau đó phân tích tìm vi khuẩn HP. Kỹ thuật xét nghiệm này cho kết quả sau 90 phút.
2.3. Nội soi dạ dày
Bác sĩ sẽ lấy một mô dạ dày để xét nghiệm tìm vi khuẩn HP, đồng thời ống nội soi gắn camera giúp quan sát, đánh giá tổn thương dạ dày hoặc các bất thường khác nếu có. Đây là kỹ thuật chẩn đoán toàn diện, đem lại lượng thông tin lớn giúp đánh giá, tìm liệu pháp điều trị phù hợp.
2.4. Test HP trong máu
Kiểm tra kháng thể kháng vi khuẩn HP trong máu người bệnh giúp xác định một người có từng nhiễm vi khuẩn HP hay không. Tuy nhiên kết quả Test HP trong máu có độ dương tính giả cao, khó đánh giá mức độ bệnh và hiệu quả điều trị tiêu diệt vi khuẩn.
3. Khi nào cần test HP?
Mặc dù Test HP hiện là kỹ thuật xét nghiệm phổ biến được thực hiện tại nhiều cơ sở y tế trên cả nước song chi phí còn khá cao so với mức thu nhập trung bình ở Việt Nam. Vì thế chỉ trong các trường hợp cần thiết, bác sĩ mới chỉ định thực hiện xét nghiệm này để có thể chẩn đoán, tìm liệu pháp điều trị tốt nhất.
Chỉ khi cần thiết mới cần xét nghiệm vi khuẩn HP
Vi khuẩn HP là nguyên nhân hàng đầu gây viêm loét dạ dày song nếu bệnh nhân không xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ, không phải tất cả trường hợp đều cần test HP. Ngoài ra không phải bất cứ ai nhiễm khuẩn HP cũng đều bị viêm loét, tổn thương dạ dày - tá tràng, nhiều trường hợp vi khuẩn này cùng hoạt động và giúp dạ dày tiêu diệt tác nhân gây bệnh khác.
Cụ thể trong một số trường hợp dưới đây, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân thực hiện Test HP:
- Bệnh nhân có tiền sử viêm loét dạ dày, tá tràng, đã từng điều trị ung thư dạ dày sớm qua nội soi hoặc có u lympho liên quan niêm mạc đường tiêu hóa.
- Bệnh nhân thiếu máu, thiếu sắt không rõ nguyên nhân hoặc xuất huyết giảm tiểu cầu.
- Bệnh nhân có tiền sử gia đình bị ung thư dạ dày.
- Bệnh nhân sử dụng aspirin hoặc NSAID điều trị trong thời gian dày.
- Người bị khó tiêu chức năng.
Như vậy những đối tượng có nguy cơ vi khuẩn HP tiến triển gây bệnh cao hoặc bệnh nhân viêm loét dạ dày - tá tràng nặng cần điều trị loại bỏ vi khuẩn HP mới cần thực hiện xét nghiệm này.
Không phải tất cả trường hợp nhiễm khuẩn HP đều có thể tiến triển sang ung thư dạ dày
4. Test HP dương tính có nguy cơ bị ung thư dạ dày không?
Nhiều bệnh nhân lo ngại khi nhận được kết quả dương tính với vi khuẩn HP, không biết tác nhân gây bệnh này có thể tiến triển gây ung thư dạ dày hay không? Thực tế trên thế giới và cả Việt Nam, số người nhiễm vi khuẩn HP rất cao [tới 80 - 90% dân số], tuy nhiên chỉ có khoảng 1% đối tượng này bị ung thư dạ dày.
Như vậy không phải ai bị nhiễm vi khuẩn HP cũng bị ung thư dạ dày, bởi việc mắc bệnh còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác. Chủng vi khuẩn HP cũng là yếu tố ảnh hưởng hàng đầu. Theo nghiên cứu, có tới 200 chủng vi khuẩn HP song chỉ có chủng mang gen CagA có động lực cao, có nguy cơ gây ung thư dạ dày. Vì thế bệnh nhân có thể làm xét nghiệm kiểm tra chủng vi khuẩn HP để phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh.
Hơn nữa, nếu vi khuẩn HP ở thể không hoạt động hoặc bệnh nhân điều trị tích cực ngay khi xuất hiện các triệu chứng viêm loét dạ dày, tá tràng thì nguy cơ tiến triển nặng rất thấp.
Test HP và sàng lọc sẽ được thực hiện ở những người bệnh có nguy cơ cao như: tiền sử gia đình bị ung thư dạ dày, người sử dụng thuốc điều trị làm tổn thương dạ dày trong thời gian dài, lạm dụng thuốc kháng sinh khiến vi khuẩn kháng thuốc, điều trị dai dẳng không khỏi,…
Thăm khám kiểm tra định kỳ là cần thiết với đối tượng có nguy cơ cao ung thư dạ dày
Nắm được các thông tin như test HP là gì, vai trò của xét nghiệm cũng như các phương pháp thực hiện sẽ giúp người bệnh chủ động hơn. Bệnh nhân cần tới cơ sở y tế uy tín để thăm khám, tư vấn chỉ định thực hiện test HP phù hợp cũng như sàng lọc phòng ngừa nguy cơ ung thư dạ dày nếu cần thiết.
Bệnh viện MEDLATEC là một trong những địa chỉ khám chữa bệnh uy tín hàng đầu cả nước, là lựa chọn tốt nếu bạn còn đang phân vân.
Liên hệ ngay với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được tư vấn thêm.
Ngày càng có nhiều người bị nhiễm vi khuẩn HP, đặc biệt số người trẻ tuổi mắc bệnh cũng ngày một nhiều hơn. Sự tồn tại của vi khuẩn HP gây ảnh hưởng tới sức khỏe, nhất là với những người có lối sống và chế độ ăn không khoa học. Để tiêu diệt được chúng, ta cần tìm hiểu về môi trường sống cũng như thời gian vi khuẩn HP sống được bao lâu?
1. Tìm hiểu về vi khuẩn Helicobacter Pylori
1.1. Tổng quan
Vi khuẩn HP có tên đầy đủ là Helicobacter Pylori, là một loại xoắn khuẩn có dạng hình que. Phần đầu nhiều sợi lông nhỏ giúp cho vi khuẩn có thể di chuyển và bám dính dễ dàng trên bề mặt niêm mạc dạ dày.
Các bệnh về dạ dày như viêm loét, ung thư,... xuất hiện chủ yếu là do loại vi khuẩn này gây ra.
1.2. Sự xuất hiện của vi khuẩn HP
Helicobacter Pylori được 2 nhà khoa học người Úc tìm thấy trong dạ dày của con người vào năm 1982. Năm 2005 hai ông đã nhận giải Nobel cho phát hiện vi khuẩn HP trong dạ dày của con người.
Vi khuẩn HP được tìm thấy lần đầu vào năm 1982
Cũng có nhiều nghiên cứu và nhận định cho rằng vi khuẩn HP đã tồn tại từ rất lâu trên trái đất khoảng 60.000 năm về trước.
2. Môi trường sống và thời gian tồn tại của vi khuẩn HP
2.1. Môi trường sống của Helicobacter Pylori
Loại vi khuẩn này được tìm thấy đầu tiên ở dạ dày. Và nhiều nghiên cứu sau này cũng cho thấy Helicobacter Pylori sống chủ yếu ở dạ dày. Tuy nhiên sau này loại vi khuẩn này còn được tìm thấy ở khoang miệng, nước bọt, cao răng, dị sản dạ dày,…
Không chỉ trong cơ thể con người, vi khuẩn HP còn được tìm thấy ở các kênh rạch, ao hồ, thức ăn, phân, nguồn nước bị ô nhiễm,… những nơi không đảm bảo vệ sinh.
2.2. Vi khuẩn HP sống được bao lâu
Helicobacter Pylori có sức sống mãnh liệt trong môi trường dạ dày với dạng hình que và sẽ không sinh sôi và phát triển.
Acid dạ dày không ảnh hưởng đến vi khuẩn HP
Ở môi trường tự nhiên thì vi khuẩn HP lại tồn tại ở 2 dạng xoắn với sức sống khá yếu ớt và dạng hình cầu HP có thể tồn tại đến một năm ở trong môi trường nước Trong không khí, khi mà độ ẩm và nhiệt độ phù hợp chúng sẽ có thể tồn tại từ 1 - 4 tiếng trước khi tìm được vật chủ khác để bám vào.
Khi ra khỏi cơ thể người thì cũng sẽ có sự thay đổi về cấu trúc để có thể thích nghi với môi trường mới để tồn tại được lâu hơn.
3. Vì sao loại vi khuẩn này có sống trong dạ dày
Trong một môi trường acid đặc như dạ dày, tại sao HP có thể tồn tại được. Và nhiều câu hỏi được đặt ra là “Vi khuẩn HP sống được bao lâu trong môi trường dạ dày?”
Chính vì nhờ cấu tạo hình dáng que cùng với đám lông ở phần đầu giúp cho vi khuẩn HP hoạt động được một cách linh hoạt. Nhờ đó mà chúng tránh được những tác động của acid trong dạ dày chúng ta.
Vi khuẩn HP sống được bao lâu trong môi trường acid dạ dày?
Ngoài ra vi khuẩn HP còn tự tạo được ra chất tránh được miễn dịch cơ thể, điều chỉnh độ PH của môi trường xung quanh. Nhờ thêm 2 yếu tố này giúp vi khuẩn HP có thể tung tăng trong dạ dày của chúng ta.
Ở trong môi trường dạ dày đầy acid thì vi khuẩn HP sống được bao lâu? Thực tế, môi trường acid của dạ dày không hề tác động đến vi khuẩn HP. Thời gian tồn tại của loại vi khuẩn này phụ thuộc vào chế độ ăn và sinh hoạt của con người, nói cách khác là do chính con người tác động.
Vi khuẩn không bao giờ tự chết nếu chúng ta không tìm cách tiêu diệt nó. Nó sẽ không ngừng phát triển theo cấp số nhân nếu bản thân chúng ta không có giải pháp tác động.
4. Cách thức phát hiện vi khuẩn HP
Có thể phát hiện vi khuẩn HP theo vài cách phổ biến sau đây qua những bước kiểm tra sức khỏe ở bệnh viện:
Phương pháp test hơi thở và nội soi dạ dày được sử dụng nhiều
-
Cách 1: nội soi dạ dày, làm sinh tiết, kiểm tra nhanh urease để tìm vi khuẩn HP.
-
Cách 2: phương pháp kiểm tra hơi thở hoặc kiểm tra kháng thể lgG có trong huyết thanh.
-
Cách 3: làm xét nghiệm vi khuẩn HP trong phân.
WHO cũng lên tiếng cho rằng 2 cách đầu tiên là 2 cách test nhanh tốt nhất, chuẩn xác nhất dành cho xét nghiệm vi khuẩn HP.
5. Vi khuẩn gây ra những bệnh nào và có tái nhiễm không?
Có rất nhiều người nhiễm vi khuẩn HP nhưng không biểu hiện cũng như triệu bệnh. Nhưng những bệnh mà vi khuẩn HP có thể gây ra có thể kể đến như:
-
Khó tiêu.
-
Loét dạ dày tá tràng.
-
Viêm cấp tính hoặc mạn tính niêm mạc dạ dày.
-
Ung thư dạ dày.
-
Và một số bệnh khác ngoài đường tiêu hóa như giảm tiểu cầu đột ngột, đau nửa đầu,…
Có thể thấy vi khuẩn HP có thời gian tồn tại khá lâu. Chúng có thể biến đổi để thích nghi trước khi tìm được vật chủ phù hợp. Chúng ta có thể dễ dàng bị tái nhiễm lại vi khuẩn HP khi tiếp xúc ở những môi trường bị nhiễm bẩn.
Theo tổng hợp thống kê, 11 tháng sau khi điều trị diệt vi khuẩn HP thì lại tìm nó ở trong dạ dày người bệnh. Tỷ trong này chiếm tới hơn 23% ở Việt Nam so với các nước khác trong khu vực châu Á thì đây là tỷ lệ khá cao.
Hiện nay, Việt Nam còn gặp phải một khó khăn nghiệm trọng hơn khi tỷ lệ kháng kháng sinh cũng tăng cao trong vòng 20 năm trở lại đây.
6. Phương pháp điều trị khi bị nhiễm HP
Hiện nay phương pháp điều trị diệt vi khuẩn HP chủ yếu vẫn việc sử dụng kháng sinh, chỉnh lại chế độ ăn. Người mắc nên bổ sung những loại thức ăn có chứa nhiều chất xơ và chất chống oxy hóa cao như bông cải, cải bó xôi, kale, các loại quả mọng, táo,…
Phương pháp tiêu diệt vi khuẩn HP chủ yếu dùng kháng sinh
Việc dùng thuốc kháng sinh cho hiệu quả cao tuy nhiên đối với những trường hợp tái nhiễm vi khuẩn HP thì gặp phải nhiều trường hợp kháng kháng sinh.
Vậy nên các bác sĩ khuyến cáo những người bệnh bị nhiễm vi khuẩn HP nên theo triệt để phác đồ điều trị diệt vi khuẩn của bác sỹ để có thể dõi theo hiệu quả triệt để khi dùng thuốc.
Ngoài ra, người bệnh cũng nên thay đổi thói quen sống khoa học và lành mạnh hơn. Điều đó cũng góp phần tác động trong việc ức chế khả năng sinh sôi phát triển của vi khuẩn HP.
Như vậy có thể kết luận rằng không có một thời gian cụ thể, cố định nào về thời gian tồn tại của vi khuẩn hp sống được bao lâu trong cơ thể con người. Muốn tiêu diệt vi khuẩn HP cần có sự tác động mạnh mẽ của chúng ta từ những thay đổi nhỏ nhất.