Tế bào gốc là những tế bào có nguồn gốc từ tủy xương hoặc dây rốn và cũng được gọi là tế bào cơ bản "của cơ thể của chúng ta. Chúng có khả năng phát triển thành bất kỳ loại mô hoặc tế bào nào trong cơ thể.
Liệu pháp tế bào gốc mặc dù khá mới nhưng đã được sử dụng rộng rãi để điều trị nhiều bệnh. Dưới đây là danh sách các bệnh chữa được bằng tế bào gốc.
U não
Trong nghiên cứu đột phá này, các nhà khoa học đã “bẫy” virút herpes trong các tế bào gốc và sử dụng chúng để nhằm vào các khối u não. Thử nghiệm đã cải thiện đáng kể tỷ lệ sống sót của chuột bị loại u não phổ biến nhất ở người là u nguyên bào thần kinh đệm đa hình. Các tế bào gốc trung mô [MSC] đã được sử dụng làm hệ thống phân phối thuốc có hiệu quả và được sử dụng để mang vi rút chống ung thư. Virút đã giúp làm teo nhỏ khối u khi nó chuyển từ tế bào gốc vào tế bào khối u. Kỹ thuật đã giúp hình thành phương pháp điều trị mới cho bệnh ung thư này.
Bệnh tim
Các nhà nghiên cứu đã thiết kế được “tim mini” từ tế bào gốc để giúp chuyển hướng dòng máu từ tĩnh mạch mà không cần van chức năng. Một cơ quan giống như “băng cuốn” được tạo thành từ tế bào cơ tim có thể được ghép vào tĩnh mạch để hỗ trợ dòng máu đi qua đoạn tĩnh mạch. Vì “bang cuốn” này được tạo thành từ chính tế bào của bệnh nhân nên nó làm giảm nguy cơ thải ghép.
Bệnh tiểu đường týp 1
Các nhà nghiên cứu thấy rằng các tế bào gốc có thể được chuyển đổi thành các tế bào sản xuất insulin và do đó có thể sử dụng để điều trị bệnh tiểu đường týp 1. Các tế bào được nuôi trong phòng thí nghiệm được ghép vào cơ thể người sẽ trưởng thành và thực hiện đầy đủ chức năng.
Điếc
Nguyên nhân phổ biến nhất của điếc là tổn thương trong tai. Một nghiên cứu cho rằng có thể sử dụng các tế bào gốc của ốc tai [tế bào được tìm thấy trong tai] để phục hồi thính lực. Tế bào gốc ốc tai có một khả năng bẩm sinh của tự tái tạo và phân chia thành các loại tế bào khác nhau và ốc tai có thể được tái sinh và biệt hóa thành ốc tai trưởng thành, dây thần kinh và các tế bào thần kinh đệm. Do đó, chúng có thể được sử dụng để thiết kế cấu trúc thần kinh bên trong tai giúp điều trị khiếm thính
Bệnh da
Nghiên cứu chỉ ra rằng liệu pháp gen dựa trên tế bào gốc có thể chữa các chỗ rộp da hoặc khối u trên da. Bệnh ly thượng bì bóng nước – một bệnh di truyền - giờ đây có thể điều trị thành công bằng liệu pháp gen. Trong nghiên cứu này, tế bào gốc da được ghép vào chân của bệnh nhân và chức năng da bình thường được hồi phục mà không có tác dụng phụ.
Vô sinh
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng vô sinh ở nam giới có thể được điều trị bằng cách sử dụng tế bào gốc. Các tế bào gốc lấy từ tế bào da của nam giới vô sinh đã được sử dụng để sản xuất tế bào tiền thân của tinh trùng mà cuối cùng có thể dẫn đến sản sinh tinh trùng khỏe mạnh. Nghiên cứu cũng cho biết có thể ghép tế bào mầm bắt nguồn từ tế bào gốc vào tinh hoàn của nam giới bị rối loạn sản xuất tinh trùng, do đó đem lại hy vọng làm cha cho nhiều người.
Phổi
Các nhà khoa học đã phát triển một kỹ thuật mới biến đổi các tế bào gốc của người thành các tế bào của phổi và đường hô hấp. Quá trình này có thể được sử dụng để tạo ra các mô của phổi sử dụng cho cấy ghép. Phát hiện này đã mở đường cho việc điều trị các bệnh phổi khác nhau như xơ phổi vô căn [IPF].
Bệnh bàng quang
Các nhà khoa học đã phân lập được tế bào chuyên biệt từ các tế bào gốc của người, có thể được sử dụng để điều trị các rối loạn ở bàng quang. Họ đã sử dụng tế bào gốc của người để tái tạo mô bàng quang trong phòng thí nghiệm, có thể được cấy vào làm tăng thêm hoặc thay thế bàng quang bị suy chức năng. Nghiên cứu này đã mở đường cho phương pháp điều trị mới để điều trị bệnh nhân bị rối loạn bàng quang.
Tế bào gốc có thể sẽ giúp giải quyết những bệnh lý nghiêm trọng như bệnh Alzheimer, tim mạch, xương khớp hay thậm chí là bệnh ung thư. Vậy thì tế bào gốc là gì? tế bào gốc được lấy từ đâu? tế bào gốc có những tác dụng gì cho nền y học? Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu hơn về khái niệm này!
1. Khái niệm tế bào gốc là gì?
Tế bào gốc là gì? Tế bào gốc là những tế bào được sinh ra để thay thế cho những tế bào đã hư tổn hoặc các tế bào đã bị mất đi bởi quá trình lão hóa của cơ thể. Ta có thể hiểu rằng, tế bào gốc sẽ giống như một liều thuốc có thể chữa lành hoặc thay thế các tế bào, các nhóm mô hay các cơ quan đang bị hư hại, có nguy cơ bị hư hại.
Từ những năm 1945 thì việc nghiên cứu và phát triển tế bào gốc đã được thực hiện khá phổ biến ở các nước phát triển. Phương pháp trị liệu thường được sử dụng bằng tế bào gốc như điều trị các bệnh lý nguy hiểm cũng như việc thẩm mỹ cho các chị em phụ nữ, đặc biệt xuất hiện và phát triển sớm ở Nhật Bản và đến nay thì liệu pháp này đã rất phổ biến trên toàn thế giới.
Tế bào gốc được sử dụng trong thẩm mỹ từ rất sớm
2. Nguồn gốc của tế bào gốc?
Tế bào gốc là gì? Tế bào gốc được lấy từ đâu? Tế bào gốc được xem là một loại nguyên liệu “thô” được lấy từ cơ thể người, sau đó sẽ được nghiên cứu trong phòng thí nghiệm để có thể sản sinh ra nhiều tế bào khác nữa [các tế bào đời con cháu]. Từ tế bào gốc nguyên sinh sẽ được các chuyên gia y tế nghiên cứu để phát triển thành các tế bào cho các vùng cơ quan khác nhau như tế bào não, es bào máu, tế bào cơ tim,...
Tế bào gốc được chia thành 2 loại [hay 2 giai đoạn phát triển]:
Tế bào gốc phôi thai:
Đây là loại tế bào gốc có khả năng phân chia để tạo ra rất nhiều tế bào gốc khác, đồng thời, loại tế bào này cũng có thể phát triển để thay thế có bất kỳ loại tế bào nào trong cơ thể, giúp điều trị được những bệnh lý khó nhằn nhất. Loại tế bào này được lấy từ phôi 3 - 5 ngày tuổi với một lượng khoảng 150 tế bào.
Tế bào gốc trưởng thành:
Loại tế bào gốc này thông thường chỉ có thể lấy từ mô mỡ và tủy xương, chính vì vậy khả năng lấy được những tế bào này cũng khá khó khăn bởi số lượng hạn chế. Một điểm yếu thế hơn tế bào gốc phôi là khả năng biệt hóa thành các loại tế bào khác nhau là không thể, chủ yếu chỉ sản sinh ra tế bào gốc cùng loại.
Tế bào gốc có thể được lấy từ phôi thai
3. Tế bào gốc và các vấn đề về đạo đức
Tế bào gốc là gì? Nuôi dưỡng tế bào gốc có ảnh hưởng gì đến vấn đề đạo đức và chính trị? Như các bạn được biết thì tế bào gốc có thể được lấy từ phôi thai mới được vài ngày tuổi. Cụ thể thì các chuyên gia y tế sẽ lấy tế bào gốc phôi từ những phôi thai mới được vài ngày tuổi đang trú ngụ trong cơ thể người mẹ hoặc lấy từ các thai nhi chưa trưởng thành nhưng đã bị sảy. Vấn đề này đã gây nên nhiều tranh cãi gay gắt của xã hội cả về mặt đạo đức con người cũng như các vấn đề chính trị.
Trong thời kỳ đầu của việc nghiên cứu và phát triển các tế bào gốc thì số lượng người phản đối rất cao và gây ra nhiều xung đột về chính trị giữa các quốc gia. Tuy nhiên, với sự phát triển mạnh của nền y học và tâm lý cởi mở hơn của những người hiện đại, cũng như việc quan tâm sâu sắc hơn về các vấn đề đạo đức thì việc lấy tế bào gốc từ phôi thai đã được đồng thuận dựa trên các nguyên tắc như:
- Chỉ được lấy tế bào gốc khi được sự đồng thuận hợp pháp từ những người hiến tặng.
- Lấy các tế bào phôi thai nhằm mục đích nghiên cứu giúp ích cho xã hội.
- Chỉ được lấy tế bào gốc từ phôi thai dư thừa trong sinh sản.
- Không trao đổi mua bán tế bào gốc với người hiến tặng.
4. Tạo tế bào gốc từ việc nghiên cứu khoa học?
Tế bào gốc là gì? Có thể tạo ra các tế bào gốc như thế nào?
Hiện nay, với sự phát triển vượt bậc của nền y học thì việc tự tạo nên các tế bào gốc phôi thai cũng sẽ dễ dàng hơn. Các tế bào gốc không chỉ được lấy từ các phôi thai trong bụng người mẹ nữa mà chúng có thể được lấy từ:
- Các phôi thai dư thừa do quá trình thụ tinh nhân tạo [được sự đồng ý của những người cho tinh trùng và trứng].
- Lấy tế bào gốc bằng việc tạo ra các phôi thai trong phòng thí nghiệm.
- Tế bào gốc được lấy từ các phôi thai do nhân bản vô tính [SCNT].
Sau khi nhận được các tế bào gốc phôi thai từ những phương pháp nhân văn trên thì việc phân chia để tạo ra vô số lượng tế bào gốc hệ con cháu sẽ được thực hiện trong phòng thí nghiệm và sẽ được công bố ra thị trường nhằm các mục đích y học. Ngoài ra, bất kỳ mục đích trái với đạo đức và ảnh hưởng đến chính trị đều bị nghiêm cấm.
Phôi thai để lấy tế bào gốc có thể được tạo trong phòng thí nghiệm
5. Ứng dụng tế bào gốc trong y học
Tế bào gốc là gì? Tế bào gốc giúp ích gì cho nền y học? Hiện nay trên thị trường có rất nhiều cơ sở y tế cung cấp các phương pháp chữa bệnh bằng tế bào gốc và đạt được nhiều hiệu quả. Chính vì khả năng biệt hóa của tế bào gốc đã giúp ích rất nhiều trong việc tái tạo các tế bào hiếm đã bị hư hại giúp cứu sống nhiều mạng người. Liệu pháp sử dụng tế bào gốc được sử dụng nhiều trong các vấn đề bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư và những căn bệnh thoái hóa sớm.
Bên cạnh việc điều trị bệnh tình thì tế bào gốc cũng sẽ có tác dụng cao trong việc cải tạo lại sắc đẹp cũng như gìn giữ sắc đẹp. Các nghiên cứu về thẩm mỹ từ tế bào gốc được rất nhiều quốc gia tin dùng bởi tính năng của chúng mang lại, đặc biệt an toàn cho sức khỏe người bệnh.
Công nghệ tế bào gốc rất hữu ích trong y học và thẩm mỹ. Hy vọng trong tương lai gần, kỹ thuật do con người cải tiến có thể phát triển sâu hơn nữa công nghệ sử dụng tế bào gốc, từ đó tối ưu các biện pháp điều trị bệnh, đặc biệt là các bệnh phức tạp và nguy hiểm chưa có phương pháp chữa trị.