Các nhân vật trong bài Trong lòng mẹ
|
Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn
Dàn ý Show 1. Mở bài - giới thiệu tác giả, đoạn trích và dẫn dắt nhân vật người cô. 2. Thân bài a. Giới thiệu vị trí, sự xuất hiện của nhân vật - Là cô ruột của bé Hồng. - Xuất hiện ở đầu đoạn trích, trong cuộc trò chuyện với bé Hồng về mẹ. b. Là người phụ nữ độc ác, tàn nhẫn: - Bà cô của bé Hồng tuy giàu có nhưng rất cay nghiệt, độc địa. Bà đã khoét sâu vào nỗi đau của đứa cháu đáng thương. - Xoáy sâu vào sự thiếu thốn tình mẫu tử của bé Hồng bằng câu hỏi nhẫn tâm " mày có muốn vào Thanh Hóa chơi với mẹ mày không". - Ý nghĩ cay độc trong giọng nói, nét mặt cười rất kịch. - Cố gieo rắc vào đầu đứa cháu hoài nghi để chia rẽ tình mẹ con. - Giọng nói, cử chỉ quan tâm của bà cô là giả dối, sáo rỗng. - Khi đứa cháu khóc bà cô vẫn cố tình khơi vào nỗi đau của cháu. ⟹ Bà cô với dã tâm độc ác muốn chia rẽ tình cảm mẹ con, muốn đứa cháu "khinh miệt và ruồng rẫy mẹ" bằng những cử chỉ ngọt ngào nhưng rất kịch, hành động quan tâm giả dối, lời nói cay độc, nhẫn tâm, ý nghĩ xấu xa, nham hiểm. c. Là người đại diện cho xã hội bất công với những hủ tục và lề thói cổ hủ - Ghét mẹ của bé Hồng vì bà đã đi bước nữa sau khi chồng mất. - Mỉa mai, chế giễu mẹ cậu nhằm chia rẽ tình cảm: “phát tài” (nói mỉa người mẹ nghèo khổ), “em bé” (gieo rắc hoài nghi để bé Hồng khinh miệt ruồng rẫy mẹ). ⇒ Bà cô nham hiểm, giả dối, sống tàn nhẫn không có lòng vị tha, đại diện cho những thành kiến, những hủ tục đày đọa người phụ nữ trong xã hội cũ. 3. Kết bài - Khẳng định giá trị hiện thực của tác phẩm qua nhân vật người cô.
Bài mẫu “Tuổi thơ” – hai tiếng nghe sao quá bình yên. Với chúng ta, tuổi thơ gói gọn trong chiếc kẹo ngọt mẹ mua, trong cánh diều vi vu chạy dọc con đê vào mỗi chiều đầy nắng, trong nụ cười hồn nhiên không vướng chút âu lo của cuộc đời. Thế nhưng, nửa thế kỉ trước, tuổi thơ lại gắn liền với những nỗi đau - mà kẻ gây ra điều đó chính là xã hội phong kiến nửa thực dân. Đoạn trích "Trong lòng mẹ" của Nguyên Hồng tái hiện một cách chân thực quãng đời ấu thơ đầy nước mắt của cậu bé Hồng. Trong đó, nhân vật người cô hiện lên với những rắp tâm tàn nhẫn đã trực tiếp gây nên những đau khổ trong tâm lí đứa trẻ đáng thương. Nhân vật bé Hồng có một hoàn cảnh vô cùng bất hạnh. Cha mất, mẹ bỏ đi theo người khác nên bị gia đình chồng thù ghét, Hồng ở với họ hàng bên nội. Sau khi cha Hồng mất gần một năm, sắp đến ngày giỗ đầu của ông, mẹ ở Thanh Hóa vẫn chưa về. Người bà cô của Hồng gọi chú bé lại trò chuyện với một tâm địa xấu xa, độc ác. Bà ta vừa cười vừa hỏi Hồng. Đây không phải là sự lo lắng, nghiêm nghị, cũng không phải âu yếm. Cái cười này thể hiện một sự không thiện chí. Câu hỏi của mụ ta: có muốn vào Thanh Hoá thăm mợ mày không cũng chứa đựng ý nghĩa cay độc một sự giả dối. Nhận ra ý nghĩ cay độc của cô, Hồng cúi đầu không đáp. Nhưng sau đó, chú cười đáp lại: "không cháu không muốn vào, cuối năm thế nào mợ cháu cũng về". Thái độ đó chứng tỏ chú rất yêu thương và kính trọng mẹ, chú nhận ra được ý nghĩ cay độc của bà cô trong giọng nói và nét mặt khi cười rất kịch của bà cô. Em không thể để tình yêu thương và lòng kính mến mẹ bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến. Người bà cô "Giọng vẫn ngọt'', "sao không vào mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu!", "Hai con mắt long lanh của cô chằm chặp nhìn" vào Hồng rồi “Vỗ vai cười nói” “mày dại quá, vào bắt mẹ mày may vá sắm sửa cho và bế em bé chứ”. Giọng mụ ta bình thản nhưng mỉa mai. Cái nhìn của bà chứng tỏ bà cô rắp tâm muốn kéo đứa cháu đáng thương vào một trò chơi độc ác đã dàn tính sẵn. Cử chỉ vỗ vai, cười nói - thể hiện sự giả dối độc ác. Câu nói "mày dại quá..." không chỉ lộ rõ sự ác ý mà còn chuyển sang chiều hướng châm chọc, nhục mạ với một giọng điệu cay nghiệt, độc ác. Vẫn chưa chịu buông tha Hồng, bà cô tiếp tục kể về tình cảnh tội nghiệp của mẹ Hồng. Đó là sự vô cảm sắc lạnh đến ghê người. Chúng khiến tâm trạng của Hồng đau đớn, uất ức đến cực điếm. Cử chỉ đổi giọng, vỗ vai, nghiêm nghị của bà cô thực chất là sự thay đổi đấu pháp tấn công. Khi thấy cháu tức tưởi phẫn uất bà mới hạ giọng tỏ sự ngậm ngùi thương xót người đã mất. Khi đó, sự giả dối thâm hiểm trơ trẽn của bà cô đã phơi bày toàn bộ. Qua đoạn trích "Trong lòng mẹ" (Những ngày thơ ấu của Nguyên Hồng) người bà cô bộc lộ bản chất là một kẻ lạnh lùng, độc ác, thâm hiểm. Đây là hình ảnh mang ý nghĩa tố cáo hạng người sống tàn nhẫn, khô héo cả tình máu mủ ruột rà trong xã hội thực dân nửa phong kiến lúc đó. Nhân vật bà cô trong đoạn trích nói riêng và toàn bộ tác phẩm nói chung mang giá trị hiện thực sâu sắc. Nó ẩn chứa sức mạnh tố cáo hạng người giả dối, tàn nhẫn, mất hết sự trắc ẩn của tình người, tình máu mủ.. Đồng thời, nó cùng khẳng định tấm lòng đồng cảm, yêu thương của nhà văn đối với những số phận bất hạnh trong xã hội phong kiến nửa thực dân xưa. Loigiaihay.com
1. Tiểu sử - Nguyên Hồng (1918- 1982), tên khai sinh là Nguyễn Nguyên Hồng - Quê quán: Nam Định 2. Sự nghiệp sáng tác - Nguyên Hồng bắt đầu viết văn từ năm 1936 với truyện ngắn "Linh Hồn" đăng trên Tiểu thuyết thứ 7 - Năm 1937, ông thực sự gây được tiếng vang trên văn đàn với tiểu thuyết "Bỉ Vỏ" - Ông là hội viên sáng lập Hội nhà văn Việt Nam năm 1957 - Năm 1980 cuốn tiểu thuyết cuối cùng của ông là "Núi rừng Yên Thế" - Những tác phẩm tiêu biểu: Bỉ vỏ, Trời xanh, Sóng ngầm, Khi đứa con ra đời,… - Phong cách sáng tác: Ông được mệnh danh là nhà văn của những người cùng khổ Xem thêm: >> Chứng minh Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và trẻ em qua đoạn trích Trong lòng mẹ >> Chứng minh nhận định: Hồi kí của Nguyên Hồng không phải là những trang ghi chép một cách giản đơn, khô khan >> Chứng minh nhận định: Mỗi tác phẩm của nhà văn đều có ít nhiều nhà văn >> Giới thiệu về nhà văn Nguyên Hồng và văn bản Trong lòng mẹ II. Tác phẩm1. Xuất xứ: - Trong lòng mẹ là chương thứ IV của tác phẩm Những ngày thơ ấu (gồm 9 chương), tập hồi kí về tuổi thơ ít niềm vui, nhiều cay đắng của tác giả. 2. Tóm tắt Bé Hồng sinh ra là kết quả của cuộc hôn nhân miễn cưỡng giữa người bố nghiện ngập và người mẹ trẻ trung luôn khao khát có được tình yêu thương nhưng đành ngậm ngùi chôn vùi tuổi xuân bên người chồng nghiện ngập. Khi bố Hồng mất, người mẹ bỏ hai anh em Hồng lại để đi tha hương cầu thực, anh em Hồng luôn sông trong sự ghẻ lạnh của nhà nội. Nhất là bà cô, luôn gieo rắc vào đầu Hồng những rắp tâm tanh bẩn để Hồng ghét bỏ mẹ của mình. Nhưng Hồng không những không ghét mẹ mà còn thông cảm và yêu mẹ nhiều hơn, em căm thù những hủ tục đã đày đọa mẹ mình. Chiều hôm đó khi vừa tán học, em thoáng thấy bóng dáng mẹ, em liền gọi theo với hi vọng và giọng bối rối. Khi mẹ em quay đầu lại, Hồng sà vào lòng mẹ, trong lòng mẹ, Hồng chẳng còn mảy may đến những lời nói thâm độc của bà cô mà chỉ cảm nhận được tình mẫu tử thiêng liêng, chan chứa. >> Tóm tắt truyện ngắn Trong lòng mẹ 3. Giá trị nội dung - Đoạn văn “Trong lòng mẹ” trích hồi kí “Những ngày thơ ấu” của Nguyên Hồng đã kể lại một cách chân thực và cảm động những cay đắng và tủi cực cùng tình yêu thương cháy bỏng của nhà văn thời thơ ấu đối với người mẹ bất hạnh, đáng thương của mình >> Giá trị nhân đạo trong đoạn trích Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng 4. Đặc sắc nghệ thuật - Lời văn nhẹ nhàng, tình cảm, giàu hình ảnh và chan chứa cảm xúc - Mạch truyện, mạch cảm xúc tự nhiên, chân thực - Kết hợp lời văn kể chuyện với miêu tả, biểu cảm - Khắc họa thành công hình tượng nhân vật bé Hồng thông qua lời nói, hành động, tâm trạng sinh động chân thật. 5. Sơ đồ tư duy  Xem thêm: >> Phân tích nhân vật bà cô trong đoạn trích Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng >> Cảm nhận chú bé Hồng qua đoạn trích Trong lòng mẹ >> Phân tích người mẹ trong đoạn trích Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng
Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức tác phẩm Trong lòng mẹ Ngữ văn lớp 8, bài học tác giả - tác phẩm Trong lòng mẹ trình bày đầy đủ nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý phân tích, sơ đồ tư duy và bài văn phân tích tác phẩm. A. Nội dung tác phẩm Trong lòng mẹ* Tóm tắt văn bản: Gần đến ngày giỗ đầu bố Hồng, cậu lại rất thương và nhớ mẹ mình thì một hôm, người cô gọi cậu đến và hỏi có muốn gặp mẹ, gặp “em bé” không. Sau đó, bà ta làm cho Hồng đau lòng bằng cách nói về cuộc sống của mẹ Hồng. Bà ta càng nói Hồng càng im lặng và cậu bắt đầu khóc. Cậu càng thấy thương mẹ hơn, càng căm ghét những hủ tục lạc hậu trước những lời bôi nhọ mẹ mình của bà cô thâm hiểm, tàn nhẫn. Một hôm, trên đường đi học về, Hồng thoáng thấy một người ngồi trên xe kéo rất giống mẹ. Hồng liền đuổi theo và gọi to. Vài giây sau, Hồng đuổi kịp xe kéo. Và nhận ra đúng là mẹ mình. Hồng òa khóc nằm trong lòng mẹ. Cậu cảm nhận được tất cả vẻ đẹp, sự yêu thương và dịu dàng của mẹ. Cậu quên hết mọi lời nói độc ác của bà cô, chỉ còn niềm xúc động và tình yêu thương mẹ vô bờ. B. Tìm hiểu tác phẩm Trong lòng mẹ1. Tác giả - Nguyên Hồng (1918- 1982), tên khai sinh là Nguyễn Nguyên Hồng - Quê quán: Nam Định - Là nhà văn của phụ nữ, nhi đồng, của những người cùng khổ. - Văn xuôi Nguyên Hồng giàu chất trữ tình, nhiều khi dạt dào những cảm xúc thiết tha, rất mực chân thành. 2. Tác phẩm a, Xuất xứ: - Văn bản “Trong lòng mẹ” trích từ chương thứ IV của tập hồi kí “Những ngày thơ ấu” gồm 9 chương. - Đây là tập hồi kí nói về tuổi thơ cay đắng của chính tác giả b, Bố cục: 2 phần - Phần 1: Từ đầu → người ta hỏi đến chứ: Cuộc đối thoại giữa bà cô và bé Hồng. - Phần 2: Còn lại: Niềm hạnh phúc của bé Hồng khi gặp mẹ. c, Thể loại: Hồi kí. d, PTBĐ: Tự sự, miêu tả, biểu cảm. e, Giá trị nội dung: - Đoạn trích “Trong lòng mẹ” đã kể lại một cách chân thực và cảm động những cay đắng và tủi cực cùng tình yêu thương cháy bỏng của nhà văn thời thơ ấu đối với người mẹ bất hạnh, đáng thương của mình. f, Giá trị nghệ thuật: - Lời văn nhẹ nhàng, tình cảm, giàu hình ảnh - Kết hợp lời văn kể chuyện với miêu tả, biểu cảm - Sử dụng biện pháp so sánh, đối lập cùng các động từ mạnh - Khắc họa thành công hình tượng nhân vật bé Hồng thông qua lời nói, hành động, tâm trạng sinh động chân thật. C. Sơ đồ tư duy Trong lòng mẹD. Đọc hiểu văn bản Trong lòng mẹ1. Nhân vật bé Hồng a. Hoàn cảnh sống: - Bố nghiện ngập, mất sớm; gia đình sa sút; - Mẹ cùng túng quá phải bỏ con cái đi tha hương cầu thực - Sống với bà cô và trong sự ghẻ lạnh của họ hàng → Bất hạnh, thiếu tình thương yêu b. Bé Hồng trong cuộc đối thoại với bà cô: - Toan trả lời nhưng lại cúi đầu không đáp mà chỉ cười đáp lại - nhận ra những ý nghĩ cay độc và nét mặt rất kịch của bà cô → Bé Hồng rất nhạy cảm, nhận ra sự giả dối trong lời nói của bà cô - Lòng càng thắt lại, khoé mắt cay cay - Nước mắt ròng ròng rớt xuống, chan hoà đầm đìa ở cằm, ở cổ. - Cười dài trong tiếng khóc, cổ họng nghẹn ứ, khóc không ra tiếng. - Căm ghét những cổ tục phong kiến đã đày đọa mẹ. - BPNT: so sánh, lời văn dồn dập với các hình ảnh, các động từ mạnh: cắn, nhai, nghiến → Khắc hoạ rõ nét nỗi đau đớn, phẫn uất đến cực điểm của bé Hồng đối với bà cô, với cổ tục lạc hậu => Thể hiện miền tin mãnh liệt và tình yêu thương mẹ vô cùng sâu sắc của bé Hồng c. Bé Hồng khi gặp lại mẹ * Khi bất ngờ gặp mẹ - Hành động: + đuổi theo, gọi bối rối: Mợ ơi, mợ ơi, mợ ơi... + đuổi kịp, thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi + khi trèo lên xe tôi ríu cả chân lại, oà khóc nức nở → giọt nước mắt của tủi hờn mà hạnh phúc, tức tưởi mà mãn nguyện → Hành động vội vã, cuống quýt : niềm khao khát cháy bỏng khi được gặp mẹ * Khi ngồi trong lòng mẹ - Cảm nhận về mẹ: + Thấy mẹ không còm cõi, xơ xác, gương mặt mẹ vẫn tươi sáng ... + Thấy hơi quần áo, hơi thở của mẹ thơm tho một cách lạ thường. - Cảm giác + Cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt. + Phải bé lại và lăn vào lòng mẹ ...mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng + Không nhớ mẹ đã hỏi và trả lời mẹ những gì, không mảy may nghĩ ngợi gì đến những câu nói của bà cô → Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc – cảm giác sung sướng, niềm hạnh phúc đến cực điểm của đứa con khi được ở trong lòng mẹ. → Cảm nhận niềm hạnh phúc thiêng liêng của tình mẫu tử. 2. Nhân vật bà cô - Hành động: + Cười hỏi: “Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày không?” + Giọng vẫn ngọt, mắt long lanh, chằm chặp đưa nhìn + Vỗ vai, cười, ngân dài hai tiếng “em bé” + Tươi cười kể các chuyện → đổi giọng nghiêm nghị, vỗ vai an ủi cháu, tỏ sự ngậm ngùi thương tiếc người anh vừa mất... - Mục đích: Ra vẻ quan tâm, thực chất là sự đóng kịch; sự giễu cợt, mỉa mai châm chọc; sự giả dối , ác độc, đầy ác ý → Cố ý gieo rắc những hoài nghi để bé Hồng khinh miệt và ruồng rẫy mẹ => Là người lạnh lùng độc ác, thâm hiểm và tàn nhẫn => Đó là hình ảnh mang ý nghĩa tố cáo những hạng người sống tàn nhẫn, khô héo cả tình máu mủ (không có tình thương) trong xã hội phong kiến lúc bấy giờ. |
