Nhà máy thủy điện Ialy là nhà máy thủy điện trên dòng Krông B'Lah [1] ở ranh giới huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum và huyện Chư Păh tỉnh Gia Lai, Việt Nam [2][note 1].
Vị trí của Nhà máy thủy điện Yaly ở Vietnam |
| Vietnam |
| 14°13′37″B 107°49′44″Đ / 14,227°B 107,829°Đ / 14.227; 107.829 |
| 1993 |
| 1996 |
| Krong Poko |
| 69m [226ft] |
| 64,5km2 [24,9dặmvuôngAnh] |
| 720MW |
Thủy điện Ialy có công suất lắp máy 720 MW với 4 tổ máy, điện lượng bình quân năm là 3.650 triệu KWh. Công trình khởi công năm 1993 và khánh thành vào ngày 27 tháng 4 năm 2002.
Vùng đập tạo hồ nước đặt tại Thác Ialy [phát âm:/za li/[3]] trên sông Pô Kô ở Chư Păh, tỉnh Gia Lai. Thác Ialy là một trong những thác nước lớn nhất Việt Nam với độ cao 42 mét[4].
Đập thủy điện là loại đập đá đổ, lõi chống thấm bằng đất sét, có cao trình đỉnh là +522,0 m, chiều dài đỉnh đập 1.142,0 m, đập cao 71,0 m.[5] Tràn xả lũ gồm 6 cửa, dùng van cung. Mỗi cửa rộng 15 m.
Lòng hồ thủy điện Ialy rộng tới 64,5km², dung tính chết 258,07 triệu m³, dung tính hữu ích 779,02 triệu m³, phần lớn nằm trên địa phận huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum, thuộc lưu vực sông Pô Kô và Đăk Bla.
Giống như nhiều dự án thủy điện khác, thủy điện Iali bị phê phán là gây ra lũ lụt, làm thiệt hại nguồn thủy sản và thiếu tham vấn với các cơ quan Campuchia. 59 làng ở Đông Bắc Campuchia được sự hỗ trợ của Oxfam đã phối hợp tổ chức Mạng lưới Bảo vệ Sesan-Srepok-Sekong [3SPN] để thúc đẩy bảo vệ môi trường ở lưu vực ba dòng sông này.
- ^ Trong tiếng các dân tộc thuộc nhóm ngôn ngữ Môn-Khmer ở Tây Nguyên và trong tiếng Việt cổ [trước thế kỷ 16, xem Chữ Nôm] thì "krông" có nghĩa là sông; "đăk" có nghĩa là nước, sông, suối.
- ^ Bản đồ tỷ lệ 1:50.000 tờ D-48-48- C&D. Cục Đo đạc và Bản đồ Việt Nam, 2004. Tên sông lấy theo Bản đồ này
- ^ Tập bản đồ hành chính Việt Nam. Nhà xuất bản Tài nguyên – Môi trường và Bản đồ Việt Nam. Hà Nội, 2013.
- ^ Trong hệ thống ngôn ngữJrai- khác với tiếng Việt cả "i" và "y" là hai hình thức chữ viết của cùng một nguyên âm /i/ - tiếng Jrai có 23 phụ âm, trong đó "y"/z/ là phụ âm mặt lưỡi, có khả năng đứng đầu âm tiết, còn "i"/i/ là một nguyên âm hẹp trong 11 nguyên âm.
- ^ Phan Xuân Hòa. Việt Nam gấm vóc. Paris: Institut de l'Asie du Sud-Est, 1960. tr 144.
- ^ “Thuỷ điện Yaly – Nguồn sáng lớn nhất Tây nguyên”. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 12 năm 2017. Truy cập ngày 18 tháng 7 năm 2017.
| Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Nhà máy thủy điện Yaly. |
- Thủy điện Plei Krông 14°24′41″B 107°51′48″Đ / 14,411389°B 107,863333°Đ / 14.411389; 107.863333 [Thủy điện Plei Krông]
Nhà máy thủy điện Yaly nằm bên dòng sông Sê San, thuộc địa bàn xã Yaly, huyện Chư păh, tỉnh Gia Lai. Đây là công trình thủy điện ngầm lớn nhất Việt Nam, không những thế, hồ chứa nước nơi đây còn là một phong cảnh tuyệt vời. Chính vì thế, nơi này đã trở thành một trong những điểm du lịch Gia Lai khá hấp dẫn với du khách xa gần khi có dịp đến Gia Lai.
Nằm giữa núi đồi Tây Nguyên hùng vĩ, tại bậc thang thứ ba và là bậc thang lớn nhất trong hệ thống 9 bậc thang thủy điện trên sông Sê San, nhà máy thủy điện Yaly là một hệ thống công trình hiện đại và đồ sộ. Ngày nay, cũng là một thắng cảnh mới, kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên hoang dã và những thành quả từ bàn tay và khối óc con người như đập dâng, đập tràn xã lũ, cổng giữ nước, hồ chứa nước…
Con đường từ quốc lộ 14 vào nhà máy được trải nhựa đen nhánh, phẳng lỳ, nằm giữa những khu dân cư đông đúc, những cánh rừng cao su xanh ngắt,…đẹp như tranh vẽ.
Dọc theo con đường quanh co đèo dốc từ ngoài cổng công trình, giữa những ngọn núi chập chùng và những dòng thác trắng xóa là bạt ngàn hoa anh đào hồng thắm. Nếu không có các hệ thống biến áp, van áp lực, ống thóat nước…đặt hai bên đường, trên các vách đá... bạn sẽ tưởng mình đang lạc vào chốn bồng lai tiên cảnh.
Dòng sông Sesan xanh biếc, đẹp như một dải lụa, uốn lượn qua các khe núi hẹp, nhấp nhô giữa các mỏm đá, cuồn cuộn sóng giữa đôi bờ rậm rạp cây xanh…
Điều đặc biệt, khi bạn đến tham quan thủy điện Yaly sẽ đường khám phá con đường hầm dài khoảng 500m từ cổng nhà máy đến địa điểm đặt máy phát điện. Tại đây, với những chùm đèn rực rỡ như sao ở hai bên hông và trêm mái vòm tỏa sáng, lung linh, huyền ảo.
Với vẻ đẹp thiên nhiên khá độc đáo của mình, hồ thủy điện Yaly đã trở thành một điểm đến mang sắc thái rất riêng của Gia Lai mà không phải ở đâu cũng có.
Nếu bạn đến khám phá công trình thủy điện này, bạn nên kết hợp ghé làng dân tộc Cha Rai, hay đi thuyền bên dòng sông Sê San và chiêm ngưỡng cảnh rừng núi Tây Nguyện đẹp hùng vĩ để có trải nghiệm thật trọn vẹn nhé!
2. NHÀ MÁY THỦY ĐIỆN YALY Ở ĐÂU?
Nhà máy thủy điện Yaly Gia Lai thuộc địa bàn xã Laly, huyện Chưpăh, tỉnh Gia Lai ở bên dòng sông Sê San. Là một trong những công trình thủy điện lớn nhất Việt Nam hiện nay với sản lượng cung cấp điện hàng năm lên đến 3,7 tỷ KWh.
3. CÁCH DI CHUYỂN ĐẾN NHÀ MÁY THỦY ĐIỆN YALY
Bắt đầu từ thành phố Plâyku thuộc tỉnh Gia Lai, theo quốc lộ 14 hướng tới Kontum đến Km số 15, rẽ trái và di chuyển khoảng 25 Km là chúng ta sẽ tới nhà máy thủy điện Yaly.
Đường nhựa đẹp, rất dễ đi bạn nhé. Hơn nữa, giữa cao nguyên rừng núi, cộng thêm chút se lạnh sẽ giúp bạn có những trải nghiệm tuyệt vời trên đường đi.
4. NHỮNG ĐỊA ĐIỂM DU LỊCH QUANH NHÀ MÁY THỦY ĐIỆN YALY
4.1 NHÀ THỜ ĐỨC AN GIA LAI
- Nhà thờ Đức An được xây dựng trên một khu đất cao với diện tích rộng lên tới 1.120m2, được xây dựng vào năm 1990.
- Địa chỉ: 20 đường Wừu, Phường Diên Hồng, Pleiku, Gia Lai.
- Kiến trúc: Kết hợp Á - Âu
- Sức chứa: 600 giáo dân, bao gồm nhà làm việc, nhà nghỉ, nhà ăn.
4.2 NHÀ TÙ PLEIKU - GIA LAI
Nhà tù Pleiku Gia Lai thuộc phường Diên Hồng, thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai. Được xây dựng vào năm1925, bao gồm 5 phòng giam và tường bao bọc xung quanh cao 3m.
4.3 NÚI HÀM RỒNG - CHƯ H'Drông
Núi Hàm Rồng - Chư H'Drông thuộc thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai. Là ngọn núi lửa được ví như nóc nhà của Pleiku. Được hình thành cách đây khoảng 3 - 4 triêu năm. Cho đến hiện tại, ngọn núi này đã ngưng hoạt động và đẻ lại nguồn đất bazan tươi tốt cho các loại hóa màu.
Nếu bạn có ghé địa điểm du lịch ở đây thì nên đi vào buổi sáng sớm, bạn sẽ chiêm ngưỡng được toàn phố núi Pleiku dưới màng mây bao phủ, sương mù dưới chân núi tạo nên khung cảnh mờ ảo mà chỉ trong phim mới thấy.
Ảnh: Internet
Tài liệu: tổng hợp