Đề bài: Bài thơ ‘Sông núi nước Nam’ được ví như bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc. Em hãy cho biết tuyên ngôn đó dự trên những lý lẽ nào. Lý lẽ đó được nằm trong các câu thơ nào?
Bài làm
Lý Thường Kiệt là một vị tướng tài hoa của dân tộc, ông đã dẫn dắt quân ta đánh thắng quân Tống triều đại vua Lý Nhân Tông. Bài thơ Nam quốc sơn hà [ Sông núi nước Nam] của ông đã trở thành bản tuyên ngôn đầu tiên của nước Việt Nam ta. Bài thơ là lời tuyên bố về chủ quyền đất nước và khẳng định không một thế lực nào được phép xâm phạm vào chủ quyền thiêng liêng ấy.
Nam quốc sơn hà Nam đế cư
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.
Bài tuyên ngôn dựa trên hàng loạt những lý lẽ có căn cứ. Đầu tiên, “Nam quốc sơn hà Nam đế cư”, “Đế” và “Vương” đều là vua nhưng Đế được coi là lớn hơn Vương, vì thế tác giả dùng từ Đế để tôn vinh vua nước Nam sánh ngang hàng với các vua Trung Hoa. “ Sơn hà” không chỉ đơn thuần là sông núi mà còn là đất nước, đất nước ta ở đâu thì vua ở đó, vua cai quản nhân dân và làm cho đất nước giàu mạnh. Câu đầu tiên này đã đưa ra một lý lẽ: Nước Nam là của vua Nam, không ai có quyền phủ nhận điều đó.
Xem thêm: Cảm nhận truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê
Lý lẽ thứ hai nằm trong câu thơ “ Tiệt nhiên định phận tại thiên thư”- “Rành rành địa phận tại sách trời”. Chân lý về chủ quyền của đất nước đã được quy định, ghi nhận và ghi chép rõ ràng tại sách trời. Đối với loài người, “trời” là một thế lực siêu nhiên, công bình nhất, mọi hoạt động của con người đều được dõi theo và ghi lại trong sách trời. Tạo hóa đã định sẵn nước Nam là của người Nam. Chữ “ tiệt nhiên” như thể đang chỉ cho tất thảy nhân gian thấy được chủ quyền được ban từ đấng cao. Đó cũng là một cách khẳng định đanh thép về điều hiển nhiên không thể thay đổi về quyền làm chủ và độc lập của nhân dân ta.
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.
[Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm
Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời.]
Với giọng thơ đanh thép, lạnh lùng, hai câu thơ cuối là lời cảnh báo của Lý Thường Kiệt nói riêng và của nhân dân Việt Nam nói chung gửi đến lũ bè giặc cướp nước. Hành động của chúng thể hiện cho lòng tham vô đáy, là hành động xâm lược liều lĩnh, phi ngã, vô lý. Tác giả như nhìn thấy trước kết quả của lũ cướp nước “ bị đánh tơi bời”, đó phù hợp với luật nhân quả, chúng phải gánh chịu quả báo vì đã phản lại ý trời. Lý lẽ đó được lấy ra từ đời sông tinh thần của con người. Từ rất nhiều năm trước kia con người đã phát hiện ra những quy luật cuộc sống và luật nhân quả là một trong số đó. Trong cuộc chiến với quân Tống, nước ta dù là nước nhỏ hơn nhưng chúng ta vẫn có thể hiên ngang cáo trạng vì chúng ta có chủ quyền còn lũ giặc xâm lược đã đi ngược lại với đạo đức của con người, đáng bị lên án. Qua đó, Lý Thường Kiệt đã thay dân ta cảnh báo về sự thất bại nhục nhã không thể tránh khỏi của quân xâm lược vì những hành động xâm lược phi nghĩa của chúng. Đồng thời đã khẳng định sức mạnh vô địch của quân và dân ta trong cuộc chiến đấu bảo vệ chủ quyền của đất nước.
Bản tuyên ngôn đằng sau hình thức của một bài thơ ngâm thể hiện qua niềm tự hào về chủ quyền lãnh thổ của đất nước và niềm tin vào chiến thắng cuối cùng của dân tộc, ắt giành được độc lập chủ quyền một cách trọn vẹn.Những lý lẽ đáng xác và lý luận chặt chẽ, hiển nhiên được ẩn đằng sau những câu chữ, đọc lên ta mới hiểu được hàm ý cũng như tình cảm sâu xa chứa đựng trong đó, từ đó ta có thể thấy tình yêu quê hương đất nước và quyết tâm giữ vững chủ quyền dân tộc của ông cha ta ngày xưa.
TU KHOA TIM KIEM:
BAI THO ‘SONG NUI NUOC NAM’ DUOC VI NHU BAN TUYEN NGON DOC LAP
BAN TUYEN NGON DOC LAP DAU TIEN CỦA DAN TOC TA
BAN TUYEN NGON DAU TIEN DUA TREN NHUNG LY LE NAO
LY LE DUOC NAM TRONG CAC CAU THO NAO?
Phân tích bài thơ Núi sông nước Nam
[rule_3_plain]Bài văn mẫu Phân tích bài thơ Núi sông nước Nam dưới đây nhằm giúp các em học trò lớp 7 cảm thu được bài thơ đã trình bày được ý thức yêu nước, cũng như ý chí quyết tâm bảo vệ của nhân dân ta trước mọi quân thù xâm lược. Mời các em cùng tham khảo nhé! Ngoài ra, để làm phong phú thêm tri thức cho bản thân, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Núi sông nước Nam.
1. Sơ đồ tóm tắt gợi ý
2. Dàn bài cụ thể
a. Mở bài:
– Giới thiệu đôi nét về bài thơ Núi sông nước Nam.
b. Thân bài:
* Lời khẳng định chủ quyền lãnh thổ của quốc gia, dân tộc
– Câu thơ 1: Nam quốc sơn hà Nam đế cư [Núi sông nước Nam vua Nam ở]
Trong quan niệm của xã hội xưa: toàn thể diện tích lãnh thổ, tài sản vật chất, con người của một non sông đều thuộc về nhà vua. Người có quyền quyết định tất cả mọi thứ, thậm chí cả quyền sinh sát.
“Nam đế”: hoàng đế nước Nam, người đứng đầu của một quốc gia – trình bày sự ngang hàng với phương Bắc.
– Câu thơ 2: Tiệt nhiên định phận tại thiên thư [Vành vạch sách trời chia xứ sở]
“Thiên thư”: sách trời – Lãnh thổ, địa phận của non sông đã được ghi tại sách trời.
Điều này khẳng định chủ quyền lãnh thổ của dân tộc ta là một chân lý ko thể chối cãi và thay đổi được.
=> Một lời khẳng định gang thép, khả năng.
* Sự quyết tâm bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của quốc gia, dân tộc
– Câu thơ 3: Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm [Giặc giữ cớ sao xâm phạm tới đây?]
Câu hỏi tu từ: “như hà” – “cớ sao?” nhằm khẳng định lại chủ quyền dân tộc.
“Nghịch lỗ”: khẳng định những kẻ xâm lược đi xâm lược lãnh thổ là đang làm trái ý trời.
– Câu thơ 4: Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư [Chúng mày nhất mực phải tan vỡ]: Những kẻ đi xâm lược, cướp nước của dân tộc khác sẽ ko có được kết thúc tốt đẹp.
=> Một lần nữa khẳng định quyết tâm bảo vệ chủ quyền lãnh thổ.
c. Kết bài:
– Giám định về trị giá nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
3. Bài văn mẫu
Đề bài: Em hãy viết bài văn phân tích bài thơ Núi sông nước Nam.
Gợi ý làm bài:
3.1. Bài văn mẫu số 1
Lòng yêu nước là mạch nguồn xúc cảm dạt dào xuyên suốt dòng chảy văn học Việt Nam từ hàng nghìn năm nay. Ở mỗi thời đoạn lịch sử không giống nhau, nội dung yêu nước lại được trình bày ở những khía cạnh riêng. Bài thơ “Núi sông nước Nam” tương truyền do Lý Thường Kiệt sáng tác trong cuộc kháng chiến chống Tống được xem là bản tuyên ngôn độc lập trước nhất của dân Việt Nam. Bài thơ là tiếng nói khẳng định độc lập, chủ quyền và ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền đó trước mọi quân thù xâm lược.
Nói về sự ra đời của bài thơ, có rất nhiều lời kể không giống nhau trong đó có truyền thuyết năm 1077 quân Tống xâm lược nước ta, Lý Thường Kiệt đem quân chặn đánh giặc trên sông Như Nguyệt, một đêm bỗng nghe trong đền thờ thần sông Như Nguyệt, có tiếng ngâm bài thơ này. Sự ra đời của bài thơ gắn với niềm tin tâm linh làm cho bài thơ ko chỉ hào hùng nhưng mà còn thiêng liêng.
Hai câu thơ đầu, tác giả đã khẳng định chân lý của độc lập, chủ quyền:
“Nam quốc sơn hà Nam đế cư
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư”
Trong quan niệm đương thời, “đế” là đại diện cho dân cho nước, vì thế ý thơ cần được hiểu rộng núi sông của nước Nam là do người dân nước Nam ở. Chân lý này tưởng chừng là điều đơn giản, hiển nhiên nhưng nó đã được đánh đổi bằng bao mồ hôi, xương máu, nước mắt và cả sự hi sinh của ông cha ta. Chính vì thế Nam quốc là mảnh đất thiêng liêng, người hùng nhưng mà ko một người nào được phép xâm phạm tới. Câu thơ trước nhất chính là lời tuyên bố hùng hồn, gang thép về chủ quyền, lãnh thổ của dân tộc. Tác giả tự xưng dân tộc mình là “Nam quốc”, gọi vua nước ta là “đế”, đó chính là cách để trình bày niềm tự hào, tự trọng dân tộc. Xưa nay, các nước phương Bắc hay khinh thường, miệt thị nước ta, xem Đại Việt ta là một nước chư hầu thuộc địa ko phải là một quốc gia độc lập, vua ta chỉ là các vương hầu dưới quyền thống trị của chúng hằng năm phải nộp cống vật. Chỉ bằng cách gọi tên đấy, tác giả đã đưa nước Nam sánh ngang cùng tất cả quốc gia khác, khẳng định nước ta là một nước độc lập, có lãnh thổ, chủ quyền riêng ko chịu phụ thuộc bởi bất kỳ thế lực nào, vua ta cũng là những bậc đế vương anh minh, tài giỏi ko thua kém vua bất kỳ nước các khác. Câu thơ ko chỉ vang lên niềm tự hào, tự hào về dân tộc nhưng mà còn là lời cảnh tỉnh cho sự hống hách, ngông cuồng của bọn đế quốc phương Bắc.
Từ sự khẳng định mạnh mẽ vấn đề chủ quyền của dân tộc Đại Việt, Lý Thường Kiệt đã lớn tiếng khẳng định, cũng là lời cảnh cáo tới quân thù, đó chính là cái kết cuộc đầy bi thương nhưng mà chúng sẽ phải đón nhận nếu biết nhưng vẫn cố tình thực hiện hành động xâm lược lãnh thổ, gây khổ cực cho nhân dân Đại Việt:
“Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm,
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư”
Sự thực hiển nhiên rằng “Núi sông nước Nam” là do người Nam ở, người Nam làm chủ. Nhưng lũ giặc ko hề màng tới sự quy định mang tính thế tất đấy, chúng cố tình xâm phạm Đại Việt cũng là xúc phạm tới sự tôn nghiêm của đạo lý, của luật trời: “Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm” hành động ngông cuồng, phi nghĩa này của bọn chúng thật đáng bị phê phán, thậm chí đáng để trừng trị bằng những hình thức thích đáng nhất. Và ở trong bài thơ này, tác giả Lý Thường Kiệt cũng đã gang thép khẳng định cái kết cuộc đầy bi đát, ê chề cho lũ cướp nước, khinh thường đạo lí: “Chúng bay sẽ bị đánh cho tơi bời”. Với tất cả sức mạnh cũng như lòng tự trọng, tính chính nghĩa của dân tộc Đại Việt thì lũ xâm lược chỉ có một kết cuộc duy nhất, một kết quả ko thể tránh khỏi “bị đánh cho tơi bời”.
Như vậy, bài thơ thần “Nam quốc sơn hà” là một bài thơ, một bài thơ mang tính chính luận rõ ràng, thâm thúy, một bản tuyên ngôn hùng hồn, mạnh mẽ của dân tộc Việt Nam. Bài thơ trình bày lòng tự hào của người Việt Nam về chủ quyền thiêng liêng của dân tộc, về sức mạnh lớn lao của người dân trong công cuộc đánh đuổi ngoại xâm.
3.2. Bài văn mẫu số 2
“Núi sông nước Nam” được coi là bản Tuyên ngôn độc lập trước nhất của nước Việt Nam. Bởi đó là lời khẳng định gang thép chủ quyền lãnh thổ của quốc gia dân tộc cũng như nêu cao ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền đó trước mọi quân thù.
Năm 1077, quân Tống do Quách Quỳ chỉ huy sang xâm lược nước ta. Vua Lý Nhân Tông sai Lý Thường Kiệt đem quân chặn giặc ở phòng tuyến sông Như Nguyệt. Bỗng một đêm, quan sĩ nghe từ trong đền thờ hai anh em Trương Hống và Trương Hát – hai vị tướng đánh giặc giỏi của Triệu Quang Phục được tôn là thần sông Như Nguyệt – có giọng ngâm bài thơ này:
“Nam quốc sơn hà Nam đế cư
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm,
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư”
Hai câu thơ đầu là lời khẳng định chủ quyền lãnh thổ của quốc gia, dân tộc. Trong xã hội phong kiến, toàn thể diện tích lãnh thổ, tài sản vật chất, con người của một non sông đều thuộc về nhà vua. Vua là người có quyền quyết định tất cả mọi thứ, thậm chí cả quyền sinh sát. Hai chữ “Nam đế” có tức là hoàng đế nước Nam, từ dùng để chỉ người đứng đầu của một quốc gia – trình bày sự ngang hàng với phương Bắc. Câu thơ trước nhất vang lên như một lời khẳng định hùng hồn: Lãnh thổ của nước Nam phải do chính người Nam cai quản. Không ngừng lại ở đó, tới câu thơ thứ hai lại tiếp tục khẳng định điều ở trên là chân lý ko thể chối cãi được, nó đã được ghi tại “thiên thư” – sách trời. Tư tưởng phương Đông luôn coi trọng trời đất. Chủ quyền của dân tộc được ghi tại sách trời thì ko người nào có thể chối cãi được.
Hai câu thơ cuối, người viết đã nêu cao quyết tâm bảo vệ chủ quyền của lãnh thổ quốc gia:
“Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư”
Câu hỏi tu từ đưa ra như một lời chất vấn: “Giặc giữ cớ sao xâm phạm tới đây?” nhằm khẳng định lại một lần nữa chủ quyền quốc gia dân tộc. Cũng như lời cảnh báo rằng những kẻ đi xâm lược non sông của dân tộc khác đều là đang làm trái với ý trời. Để rồi cuối cùng chúng sẽ phải chịu một kết cuộc hết sức bi thương. Kẻ đi cướp nước cuối cùng rồi cũng sẽ bị “đánh cho tơi bời”. Chiến thắng luôn thuộc về phe chính nghĩa. Với thể thơ thất ngôn tứ tuyệt ngắn gọn súc tích, giọng thơ gang thép, hình ảnh mang tính biểu tượng cao, “Núi sông nước Nam” đã trình bày được ý nghĩa nội dung vô cùng thâm thúy.
Tóm lại, có thể thấy “Núi sông nước Nam” xứng đáng là bản “Tuyên ngôn độc lập” trước nhất của dân tộc. Bài thơ ko chỉ để lại những trị giá về tư tưởng nhưng mà còn là trị giá về nghệ thuật.
——Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp——
Chứng minh Núi sông nước Nam là bản Tuyên ngôn độc lập trước nhất
148
Phân tích ý thức yêu nước trong bài thơ Núi sông nước Nam
159
[rule_2_plain]#Phân #tích #bài #thơ #Sông #núi #nước #Nam