Xét nghiệm ADN huyết thống phân tích vật liệu di truyền ADN có trong các tế bào của cơ thể để xác định mối quan hệ huyết thống của những người tham gia xét nghiệm. Kỹ thuật xét nghiệm ADN hiện nay có thể xác định được hầu hết các mối quan hệ trong dòng họ với độ chính xác rất cao 99.999%
1. Xét nghiệm ADN huyết thống trực hệ: Cha [hoặc mẹ] và con
Theo quy luật di truyền, người con được nhận một nửa hệ gen từ cha và một nửa hệ gen từ mẹ. Bằng cách phân tích hệ gen trên 23 cặp nhiễm sắc thể thường của người con và người cha [hoặc người mẹ] giả định, có thể xác định được mối quan hệ của những người tham gia xét nghiệm với độ chính xác lên đến 100% nếu không phải cha [mẹ] con và > 99,9999% nếu là cha [mẹ] con.
Hình 1: Sơ đồ phả hệ cha - mẹ - con
2. Xét nghiệm ADN huyết thống không trực hệ
Có thể xác định quan hệ họ hàng mà không cần thông qua mẫu của người cha [mẹ]. Bao gồm:
2.1 Xét nghiệm ADN huyết thống theo dòng nội [Nhiễm sắc thể Y]
Theo quy luật di truyền, tất cả nam giới trong cùng một dòng họ nội như ông nội, cha, chú, bác, con trai, cháu trai,… đều có một nhiễm sắc thể Y giống nhau. Hệ gen trên nhiễm sắc thể này ít khi thay đổi, có thể giống nhau lên đến 25 thế hệ. Do đó, bằng việc phân tích đặc điểm gen trên nhiễm sắc thể Y, có thể xác định mối quan hệ của:
- Anh - em trai cùng cha
- Ông nội - cháu trai
- Chú [bác] - cháu trai
- Hoặc các mối quan hệ khác trong dòng họ chỉ cần giới tính là nam và có chung dòng họ nội.
Hình 2: Sơ đồ phả hệ theo dòng Y
2.2 Xét nghiệm ADN huyết thống theo dòng nhiễm sắc thể X
- Chị - em gái [cùng cha]
Trong cặp nhiễm sắc thể giới tính XX của nữ giới có một nhiễm sắc thể X được di truyền từ cha và một nhiễm sắc thể X được di truyền từ mẹ. Trong đó nhiễm sắc thể X của người cha truyền cho các con gái là như nhau. Do đó, bằng cách phân tích đặc điểm gene trên nhiễm sắc thể X, có thể xác định hai người con gái có phải là chị em cùng cha hay không.
- Bà nội - cháu gái
Nhiễm sắc thể X của cháu gái được di truyền từ người cha có nguồn gốc từ bà nội, bởi vậy xét nghiệm nhiễm sắc thể X còn có thể xác định mối quan hệ huyết thống bà nội - cháu gái với độ chính xác cao đến hơn 99,9%.
2.3 Xét nghiệm ADN huyết thống theo dòng mẹ
Theo quy luật di truyền, người mẹ sẽ di truyền ADN ty thể của mình cho tất cả những người con [cả nam và nữ], những người con gái của người mẹ này tiếp tục di truyền ADN ty thể đó cho thế hệ sau. Do vậy, những người trong dòng họ có chung một nguồn gốc bên ngoại [mẹ chung, bà ngoại chung, cụ ngoại chung,...] sẽ có hệ ADN ty thể giống nhau. Bằng việc so sánh trình tự của ADN ty thể của những người xét nghiệm có thể xác định được mối quan hệ huyết thống theo dòng ngoại, bao gồm:
- Anh [chị] - em [Cùng mẹ]
- Bà ngoại - cháu [trai & gái]
- Dì [già] - cháu [trai & gái]
- Hoặc các mối quan hệ khác có chung dòng họ ngoạị.
3. Xét nghiệm ADN huyết thống thực hiện được trên những mẫu bệnh phẩm nào?
Xét nghiệm ADN huyết thống thực hiện được trên rất nhiều loại mẫu khác nhau như:
- Các mẫu thông thường như máu, niêm mạc miệng, chân tóc, móng,...
- Các mẫu đặc biệt như cuống rốn, bàn chải đánh răng, tinh trùng, bã kẹo cao su,... Dù được thực hiện bằng mẫu xét nghiệm nào thì kết quả xét nghiệm cuối cùng cũng có độ chính xác và độ tin cậy như nhau.
Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC cung cấp dịch vụ xét nghiệm ADN với:
- Xét nghiệm quan hệ huyết thống, tự nguyện: Xác định quan hệ cha [mẹ] - con, ông [bà] - cháu, họ hàng…
- Xét nghiệm ADN hành chính, kết quả xét nghiệm giúp làm giấy khai sinh, nhập tịch, cấp VISA... phục vụ cho mục đích hành chính.
- Xét nghiệm ADN giám định hài cốt, tìm người thân…
- Làm thẻ ADN cá nhân: Xu hướng mới của tương lai: giúp lưu trữ thông tin về bộ gen cá nhân, được coi như là: “Chứng minh thư gen”.
Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là địa chỉ y tế uy tín trên cả nước với đội ngũ chuyên gia, bác sỹ, kỹ thuật viên cùng hệ thống máy móc tiên tiến, hiện đại nhằm chăm sóc sức khoẻ bạn và gia đình toàn diện nhất.
Ngày nay, cùng với sự phát triển của y khoa tiên tiến, xét nghiệm ADN đang ngày càng trở nên phổ biến trong việc xác định quan hệ huyết thống hay tìm người thân mất tích,... Vậy xét nghiệm ADN huyết thống có chính xác hay không và có thể giúp xác định những mối quan hệ huyết thống cụ thể nào?
1. Xét nghiệm ADN huyết thống được thực hiện như thế nào?
ADN hay DNA [Acid Deoxyribonucleic] thường được tìm thấy trong tế bào của cơ thể con người và có vai trò lưu trữ các mật mã di truyền từ thế hệ này đến thế hệ khác trong một gia đình.
ADN có cấu trúc dạng thang xoắn được tạo thành từ 2 sợi
ADN có gồm có 2 sợi và có cấu trúc dạng thang xoắn. Các sợi ADN này chứa các thông tin di truyền dưới hình thức mã số và trật tự sắp xếp của chúng quy định đặc tính của từng cá thể. Mỗi người sẽ có nhận 1 nửa ADN từ mẹ và nửa còn lại từ bố.
Xét nghiệm ADN là việc tiến hành phân tích ADN của hai đối tượng [nghi vấn có quan hệ huyết thống] để đối chiếu thông tin di truyền của họ. Việc này sẽ là cơ sở để xác định mối quan hệ huyết thống giữa các đối tượng tham gia.
2. Ai có thể làm Xét nghiệm ADN huyết thống?
Bất cứ ai cũng có thể làm Xét nghiệm ADN huyết thống, ngay cả trẻ em sẽ được thực hiện xét nghiệm ADN một cách an toàn.
Mẫu thử được thu thập để làm xét nghiệm ADN khá đa dạng, từ mẫu máu, mẫu miêng mạc miệng, móng tay, móng chân, tóc còn chân nang, cuống rốn,... cho đến các mẫu vật phẩm như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, bao cao su mới sử dụng,...
3. Xét nghiệm ADN huyết thống có thể xác định những mối quan hệ nào?
3.1. Quan hệ huyết thống trực hệ bố/mẹ - con
Theo di truyền học, như đã nói ở trên, người con có bộ gen được thừa hưởng từ cả bố và mẹ. Do đó, với việc phân tích ADN của người con và người bố/mẹ nghi vấn, có thể xác định mối quan hệ huyết thống giữa những người tham gia trên 99,9999% và loại trừ 100% quan hệ huyết thống [nếu có ít nhất từ 2 gen trở lên không khớp nhau].
Xét nghiệm ADN giúp xác định huyết thống trực hệ một cách chính xác
3.2. Quan hệ huyết thống không trực hệ
Các mối quan hệ huyết thống không trực hệ [họ hàng] có thể được xác định thông qua xét nghiệm ADN mà không cần đến mẫu ADN của cha/mẹ.
Xét nghiệm ADN huyết thống theo dòng họ nội
Theo quy luật di truyền thì trong dòng họ nội của một người, tất cả nam giới như ông nội, bác, chú, cha, con trai, cháu trai,... đều có cùng một loại NST Y như nhau. Thường hệ gen trên NST này rất ít khi thay đổi, thậm chí có thể giống nhau trong vòng 25 thế hệ. Chính vì vậy, việc xét nghiệm và phân tích ADN trên NST Y có thể giúp xác định các mối quan hệ họ hàng như:
- Anh - em trai cùng cha.
- Ông nội - cháu trai.
- Bác/chú - cháu trai.
- Hoặc các mối quan hệ khác giữa nam giới trong cùng dòng họ nội.
Xét nghiệm ADN huyết thống theo dòng NST X
Cặp NST giới tính XX của người con gái sẽ có 1 NST X nhận từ mẹ và 1 NST X nhận từ bố. Trong đó, NST X mà người bố di truyền cho con gái là giống nhau. Do đó, có thể xác định mối quan hệ giữa hai chị em gái có cùng cha hay không bằng cách phân tích đặc điểm ADN trên NST X.
Con gái nhận 1 NST X từ bố và 1 NST X từ mẹ
Ngoài ra, do NST X mà con gái nhận từ cha có nguồn gốc di truyền từ bà nội. Bởi vậy mà xét nghiệm ADN trên NST X cũng có thể xác định mối quan hệ bà nội - cháu gái với tỷ lệ chính xác trên 99%.
Xét nghiệm ADN huyết thống theo dòng mẹ
Cũng theo quy luật di truyền, tất cả những người con [cả nam và nữ] đều sẽ được di truyền ADN ty thể của người mẹ. Cứ như vậy, người con gái lại tiếp tục di truyền ADN ty thể đó cho các thế hệ sau.
Do đó, hệ ADN ty thể của những người trong dòng họ có cùng nguồn gốc bên ngoại [như chung mẹ, chung bà ngoại,...] là đều giống nhau. Như vậy, khi so sánh trình tự của ADN ty thể của những người này sẽ giúp xác định được các mối quan hệ huyết thống theo dòng ngoại như:
- Anh/ chị - em [cùng mẹ].
- Bà ngoại - cháu [trai, gái]
- Dì - cháu [trai, gái]
- Hoặc các mối quan hệ khác miễn là có chung dòng họ ngoại.
4. Xét nghiệm ADN huyết thống có đắt không?
Tùy thuộc vào nhiều yếu tố mà chi phí cho mỗi lần xét nghiệm ADN sẽ có sự chênh lệch ít nhiều. Các yếu tố đó có thể là:
- Trung tâm, cơ sở xét nghiệm khác nhau.
- Loại mẫu bệnh phẩm sử dụng.
- Mối quan hệ huyết thống cần xác định giữa các đối tượng [trực hệ hay không trực hệ].
- Thời gian nhận kết quả xét nghiệm [cần gấp hay không].
Tuy nhiên, thông thường thì mỗi lần xét nghiệm ADN huyết thống sẽ có giá từ 3.000.000 - 6.000.000 đồng.
5. Xét nghiệm ADN huyết thống tại MEDLATEC
Kết quả xét nghiệm ADN huyết thống có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, trong nhiều trường hợp có thể trực tiếp ảnh hưởng đến cuộc sống của 1 hay nhiều người. Do vậy, việc tìm đến các cơ sở, trung tâm xét nghiệm uy tín và có nhiều năm kinh nghiệm là điều cần thiết.
Một trong những địa chỉ xét nghiệm ADN uy tín hàng đầu tại Hà Nội nói riêng và trên toàn quốc nói chung có thể kể đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. Nhằm phục vụ cho xét nghiệm ADN, bệnh viện đã trang bị hệ thống máy chuyên dụng - máy giải trình tự gen ABI 3500 với công nghệ tách chiết gen hiện đại được nhập khẩu từ Mỹ.
Xét nghiệm ADN huyết thống tại MEDLATEC
MEDLATEC là một trong số ít những cơ sở có sở hữu Trung tâm xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế, đồng thời có quy trình xét nghiệm đạt chuẩn ISO 15189:2012. Đến với MEDLATEC, bạn sẽ được thăm khám và xét nghiệm bởi đội ngũ y bác sĩ giỏi, có chuyên môn cao và giàu kinh nghiệm.
Chính bởi những yếu tố kể trên mà Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC ngày càng được nhiều người lựa chọn và tin tưởng thực hiện các xét nghiệm ADN huyết thống.
Mọi chi tiết vui lòng liên hệ Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC qua hotline: 1900 56 56 56 để được tư vấn chi tiết hơn.