Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn
Bài tập 1
Dùng các thuật ngữ thích hợp có trên hình 47 – 1, 2, 3 SGK đã quan sát, điền vào chỗ trống trong những câu dưới đây để hoàn chỉnh thông tin về cấu tạo [trong và ngoài] của đại não:
Đại não ở người rất phát triển, che lấp cả não trung gian và não giữa.
Bề mặt của đại não được che phủ bởi một lớp ........... làm thành vỏ não. Bề mặt của đại não có nhiều nếp gấp, đó là các ....... và ........... làm tăng diện tích bề mặt vỏ đại não [nơi chứa thân của các nơron] lên tới 2300 – 2500cm2. Hơn 2/3 bề mặt của não là nằm trong các khe và rãnh. Vỏ đại não chỉ dày khoảng 2 – 3 mm, gồm 6 lớp, chủ yếu là các tế bào hình tháp.
Các rãnh chia mỗi nửa đại não thành các thùy. Rãnh đỉnh ngăn cách thùy ....... và thùy ..........; Rãnh thái dương ngăn cách thùy trán và thùy đỉnh với ........... Trong các thùy, các khe đã tạo thành các hồi hay khúc cuộn não.
Dưới vỏ não là ............, trong đó chứa các nhân nền [nhân dưới vỏ não].
Lời giải chi tiết:
Đại não ở người rất phát triển, che lấp cả não trung gian và não giữa.
Bề mặt của đại não được che phủ bởi một lớp chất xám làm thành vỏ não. Bề mặt của đại não có nhiều nếp gấp, đó là các rãnh và khe làm tăng diện tích bề mặt vỏ đại não [nơi chứa thân của các nơron] lên tới 2300 – 2500cm2. Hơn 2/3 bề mặt của não là nằm trong các khe và rãnh. Vỏ đại não chỉ dày khoảng 2 – 3 mm, gồm 6 lớp, chủ yếu là các tế bào hình tháp.
Các rãnh chia mỗi nửa đại não thành các thùy. Rãnh đỉnh ngăn cách thùy đỉnh và thùy trán; Rãnh thái dương ngăn cách thùy trán và thùy đỉnh với thùy thái dương. Trong các thùy, các khe đã tạo thành các hồi hay khúc cuộn não.
Dưới vỏ não là chất trắng, trong đó chứa các nhân nền [nhân dưới vỏ não].
26/12/2021 468
B. Tăng diện tích bề mặt
Đáp án chính xác
C. Giảm trọng lượng của não
D. Sản xuất nơron thần kinh
Vỏ đại não là khu vực lớn nhất của đại não trong não của động vật có vú và đóng một vai trò then chốt đối với trí nhớ, sự chú ý, tri giác, nhận thức, tư duy, ngôn ngữ, và ý thức.[1] Vỏ đại não là vùng não ở trước nhất và cấu tạo từ một khu vực bên ngoài làm từ mô thần kinh gọi là chất xám, chứa các tế bào nơron. Nó cũng được chia thành bán cầu đại não trái và phải bởi rãnh dọc, nhưng hai bán cầu được nối với nhau ở giữa bởi thể chai.[1] Thiết đồ mặt phẳng vành [mặt phẳng trán] trong não của khỉ macaca. Vỏ đại não là lớp ngoài cùng, có màu tím đậm. Nguồn: BrainMaps.org Tế bào thần kinh màu golgi trong võ nảo [Chỉnh sửa cơ sở dữ liệu Wikidata] Ở những loài động vật có vú lớn, vỏ đại não thường có nếp, cung cấp một khu vực bề mặt lớn hơn trong thể tích chật hẹp của sọ. Khu vực bề mặt được tăng lên được coi là một điều quan trọng bởi vì nó cho phép các mô-đun, hay khu vực, có chức năng được thêm vào và tiến hóa nhiều hơn và đa dạng hơn.[2] Nếp nhăn hoặc là ụ ở vỏ thì được gọi là hồi, và đường rãnh thì gọi là rãnh. Những lớp cuộn bề mặt này xuất hiện trong quá trình phát triển thai nhi và tiếp tục trưởng thành sau khi sinh ra thông qua một quá trình gọi là gyrification. Trong não người, đa số vỏ đại não thì không thể nhìn thấy từ bên ngoài mà bị che lấp bên trong các rãnh.[1] Vỏ đại não chứa một lượng lớn các tế bào thần kinh đệm và nơron, cũng như là cấu tạo sợi nhánh và phần kéo dài sợi trục rối rắm của chúng, thứ kết nối tại synap để hình thành nên các mạch cơ bản có chức năng.[1] Vỏ đại não thì được cấu tạo hoàn toàn từ chất xám, trái ngược với lớp chất trắng ở bên dưới, thứ cấu tạo chính từ sợi trục đi từ và tới vỏ đại não, bao myelin của chúng, và thân tế bào thần kinh đệm ít gai.[1] Ở vỏ đại não có sự phân vùng chức năng:
Vùng thị giác tại thuỳ chẩm.
Vùng thính giác, vị giác tại thuỳ thái dương.
Vùng cảm giác ở hồi đỉnh lên [sau rãnh đỉnh].
Vùng vận động nằm ở hồi trán lên, tại thuỳ trán.
Vùng vận động ngôn ngữ nằm gần rãnh thái dương.
Vùng hiểu tiếng nói nằm gần vùng thính giác.
Vùng hiểu chữ viết nằm gần vùng thị giác.
A14.1.09.301FMA61830Thuật ngữ giải phẫu thần kinh
Motor and sensory regions of the cerebral cortex
Motor and sensory regions of the cerebral cortex
Cortical areas
- ^ a b c d e Kandel, Eric R.; Schwartz, James H.; Jessell, Thomas M. [2000]. Principles of Neural Science . United State of America: McGraw-Hill. tr. 324. ISBN 0-8385-7701-6.
- ^ Rakic, P [tháng 10 năm 2009]. “Evolution of the neocortex: a perspective from developmental biology”. Nature Reviews Neuroscience. 10 [10]: 724–35. doi:10.1038/nrn2719. PMC 2913577. PMID 19763105.
- Bản mẫu:BrainInfoNeuroNames
- Hình ảnh lát não nhuộm màu bao gồm "cerebral cortex" tại dự án BrainMapsBrainMaps project
- "The primary visual cortex" Lưu trữ 2004-12-29 tại Wayback Machine, Webvision: Comprehensive article about the structure and function of the primary visual cortex.
- "Basic cell types" Lưu trữ 2016-07-22 tại Wayback Machine, Webvision: Image of the basic cell types of the monkey cerebral cortex.
- Cerebral Cortex - Cell Centered Database
Lấy từ “//vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Vỏ_đại_não&oldid=68652055”
Vì sao não chuột lại phẳng còn não người lại nhăn? Điều gì tạo ra các nếp gấp nhăn đó và nó có ý nghĩa gì?
Một nghiên cứu cho thấy lý do khiến bộ não của chúng ta có hình dạng giống quả óc chó nhăn nheo có thể là do sự phát triển nhanh chóng của phần não ngoài của não - chính là chất xám - và sự phát triển này lại bị hạn chế bởi chất trắng.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng mô hình cụ thể của các đường gờ và đường nứt trên bề mặt phức tạp của não, được gọi là gyri và sulci, phụ thuộc vào hai thông số hình học đơn giản: tốc độ phát triển của chất xám và độ dày của nó.
Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences, sự phát triển của các nếp nhăn trong não có thể được mô phỏng trong phòng thí nghiệm bằng cách sử dụng gel hai lớp.
Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng cùng với những ràng buộc vật lý này, gen cũng có vai trò quyết định hình dạng của não, bởi vì chúng điều chỉnh cách tế bào thần kinh sinh sôi và di chuyển đến đích của chúng.
| |
| Bộ não chúng ta có hình dạng giống quả óc chó nhăn nheo có thể do sự phát triển nhanh chóng của phần não ngoài. Ảnh: Researchgate. |
Tất cả các loài động vật có vú đều có sự phân lớp giống nhau ở lớp ngoài của não - chính là vỏ não - nhưng chỉ những động vật có vú lớn hơn mới có vỏ não gấp lại. Ví dụ, bộ não chuột có bề mặt nhẵn, trong khi bộ não lớn hơn đáng kể như của người, có hàng chục gyri và sulci.
Bề mặt não người gấp lại vì thế diện tích thực tế của nó lớn hơn - nghĩa là sức mạnh xử lý thông tin lớn hơn, nhưng không hoàn toàn rõ ràng những yếu tố nào quyết định hình dạng biểu tượng của gyri và sulci trong não người.
Biết được cách thức bộ não phát triển thành hình dạng gấp khúc có thể giúp các nhà khoa học giải thích rõ hơn những gì xảy ra ở những người mắc các bệnh bẩm sinh như polymicrogyria [một tình trạng đặc trưng bởi số lượng nếp gấp quá nhiều], pachygyria [tình trạng não có các nếp gấp dày bất thường] và lissencephalia [một tình trạng não không có nếp gấp].
Trong lịch sử, đã có ba ý tưởng rộng rãi về cách gyri và sulci phát triển. Một ý kiến cho rằng một số khu vực của vỏ não chỉ đơn giản là phát triển nhiều hơn và vượt lên trên các khu vực khác, tạo ra gyri. Một ý tưởng khác cho rằng các nhóm tế bào thần kinh có liên kết chặt chẽ với nhau trong vỏ não được kéo gần nhau về mặt cơ học. Tuy nhiên, bằng chứng cho thấy cả hai ý kiến này đều không đúng.
Các nhà nghiên cứu cho biết ý kiến thứ ba là chất xám phát triển nhiều hơn chất trắng, dẫn đến sự "vênh" và tạo cho vỏ não có hình dạng kiểu nếp gấp, hay chúng ta thường đùa là "não nhăn".
Các nhà nghiên cứu cho biết, những nỗ lực trước đó nhằm mô hình hóa sự chênh lệch này đã không thành công. Trong các nghiên cứu trước đây, các nhà nghiên cứu cho rằng chất xám là một lớp mỏng và cứng phát triển trên lớp nền dày và mềm của chất trắng, nhưng giả thiết này tạo ra các nếp nhăn không giống như các nếp nhăn trong não người thật.
| |
| Hình ảnh não chuột [bên trái] và não người. |
Trong nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu giả định chất xám và chất trắng có độ cứng giống nhau, nhưng tốc độ phát triển khác nhau. Sử dụng các mô phỏng toán học, họ đã chỉ ra rằng tùy thuộc vào kích thước của não, mô hình của họ tạo ra các hình dạng bề mặt não khác nhau.
Ví dụ, đối với một bộ não nhỏ có đường kính dưới nửa inch, bề mặt não được dự đoán là nhẵn. Những bộ não có kích thước trung bình được dự đoán là có một số sulci trong chất xám, và những bộ não lớn hơn lại có rất nhiều gấp khúc.
Các nhà khoa học cũng tái tạo hiện tượng gấp khúc của não bằng cách sử dụng vật liệu gel trương nở hai lớp, và chỉ ra rằng chỉ khi cả hai lớp có độ mềm tương tự nhau thì các nếp gấp thu được mới trông giống với gyri và sulci của não người.
Các nhà nghiên cứu lưu ý mặc dù mô hình của họ đúng đối với lý thuyết gyri và sulci cơ bản, nhưng vẫn không thể giải thích các đặc điểm phức tạp hơn của não - ví dụ, rãnh sâu ngăn cách hai bán cầu và các đường rãnh lớn khác xác định các thùy chính của não.