LTS: Trên tinh thần lắng nghe những băn khoăn của nhiều thầy cô qua 2 bài trả lời phỏng vấn Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam, hôm nay Phó Giáo sư Mai Sỹ Tuấn - Trưởng nhóm chương trình môn Khoa học tự nhiên trong chương trình giáo dục phổ thông mới gửi đến Tòa soạn bài viết này.
Ông mong muốn giải thích rõ hơn một số khái niệm về “dạy học tích hợp” để trả lời thắc mắc của các thày cô giáo trên cả nước.
Tòa soạn xin giới thiệu đến quý độc giả bài viết của Phó Giáo sư Mai Sỹ Tuấn và trân trọng cảm ơn tác giả.
Trước hết cần khẳng định, dạy học tích hợp là xu hướng phổ biến của giáo dục tiếp cận phát triển năng lực hiện nay. Thực hiện dạy học tích hợp trong chương trình giáo dục phổ thông mới là hoàn toàn khách quan, đáp ứng yêu cầu của đổi mới giáo dục.
Trong khuôn khổ của bài viết ngắn, chúng tôi chưa thể giải thích cặn kẽ về các hình thức dạy học tích hợp, chỉ xin giải thích tóm tắt về các khái niệm tích hợp nội môn, liên môn, đa môn và xuyên môn.
| Phó Giáo sư Mai Sỹ Tuấn giải đáp băn khoăn của thầy cô về “dạy học tích hợp" [Ảnh; tác giả bài viết cung cấp] |
1. Tích hợp trong nội bộ môn học [Intradisciplinary]: Trong cách tiếp cận này, giáo viên giúp học sinh tìm kiếm sự kết nối kiến thức, kỹ năng giữa các chủ đề trong một môn học.
Có thể minh họa nội dung của nhiều kiến thức hoặc nhiều kỹ năng lồng vào nhau trong 1 chủ đề/ chương/ bài như sau:
Hình thức tích hợp này đang được các thầy cô giáo thực hiện ở nhiều lớp học. Ví dụ: trong môn Hóa học, khi dạy bài “Hợp chất của cacbon [CO2]” giáo viên thường tích hợp với nội dung dạy về Hiệu ứng nhà kính.
2. Tích hợp liên môn [Interdisciplinary]: Tích hợp liên môn là hình thức phối hợp của nhiều môn học để nghiên cứu và giải quyết một tình huống, tạo ra những kết nối giữa nhiều môn học. Nội dung tích hợp liên môn xoay quanh các chủ đề, các khái niệm và các kỹ năng liên môn được nhấn mạnh.
Một hình thức phổ biến của tích hợp liên môn là hình thành môn học mới so với môn học truyền thống.
Trong các môn học đó, có thể có nội dung riêng của từng lĩnh vực khoa học, cũng có nội dung hòa vào nhau và không phân biệt rõ thuộc lĩnh vực khoa học nào.
Ví dụ như môn Khoa học tự nhiên được tích hợp từ các môn Vật lý, Hóa học và Sinh học. Tích hợp theo hình thức liên môn đòi hỏi học sinh phải huy động tổng hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực khoa học để giải quyết một vấn đề.
Có thể minh họa tích hợp liên môn theo sơ đồ sau, trong đó mỗi vòng tròn thể hiện một môn học cơ bản:
3. Tích hợp đa môn [Multidisciplinary] là hình thức dạy học theo các môn học riêng rẽ nhưng các môn học đều có một chủ đề chung. Ví dụ như chủ đề về “Phòng chống tác hại của thuốc lá” được các môn như Hóa học, Sinh học, Giáo dục công dân,…. cùng thiết kế nội dung dạy học; chủ đề “Bảo vệ môi trường tự nhiên” được các môn Địa lý, Sử học, Văn học, Hóa học, Sinh học, Vật lý, Giáo dục công dân…. cùng thiết kế nội dung dạy học. Ở một số nước, nhà trường phổ thông xếp thời khóa biểu phù hợp để các môn đều dạy chủ đề tích hợp đa môn trong một tuần nhất định.
Có thể minh họa tích hợp đa môn theo sơ đồ sau, trong đó ô hình vuông minh họa cho chủ đề tích hợp, các ô hình tròn minh họa cho môn học:
4. Tích hợp xuyên môn [Transdisciplinary]
Tích hợp xuyên môn hướng vào phát triển những năng lực của học sinh qua nhiều môn học. Trong cách tiếp cận này, nội dung dạy học được thiết kế nhằm phát triển kỹ năng sống, kỹ năng môn học trong bối cảnh của thực tế cuộc sống.
Một trong những con đường để dẫn đến tích hợp xuyên môn hiệu quả là học tập dựa trên dự án.
Ví dụ dự án “Nước trong cuộc sống”, trong đó học sinh vận dụng kiến thức của nhiều môn học như Hóa học, Vật lý, Sinh học, Địa lý,…. để trả lời các câu hỏi của dự án xung quanh chủ đề về nước.
Một trong những hình thức dạy học của tích hợp xuyên môn là các nội dung, kỹ năng được tích hợp xuyên suốt nhiều môn học, trong đó nội dung được bố trí dạy nối tiếp từ môn học này đến môn học khác [như sợi chỉ đỏ xuyên suốt các môn học].
Ví dụ chuyên đề về “Sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên” được các môn Địa lý, Sinh học, Vật lý, Hóa học,…. dạy xâu chuỗi - nối tiếp nhau.
Có thể minh họa tích hợp đa môn theo hình thức xuyên suốt theo sơ đồ sau, trong đó ô hình tròn minh họa cho môn học:
Phó Giáo sư Mai Sỹ Tuấn
Hiện nay, giáo dục mầm non đang có những bước phát triển mới và được nhiều người chú trọng tìm hiểu sâu. Trong đó giáo dục tích hợp mầm non cũng là một trong những phương pháp đem lại hiệu quả cao. Vậy giáo dục tích hợp ở bậc học mầm non là gì? Cùng theo dõi bài viết dưới đây của Đại học Đông Á để có câu trả lời cho vấn đề này nhé.
Giáo dục tích hợp hệ mầm non là gì?
Ngành giáo dục mầm non là gì? Giáo dục tích hợp hệ mầm non là gì? Cùng ĐH Đông Á tìm hiểu chi tiết từng phần nhé!
Dạy học tích hợp được hiểu là quá trình học tập trong đó toàn thể các hoạt động giảng dạy đều góp phần hình thành ở người học những năng lực rõ ràng.
Quá trình dạy học này được dự tính trước những điều cần thiết cho người học nhằm phục vụ cho các quá trình học tập tương lai, hoặc nhằm hòa nhập học sinh trong cuộc sống lao động. Giáo dục tích hợp khiến cho quá trình học tập của học sinh trở nên có ý nghĩa.
Giáo dục tích hợp ở bậc học mầm non là gì? Đây là quá trình dạy học thâm nhập, có sự đan xen với nhau để tạo thành một thể thống nhất, tác động một cách đồng bộ đến trẻ trong một chỉnh thể toàn vẹn. Nhờ đó hiệu quả giáo dục được gia tăng. Mô hình giáo dục dựa vào chủ đề thường được áp dụng trong giáo dục tích hợp, lấy trẻ em làm trung tâm được nhiều nước lựa chọn và phát triển.
Với hình thức tiếp cận giáo dục dựa vào chủ đề trong sư phạm mầm non Đà Nẵng, giáo viên sẽ cung cấp sự định hướng mở, linh hoạt để tổ chức lồng ghép các hoạt động xoay quanh chủ đề bằng nhiều hình thức, hoạt động khác nhau.
Có thể kể tới các hoạt động như sau: chơi các trò chơi, khám phá môi trường tự nhiên – xã hội, qua các hoạt động phát triển vận động, âm nhạc, tạo hình, kể chuyện, đọc thơ, làm quen với đọc, viết và hoạt động làm quen với toán… Với mô hình học tập này, giáo viên có thể điều chỉnh hoạt động giáo dục đã lên kế hoạch để đưa vào tình huống mới xảy ra trong cuộc sống hằng ngày mà trẻ hứng thú quan tâm.
Đặc điểm của cách tiếp cận theo chủ đề là đưa ra một khung có tính chất tự ý và có tính mở. Giáo viên điều chỉnh sao cho phù hợp hơn với thực tế địa phương, với các nhu cầu và hứng thú của trẻ trong lớp. Chính vì vậy, phương pháp này sẽ khiến trẻ sẽ có kinh nghiệm phong phú hơn.
ĐỪNG BỎ LỠ CƠ HỘI TRỞ THÀNH SINH VIÊN ĐH ĐÔNG Á
Còn chần chừ gì nữa, các bạn hãy đến với Đại học Đông Á để có cơ hội học tập và trải nghiệm ngay hôm nay nhé!
ÐĂNG KÍ NGAY
Định hướng giáo dục tích hợp ở trường mầm non
Hiện nay, giáo dục trẻ trong trường mầm non theo hướng tích hợp được thể hiện ở những định hướng như sau:
- Lồng ghép các hình thức hoạt động vui chơi, học tập và các nhiệm vụ lao động khác nhau phù hợp với trẻ để triển khai khám phá chủ đề.
- Thiết kế nội dung giáo dục theo các chủ đề trọng tâm và luôn đặt trung tâm là bản thân trẻ. Xây dựng mối quan hệ qua lại giữa trẻ với môi trường văn hóa – xã hội trong gia đình và thế giới tự nhiên – xã hội đảm bảo sự quen thuộc gần gũi. Lưu ý phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ.
- Giáo viên linh hoạt trong việc xác định, lựa chọn và tổ chức các hình thức hoạt động để tăng sự hứng thú tìm hiểu của trẻ.
- Khuyến khích giáo viên áp dụng, phối hợp một cách sáng tạo các phương pháp giáo dục dạy và học khác nhau. Tổ chức môi trường học tập cho trẻ được tăng cường hoạt động phù hợp với xu hướng đổi mới về phương pháp dạy học thiên về nâng cao kinh nghiệm sống thực tế cho trẻ.
- Giáo viên cần tận dụng các điều kiện, các tình huống, hoặc các nguyên vật liệu thiên nhiên, tái sử dụng thích hợp, để hướng dẫn trẻ tìm hiểu, khám phá và tạo ra các sản phẩm mới mang tính sáng tạo.
- Thường xuyên đánh giá hoạt động giáo dục và dạy học dựa vào các mục tiêu và các kết quả mong đợi đề ra trong quá trình giảng dạy.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:
Mục tiêu dạy học tích hợp trong giáo dục mầm non
Một số mục tiêu dạy học tích hợp trong giáo dục mầm non như sau:
Phát triển về thể chất
Giúp trẻ khỏe mạnh: Đảm bảo cân nặng và chiều cao nằm trong kênh A.
Đối với bé trai:
- Chỉ số cân nặng đạt từ 12.9 kg đến 20.8 kg.
- Chỉ số chiều cao đạt từ 94.4 cm đến 111.5 cm.
Đối với bé gái:
- Chỉ số cân nặng đạt từ 12.6 kg đến 20.7 kg.
- Chỉ số chiều cao đạt từ 93.5 kg đến 109.6 cm.
Trẻ có thể đi, chạy thay đổi tốc độ đúng hiệu lệnh và có sự phối hợp chân tay trong vận động.
Trẻ giữ được thăng bằng cơ thể khi đi trong đường hẹp, đi bằng mũi chân.
Khả năng phối hợp tay – mắt và thể hiện sự khéo léo trong các vận động: đập và bắt được bóng, ném bóng trúng đích nằm ngang và bò trong đường hẹp.
Trẻ tự rửa tay, lau mặt, đánh răng, cởi quần áo có sự giúp đỡ.
Trẻ có thể cầm được bình rót nước vào cốc.
Trẻ có khả năng nhận biết một số vật dụng và nơi nguy hiểm, không đùa nghịch gần nơi đó.
TRỞ THÀNH SINH VIÊN ĐẠI HỌC ĐÔNG Á NGAY HÔM NAY!
ĐĂNG KÝ NGAY
Phát triển về nhận thức
- Trẻ thích tìm hiểu, khám phá đồ vật
- Có thể nói được một số đặc điểm nổi bật của đồ vật, đồ chơi, con vật, hiện tượng quen thuộc.
- Trẻ có thể nhận biết được sự thay đổi rõ nét của sự vật, hiện tượng.
- Có thể nhận diện được được tay phải, tay trái, phía trên, phía dưới của bản thân.
- Có thể đếm được trên cùng đối tượng, so sánh, nhận biết số lượng trong phạm vi 5.
- Trẻ có thể nhận biết được sự khác nhau về kích thước của 2 đối tượng khác nhau.
- Nhận biết được hình tròn, hình vuông, hình tam giác, hình chữ nhật.
- Có thể phân loại được các đối tượng quen thuộc dựa vào 1 dấu hiệu nổi bật.
- Có thể nhận biết một số nghề phổ biến, gần gũi, quen thuộc; biết tên một vài danh lam thắng cảnh đặc trưng của địa phương.
- Có thể kể tên, tuổi, giới tính của bản thân, tên của người thân trong gia đình, địa chỉ gia đình, tên trường lớp trẻ học.
=> Xem thêm tài liệu giáo dục học mầm non
- Trẻ có thể nghe hiểu câu nói đơn giản trong giao tiếp và thực hiện được những yêu cầu đơn giản của người lớn.
- Khả năng diễn đạt bằng lời nói để người khác hiểu những nhu cầu của bản thân.
- Biết cách lắng nghe người khác nói và trẻ chủ động trả lời được một số câu hỏi của người khác.
- Biết sử dụng các từ biểu thị sự lễ phép trong giao tiếp.
- Trẻ có thể đọc thơ, kể lại chuyện đã được nghe dựa theo câu hỏi.
- Tạo được sự hứng thú khi xem sách tranh và nói được tên các nhân vật trong tranh.
- Trẻ khám phá được những điều thích và không thích của bản thân.
- Biết yêu quý những người thân trong gia đình và biết cách thể hiện cử chỉ, lời nói quan tâm đến mọi người.
- Biết kính yêu Bác Hồ, thể hiện sự quan tâm đến cảnh đẹp tự nhiên, lễ hội truyền thống của quê hương nơi đang sống.
- Chơi hòa hợp với các bạn, không tranh giành đồ chơi..
- Biết cách cảm nhận được một số trạng thái cảm xúc và biết thể hiện cảm xúc qua cử chỉ, nét mặt, lời nói của mình
- Trẻ biết chào hỏi, cảm ơn, xin lỗi, xin phép.
- Trẻ có ý thức bỏ rác đúng nơi quy định, cất dọn đồ dùng, đồ chơi, chăm sóc cây cối, và có hành vi biểu hiện sự tiết kiệm.
- Biết chấp nhận những yêu cầu và làm theo chỉ dẫn đơn giản của người lớn.
- Biết phân biệt được hành vi: tốt – xấu, đúng – sai.
- Biết cách bộc lộ cảm xúc trước vẻ đẹp của các sự vật, hiện tượng xung quanh.
- Trẻ thích hát, nghe hát và biết cảm thụ âm nhạc.
- Biết hát và kết hợp với vận động đơn giản: nhún nhảy, dậm chân, vỗ tay,…
- Học và biết cách sử dụng màu sắc, đường nét, hình dạng tạo ra các sản phẩm đơn giản.
- Biết giữ gìn vật dụng của bản thân và người khác.
Để phát đạt được những hiệu quả và chất lượng trong giảng dạy, ngay từ đầu việc lựa chọn môi trường học đóng vai trò rất quan trọng. Ngôi trường chất lượng sẽ rèn luyện cho bạn những phương pháp học tiên tiến nhất.
Nếu bạn đang cần tìm một địa chỉ đào tạo ngành mầm non thì tham khảo ngay chương trình đào tạo của Đại học Đông Á nhé. Hiện nay, trường đang được đánh giá cao về chất lượng dạy học. Sinh viên được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng để ra trường có thể thành công với nghề giảng dạy mầm non tương lai của đất nước.
Như vậy, trên đây là tổng hợp các thông tin về giáo dục tích hợp ở bậc học mầm non. Hy vọng những kiến thức mà chúng tôi chia sẻ sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về phương pháp giáo dục này. Chúc bạn thành công với nghề.