Ung thư tuyến giáp xảy ra khi có sự phát triển bất thường của các tế bào tuyến giáp, tạo thành khối u ác tính. Đây là bệnh phổ biến nhất trong ung thư tuyến nội tiết và số lượng người mắc tăng trong những năm gần đây.
Hình ảnh ung thư tuyến giáp.
Việt Nam là một trong các quốc gia có tỉ lệ ung thư tuyến giáp cao, chiếm 1-2% tất cả các loại ung thư, nhưng chiếm trên 90% ung thư thuộc tuyến nội tiết. Trong số đó, chủ yếu hay gặp là ung thư tuyến giáp thể biệt hóa.
Đa số ung thư tuyến giáp được phát hiện khi khối u nhỏ và phát triển chậm. Tuy nhiên, một số trường hợp phát hiện muộn, thậm chí là khi đã di căn. Ung thư tuyến giáp nếu được phát hiện sớm và điều trị tốt thì đạt hiệu quả cao, tỉ lệ sống trên 10 năm là khoảng trên 90 - 95%.
Điều trị ung thư tuyến giáp thế nào?
Phẫu thuật tuyến giáp
Phẫu thuật cắt tuyến giáp là phương pháp lựa chọn hàng đầu trong điều trị ung thư tuyến giáp. Thông thường, ung thư tuyến giáp giai đoạn sớm, chưa xâm lấn và di căn có thể chỉ cần phẫu thuật cắt thuỳ tuyến giáp và không cần điều trị tiếp bằng phóng xạ I-131.
Đối với những trường hợp khối u to, xâm lấn, đặc biệt là có di căn hạch cổ, di căn xa. Về điều trị, bác sĩ chỉ định phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp, vét hạch cổ. Sau đó tùy từng bệnh nhân sẽ được điều trị I-131 để diệt mô giáp còn lại; điều trị bổ trợ hoặc điều trị di căn bằng I-131 sau phẫu thuật. Bệnh nhân đã được phẫu thuật cắt giáp toàn bộ cần phải uống thuốc hormone tuyến giáp suốt đời.
Tế bào tuyến giáp có khả năng hấp thu iod rất tốt. Do vậy, I-131 có thể được sử dụng hiệu quả để phá hủy những mô giáp còn lại [lành tính và ung thư] sau khi phẫu thuật cũng như di căn hạch và di căn xa. I-131 sau khi hấp thu tế bào vào sẽ phá hủy ADN và làm chết tế bào tuyến giáp. Đồng thời do không có đặc tính bắt giữ I-131 nên các tế bào khác của các cơ quan khác trong cơ thể sẽ ít chịu tác động của I-131.
Trước khi điều trị I-131 bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân ngừng hormone tuyến giáp từ 4-6 tuần nhằm tăng khả năng hấp thu I-131 khi sử dụng để đạt hiệu quả điều trị tối đa. Khi chỉ số TSH đạt tới mức cần thiết theo yêu cầu của bác sĩ, bệnh nhân được uống I-131 liều nhỏ và chụp xạ hình I-131 chẩn đoán.
Điều trị I-131 cho bệnh nhân ung thư tuyến giáp.
Bệnh nhân cần có giai đoạn ăn kiêng 2 tuần trước khi được điều trị bằng I-131. Đây là cách để giảm lượng iod tối đa trong cơ thể để khi đưa iod phóng xạ vào thì tổ chức tuyến giáp đang "khát" iod sẽ bắt lấy iod tối đa.
Từ đó các tổ chức tuyến giáp hoặc các khối ung thư tuyến giáp di căn sẽ được phát hiện và điều trị hiệu quả. Xét nghiệm này giúp bác sĩ có thể ước lượng được phần mô giáp cần phá hủy là bao nhiêu cũng như đánh giá tổn thương di căn xa ở hạch cổ, phổi và các vị trí khác.
Những lưu ý khi điều trị I-131
I-131 được sử dụng để điều trị ung thư tuyến giáp khá ít tác dụng phụ. Tuy nhiên, đây là chất dược chất phóng xạ có thể phát ra những tia phóng xạ ảnh hưởng đến môi trường và người xung quanh.
Chính vì vậy mà khi điều trị với liều lớn bằng I-131 thì bệnh nhân phải cách ly 2-3 ngày trong bệnh viện. Mục đích là để nguồn bức xạ từ bệnh nhân không ảnh hưởng tới người xung quanh và gom các chất thải để tiêu hủy một cách an toàn, tránh ảnh hưởng đến cộng đồng.
Bệnh nhân ung thư tuyến giáp cần được theo dõi định kỳ.
Sau khi bệnh nhân được ra viện, mặc dù liều phóng xạ còn lại khá thấp và an toàn nhưng nguồn bức xạ có thể ảnh hưởng đến người xung quanh. Chính vì thế bệnh nhân phải tiếp tục cách ly tương đối trong 2 - 3 tuần. Những chất thải của bệnh nhân cũng phải được quản lý và xử lý một cách chặt chẽ.
Vì vậy, các bác sĩ y học hạt nhân vẫn phải hướng dẫn bệnh nhân sau khi ra viện các biện pháp cách ly. Tuyệt đối không được tiếp xúc với phụ nữ có thai, trẻ em nhỏ và giữ khoảng cách tối thiểu là 2-3m.
Những tác dụng phụ có thể gặp khi điều trị bằng I-131
Điều trị I-131 là biện pháp xạ trị chiếu trong của y học hạt nhân sẽ chọn lọc tác động vào tổ chức tuyến giáp còn lại hay di căn nên các tổ chức cơ quan khác không bị ảnh hưởng nhiều như xạ trị chiếu ngoài. Tuy nhiên, vẫn có các tác dụng phụ với tần xuất và mức độ thấp hơn so với xạ ngoài.
Tác dụng phụ thường gặp là buồn nôn, nôn, viêm tuyến giáp do phóng xạ, sưng vùng cổ không đau, viêm tuyến nước bọt, giảm vị giác, viêm dạ dày - ruột, viêm bàng quang và đường tiết niệu… Nhưng những triệu chứng này hoàn toàn có thể kiểm soát được.
Để giảm thiểu tác dụng phụ này, bệnh nhân có thể dùng các thuốc chống nôn, cần uống nhiều nước, kích thích tiết nước bọt nhiều [ngậm chanh], dùng các thuốc giảm đau, chống viêm …. Những tác dụng phụ này sau khoảng vài ba ngày điều trị cũng sẽ giảm dần.
Nếu sử dụng I-131 liều cao, nhiều lần thì cũng có những tác dụng phụ không mong muốn lâu dài. Thông thường, bệnh nhân sẽ được điều trị I-131 theo lộ trình cách nhau 6 tháng, 9 tháng hoặc 12 tháng. Với bệnh nhân sử dụng liều thấp thì các tác dụng phụ sẽ nhanh chóng biến mất. Với những bệnh nhân sử dụng liều cao và phải tái sử dụng nhiều lần thì nguy cơ xuất hiện loại ung thư thứ 2 [như là ung thư bàng quang, bệnh máu …]. Tuy nhiên, tỉ lệ này rất thấp. Bác sĩ điều trị sẽ giúp cân bằng lợi ích và nguy cơ khi điều trị cho bệnh nhân.
Rất nhiều bệnh nhân chỉ cần sử dụng vài liệu trình và được tiếp tục theo dõi mà sau đó không cần sử dụng liệu trình nào nữa đã trở lại tình trạng sức khỏe bình thường.
Mời các bạn xem thêm video đang được quan tâm:
PGS.TS.Lê Ngọc Hà - Chủ nhiệm khoa Y học hạt nhân, Bệnh viện TW Quân đội 108
Uống iod phóng xạ là một trong những biện pháp điều trị cho những người bệnh ung thư tuyến giáp có nguy cơ tái phát cao rất đơn giản, ít tác dụng phụ. Tuy nhiên, phương pháp này lại gây ảnh hưởng cho những người xung quanh bệnh nhân nên cần có sự cách ly để đảm bảo an toàn cho họ. Vậy uống iod phóng xạ cách ly bao lâu và cách để chăm sóc người bệnh như thế nào? Hãy cùng GHV KSol giải đáp thắc mắc nói trên thông qua bài viết này nhé.
XEM THÊM:
Vai trò của iod phóng xạ đối với người bị ung thư
Trước khi tìm hiểu về vấn đề uống iod phóng xạ cách ly bao lâu thì chúng ta cần phải biết được iod phóng xạ là gì và vai trò của nó trong việc điều trị bệnh ung thư.
Iod phóng xạ là gì?
Iod phóng xạ là loại iod bình thường được chế biến từ các máy gia tốc có khả năng giải phóng các tia phóng xạ và được sử dụng cho mục đích y khoa. Cụ thể là nó được dùng để điều trị một số loại ung thư tuyến giáp, nhất là ung thư tuyến giáp thể nhú và thể nang.
Vai trò của iod phóng xạ với người bệnh ung thư
Iod phóng xạ được xem là chất kích thích tuyến giáp sản xuất hormone và là hoạt chất giúp điều trị bệnh ung thư tuyến giáp hiệu quả:
- Các tinh thể iod phóng xạ khi đi vào cơ thể sẽ phát ra các tia xạ để các tế bào ung thư hấp thụ và từ đó chúng sẽ tiêu diệt tế bào ung thư để điều trị bệnh tốt hơn.
- Ngoài ra, iod phóng xạ còn có vai trò giúp chúng ta chẩn đoán u, bướu, ung thư tuyến giáp để sớm phát hiện được bệnh để việc điều trị có kết quả khả quan hơn.
- Iod phóng xạ cũng được dùng cho những bệnh nhân sau phẫu thuật ung thư tuyến giáp thuộc nhóm nguy cơ cao. Nhằm mục đích phát hiện, kiểm soát tình hình tái phát của người bệnh.
Liều lượng sử dụng iod phóng xạ
Liều lượng sử dụng là một trong những yếu tố chính có liên quan tới vấn đề uống iod phóng xạ cách ly bao lâu. Theo đó thì tùy vào tình trạng bệnh ung thư tiến triển đến giai đoạn nào mà các bác sĩ sẽ tư vấn liều lượng iod phóng xạ phù hợp cho bạn.
- Với những bệnh nhân đang ở trong giai đoạn đầu, các tế bào ung thư vẫn còn khá ít thì liều lượng iod phóng xạ sẽ được sử dụng rất thấp khoảng 5mCi. Với liều lượng này thì thời gian cách ly sẽ ít hơn.
- Đối với điều trị thường thì liều lượng iod phóng xạ khoảng 30mCi, 50mCi, 80mCi và liều điều trị cao hơn nữa là 150mci, 200mCi iod phóng xạ cho mỗi lần sử dụng. Người bệnh có thể uống liên tục cho đến khi chắc chắn các tế bào ung thư đã được tiêu diệt hết.
Uống iod phóng xạ cách ly bao lâu?
Bởi vì iod phóng xạ có thể gây ảnh hưởng tiêu cực tới những người xung quan nên người uống iod phóng xạ cần phải cách ly với người khác để đảm bảo an toàn cho họ. Thời gian uống iod phóng xạ cách ly bao lâu phải phụ thuộc nhiều yếu tố như sau:
- Với bệnh nhân uống iod phóng xạ thì nguy cơ phơi nhiễm phóng xạ cho người khác cao nhất là trong khoảng 24 – 48 giờ đầu tiên. Giữ khoảng cách cách xa tầm 1,8m trong 24h đầu và 1m trong 5 ngày tiếp theo với người xung quanh.
- Với bệnh nhân phải điều trị iod phóng xạ liều cao thì phải ở trong phòng cách ly từ 3 – 7 ngày và chỉ được về nhà khi đã được bác sĩ kiểm tra, đánh giá là an toàn.
- Ví dụ một bệnh nhân uống iod liều cao thì 200mCi cần tránh tiếp xúc với người khác trong 4 ngày và với phụ nữ mang thai, trẻ em thì có thể lên đến 3 tuần.
Những lưu ý khi chăm sóc người bệnh sau khi uống iod phóng xạ
Để đảm bảo an toàn sau điều trị thì ngoài việc nắm được thời gian uống iod phóng xạ cách ly bao lâu thì người bệnh cần có một chế độ ăn uống, chăm sóc đặc biệt với những lưu ý dưới đây.
Lưu ý trong cách chăm sóc cho người bệnh uống iod phóng xạ
Trong quá trình chăm sóc người bệnh sau khi uống iod phóng xạ thì cả bệnh nhân và người nhà cần chú ý một số điều như sau:
- Người bệnh và người thân cần chú ý tuân thủ khoảng cách và thời gian cách ly theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
- Hạn chế tiếp xúc với người bệnh quá lâu, hơn 1 giờ đồng hồ, có thể dùng điện thoại giao tiếp để tránh phóng xạ.
- Nên chuẩn bị đồ ăn, nước uống, vật dụng cá nhân riêng cho người bệnh và không ai được tiếp xúc hay dùng chung.
- Người bệnh cần chú ý giữ tinh thần lạc quan, tin tưởng vào quá trình điều trị để nâng cao tỷ lệ thành công và kéo dài thời gian sống hơn.
- Người nhà hãy cố gắng thông cảm, động viên bệnh nhân để họ có thêm động lực chữa bệnh để đạt kết quả tốt nhất.
- Chú ý tái khám đúng lịch hẹn của bác sĩ để được kiểm tra tình trạng phục hồi, cải thiện bệnh tình.
Lưu ý trong cách ăn uống của người uống iod phóng xạ
Sau khi uống iod phóng xạ thì người bệnh cần xây dựng một chế độ ăn uống khoa học để có thể nhanh chóng phục hồi hơn:
- Bệnh nhân đang trong giai đoạn uống iod phóng xạ không dùng các thuốc, các thực phẩm có chứa iod và hormon tuyến giáp ít nhất 7 – 10 ngày trước khi điều trị và 1 – 2 ngày sau điều trị.
- Người bệnh nên ăn những thực phẩm có nhiều vitamin như hoa quả giúp tăng cường sức đề kháng, các thực phẩm giàu dưỡng chất, dễ tiêu hóa để bổ sung năng lượng cho cơ thể.
- Ngoài ra, các bạn nên hạn chế một số thực phẩm giàu iod như: các loại muối biển chứa iod, hải sản như tôm, cua, sò, hến… để cho các tế bào ung thư tuyến giáp còn lại sau phẫu thuật tăng khả năng hấp thu iod phóng xạ.
- Khi sử dụng thực phẩm chế biến sẵn, các loại thực phẩm chức năng cần xem kỹ thành phần của chúng có iod hay không để hạn chế sử dụng.
- Chú ý uống nhiều nước để tránh tác dụng của iod phóng xạ lên cơ quan sinh dục, bàng quang và đường tiêu hóa.
- Hạn chế ăn những loại thực phẩm có hại như nước uống có ga như soda, cola, trà và cà phê, bia, rượu.
- Tuy rằng chúng ta hạn chế ăn ít iod nhưng vẫn phải có một chế độ ăn có muối, có iod với liều lượng hợp lý.
Dựa vào những thông tin nói trên thì các bạn cũng thấy rằng việc uống iod phóng xạ cách ly bao lâu còn phải phụ thuộc vào nhiều yếu tố như là liều lượng, nồng độ của phóng xạ. Do đó, để đảm bảo an toàn cho người bệnh, người thân, xã hội thì các bạn cần chú ý thực hiện cách ly theo thời gian, khoảng cách mà bác sĩ chỉ định nhé.
Mách bạn: Để phòng ngừa ung thư di căn và hạn chế tác dụng phụ hóa xạ trị ung thư các chuyên gia đầu ngành khuyên bệnh nhân nên dùng sản phẩm GHV KSOL vì trong GHV KSOL có chứa thành phần Fucoidan sulfate hóa cao, phân tử lượng thấp giúp phòng và hỗ trợ điều trị ung thư hiệu quả. Đây là thành tựu khoa học tiến bộ vượt bậc của Việt Nam trong cuộc chiến phòng chống các bệnh về ung bướu và giảm tác dụng phụ sau hóa xạ trị
XEM VIDEO: Phức hệ Nano Extra XFGC – GHV KSOL
Phức hệ Nano Extra XFGC - Dàn hòa tấu đẩy lùi ung bướu
Lý do khách hàng tin tưởng sản phẩm GHV Ksol
Được chuyển giao từ đề tài khoa học thuộc viện Hàn Lâm KH & CN Việt Nam. Mã số đề tài: NITRA.09.2016
Được hàng chục ngàn khách hàng tin dùng và đánh giá cao về tính an toàn và hiệu quả khi sử dụng
Được Bộ Y Tế cấp phép lưu hành. GPXNCB: 31498/2016/ATTP-XNCB