1. Lợi ích của cà phê với sức khỏe
Caffeine là một chất kích thích tự nhiên được tìm thấy trong cây trà, cà phê và cacao. Trong đó, cà phê là nguồn cung cấp caffeine lớn nhất.
Caffeine là một hợp chất hoạt động dược lý chính trong cà phê với khoảng 95mg caffeine trong một tách cà phê trung bình. Caffeine là một chất kích thích thần kinh trung ương nhẹ, giúp tăng cường năng lượng và tâm trạng, giúp chúng ta tỉnh táo hơn. Thậm chí ngửi mùi cà phê cũng có thể có tác dụng giảm căng thẳng.
Uống cà phê cũng có tác dụng lợi tiểu, tăng hiệu suất thể thao và phục hồi nhanh sau khi tập luyện. Các chất chống oxy hóa trong cà phê đã được chứng minh làm giảm viêm và đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể chống lại các bệnh mạn tính, bao gồm cả béo phì.
Một số nghiên cứu cho thấy, sử dụng caffeine thường xuyên có thể giúp hỗ trợ ngăn ngừa một số bệnh thần kinh như: Parkinson, Alzheimer, bệnh đa xơ cứng và động kinh. Tuy nhiên, cũng cần có thêm nhiều nghiên cứu để xác định rõ hơn tác dụng này của caffeine.
2. Uống nhiều cà phê có tốt không?
Cà phê chỉ có lợi khi bạn uống một lượng vừa phải [không quá 400 miligam caffeine mỗi ngày đối với người trưởng thành]. Nếu uống quá nhiều cà phê có thể gây hại cho sức khỏe như: Gây khó ngủ, mất ngủ, khó chịu ở dạ dày, gây cảm giác hồi hộp, lo lắng, tăng nhịp tim, tăng huyết áp…
Sử dụng quá nhiều caffeine có thể khiến bạn khó ngủ, thậm chí gây mất ngủ, đặc biệt nếu sử dụng quá gần giờ đi ngủ.
Caffeine là một chất kích thích có thể khiến tim bạn đập nhanh hơn. Tuy không phải là vấn đề quá nghiêm trọng nhưng nó gây cảm giác hồi hộp, bồn chồn, lo lắng không tốt.
Caffeine có thể làm tăng huyết áp của bạn trong thời gian ngắn và đôi khi cả về lâu dài. Do vậy, không phải ai cũng thích hợp với việc thường xuyên uống cà phê. Đặc biệt, nếu bạn bị tăng huyết áp hoặc các vấn đề về tim nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về việc sử dụng caffeine.
Caffeine là một chất lợi tiểu, có nghĩa là nó có thể khiến bạn đi tiểu nhiều hơn. Tuy không gây mất nước đối với người khỏe mạnh bình thường và khi uống với lượng vừa phải nhưng trong trường hợp uống quá nhiều hoặc khi bạn đang ở trong điều kiện có nguy cơ mất nước như: ra nhiều mồ hôi, bị ốm sốt, nôn mửa, tiêu chảy…
3. Người mắc COVID-19 không nên uống cà phê
Theo Hướng dẫn Chăm sóc người nhiễm COVID-19 tại nhà của Bộ Y tế, người nhiễm COVID-19 điều trị tại nhà cần có chế độ dinh dưỡng đầy đủ và cân đối các nhóm chất dinh dưỡng để duy trì thể trạng và ngăn ngừa biến chứng, giúp người bệnh nhanh hồi phục.
. Người nhiễm COVID-19 cần uống nhiều nước [40-45ml/kg cân nặng/ngày]. Nên uống nước ấm và rải rác trong ngày, tránh tình trạng chỉ uống khi thấy khát. Nên uống nước lọc, nước ép hoa quả.
. Đối với người mắc COVID-19, khi biết mình nhiễm bệnh, tâm lý chung của đa số người bệnh là rất lo lắng, căng thẳng kèm theo triệu chứng mệt mỏi, khó ngủ, mất ngủ… thì việc uống đồ uống chứa nhiều caffeine gây kích thích thần kinh như cà phê sẽ không tốt cho sức khỏe.
Nhất là đối với những người ít có thói quen sử dụng cà phê thì càng có nguy cơ tăng biểu hiện hồi hộp, lo lắng, bồn chồn, tim đập nhanh, mất ngủ…
. Đặc biệt, trong trường hợp người mắc COVID-19 có triệu chứng sốt, tiêu chảy… không nên uống cà phê để phòng nguy cơ mất nước. Cách tốt nhất để tăng cường thể trạng là ăn uống đủ dinh dưỡng, uống nước ấm, nếu có sốt nên uống nhiều nước và uống dung dịch oresol để bù nước và điện giải.
ThS. BS Lê Trịnh Thủy Tiên: “Do caffeine có trong cà phê, trà, nước tăng lực… nên khi sử dụng những đồ uống này có thể làm tăng nhịp tim. Điều này xảy ra 15 phút sau khi uống cà phê và có thể kéo dài đến 6 giờ, chỉ với liều dùng khoảng 250mg đã có thể gây tác dụng tiêu cực đến hầu hết người sử dụng”.
Vân Anh
Cùng Đồng hành
SVD. Lý Gia Hân, SVD. Nguyễn Huỳnh Thảo Vy – ĐH Y Khoa Phạm Ngọc Thạch
TS.DS Võ Thị Hà – Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, ĐH Y Khoa Phạm Ngọc Thạch
Câu hỏi: Tôi hay có thói quen uống cà phê và trà mỗi ngày. Vậy có lưu ý gì về uống cà phê hay trà trước và sau tiêm vaccine COVID-19 ?
Trả lời:
Việc nhâm nhi một tách trà, cà phê vào mỗi buổi sáng hay xế chiều từ lâu cũng đã trở thành một phần của văn hóa người dân Việt. Chắc hẳn bạn cũng đã quen thuộc với thuật ngữ “caffeine”, đây là thành phần chính trong các món đồ uống thân thuộc hằng ngày vừa được nhắc đến. Vậy caffeine trong cà phê, trà ta vẫn uống mỗi ngày có ảnh hưởng đến hiệu quả của vaccine COVID-19 hay không? Chúng ta hãy cũng đọc qua một số thông tin dưới đây để dễ dàng trả lời được câu hỏi trên, cũng như cập nhật thêm nhiều thông tin bổ ích.
CAFFEINE LÀ CHẤT GÌ?
Theo Hiệp hội Rượu và Thuốc của Úc [Alcohol and Drug Foundation – ADF] thì caffeine là một hoạt chất có tác dụng kích thích, có nghĩa làm tăng tốc độ truyền tín hiệu giữa não và cơ thể.1
Caffeine được tìm thấy trong hạt, quả hạch và lá của một số loại cây khác nhau, bao gồm:1
- Cây Coffea arabica [dùng làm cà phê]
- Cây Thea sinensis [dùng để pha trà]
- Cây Cola acuminata [được sử dụng như một loại hạt, trà hoặc trong nước giải khát]
- Cây Theobroma cacao [được sử dụng trong cacao và sô cô la]
- Cây Paullinia cupana [được sử dụng như guarana trong thức ăn nhanh và nước tăng lực]
Tóm lại, caffeine có thể được tìm thấy tự nhiên trong các loại cây mà chúng ta sử dụng để pha cà phê, trà và sô-cô-la. Caffeine cũng có thể được thêm vào như một thành phần của thực phẩm và đồ uống.3
Bên cạnh lợi ích phổ biến, các tác dụng sau có thể gặp phải trong vòng 30 phút và có thể tiếp tục kéo dài đến 6 giờ sau khi tiêu thụ caffeine như:2
- Cảm thấy tỉnh táo và năng động hơn
- Bồn chồn, dễ bị kích thích và chóng mặt
- Lo lắng và cáu kỉnh
- Mất nước và cần đi tiểu thường xuyên hơn
- Tăng thân nhiệt
- Nhịp thở và nhịp tim nhanh hơn
- Nhức đầu và thiếu tập trung
- Đau dạ dày
KHUYẾN CÁO VỀ VIỆC CÓ NÊN SỬ DỤNG CÀ PHÊ KHI TIÊM VACCINE?
Theo Quyết định 3588 về việc Hướng dẫn tổ chức buổi tiêm chủng vaccine phòng COVID-19, Bộ Y tế nhấn mạnh “Không nên uống rượu bia và các chất kích thích ít nhất là trong 3 ngày đầu sau tiêm chủng”. Bộ Y tế cũng đề cập không uống nhiều thực phẩm chứa caffeine [trà, cà phê, nước tăng lực…] trước khi tiêm bởi caffeine làm tăng tần số tim, tăng huyết áp và rối loạn nhịp tim khi sử dụng quá nhiều. Điều này có thể ảnh hưởng đến kết quả khám sàng lọc, chỉ định tiêm chủng.4
Theo thông tin từ Tổ chức Y tế Thế Giới [WHO] về việc chúng ta có nên ăn uống khác đi một hoặc hai ngày sau khi chủng ngừa không? WHO khuyến cáo hiệu quả của vaccine không phụ thuộc vào bất kỳ thức ăn hoặc đồ uống nào trước hoặc sau khi tiêm vaccine.5
HIỆU QUẢ CỦA CAFFEINE TRONG ĐIỀU TRỊ COVID-19 VẪN CÒN ĐANG NGHIÊN CỨU
Đại dịch COVID-19 đã dẫn đến nhu cầu nhanh chóng tìm ra các phương pháp điều trị hiệu quả cho căn bệnh này; rất tiếc là vẫn chưa tìm ra phương pháp điều trị cụ thể. Vì đây là một căn bệnh phức tạp mới xuất hiện, đã có các loại thuốc hiện được đề xuất để cải thiện sự lây nhiễm của SARS-CoV-2. Việc dùng caffeine được đề xuất chủ yếu vì nó cải thiện năng suất tập luyện, giảm mệt mỏi và tăng sự tỉnh táo và nhận thức. Caffeine đã được chứng minh là một chất chống viêm và điều hòa miễn dịch hiệu quả. Trong cơ trơn đường thở, nó có tác dụng giãn phế quản. Ngoài ra, một tài liệu được công bố gần đây đã gợi ý hoạt động kháng virus tiềm năng của caffeine nhưng chỉ mới nghiên cứu ở mô hình động lực học phân tử silico. Tuy nhiên, cần có các nghiên cứu sâu hơn để xác nhận thông qua các mô hình trên tế bào, động vật và trên người.
KẾT LUẬN
Có thể nhận thấy rằng nếu sử dụng các sản phẩm chứa caffeine từ trà, cà phê ngay trước và sau tiêm vaccine có thể sẽ gây kích thích trên cơ thể [như sốt, nhịp tim nhanh…] và có thể không an toàn, tuy nhiên chưa có nghiên cứu cho thấy ảnh hưởng lên hiệu quả của vaccine. Do đó, tốt nhất nên tạm dừng uống cà phê, trà ít nhất 1 ngày trước tiêm và 3 ngày sau tiêm vaccine COVID-19.
TÀI LIỆU THAM KHẢO