Bánh chưng hình vuông, màu xanh, ượng rưng rá Đấ, âm. Bánh ày hình ròn, màu rắng, ượng rưng Trờ, ương, hể hện rế lý Âm Dương, Dịch, Bện chứng Đông Phương nó chung và rế lý Vuông Tròn của Vệ Nam nó rêng.
Bánh chưng âm ành cho Mẹ, bánh ày ương ành cho Cha. Bánh chưng bánh ày là hức ăn rang rọng, cao quí nhấ để cúng Tổ ên, hể hện ấm lòng uống nước nhớ nguồn, nhớ công ơn snh hành ưỡng ục o lớn, bao la như rờ đấ của cha mẹ.
Tho ruyền huyế, bánh chưng bánh ầy có ừ hờ Vua Hùng Vương hứ 6, sau kh phá xong gặc Ân.Vua muốn ruyền ngô cho con, nhân ịp đầu xuân, mớ hộ các con mà bảo rằng: ”Con nào ìm được hức ngon lành để bày cỗ có ý nghĩa hay hì a ruyền ngô cho”.
Các con ra đua nhau kếm của con vậ lạ, hy vọng được làm vua. Ngườ con ra hứ mườ ám của Hùng Vương hứ 6 là Lang Lèo [ên chữ gọ là Tế Lêu], ính ình huần hậu, chí hếu, song vì mẹ mấ sớm, không có ngườ mẹ chỉ vẽ cho, nên rấ lo lắng không bế làm sao, bỗng nằm mơ hấy Thần Đèn bảo: ”Vậ rong rờ đấ không có gì quí bằng gạo, là hức ăn nuô sống ngườ. Nên lấy gạo nếp làm bánh hình ròn và hình vuông, để ượng rưng Trờ Đấ. Lấy lá bọc ngoà, đặ nhân rong ruộ để ượng hình cha mẹ snh hành”.
Lang Lèo [sau có ngườ gọ Lang Lêu] ỉnh ậy, mừng rỡ làm ho lờ Thần ặn, chọn gạo nếp, đậu xanh hậ ố, hị lợn [ho] ba rọ ày hậ ươ. Đến hẹn, các lang [con vua] đều đm cỗ ớ, đủ cả sơn hào hả vị. Lang Lèo chỉ có bánh ầy bánh Chưng. Vua lấy làm lạ hỏ, ông đm hần mộng âu lên. Vua nếm bánh, hấy ngon, lạ khn có ý nghĩa hay, bèn ruyền ngô cho Lang Lèo, ức đờ vua Hùng Vương hứ 7. Từ đó, cứ đến Tế nguyên đán hay các đám cướ, đám ang, ân gan bắ chước làm ho, sau hành ục lệ để cúng Tổ ên, cúng Trờ Đấ.
Bánh chưng độc đáo, sáng ạo, đậm đà bản sắc ân ộc còn ở những vậ lệu và cách gó, cách nấu. Lúa gạo hì ượng rưng cho nền văn hóa lúa nước, nhệ đớ, nóng và ẩm, được chế bến ướ nhều hình hức khác nhau, mang ính đậm đà bản sắc ân ộc Vệ Nam hay Đông Nam Á. Ngườ Trung Hoa ưa chế bến ừ bộ mì hơn; ngườ Ấn Độ hì ưa chế bến ừ kê… Thị lợn hay ho được co là lành nhấ, nên các bệnh vện ngày nay hường chỉ sử ụng loạ hị ho chứ không ùng hị bò hay hị gà là hức ăn chính cho bệnh nhân. Ngườ Vệ hích hị luộc hay nấu. Đậu xanh vừa ngon lành vừa bổ ưỡng. Bánh chưng như hế rấ nhều chấ, đặc rưng của các món ăn Vệ Nam. Độc đáo hơn nữa, kh nấu rong mộ hờ gan khá à hường rên 10 ếng, phả để lửa râm râm, bánh mớ ngon. Nấu bằng lò gas, uy nhanh, nóng quá cũng sẽ không ngon. Vì được gó bằng lá ong, bánh chưng vừa xanh vừa đẹp, hơm hơn lá chuố. Phả gó hậ kín, không cho nước vào rong, bánh mớ ngon. Lạ phả buộc hậ chặ, chắc; gó lỏng ay, ăn không ngon. Song nếu chắc quá, bánh cũng không ngon.
Tuy gọ là luộc [ngườ Vệ Nam hích luộc, ngườ Trung Quốc hích quay], song vì nước không ếp xúc vớ vậ lệu được luộc, nên lạ là hình hức hấp hay chưng [chưng cách hủy], khến gữ nguyên được chấ ngọ của gạo, hị, đậu!
Có lẽ vì cách chế bến bằng chưng, nên mớ gọ là bánh chưng. Vì hờ gan chưng lâu nên các hạ gạo mềm nhừ quyện lấy nhau, khác hẳn vớ xô kh ngườ a “đồ”, kh hạ gạo nhừ quyện vào nhau như hế, ngườ a gọ bánh chưng “rền”. Vì nấu lâu như hế, các vậ lệu như hị [phả là hị vừa nạc vừa mỡ mớ ngon; chỉ hị nạc, nhân bánh sẽ khô], gạo, đậu đn nhừ. Cũng vì hờ gan chưng lâu, khến các chấ như hị, gạo đậu nhừ, có đủ hờ gan chan hòa, ngấm vào nhau, rở hành hương vị ổng hợp độc đáo, cũng mang mộ rế lý sống chan hòa, hòa đồng của ân ộc a. Cách chế bến như hế rấ độc đáo, công phu. Bánh chưng nhấ là bánh ầy có hể để lâu được. Kh ăn bánh chưng, ngườ a có hể chấm vớ các loạ mậ hay vớ nước mắm hậ ngon, gàu chấ đạm; cũng có hể ăn hêm vớ củ hành muố, củ cả ầm hay ưa món… Dân Bắc Nnh xưa hích nấu bánh chưng, nhân vừa hị vừa đường!
Bánh chưng, bánh ầy quả hậ là mộ món ăn độc đáo có mộ không ha của ân ộc. Bánh chưng là mộ rong những bằng chứng cụ hể chứng ỏ văn hóa ẩm hực Vệ Nam có nhều ềm năng khến Vệ Nam rở hành mộ cường quốc về văn hóa ẩm hực!
Đấ nước vớ nhều ruyền hống văn hóa, những ń đ̣p ch̉ có rêng ở Vệ Nam. Từ hờ vua Hùng muốn nhường lạ ngô vua của mình cho các con nên đã ruyền cho hoàng ử nào âng lên vua những vậ có ý nghĩa và lạ nhấ hì có hể hay vua rị vị đấ nước. Kh ấy Lang Lêu đã làm ra ha loạ bánh rong đó có bánh chưng ượng rưng cho rá đấ. Và kh bánh chưng có ừ ngày đó, loạ bánh này có ý nghĩa gì mà con ngườ Vệ Nam chúng a lạ co nó là mộ rong ba đồ sử ụng rong ngày ế.
Cho đến nay cũng như mã mã về sau, bánh chưng luôn có sự hện ện rong đờ sống văn hoá ẩm hực và văn hoá âm lnh của ngườ Vệ Nam. Có hể nó bánh chưng là mộ sản vậ vừa có sức rường ồn mà lạ rấ gần gũ vớ đờ sống hường nhậ của ngườ Vệ Nam rong cả ha lĩnh vực: Văn hoá ẩm hực và văn hoá âm lnh.
Nguyên lệu để làm ra chếc bánh chưng được lấy ừ gạo nếp, hị và đỗ còn vỏ ngoà được lấy ừ lá ong. Ngườ a hường chọn gạo nếp cá hoa vàng để làm vỏ ngoà của bánh, đây là loạ gạo có hạ bóng mẩy và đều nhau, kh chín hì vừa hơm vừa ẻo. Còn đố vớ hị lợn, để làm nhân bánh hì vệc chọn được những mếng hị ba chỉ sẽ khến cho chếc bánh ngon hơn bộ phần so vớ các loạ hí khác. Thị sau kh cắ mếng o bản sẽ được ướp vớ mộ chú hạ êu để chếc bánh có chú vị cay đặc chưng vốn có. Rêng vớ đỗ, ngườ cẩn hận hì đm luộc xong gã và nắm chặ hành ừng nắm nhỏ, vớ những a bận rộn hì hường lấy luôn đỗ sống để làm nhân. Lá ong rước kh gó bánh phả được rửa sạch sẽ và quấn quanh chếc cộ để phơ lên, sau kh lá đã ráo nước hì háo xuống và ùng ao ước bớ phần sống lá ở phía sau sau cho lưng của lá không còn nhô cao.
Sau kh rả qua công đoạn chuẩn bị nguyên lệu hì ngườ gó bánh sẽ rả những ấm ló sạch, rộng xuống nền nhà và ến hành gó bánh. Có ha cách để gó, mộ là ùng khuôn, ha là ùng ay. Ưu đểm của ùng khuôn chính là gúp cho chếc bánh rở nên vuông vắn hơn còn ùng ay sẽ làm bánh được gó chắc chắn hơn. Tuy nhên, ù ùng cách nào hì công đoạn đầu ên của gó bánh cũng là rả lá ra mộ khoảng rộng, đổ gạo vào sau đó cho mộ nắm đỗ chín hoặc nửa bá đỗ sống lên, gắp mộ đến ha mếng hị đặ lên gữa đỗ, ếp ục cho số lượng đỗ gống như bàn đầu đè lên mếng hị, cuố cùng là đổ gạo nếp lên và gó lá vào. Vệc gó bánh rấ quan rọng, nếu sơ ý có hể khến chếc bánh bị phèo gạo ra kh luộc. Để hạn chế vệc này, ngườ gó cần phả hậ chắc ay rong lúc uốn lá để ạo hành hình vuông.
Kh những chếc bánh đã được hoàn hành sẽ được xếp vào nồ lớn và bắc lên bếp đun, hờ gan nấu bánh hường rơ vào khoảng ừ 10 đến 12 gờ, ùy vào ừng loạ gạo. Bánh chín sẽ được vớ ra và nén bằng vậ nặng, sau đó mớ cấ đ để ăn ần.
Bánh chưng rong ngày ế có những ý nghĩa rấ lớn. Tuy khoa học đã chứng mnh rằng rá đấ không phả là hình vuông như ngườ xưa rong ruyền huyế nó nhưng qua bánh chưng ấy ngườ Vệ a bày ỏ những ấm lòng nhớ về ngườ xưa ổ ên ông bà đã sáng ạo và để lạ loạ bánh có ý nghĩa ấy. Không những hế nó được sử ụng rong ngày ế vì nó có sự đầy đủ của nhều hứ nguyên lệu và có vị ngon hấp ẫn. Chính vì hế mà nó không hể nào vắng mặ rong ngày ế ruyền hống của nhân ân a.
Bánh chưng còn để hắp hương hờ cúng ông bà ổ ên rong những ngày ế. Nhân ân a sẽ chọn những chếc bánh đẹp nhấ để có hể đm lên bày rên bàn hơ ông bà vớ những món hoa quả bánh kẹo rên đó.
Bánh chưng còn làm cho mọ ngườ sum họp gần gũ nhau hơn và có mộ cá ế ấm lòng không. Anh chị m quây quần bên nhau cùng gó bánh cùng nó chuyện cườ vu ươ chào mừng năm mớ đến. Không kể lúc luộc bánh ấ cả cùng ngồ rông bánh bên ngọn lửa hồng.
Đặc bệ bánh ăn nóng rấ ngon uy nhên kh nó nguộ rồ nhân ân a còn có hể cắ chúng ra ừng mếng nhỏ đm rán lên ăn rấ là ngon và hơm. Những ngườ không ăn được mở hì cũng có hể ăn được bở vì kh nnh nhừ như hế rồ hì hị mở không còn ngáy như kh luộc bình hường nữa mà nó rấ ễ ăn.
Mộ ń văn hóa cao đ̣p của ngườ Vệ, nó cần được bảo ồn và g̀n gữ. Mỗ ngườ ân luôn ự hào v̀ những ruyền hống cao đ̣p ấy.
Thuyế mnh về bánh chưng ngày Tế – Bà làm 2
Bánh chưng là mộ sản vậ xuấ hện ừ rước hờ văn mnh lúa nước của ngườ Vệ và cho đến nay cũng như mã mã về sau, bánh chưng luôn có sự hện ện rong đờ sống văn hoá ẩm hực và văn hoá âm lnh của ngườ Vệ Nam. Có hể nó bánh chưng là mộ sản vậ vừa có sức rường ồn mà lạ rấ gần gũ vớ đờ sống hường nhậ của ngườ Vệ Nam rong cả ha lĩnh vực: Văn hoá ẩm hực và văn hoá âm lnh.
Phong bánh chưng ngày Tế được bày rên mâm cúng ông bà, ông vả là mộ mỹ ục, được ruyền lạ ừ hờ các Vua Hùng rong ruyền huyế Lang Lêu, mộ rong những ngườ con của Vua Hùng đã ùng lúa nếp làm nên những chếc bánh chưng, bánh ầy hay cho các hứ sơn hào, hả vị âng ến vua cha. Có lẽ cũng ừ đó mớ xuấ hện ha ừ ngọc hực”. Nó là bểu rưng cho lòng hành kính đến mộc mạc của con cháu đố vớ cha mẹ, ông bà, ổ ên mà không có hứ ngọc nào sánh nổ. Nó là hứ ngọc” đã nuô sống con ngườ, nuô sống ân ộc ừ huở hồng hoang của lịch sử cho ớ muôn đờ sau.
Trong những ngày ế Nguyên Đán, không có ga đình Vệ Nam nào lạ hếu vắng những chếc bánh chưng xanh rên bàn hờ, rên mâm cúng ông bà, ông vả. Bánh chưng có hể được ự làm ra ừ kh go hạ, rồng cấy, hu há, xay gã, gó luộc đố vớ ngườ nông ân ở mền xuô, mền ngược, mền Bắc, mền Nam. Và, bánh chưng cũng có hể được mua như mua các loạ hàng hoá khác đố vớ những ngườ ân các vùng đô hị rong nước và ở nước ngoà. Chếc bánh chưng ngày ế ù ự úc, ự sản hay được mua bán như những hứ hàng hoá khác nhưng đều có chung mộ đểm: Đó là sản vậ không hể hếu để âng cúng lên cha mẹ, ông bà, ổ ên rong ngày Tế. Mộ né đẹp lâu đờ nhấ, ruyền hống nhấ rong văn hoá âm lnh của ngườ Vệ Nam.
Xm hêm: Thuyế mnh về cây bú chì – Văn mẫu lớp 8
Ngày nay, rong sản xuấ nông nghệp vớ xu hế chuyển đổ nông sản hành hàng hoá, vệc rồng cấy đạ rà và ạo ra những vùng nguyên lệu chuyên canh là mộ xu hế ấ yếu. Tuy vậy, vẫn còn không í những ga đình nông ân vẫn còn lưu gữ mộ ập quán lâu đờ: Đó là vệc ành rêng mộ mộ khoảnh, mộ hửa đấ để rồng cấy các gống nếp quý, chỉ ùng cho vệc cúng lễ hay những ngày rọng rong năm. Từ vệc chọn gống như gống nếp cá hoa vàng, gống nếp hương …, lúa gặ về được nhặ ừng bông, lựa những bông có hạ chắc, mẩy đều rồ buộc hành ừng úm nhỏ ro rên sào cố ránh lẫn các loạ lúa khác. Đến mùa go mạ mớ đm xuống ùng đĩa xứ, hoặc vỏ con ra cạo ừng úm chứ không đập. Quá rình chăm sóc luôn gữ đủ nước, vừa phân và xa các khu ruộng rồng các loạ lúa ẻ để ránh la ạp. Kh gặ về cũng lựa ừng bông và bảo quản bằng các úm nhỏ rên sào r. Gáp ế hay những ngày rọng mớ đm suộ và xay gã làm gạo để gó bánh chưng hoặc đồ xô. Những vệc làm cẩn hận, cầu kỳ đến ỉ mẩn này không chỉ hể hện sự sành ăn” vì gống nếp quý lạ không lẫn ẻ, không bị la ạp nên kh gó luộc, bánh chưng sẽ ẻo, rền và hơm hương nếp cùng lá ong xanh mà còn hể hện sự ôn kính đố vớ các hế hệ ền nhân.
Trong cá ế Mậu Thân, rước ổng ến công các má, các chị đã ngày đêm gó rấ nhều đòn bánh é cho bộ độ ăn ế rước và đm ho làm lương ăn rong những ngày Tế đánh gặc. Hình ảnh anh bộ độ gả phóng vớ vành mũ a bèo, bên hông cộ gọn gàng gó bộc phá vớ mộ đòn bánh é mã mã là bức phù đêu của những mùa xuân đạ hắng của ân ộc Vệ Nam. Trước đó hơn ha răm năm [ Bính Ngọ – 1786 ], bánh chưng [ bánh é ] cũng ho bước chân hần ốc của đoàn quân của ngườ anh hùng áo vả Tây Sơn – Nguyễn Huệ phò Lê ệ Trịnh. Bánh chưng ho suố chều à lịch sử ựng nước và gữ nước của ân ộc. Bánh chưng có mặ rong mọ hoạ động xã hộ, ín ngưỡng. Bánh chưng làm ẻo mềm hơn câu ca ao, gắn kế quá khứ vớ hện ạ và rong xu hế hộ nhập, bánh chưng Vệ Nam rong những ngày ế cổ ruyền của ân ộc lạ có mặ rên khắp năm châu. Bánh chưng Vệ Nam rong va rò sứ gả, mang hông đệp của mộ Vệ Nam đổ mớ, mong muốn hoà bình, hợp ác, hữu nghị vớ hế gớ, cùng hướng ớ ương la …
Ngày ế, ăn mộ mếng bánh chưng sau kh cúng lễ ổ ên, ông bà, cha mẹ, ư vị hờ gan, không gan huyền hoạ của lịch sử như cùng quy ụ rong màu xanh của bánh, mù hơm hảo của hạ nếp ền nhân để cùng suy ngẫm về ý nghĩa rế học và gá rị nhân văn của các ruyền huyế, các sự ích về bánh chưng của ngườ Vệ. Đó cũng là mộ cách ưỡng nh hần, làm gàu hêm bản sắc văn hoá âm lnh và văn hoá ẩm hực Vệ Nam.
Thuyế mnh về bánh chưng ngày Tế – Bà làm 3
Ngay sau kh phá xong gặc Ân, vua Hùng muốn ruyền ngô cho con.Vào ịp đầu xuân, vua mở hộ các con mà bảo rằng: ”Con nào ìm được hức ăn ngon lành để bày cỗ và có ý nghĩa hay hì a ruyền ngô cho”. Các Lang [các ngườ con của vua Hùng] đã đua nhau làm ra những món lạ ừ những vậ lệu sơn hào hả vị quý hếm khắp nơ.
Rêng ngườ con ra hứ 18 của vua Hùng là Lang Lêu ính ình huần hậu, chí hếu, làm ra bánh chưng, bánh ầy. Kế quả được vua cha chọn nhường ngô. Cá gỏ và cá âm của Lang Lêu là bế sử ụng những nguyên lệu hông hường có sẵn như: lá, gạo nếp, đậu xanh, hị ho… để làm hành món ăn, mà rong đó đã gó ghém cả mộ nền văn mnh nông nghệp lúa nước, mang ý nghĩa sâu xa để làm vậ phẩm cúng ế ổ ên, đấ rờ.
Vào các ịp lễ ế ở mền Bắc phổ bến nhấ là bánh chưng, bánh ầy. Có ngườ quan nệm bánh chưng hình vuông để ượng rưng cho đấ, là âm, ành cho mẹ. Bánh ầy hình ròn để ượng rưng cho rờ, là ương ành cho cha.
Ở mền Nam bánh é được chọn hay hế bánh chưng. Có ngườ gả hích đó là o sự hộ nhập nhều luồng văn hoá khác nhau, đặc bệ là văn hoá Chăm vớ ín ngưỡng “Phồn Thực”, nên bánh é có hình ượng như chếc Lnga là bểu ượng của sức sống, sự rường ồn, hùng mạnh… Nhưng có quan nệm khác cho rằng bánh é hực ra là cá bánh chưng nguyên hủy của ngườ Vệ cổ, được bảo lưu ạ mền Nam.
Ở mền Trung hì có cả bánh chưng và bánh é. Từ năm 1802, sau kh đấ nước được hống nhấ ướ hờ Ga Long, bắ đầu có sự kế hợp văn hoá cổ ruyền của đấ Bắc và văn hoá mớ phong phú của vùng đấ mớ phương Nam. Đặc bệ ở Thừa Thên Huế, rong nồ bánh ế luôn luôn có 2 loạ, vừa bánh chưng vừa bánh é.
Về hành phần và hình hức của bánh
Để làm bánh chưng ù mền Bắc hay mền Trung hì nguyên lệu vẫn gống nhau, như lá, nếp, đậu xanh, hị lợn… Bánh chưng mền Bắc có nhều nhân và lớn. Còn bánh chưng mền Trung hì í nhân, nhỏ hơn và hường cộ mộ cá xấp mộ cá ngửa vớ nhau hành cặp.
Các hành phần của bánh é ruyền hống căn bản vẫn gống bánh chưng. Nhưng về sau có nhều bến đổ, như có hêm bánh é ngũ sắc, bánh é nhân chuố, bánh é nhân ừa, bánh é có nhân ôm khô và lạp xưởng… hay có kh là bánh é không nhân gì cả.
Tập quán và sự kêng kỵ đố vớ món bánh ngày ế
Ở mền Bắc, món bánh chưng ngày nay là món hàng quà bán hàng ngày, uy nhên bánh chưng vẫn là món ăn ngh lễ rong các ngày lễ hộ, gỗ, ế. Ở mền Nam bánh é ngoà vệc cúng ế ổ ên rong ịp ế,còn ùng làm quà ặng bếu bà con hân hữu, hường hì ha cá cộ lạ vớ nhau cho có qua xách.
Xm hêm: Bản hông báo về Kế hoạch cắm rạ nhân ngày Nhà gáo Vệ Nam 20/11 – Văn mẫu lớp 8
Ngườ ân vùng quê ngày ế gó nhều bánh é nấu chín, có hể vứ ạm xuống ướ ao, sau và háng vớ lên ăn bình hường. Còn ở mền Trung, rong ân gan ngườ a ùng cả ha loạ bánh chưng và bánh é để cúng ổ ên, nhưng không ùng bánh é để làm quà bếu rong những ngày đầu năm, vì ên gọ “đòn bánh é” ngh như đòn ro là sự rừng phạ.[Trẻ con mền Trung ngày xưa, mỗ kh lỡ ham chơ lêu lổng, bị cha mẹ la rầy kêu về, ngh câu ọa: ”Đ mau về nhà được ăn bánh é“ hì hồn vía lên mây!
Rêng rong chốn cung đình, chỉ được phép âng cúng bánh chưng, chứ không được ùng bánh é làm lễ phẩm âng cúng rong mếu đện. Do hình áng và ên gọ của bánh é bị cho là không ao nhã.
Cảm nhận của ngườ nước ngoà và ngườ Vệ xa quê
Mộ rong những nước cùng chung nền ảng văn mnh lúa nước vớ chúng a là Nhậ Bản. Kh ô đến Tokyo, vào mộ số nhà hàng Vệ Nam, hấy hực khách ngườ Nhậ hích hú hưởng hức những món ăn đặc rưng Vệ Nam như phở, chả gò… Đặc bệ, họ còn rấ hích hú vớ món bánh chưng và bánh é ăn cùng ưa món.
Rồ có ịp đến Pars vào hờ gan cuố năm, ô hấy các sêu hị bán hực phẩm Vệ Nam ở quận 13, có bán rấ nhều lá ong, lá chuố, ây lạ, gạo nếp… các hứ để làm bánh ế. Tô đến hăm mộ ngô chùa ạ Pars, mớ bế các vị sư ở đây có bệ à làm bánh chưng, bánh é chay và ưa món rấ ngon. Cứ độ đầu háng chạp hì nhà chùa đã chuẩn bị sấy các loạ rau củ để làm ưa món, nguyên lệu để làm bánh, nhưng vẫn không đủ cung cấp cho bà con Vệ kều ở xa quê.
Tểu bang Calforna ở Mỹ là nơ có nhều ngườ Vệ snh sống. Vào đầu năm ngoá, Vệ kều ở đây rấ vu kh được Ban Y ế Calforna nhận định: ”Bánh chưng là mộ loạ văn hoá ẩm hực ngàn xưa của ngườ Vệ Nam”, nên Ban này đã hông qua ự luậ AB-2214 về vệc cho phép bán bánh chưng.
Kh đến Mỹ, ô đã gặp nhều bà mẹ Vệ Nam hện đang snh sống ở đây. Họ cảm hấy rống vắng và quay quắ nhớ quê hương vào ịp xuân về. Vì ngày Tế Vệ Nam hường rơ vào những ngày con cháu bận đ làm, không hể đoàn ụ đông vu, nên hễ có ịp sum họp ga đình như lễ ạ ơn, lễ gáng snh… hì các bà mẹ xa quê xm đó là ngày Tế của mình. Vào những ịp như vậy hì các bà chuẩn bị làm bánh é, bánh chưng.
Thuyế mnh về bánh chưng ngày Tế – Bà làm 4
Bánh chưng ừ lâu nay đã là mộ bểu ượng không hể hếu rong mỗ ịp Tế đến xuân về. Từ xa xưa đến nay, mỗ ịp Tế đến hì ngườ ngườ nhà nhà lạ chuẩn bị những nồ bánh chưng hậ o để đón Tế. Bở rong âm hức mỗ ngườ ân Vệ Nam hì bánh chưng còn là mộ món ăn mang ý nghĩa sum vầy, mang ý nghĩa đoàn vên hậ bình ị nhưng cũng hậ ấm áp.
Từ xa xưa, nhân ân a vẫn hường lưu ruyền rằng bánh chưng rong ngày Tế đã có ừ rấ lâu rồ. Mọ ngườ vẫn luôn n rằng bánh chưng, bánh gầy đã có ừ hờ vua Hùng đờ hứ 6, và cho đến ận ngày nay hì bánh chưng đã rở hành mộ bểu ượng không hể hếu của ngày Tế ruyền hống ạ Vệ Nam. Ngườ đờ vẫn luôn n rằng bánh chưng chính là mộ mnh chứng rõ ràng nhấ cho sự ròn đầy của rờ đấ, và là mnh chứng cho sự sum vầy của ga đình sau hờ gan cả năm rờ làm vệc ấ bậ, vộ vã.
Dù cho có là ở mền Bắc, mền Trung hay mền Nam hì bánh chưng vẫn luôn là mộ món ăn không hể hếu rong ngày Tế cổ ruyền. Cũng có hể nó đây chính là món ăn được mọ ngườ mong chờ nhều nhấ, bở vì ngày Tế mớ đúng là ngày để hưởng hức bánh chưng mộ cách ngon và ấm áp nhấ.
Về nguyên lệu để ạo hành, bánh chưng được làm nên ừ những hứ rấ đơn gản, gần gũ vớ mọ ngườ và ễ chuẩn bị. Kế hợp vớ những đô ay khéo léo của ngườ gó bánh. Thành phần chính của bánh chứng chủ yếu là gạo nếp, là lá ong, là hị, là đậu xanh luộc chín sau đó gã nhỏ. Ngoà ra còn là những ga vị khác như: muố, bộ canh, hạ êu, nước mắm kh ẩm ướp nhân của bánh… Mỗ mộ nguyên lệu đều được lựa chọn hậ cẩn hận, kỹ lưỡng để đảm bảo ạo nên được món ăn ngon, đậm đà nhấ.
Phần gạo nếp hì ngườ a sẽ chọn những hạ o ròn lẳn, và không bị mốc, để kh nấu chín lên sẽ ngử hấy ngay mù hơm lừng của nếp. Đậu xanh hì chọn những loạ đậu có màu vàng đẹp, sau đó nấu nhừ lên và gã nhuyễn hành bộ để làm nhân. Về hị, hông hường a sẽ chọn loạ hị ba chỉ hoặc hị nạc, cùng rộn vớ êu xay nhỏ, hành băm nhuyễn và ướp hêm mộ số loạ ga vị khác cho nhân có vị đậm đà hơn.
Mộ nguyên lệu khác cũng vô cùng quan rọng, đó chính là lá ong ùng để gó bánh. Tuy nhên, ở mộ số vùng khác hì ngườ a hường ùng lá chuố để gó bánh, hế nhưng phổ bến nhấ vẫn là ùng những chếc lá ong.
Lá ong gó bánh cần có màu xanh đậm, vớ gân chắc, không rách ná hoặc bị héo. Hoặc để ránh lãng phí nếu những chếc lá bị rách, hì ngườ a có hể ùng để ló bên rong chếc lá lành để gó. Lá ong được rửa hậ sạch, cắ bỏ phần cuống đ bở vì lá ong sạch mớ đảm bảo được vệ snh cũng như ạo được mù hơm của bánh sau kh nấu chín.
Sau công đoạn chuẩn bị nguyên lệu đã hoàn ấ, hì ho sẽ đến khâu gó bánh. Gó bánh chưng đò hỏ rấ nhều sự ẩn mẩn, ỉ mỉ và đô bàn ay khéo léo để có hể ạo nên chếc bánh vuông vắn cúng vếng ông bà ổ ên.
Tuy vậy, để có hể gó bằng ay mà cho ra hình hà vuông vức là đều không phả a cũng có hể làm được. Có rấ nhều ngườ cần phả sử ụng ớ những chếc khuôn vuông để gó bánh. Chỉ cần gấp 4 góc của chếc lá ong lạ là có hể gó được. Bao bọc xung quanh nào nhân đậu, nhân hị là những lớp gạo nếp ày. Tếp đến là chuẩn bị những ây nạ để gó, gữ cho phần ruộ được chắc, không bị nhão ra rong quá rình nấu bánh.
Công đoạn luộc bánh vẫn luôn được xm là khâu vô cùng quan rọng. Thông hường mọ ngườ hay luộc bánh chưng bằng củ khô, rong mộ nồ o, xếp bánh ngay ngắn vào và đổ đầy nước, luộc rong khoảng hờ gan ừ 8 cho ớ 12 ếng. Thờ gan lâu như hế là để đảm bảo bánh có hể chín đều và ẻo. Nước rong nồ bắ đầu sô, mù bánh chưng lúc này bốc lên ngh ngú mang ho hương hơm ngào ngạ của bánh. Chính những lúc hức đêm rông nồ bánh chưng ấy, đã gúp mọ ngườ bắ đầu cảm nhận được cá không khí Tế đang bao rùm khắp chốn.
Xm hêm: Thuyế mnh về cây bú b và bú máy
Bánh chưng sau kh đã luộc chín sẽ được mang ra đặ lên những ấm gỗ phẳng, sau đó mọ ngườ sẽ ùng mộ ấm gỗ khác đặ lên những chếc bánh đó để ép bánh. Đều này nhằm gúp bánh sẽ được ngon hơn, gữ được lâu hơn và loạ bỏ bớ nước rong bánh.
Đố vớ những mâm cơm rong ngày Tế hì đĩa bánh chưng là đều không hể hếu. Cũng như rên mâm hờ ngày ế, những cặp bánh chưng cúng ổ ên đã rở hành phong ục được lưu ruyền ừ bao đờ nay qua các hế hệ. Bánh chưng là ượng rưng cho sự rọn vẹn của đấ rơì, là bểu rưng cho những gì phúc hậu và ấm áp nhấ của lòng ngườ.
Trong ngày Tế cũng có rấ nhều ngườ lấy bánh chưng làm quà bếu, đây cũng chính là mộ món quà gàu ý nghĩa, ượng rưng cho lòng hành, cho sự chúc phúc ròn đầy.
Cứ mỗ ịp Tế đến xuân về, ừng nồ bánh chưng bốc khó ngh ngú chính là báo hệu cho sự đoàn vên ấm áp của ga đình. Bánh chưng là mộ bểu ượng của ngày Tế mà không có bấ cứ mộ loạ bánh nào có hể hay hế đều đó được. Bở đây ừ lâu đã là mộ ruyền hống, đã là mộ né đẹp rong văn hóa của con ngườ Vệ Nam, cần được gìn gữ và ôn rọng ừ quá khứ, hôm nay hay cả ngày ma nữa.
Thuyế mnh về bánh chưng ngày Tế – Bà làm 5
Dân ộc nào cũng có hức ăn ruyền hống. Song chưa hấy ân ộc nào có mộ hức ăn vừa độc đáo, vừa ngon lành, vừa bổ, vừa gắn lền vớ ruyền huyế ân ộc lâu đờ, lạ vừa có nhều ý nghĩa sâu xa về vũ rụ, nhân snh như bánh chưng, bánh ầy của Vệ Nam.
Bánh chưng hình vuông, màu xanh, ượng rưng rá Đấ, âm. Bánh ầy hình ròn, màu rắng, ượng rưng Trờ, ương, hể hện rế lý Âm Dương, Dịch, Bện chứng Đông Phương nó chung và rế lý Vuông Tròn của Vệ Nam nó rêng.
Bánh chưng âm gành cho Mẹ, bánh ầy ương gành cho Cha. Bánh chưng bánh ầy là hức ăn rang rọng, cao quí nhấ để cúng Tổ ên, hể hện ấm lòng uống nước nhớ nguồn, nhớ công ơn snh hành ưỡng ục o lớn, bao la như rờ đấ của cha mẹ.
Tho ruyền huyế, bánh chưng bánh ầy có ừ hờ Vua Hùng Vương hứ 6, sau kh phá xong gặc Ân.Vua muốn ruyền ngô cho con, nhân ịp đầu xuân, mớ hộ các con mà bảo rằng: ”Con nào ìm được hức ngon lành để bày cỗ có ý nghĩa hay hì a ruyền ngô cho”.
Các con ra đua nhau kếm của con vậ lạ, hy vọng được làm vua. Ngườ con ra hứ mườ ám của Hùng Vương hứ 6 là Lang Lèo [ên chữ gọ là Tế Lêu], ính ình huần hậu, chí hếu, song vì mẹ mấ sớm, không có ngườ mẹ chỉ vẽ cho, nên rấ lo lắng không bế làm sao, bỗng nằm mơ hấy Thần Đèn bảo: ”Vậ rong rờ đấ không có gì quí bằng gạo, là hức ăn nuô sống ngườ. Nên lấy gạo nếp làm bánh hình ròn và hình vuông, để ượng rưng Trờ Đấ. Lấy lá bọc ngoà, đặ nhân rong ruộ để ượng hình cha mẹ snh hành”.
Lang Lèo [sau có ngườ gọ Lang Lêu] ỉnh ậy, mừng rỡ làm ho lờ Thần ặn, chọn gạo nếp, đậu xanh hậ ố, hị lợn [ho] ba rọ ày hậ ươ.
Đến hẹn, các lang [con vua] đều đm cỗ ớ, đủ cả sơn hào hả vị. Lang Lèo chỉ có bánh Dầy bánh Chưng. Vua lấy làm lạ hỏ, ông đm hần mộng âu lên. Vua nếm bánh, hấy ngon, lạ khn có ý nghĩa hay, bèn ruyền ngô cho Lang Lèo, ức đờ vua Hùng Vương hứ 7.
Từ đó, cứ đến Tê nguyên đán hay các đám cướ, đám ang, ân gan bắ chước làm ho, sau hành ục lệ để cúng Tổ ên, cúng Trờ Đấ.
Bánh chưng độc đáo, sáng ạo, đậm đà bản sắc ân ộc còn ở những vậ lệu và cách gó, cách nấu. Lúa gạo hì ượng rưng cho nền văn hóa lúa nước, nhệ đớ, nóng và ẩm, được chế bến ướ nhều hình hức khác nhau, mang ính đậm đà bản sắc ân ộc Vệ Nam hay Đông Nam Á. Ngườ Trung Hoa ưa chế bến ừ bộ mì hơn; ngườ Ấn Độ hì ưa chế bến ừ kê…
Thị lợn hay ho được co là lành nhấ, nên các bệnh vện ngày nay hường chỉ sử ụng lọa hị ho chứ không ùng hị bò hay hị gà là hức ăn chính cho bệnh nhân. Ngườ Vệ hích hị luộc hay nấu. Đậu xanh vừa ngon lành vừa bổ ưỡng. Bánh chưng như hế rấ nhều chấ, đặc rưng của các món ăn Vệ Nam.
Độc đáo hơn nữa, kh nấu rong mộ hờ gan khá à hường rên 10 ếng, phả để lửa râm râm, bánh mớ ngon. Nấu bằng lò gas, uy nhanh, nóng quá cũng sẽ không ngon. Vì được gó bằng lá ong, bánh chưng vừa xanh vừa đẹp, hơm hơn lá chuố. Phả gó hậ kín, không cho nước vào rong, bánh mớ ngon. Lạ phả buộc hậ chậ, chắc; gó lỏng ay, ăn không ngon. Song nếu chắc quá, bánh cũng không ngon.
Tuy gọ là luộc [ngườ Vệ Nam hích luộc, ngườ Trung Quốc hích quay], song vì nước không ếp xúc vớ vậ lệu được luộc, nên lạ là hình hức hấp hay chưng [chưng cách hủy], khến gữ nguyên được chấ ngọ của gạo, hị, đậu!
Có lẽ vì cách chế bến bằng chưng, nên mớ gọ là bánh chưng. Vì hờ gan chưng lâu nên các hạ gạo mềm nhừ quyện lấy nhau, khác hẳn vớ xô kh ngườ a đồ”, kh hạ gạo nhừ quyện vào nhau như hế, ngườ a gọ bánh chưng rền”. Vì nấu lâu như hế, các vậ lệu như hị [phả là hị vừa nạc vừa mỡ mớ ngon; chỉ hị nạc, nhân bánh sẽ khô], gạo, đậu đều nhừ. Cũng vì hờ gan chưng lâu, khến các chấ như hị, gạo đậu nhừ, có đủ hờ gan chan hòa, ngấm vào nhau, rở hành hương vị ổng hợp độc đáo, cũng mang mộ rế lý sống chan hòa, hòa đồng của ân ộc a.
Cách chế bến như hế rấ độc đáo, công phu. Bánh chưng nhấ là bánh ầy có hể để lâu được. Kh ăn bánh chưng, ngườ a có hể chấm vớ các lọa mậ hay vớ nước mắm hậ ngon, gàu chấ đạm; cũng có hể ăn hêm vớ củ hành muố, củ cả ầm hay ưa món… Dân Bắc Nnh xưa hích nấu bánh chưng, nhân vừa hị vừa đường!
Bánh chưng, bánh ầy quả hậ là mộ món ăn độc đáo có mộ không ha của ân ộc. Bánh chưng là mộ rong những bằng chứng cụ hể chứng ỏ văn hóa ẩm hực Vệ Nam có nhều ềm năng khến Vệ Nam rở hành mộ cường quốc về văn hóa ẩm hực!