Theo quy định của pháp luật các điều kiện cần thiết khi điều khiển xe mô tô xe gắn máy là gì

Mục lục bài viết

• Cơ sở pháp lý:
• Nội dung tư vấn:
• 1. Các khái niệm:
• 2. Điều kiện tham gia giao thông của xe cơ giới:
• 3. Điều kiện của người lái xe tham gia giao thông:

Câu hỏi của Bạn đưa ra chúng tôi xin trích lại như sau: 

Nhân dịp sinh nhật lần thứ 19 và để chúc mừng thi đỗ đại học, bạn​ được bố mua tặng một chiếc xe máy Atila có dung tích xilanh là 110cm3 để­­­­­­­ đi học. Bạn muốn hỏi​: Trong trường hợp này, để được tham gia giao thông an toàn đúng quy định của pháp luật thì bạn cần phải đáp ứng những điều kiện gì?

Cảm ơn bạn đã sử dụng dịch vụ tư vấn của Luật Minh Khuê. Câu hỏi được chúng tôi biên tập từ chuyên mục Tư vấn luật giao thông của Công ty Luật Minh Khuê.

Chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn luật đến Bộ phận luật sư tư vấn pháp luật của Công ty Luật Minh Khuê. Nội dung câu hỏi của bạn đã được đội ngũ luật sư của Chúng tôi nghiên cứu và tư vấn cụ thể như sau:

Cơ sở pháp lý: 

- Luật Giao thông đường bộ số 23/2008/QH12 ngày 13 tháng 11 năm 2008 của Quốc hội khóa 12;

- Thông tư liên tịch số 24/2015/TTLT-BYT-BGTVT ngày 21 tháng 08 năm 2015 của Bộ trưởng Bộ Y tế, Bộ trưởng Bộ Giao thông  vận  tải Quy định về tiêu chuẩn sức khỏe của người lái xe, việc khám sức khỏe định kỳ đối với người lái xe ô tô và quy định về cơ sở y tế khám sức khỏe cho người lái xe.

Nội dung tư vấn:

1. Các khái niệm:

Để trả lời cho câu hỏi của bạn, trước tiên ta cần hiểu rõ các khái niệm luật định về phương tiện giao thông đường bộ, phương tiện tham gia giao thông đường bộ, người tham gia giao thông, người điều khiển phương tiện, người lái xe. Và các khái niệm này đều đã được quy định tại Điều 3 Luật Giao thông đường bộ năm 2008 như sau:

- Phương tiện giao thông đường bộ gồm phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, phương tiện giao thông thô sơ đường bộ. Trong đó, 

+ Phương tiện giao thông cơ giới đường bộ [sau đây gọi là xe cơ giới] gồm xe ô tô; máy kéo; rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc được kéo bởi xe ô tô, máy kéo; xe mô tô hai bánh; xe mô tô ba bánh; xe gắn máy [kể cả xe máy điện] và các loại xe tương tự.

+ Phương tiện giao thông thô sơ đường bộ [sau đây gọi là xe thô sơ] gồm xe đạp [kể cả xe đạp máy], xe xích lô, xe lăn dùng cho người khuyết tật, xe súc vật kéo và các loại xe tương tự.

- Phương tiện tham gia giao thông đường bộ gồm phương tiện giao thông đường bộ và xe máy chuyên dùng. Xe máy chuyên dùng gồm xe máy thi công, xe máy nông nghiệp, lâm nghiệp và các loại xe đặc chủng khác sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh có tham gia giao thông đường bộ.

- Người tham gia giao thông gồm người điều khiển, người sử dụng phương tiện tham gia giao thông đường bộ; người điều khiển, dẫn dắt súc vật; người đi bộ trên đường bộ.

- Người điều khiển phương tiện gồm người điều khiển xe cơ giới, xe thô sơ, xe máy chuyên dùng tham gia giao thông đường bộ.

- Người lái xe là người điều khiển xe cơ giới.

Như vậy, nếu bạn đủ điều kiện để tham gia giao thông với xe máy Atila thì bạn được gọi là người điều khiển phương tiện giao thông cơ giới đường bộ [người lái xe mô tô hai bánh].

2. Điều kiện tham gia giao thông của xe cơ giới:

Xe cơ giới là phương tiện tham gia giao thông gồm: gồm xe ô tô; máy kéo; rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc được kéo bởi xe ô tô, máy kéo; xe mô tô hai bánh; xe mô tô ba bánh; xe gắn máy [kể cả xe máy điện] và các loại xe tương tự [khoản 18 Điều 3 Luật Giao thông đường bộ năm 2008]. 

Điều kiện tham gia giao thông của xe cơ giới được quy định tại Điều 53 Luật Giao thông đường bộ năm 2008 như sau:

1. Xe ô tô đúng kiểu loại được phép tham gia giao thông phải bảo đảm các quy định về chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường sau đây:

a] Có đủ hệ thống hãm có hiệu lực;

b] Có hệ thống chuyển hướng có hiệu lực;

c] Tay lái của xe ô tô ở bên trái của xe; trường hợp xe ô tô của người nước ngoài đăng ký tại nước ngoài có tay lái ở bên phải tham gia giao thông tại Việt Nam thực hiện theo quy định của Chính phủ;

d] Có đủ đèn chiếu sáng gần và xa, đèn soi biển số, đèn báo hãm, đèn tín hiệu;

đ] Có bánh lốp đúng kích cỡ và đúng tiêu chuẩn kỹ thuật của từng loại xe;

e] Có đủ gương chiếu hậu và các trang bị, thiết bị khác bảo đảm tầm nhìn cho người điều khiển;

g] Kính chắn gió, kính cửa là loại kính an toàn;

h] Có còi với âm lượng đúng quy chuẩn kỹ thuật;

i] Có đủ bộ phận giảm thanh, giảm khói và các trang bị, thiết bị khác bảo đảm khí thải, tiếng ồn theo quy chuẩn môi trường;

k] Các kết cấu phải đủ độ bền và bảo đảm tính năng vận hành ổn định.

2. Xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh, xe gắn máy đúng kiểu loại được phép tham gia giao thông phải bảo đảm các quy định về chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường quy định tại các điểm a, b, d, đ, e, h, i và k khoản 1 Điều này.

3. Xe cơ giới phải đăng ký và gắn biển số do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp.

4. Chính phủ quy định niên hạn sử dụng đối với xe cơ giới.

5. Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải quy định về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của xe cơ giới được phép tham gia giao thông, trừ xe cơ giới của quân đội, công an sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh.

Trong đó niên hạn sử dụng đối với xe cơ giới được quy định tại Nghị định số 95/2009/NĐ-CP ngày 30 tháng 10 năm 2009 của Chính phủ Quy định niên hạn sử dụng đối với xe ô tô chở hàng và xe ô tô chở người và quy định về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của xe cơ giới được phép tham gia giao thông được quy định tại Thông tư số 16/2021/TT-BGTVT ngày 12 tháng 08 năm 2021 của Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải. 

Như vậy, đối với bạn là người lái xe mô tô hai bánh thì điều kiện tham gia giao thông của xe bạn sẽ bao gồm các điều kiện sau: Có đủ hệ thống hãm có hiệu lực; Có hệ thống chuyển hướng có hiệu lực; Có đủ đèn chiếu sáng gần và xa, đèn soi biển số, đèn báo hãm, đèn tín hiệu; Có bánh lốp đúng kích cỡ và đúng tiêu chuẩn kỹ thuật của từng loại xe; Có đủ gương chiếu hậu và các trang bị, thiết bị khác bảo đảm tầm nhìn cho người điều khiển; Có còi với âm lượng đúng quy chuẩn kỹ thuật; Có đủ bộ phận giảm thanh, giảm khói và các trang bị, thiết bị khác bảo đảm khí thải, tiếng ồn theo quy chuẩn môi trường; Các kết cấu phải đủ độ bền và bảo đảm tính năng vận hành ổn định. Và xe của bạn phải đăng ký và gắn biển số do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp [Công an cấp huyện nơi bạn thường trú]. Xe của bạn cũng phải đảm bảo đủ quy định về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của xe cơ giới được phép tham gia giao thông theo Thông tư số 16/2021/TT-BGTVT.

Hầu như các dòng xe thiết kế mới hiện nay đều đã được đảm bảo về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường nên nếu xe Atila của bạn là xe mới thì đã đủ điều kiện để tham gia giao thông, nếu là xe cũ thì bạn nên kiểm tra lại để đảm bảo xe đủ điều kiện để tham gia giao thông.

3. Điều kiện của người lái xe tham gia giao thông:

Điều kiện của người lái xe tham gia giao thông được quy định tại Điều 58 Luật Giao thông đường bộ năm 2008 như sau: 

1. Người lái xe tham gia giao thông phải đủ độ tuổi, sức khoẻ quy định tại Điều 60 của Luật này và có giấy phép lái xe phù hợp với loại xe được phép điều khiển do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp.

Người tập lái xe ô tô khi tham gia giao thông phải thực hành trên xe tập lái và có giáo viên bảo trợ tay lái.

2. Người lái xe khi điều khiển phương tiện phải mang theo các giấy tờ sau:

a] Đăng ký xe;

b] Giấy phép lái xe đối với người điều khiển xe cơ giới quy định tại Điều 59 của Luật này;

c] Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe cơ giới quy định tại Điều 55 của Luật này;

d] Giấy chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới.

Như vậy, người lái xe tham gia giao thông cần có đủ điều kiện về độ tuổi, sức khỏe và phải có Giấy phép phù hợp với laoij xe được phép điều khiển do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp. 

Theo như quy định trên, bạn muốn tham gia giao thông phải đáp ứng hai điều kiện:

- Thứ nhất là về độ tuổi và sức khỏe;

- Thứ hai là phải có giấy phép lái xe phù hợp với loại xe được phép điều khiển do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp.

Đối với điều kiện về độ tuổi và sức khỏe của người lái xe:

Trong các phương tiện tham gia giao thông đường bộ, xe cơ giới là phương tiện có tốc độ cao, khả năng vận chuyển lớn so với các phương tiện khác. Do đó, khi xảy ra tai nạn giao thông, thiệt hại mà loại phương tiện này gây ra là rất to lớn cả về người và của. Để hạn chế tai nạn giao thông do loại phương tiện này có thể gây ra, các nhà làm luật đã đặt ra các điều kiện về tuổi và sức khỏe của người điều khiển loại phương tiện với mong muốn tạo ra một giới hạn mà theo đó bảo đảm người lái xe phải có khả năng điều khiển hành vi và xử lý tình huống nhất định khi sử dụng phương tiện này tham gia giao thông.

Bạn đã đủ 19 tuổi do đó theo điểm b Khoản 1 Điều 60 Luật Giao thông đường bộ năm 2008 quy định:

b] Người đủ 18 tuổi trở lên được lái xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh có dung tích xi-lanh từ 50 cm3 trở lên và các loại xe có kết cấu tương tự; xe ô tô tải, máy kéo có trọng tải dưới 3.500 kg; xe ô tô chở người đến 9 chỗ ngồi;

Như vậy, về độ tuổi bạn đã bảo đảm các điều kiện để sử dụng xe Atila có dung tích xi-lanh là 110cm3.

Về tiêu chuẩn sức khỏe của người lái xe, khoản 2 Điều 60 Luật Giao thông đường bộ năm 2008 quy định:

2. Người lái xe phải có sức khỏe phù hợp với loại xe, công dụng của xe. Bộ trưởng Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải quy định về tiêu chuẩn sức khỏe của người lái xe, việc khám sức khỏe định kỳ đối với người lái xe ô tô và quy định về cơ sở y tế khám sức khoẻ của người lái xe.

Tiêu chuẩn sức khỏe của người lái xe hiện nay đã đưược quy định tại Điều​ 3 Thông tư liên tịch số 24/2015/TTLT-BYT-BGTVT như sau:

1. Ban hành kèm theo Thông tư này “Bảng tiêu chuẩn sức khỏe của người lái xe” tại Phụ lục số 01.

2. Bảng tiêu chuẩn sức khỏe của người lái xe quy định tại Khoản 1 Điều này không áp dụng cho người lái xe mô tô hai bánh có dung tích xi - lanh dưới 50 cm3.

Đối với điều kiện về giấy phép lái xe [Điều 59 Luật Giao thông vận tải năm 2008]

 Giấy phép lái xe là chứng chỉ cấp cho người điều khiển xe cơ giới [người lái xe] để được phép lái một hoặc một số loại xe cơ giới.

Căn cứ vào kiểu loại, công suất động cơ, tải trọng và công dụng của xe cơ giới, giấy phép lái xe được phân thành giấy phép lái xe không thời hạn và giấy phép lái xe có thời hạn.

Trong trường hợp của bạn, bạn phải đăng ký thi lấy giấy phép lái xe hạng A1 [cấp cho người lái xe mô tô hai bánh có dung tích xi-lanh từ 50cm3 đến dưới 175cm3] hoặc các hạng cao hơn để có thể tham gia giao thông. Giấy phép lái xe này không có thời hạn và có giá trị sử dụng trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam và lãnh thổ của nước hoặc vùng lãnh thổ mà Việt Nam ký cam kết công nhận giấy phép lái xe của nhau.

Đối chiếu với điều kiện về giấy phép lái xe thì Bảng tiêu chuẩn sức khỏe của người lái xe tại Phụ lục số 01 Ban hành kèm theo Thông tư liên tịch số 24/2015/TTLT-BYT-BGTVT ngày 21 tháng 8 năm 2015 của Bộ trưởng Bộ Y tế và Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải [DÀNH CHO NGƯỜI LÁI XE HẠNG A1] như sau: TIÊU CHUẨN SỨC KHỎE NGƯỜI LÁI XE [Người có một trong các tình trạng bệnh, tật sau đây thì không đủ điều kiện để lái xe theo các hạng xe tương ứng]:

NHÓM 1

- Đang rối loạn tâm thần cấp.

- Rối loạn tâm thần mạn tính không điều khiển được hành vi.

- Thị lực nhìn xa hai mắt: